Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

POSTANOWIENIE

Dnia 6 czerwca 2023 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący – Sędzia Sądu Okręgowego Leszek Dąbek

Sędziowie: Sędzia Sądu Okręgowego Wyraz - (...)

Sędzia Sądu Okręgowego Artur Żymełka

Protokolant Marzena Makoś

po rozpoznaniu w dniu 30 maja 2023 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z wniosku E. G. (G.)

z udziałem Gminy G. i S. G.

o stwierdzenie nabycia w drodze zasiedzenia własności nieruchomości

na skutek apelacji wnioskodawcy i uczestniczki postępowania S. G.

od postanowienia Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 24 marca 2022 r., sygn. akt II Ns 556/19

postanawia:

oddalić apelację;

nie obciążać wnioskodawcy oraz uczestniczki postępowania S. G. kosztami postępowania odwoławczego.

SSO Artur Żymełka SSO Leszek Dąbek SSO Arkadia Wyraz-Wieczorek

Sygn. akt III Ca 456/22

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Gliwicach w postanowieniu z dnia 24 03 2022r. w sprawie troczącej się z udziałem uczestników postępowania Gminy G. i S. G. oddalił wniosek o stwierdzenie nabycia przez wnioskodawcę E. G. i jego żonę uczestniczkę postepowania S. G. w drodze zasiedzenia własności nieruchomości położonej w G. pomiędzy ulicą (...). C. a ulicą (...)-szkańską, stanowiącą działkę gruntu o numerze geodezyjnym (...), o powierzchni 0.511 ha o urządzonej księdze wieczystej prowadzonej przez ten Sąd pod numerem (...)- (...).

Ponadto w postanowieniu ustalił, że każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie i nie obciążył wnioskodawcy nieuiszczony kosztami sądowymi.

W ustalonym stanie faktycznym w motywach orzeczenia przywołał wskazane w uzasa-dnieniu regulacje prawne, w tym regulacje: art. 172 k.c. w jego brzmieniach obowiązujących do 30 09 1990r. i po tej dacie oraz art. art. 336 k.c.

Następnie dokonała oceny prawnej poczynionych ustaleń faktycznych i w jej ramach wskazał, że „W niniejszej sprawie bezsporną okolicznością stanowiło to, iż E. G. wraz z żoną S. G. korzysta i korzystał z działki nr (...)

oraz że wcześniej z tej działki wnioskodawca korzystał również wspólnie z rodzicami H. G. i B. G. – rodzice od 1945r. Nie budzi wątpliwości, że wnioskodawca, jak też jego rodzice nie mieli świadomości, że zajmują fragment działki nr (...), do którego nie mają tytułu prawnego, a przysługuje im do działki nr (...), prawo użytkowania wieczystego od 1987r. do 2008r.” Następnie stwierdził,

że „Występowało faktyczne władanie sporną nieruchomością (corpus)”. Wykluczył samoistny charakter tego władania, gdyż poprzednicy prawni wnioskodawcy posiadanie gruntu traktowali identycznie jak posiadanie graniczącego z nim gruntu stanowiącego działkę gruntu o numerze geodezyjnym (...) na której był posadowiony zajmowany

przez nich budynek, co do przysługiwało im od 1987r. prawo wieczystego użytkowania. Ocenił, że w tej sytuacji „władanie przyległą nieruchomością przez rodzinę G., było posiadaniem zależnym w zakresie użytkowania wieczystego i nie miało cech posiadania właścicielskiego”. Ponownie dokonał oceny charakteru tego posiadania i w konkluzji ocenił, że „mimo istnienia domniemania samoistności posiadania (art. 339 k.c.) trzeba stwierdzić, że przez cały okres posiadania, posiadanie działki (...), nie było posiadaniem właścicielskim – skoro nie różniło się od sposobu władztwa nad działką (...), której użytkownikami wieczystymi byli najpierw rodzice wnioskodawcy, a następnie on sam”.

Stwierdził, że nie ma podstaw do przyjęcia, żeby „ w okresie do 5 maja 2008r. wnioskodawca władał częścią działki jak właściciel, w sposób odmienny aniżeli działką (...), a przez to był jej posiadaczem samoistnym”. Wskazał, że z tych względów bieg okresu zasiedzenia prawa własności części działki (...) mógł się rozpocząć dopiero 2008r. i niezależnie od przyjętego okresu istnienia stanu prowadzącego do nabycia w drodze zasiedzenia (w dobrej wierze 20 lat czy w złej wierze 30 lat) do chwili orzekania okres ten nie upłynął, a to czyni wniosek nieuzasadnionym , co prowadziło do jego oddalenia.

O kosztach postępowania orzekał stosując regulację art. 520 § 1 k.p.c. a o nieuiszczonych kosztach sądowych w oparciu o regulację art. 113 ust. 4 ustawy z dnia 28 07 2005r.

o kosztach sadowych w sprawach cywilnych (Dz. U nr 167, poz. 1398, z późniejszym zmianami).

Orzeczenie zaskarżyli wnioskodawca E. G. oraz uczestniczka postepowania S. G., którzy wnosili o zmianę zaskarżonego postanowienia przez uwzględnienie wniosku i zasądzenie na ich rzecz zwrotu kosztów postępowania za obie instancje według norm przepisanych, bądź jego uchylenie i przeka-zanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Zarzucali, że przy ferowaniu postanowienia naruszono regulacje: art. 233 § 1 k.p.c.

w sposób podany w apelacji oraz istnieje wskazana w niej sprzeczność pomiędzy poczynionymi ustaleniami a zebranym w sprawie materiałem.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Sąd pierwszej instancji trafnie zakwalifikował dochodzone roszczenie,

a następnie prawidłowo rozpoznał sprawę.

Ustalenia faktyczne zawarte w części ustalającej uzasadnienia zaskarżonego postanowienia w istocie nie były kwestionowane w apelacji.

Dotyczą one w części okoliczności bezspornych pomiędzy uczestnikami,

a w pozostałym zakresie mają podstawę w wiarygodnych informacjach zawartych

we wskazanych w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia źródłach dowodowych,

których ocena mieści się w granicach swobodnej oceny dowodów.

Skarżący w apelacji – w ramach podniesionego zarzutu naruszenia prawa procesowego oraz istnienia sprzeczności pomiędzy poczynionymi ustaleniami a zebra-nym materiałem sprawy - w istocie kwestionują oceny prawne i powiązane z nimi ustalenia zawarte w motywach postanowienia dotyczące charakteru posiadania spornego gruntu przez wnioskodawcę oraz jego rodziców.

Z tego powodu nie mają one wpływu na powyższą ocenę.

Z tych też względów Sąd odwoławczy przyjął za własne ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji zawarte w części ustalającej zaskarżonego postanowienia.

Wbrew zarzutom apelacji, prawidłowa jest także dokonana przez Sąd Rejonowy ocena prawna, którą Sąd odwoławczy w jej zasadniczym zarysie podziela i z pewnymi modyfikacjami przyjmuje za własną (art. 387 § 2 ¹ pkt 1 k.p.c.)

Przedmiotem postępowania jest żądanie stwierdzenia nabycia w drodze zasiedzenia przez wnioskodawcę E. G. i i uczestniczkę postępowania S. G. prawa własności wskazanego w nim gruntu, co wyznaczało i wyznacza kognicję Sądu w niniejszej sprawie.

Sporny grunt został objęty w posiadanie w 1945r. ubiegłego wieku przez rodziców wnioskodawcy H. G. i B. G..

Zarówno obowiązujący wówczas Dekret z dnia 11 października 1946r. - Prawo rzeczowe (Dz.U. Nr 57, poz. 319, z późniejszymi zmianami), jak obowiązujący później Kodeks cywilny, z faktem tym łączą domniemanie samoistności posiadania ( art. 298 pr. rzecz. i art. 339 k.c.), którego definicję określają: art. 296 § 1 pr. rzecz. i art.336 k.c.

oraz domniemanie ciągłości posiadania (art. 299 § 1 pr. rzecz. i art. 340 k.c.).

Stosownie do regulacji art. 234 k.p.c. domniemania te wiążą sąd, chyba, że zostały one obalone wynikami przeprowadzonego postępowania dowodowego.

Z poczynionych i niekwestionowanych przez skarżących ustaleń faktycznych wynika, iż sporny grunt został objęty w posiadanie przez rodziców wnioskodawcy

z chwilą zasiedlenia przez nich budynku położonego na sąsiedniej działce w wykonaniu umowy najmu znajdującego się w nim mieszkania.

Korzystanie przez nich z tego gruntu było zatem immanentnie związane

ze zamieszkiwaniem przez nich w przydzielonym im mieszkaniu, wobec czego

nie sposób przyjąć – jak chce tego apelacja- że zamierzali oni władać nim jako właściciele, lecz władali nim - co najwyżej - jako najemcy, co pośrednio potwierdza fakt,

iż nie opłacali oni żadnych należności podatkowych od tego gruntu, ograniczając się jedynie do płacenia czynszu za zajmowany lokal mieszkalny.

Przywołane fakty wskazują zatem na to, iż rodzice wnioskodawcy w chwili objęcia spornego gruntu w posiadanie, jak również później w tym także wnioskodawca do 2008r. (poniżej), nie czuli się jego właścicielem, co w świetle przywołanych powyżej regulacji stanowi jedną z przesłanek występowania stanu posiadania samoistnego.

Z tej przyczyny trafnie ocenił Sad pierwszej instancji, że w materiale sprawy doszło do obalenia wskazanego powyżej domniemania objęcia przez nich spornego gruntu w samoistne posiadanie.

W czasie posiadania przez nich przedmiotowego gruntu, nie miała miejsce żadna okoliczność wskazująca na to, iż nastąpiło przekształcenie tego posiadania w posiadanie samoistne.

W szczególności nie można tego wyłącznie łączyć z faktem jego ogrodzenia, czy też jego zagospodarowania i posadzenia na nim drzew i krzewów.

Pracą tym nie towarzyszyły bowiem żadne inne czynności zmierzające

do przekształcenia charakteru władztwa nad gruntem, np. podjęte w celu uregulowania jego statusu prawnego, czy też w celu rozpoczęcia opłacania od niego należnych podatków, a związane z nimi zachowania mieszczą się także w zakresie wykonywania władztwa wynikającego z prawa do korzystania z gruntu w ramach stosunku najmu

czy też bezpłatnego użyczenia.

Dlatego stosując wskazane powyżej domniemanie ciągłości posiadania należy przyjąć, iż co najmniej do czasu wydania w dniu 5 05 2008r. przez Prezydenta Miasta G. postanowienia o przekształceniu prawa użytkowania gruntu stanowiącego działkę 362 w prawo własności - sporny grunt nie był przedmiotem posiadania samoistnego, co zarówno w świetle regulacji art. 50 – Prawa rzeczowego jak i późniejszej regulacji art. 172 § 1 k.c. w tym okresie wykluczało możliwość powstania stanu prowadzącego do zasiedzenia przez skarżących prawa własności przedmiotowego gruntu (z uwagi na brak po stronie rodziców wnioskodawcy a później skarżących przymiotu posiadacza samoistnego).

Powoduje to, iż przewidziane w art. 172 § 2 k.c. termin zasiedzenia

(w przypadku dobrej wiary dwudziestoletni, a w przypadku złej wiary trzydziestoletni termin) rozpoczął najwcześniej biec z dniem 6 05 2008r. i do chwili obecnej

on nie upłynął (odpowiednio upływa on dopiero z dniem 6 05 2028r. i 6 05 2038r.),

co w świetle przywołanych regulacji prawnych czyni wniosek bezzasadnym.

Znalazło to prawidłowego odzwierciedlenia w zaskarżonym postanowieniu przez co apelacja jest bezzasadna w rozumieniu art. 385 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. , a to z mocy zawartej w nim regulacji prowadziło jej oddalenia.

Reasumując zaskarżone postanowienie jest prawidłowe i dlatego apelację jako bezzasadną oddalono w oparciu o regulację art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosując regulację
art. 102 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. uznając, że wobec wątpliwego charakteru sprawy oraz uzasadnionego subiektywnego przekonania skarżących

o zasadności wniosku w sprawie zachodzi uzasadniony wypadek o którym mowa jest w tym przepisie, co uzasadnia nie obciążenie ich kosztami postępowania odwoławczego.

SSO Artur Żymełka SSO Leszek Dąbek SSO A. wyraz – (...)