Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 czerwca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Sądu Okręgowego Magdalena Balion – Hajduk

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 12 czerwca 2024 r. w G.

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko B. C.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu

z dnia 28 lutego 2024 r., sygn. akt VIII C 766/23

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a)  w punkcie 3 w ten sposób, że zasądza od pozwanego na rzecz powódki 12 781 (dwanaście tysięcy siedemset osiemdziesiąt jeden) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 15 grudnia 2021 roku, oddalając powództwo w pozostałej części,

b)  uchyla punkt 4;

2.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

3.  nie obciąża pozwanego kosztami postępowania odwoławczego.

SSO Magdalena Balion – Hajduk

Sygn. akt III Ca 347/24

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Zabrzu wyrokiem z 28 lutego 2024r. uchylił nakaz zapłaty z dnia 31 maja 2022r. wydany w sprawie I Nc 630/22 w postępowaniu nakazowym przez referendarza sądowego w Sądzie Rejonowym w Zabrzu w całości, umarzył postępowanie w zakresie kwoty 6 000 zł i oddalił powództwo (...) Spółka Akcyjna w B. przeciwko B. C. w pozostałym zakresie oraz orzekł o kosztach procesu.

Sąd ustalił, że 22 czerwca 2017r. pozwany B. C. zawarł z powódką (...) Spółką Akcyjną w B. umowę pożyczki numer (...). Kwota pożyczki wynosiła 4.000 zł, całkowita kwota do zapłaty wynosiła 8 520 zł, miesięczna rata wynosiła 284 zł, a ilość miesięcznych rat wynosiła 30. Prowizja za udzielenie pożyczki wynosiła 3 261 zł.

W dniu 14 sierpnia 2018r. pozwany B. C. zawarł z powódką (...) Spółką Akcyjną w B. umowę pożyczki numer (...). Kwota pożyczki wynosiła 6.000 zł, całkowita kwota do zapłaty wynosiła 15 300 zł, miesięczna rata wynosiła 255 zł, a ilość miesięcznych rat wynosiła 60. Kredytowane koszty pożyczki wynosiły 6.000 zł.

W dniu 21 grudnia 2018r. pozwany zawarł z powódką umowę pożyczki numer (...). Kwota pożyczki wynosiła 6.000 zł, całkowita kwota do zapłaty wynosiła 14 592 zł, miesięczna rata wynosiła 304 zł, a ilość miesięcznych rat wynosiła 48. Kredytowane koszty pożyczki wynosiły 6.000 zł.

W dniu 11 lipca 2019r. pozwany zawarł z powódką umowę pożyczki numer (...). Kwota pożyczki wynosiła 4 750 zł, całkowita kwota do zapłaty wynosiła 11 016 zł, miesięczna rata wynosiła 306 zł, a ilość miesięcznych rat wynosiła 36. Kredytowane koszty pożyczki wynosiły 4.750 zł.

W dniu 26 listopada 2020r. pozwany zawarł z powódką umowę pożyczki numer (...). Kwota pożyczki wynosiła 23 076 zł, całkowita kwota do zapłaty wynosiła 26 040 zł, miesięczna rata wynosiła 651 zł, a ilość miesięcznych rat wynosiła 40. Pożyczka została udzielona pożyczkobiorcy celem umożliwienia mu spłaty zobowiązań wymagalnych wobec pożyczkodawcy. Pożyczka została udostępniona pożyczkobiorcy w ten sposób, że kwoty 8 503 zł, 8 026 zł i 6 547 zł zostały przelane na wskazane w umowie numery indywidualnych kont rozrachunkowych. Termin płatności ostatniej raty przypadał na dzień 12 kwietnia 2024r.

W dniu 26 listopada 2020r. pozwany podpisał deklarację wekslową wskazując, że składa do dyspozycji pożyczkodawcy weksel własny in blanco i upoważnia pożyczkodawcę do wypełnienia weksla po spełnieniu warunków opisanych w deklaracji wekslowej.

Pismem z dnia 15 listopada 2020r. powódka wypowiedziała pozwanemu umowę pożyczki z dnia 26 listopada 2020r. ze względu na niepłacenie zobowiązań umownych zgodnie z harmonogramem spłat. Pożyczka została wypowiedziana z zachowaniem trzydziestodniowego terminu wypowiedzenia. Jednocześnie powódka wezwała pozwanego do wykupu weksla i wskazała, że zobowiązanie na dzień 15 listopada 2020r. wynosi 20 597,17 zł.

Weksel wystawiony in blanco przez pozwanego w dniu 26 listopada 2020r. został wypełniony przez powódkę m.in. poprzez wpisanie sumy wekslowej 20 597,17 zł.

Sąd Rejonowy ustalił, że pozwany zawarł trzy umowy pożyczki. Następnie te umowy zostały skonsolidowane w jedną pożyczkę. Pozwany spłacał należności z pożyczek, które następnie zostały skonsolidowane. Spłacał również należności z umowy pożyczki, z której powódka wywodzi swoje roszczenie, dopóki się nie rozchorował. Pozwany ustalił z pracownikiem powoda, że będzie płacił raty w wysokości 300 zł i takie raty płacił. Pozwany otrzymał na piśmie oświadczenie o wypowiedzeniu umowy i wezwanie do zapłaty. Wysokość kosztów pożyczek zawieranych przez pozwanego z powodem nie była z nim indywidualnie ustalana. Umowy były zawierane z przedstawicielem powoda, pozwany podawał telefonicznie swoje dane, a następnie przyjeżdżał podpisać umowę.

Sąd Rejonowy uznał, że powództwo w części, w której było podtrzymywane, nie zasługiwało na uwzględnienie. Wskazał, że podstawą faktyczną dochodzonego roszczenia była umowa pożyczki konsolidacyjnej z dnia 26 listopada 2020r., zaś podstawą prawną roszczenia jest art. 720 § 1 k.c. oraz art. 3 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 maja 2011r. o kredycie konsumenckim.

Powódka dochodziła roszczenia z pożyczki konsolidacyjnej udzielonej celem umożliwienia pożyczkobiorcy spłaty zobowiązania wymagalnego wobec pożyczkodawcy. Z treści umowy pożyczki z dnia 26 listopada 2020r., a to z jej punktu 1.3. wynika, że została ona zawarta celem spłaty kwoty 8 503 zł tytułem należności z umowy pożyczki nr (...) zawartej w dniu 14 sierpnia 2018r. (co wynika z numeru indywidualnego konta rozrachunkowego k.4, k.175v), celem spłaty kwoty 8 026 zł tytułem należności z umowy pożyczki nr (...) zawartej w dniu 21 grudnia 2018r. (co wynika z numeru indywidualnego konta rozrachunkowego k.4v, k.179v) oraz celem spłaty kwoty 6 547 zł tytułem należności z umowy pożyczki nr (...) zawartej w dniu 11 lipca 2019r. (co wynika z numeru indywidualnego konta rozrachunkowego k.4v, k.183v).

W związku z tym, iż powód dochodził należności z umowy pożyczki konsolidacyjnej Sąd Rejonowy uznał, że miał obowiązek sprawdzić treść umów, które zostały objęte umową z dnia 26 listopada 2020r. pod kątem ewentualnych postanowień abuzywnych i zgodności maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu z art.36a ustawy z dnia 12 maja 2011r. o kredycie konsumenckim (w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia umowy przez strony).

Sąd I instancji powołując się na regulację art.385 ¹ k.c. uznał, że umowy pożyczek z dnia 14 sierpnia 2018r., z dnia 21 grudnia 2018r. i z dnia 11 lipca 2019r. zawierają postanowienia abuzywne w zakresie pozaodsetkowych kosztów kredytu tj. prowizji i (...). Pozwany spłacał należności z umów pożyczek z dnia 14 sierpnia 2018r., z dnia 21 grudnia 2018r. i z dnia 11 lipca 2019r. oraz należność z umowy z dnia 26 listopada 2020r. – po wniesieniu pozwu zapłacił na rzecz powoda kwotę 6 600 zł. Jak wynika z pisma powoda z dnia 17 stycznia 2024r. aktualny dług pozwanego wynosi 13 397,17 zł. Łączna wysokość prowizji wynikająca z umów pożyczek z dnia 14 sierpnia 2018r., z dnia 21 grudnia 2018r. i z dnia 11 lipca 2019r. wynosi 13 063,00 zł (4 571,00 zł + 4 771,00 zł + 3 721,00 zł). Ponadto łączna wysokość należności z tytułu (...) wynosi 3 300,00 zł (1 300,00 zł + 900,00 zł + 1 100,00 zł). W związku z tym, że aktualny dług pozwanego jest niższy niż łączna wysokość prowizji i należności z tytułu (...) uznanych przez Sąd za abuzywne Sąd Rejonowy uznał, iż pozwany spłacił powódce należną kwotę i powództwo w zakresie, w którym było podtrzymywane nie zasługuje na uwzględnienie.

Powódka w apelacji zaskarżyła wyrok w części oddalającej powództwo i w zakresie kosztów postępowania i zarzuciła obrazę prawa materialnego, to jest:

- art. 353 ¹ k.c. w związku z art. 65 k.c. w związku z punkt 1.3 umowy z 26 listopada 2020 roku (...) przez ingerencję w stosunek umowny stron i dokonanie oceny umów skompensowanych przedmiotową umową pod kątem klauzul abuzywnych, podczas gdy umowy te nie stanowią podstawy dochodzenia roszczeń niniejszym postępowaniu, a strony ustaliły stosunek zobowiązaniowy wedle swojego uznania,

-art. 720 § 1 k.c. przez brak zasądzenia zwrotu pożyczki w wysokości kwoty nominalnej wraz z wynagrodzenia powoda pomimo zobowiązania umownego pozwanego,

-art. 385 ¹ § 1 k.c. związku z art. 36 ust. 2 ustawy z 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim przez błędną wykładnię i nieuzasadnione przyjęcie, że postanowienia umowy pożyczek w zakresie opłaty za tzw. „twój pakiet”, opłaty przygotowawczej oraz prowizji są abuzywne

- oraz naruszenie art. 10 ustawy Prawo wekslowe w związku z art. 6 k.c. przez nieuprawnioną ingerencję w stosunek podstawowy,

- a także sprzeczność ustaleń sądu z treścią zebranego materiału dowodowego polegającą na przyjęciu, że koszty związane z opłatą przygotowawczą, prowizją i wynagrodzeniem za „Twój pakiet” są abuzywne, podczas gdy przedmiotowa umowa kosztów takich nie przewiduje,

- naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na rozstrzygnięcie to jest art. 321 § 1 k.p.c. przez wyrokowanie co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem pozwu i uznanie postanowień umów nie stanowiących podstawy roszczenia powódki za niedozwolone, co efekcie przełożyło się na oddalenie powództwa w całości.

Powódka wniosła o zmianę wyroku w zaskarżonej części i zasądzenie na swoją rzecz 12 781 zł w z odsetkami umownymi w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie od 15 grudnia 2021r. oraz zasądzenie kosztów postępowania za obie instancje ewentualnie o uchylenie w zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie. Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, które znajdują oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym i sąd odwoławczy ustalenia te podziela. Jednakże w oparciu o zarzuty w apelacji, w szczególności zarzut naruszenia art. 321 § 1 k.p.c. nie można zgodzić się ze oceną prawną zgłoszonego w niniejszej sprawie roszczenia. Powódka w niniejszej sprawie domagała się zapłaty z długu, jaki powstał na skutek zawarcia przez pozwanego z powódką umowy pożyczki w orzeczeniu 26 listopada 2020 roku nr (...). Umowa ta była umową konsolidacyjną zawartą celem spłaty poprzednio zaciągniętych przez pozwanego wobec powódki zobowiązań tj. celem spłaty zobowiązań zaciągniętych przez pozwanego pożyczek zawartych w dniach 22 czerwca 2017r. numer (...), 14 sierpnia 2018r. numer (...), 21 grudnia 2018r. numer (...), 11 lipca 2019r. numer (...).

Sąd Rejonowy nie stwierdził żadnej abuzywności postanowień umowy zawartej 26 listopada 2020 roku, ale dokonał takiej oceny umów poprzednio zawartych. Nie zauważył Sąd Rejonowy, że umowa pożyczki zawarta 26 listopada 2020 roku, która stanowiła podstawę faktyczną żądania spowodowała, że wygasły wszystkie roszczenia wynikające z wymienionych wyżej umów zawartych wcześniej. Z chwilą zawarcia umowy pożyczki konsolidacyjnej zobowiązania te wygasły i brak było jakichkolwiek podstaw do dokonywania oceny tych umów w niniejszym postępowaniu, zwłaszcza że nie były one były podjęte podstawą faktyczną żądania, a ta wyznacza wraz z określonym żądaniem granice rozpoznania sprawy przez sąd. Zgodnie z art. 506. § 1 k.c. jeżeli w celu umorzenia zobowiązania dłużnik zobowiązuje się za zgodą wierzyciela spełnić inne świadczenie albo nawet to samo świadczenie, lecz z innej podstawy prawnej, zobowiązanie dotychczasowe wygasa (odnowienie). N. jest jednym ze sposobów wygaśnięcia długu. Nie budzi też żadnych wątpliwości, że taka była tez intencja i zamiar stron w zawarciu umowy pożyczki w dniu 26 listopada 2020 r. Skoro zatem nie stwierdzono występowania w umowie zawartej z 26 listopada 2020 roku żadnych postanowień niedozwolonych, obowiązuje ona strony w całości i pozwany jest zobowiązany do zwrotu powódce na mocy art. 720 § 1 k.c. niespłaconych należności. Z tej przyczyny Sąd Okręgowy na mocy art. 386 § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji, zasądzając na rzecz powódki kwotę 12 781 zł , zaś o odsetkach orzeczono zgodnie z art. 481 § 1 k.p.c., zasądzając ustawowe odsetki za opóźnienie od dnia 15 grudnia 2021 roku, to jest po upływie 30 dniowego terminu wypowiedzenia, oddalając tym samym powództwo w pozostałej części w zakresie żądania odsetek umownych. Ta sama argumentacja legła u podstaw oddalenia apelacji w pozostałym zakresie na podst. art. 385 k.p.c.

Z uwagi na charakter sprawy, sytuację życiową i majątkową pozwanego Sąd Okręgowy na mocy art. 102 k.p.c. nie obciążył pozwanego kosztami postępowania odwoławczego.

SSO Magdalena Balion – Hajduk