Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 lipca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Leszek Dąbek

Sędzia SO Aleksandra Janas (spr.)

Sędzia SR del. Marcin Rak

Protokolant Iwona Reterska

po rozpoznaniu w dniu 24 lipca 2014 r. w Gliwicach na rozprawie

sprawy z powództwa T. S.

przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Rybniku

z dnia 12 września 2013 r., sygn. akt II C 311/11

1  zmienia zaskarżony wyrok:

a  w punkcie 1 w ten sposób, że zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 940,60 zł (dziewięćset czterdzieści złotych sześćdziesiąt groszy) z ustawowymi odsetkami od kwoty:

- 635,56 zł (sześćset trzydzieści pięć złotych pięćdziesiąt sześć groszy) od dnia 23 listopada 2011r.,

- 305,04 zł (trzysta pięć złotych cztery grosze) od dnia 11 grudnia 2011r.,

a w pozostałym zakresie powództwo oddala;

a  w punkcie 4 o tyle, że w miejsce kwoty 1.709,41 zł zasądza kwotę 1.267,40 zł (tysiąc dwieście sześćdziesiąt siedem złotych czterdzieści groszy);

1  oddala apelację w pozostałej części;

2  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 50,25 zł (pięćdziesiąt złotych dwadzieścia pięć groszy) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSR del. Marcin Rak SSO Leszek Dąbek SSO Aleksandra Janas

Sygn. akt III Ca 9/14

UZASADNIENIE

Powód T. S. domagał się zasądzenia od pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. kwoty 2.414,67 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu tytułem odszkodowania, wniósł nadto o zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu podał, że w dniu 11 września 2011 r. w wyniku zdarzenia drogowego, którego sprawca był ubezpieczony u pozwanego w zakresie odpowiedzialności cywilnej, został uszkodzony samochód O. (...) o numerze rejestracyjnym (...). Pozwany uznał swoją odpowiedzialność co do zasady, a następnie wypłacił na rzecz poszkodowanego część należnego odszkodowania w kwocie 1.494,71 zł. Wobec zastrzeżeń co do wysokości odszkodowania w oparciu o prywatną opinię powód jako nabywca wierzytelności który określił koszt naprawy pojazdu na kwotę 3.036,08 zł. Mimo wezwani pozwany odmówił jej zapłaty. Na dochodzoną należność składa się pozostała część należnego odszkodowania z tytułu naprawy pojazdu, to jest 1.541,37 zł, koszt wykonania kosztorysu (184,50 zł) oraz kwota 688,80 zł z tytułu wynajmu pojazdu zastępczego.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów procesu. Pozwany zarzucił, że łącznie przyznał odszkodowanie za uszkodzenie pojazdu w wysokości 3.001,16 zł, natomiast zastosowana przez powoda stawka w wysokości 90 zł za roboczogodzinę prac blacharsko-lakierniczych przekracza wysokość średnich stawek na terenie Województwa (...) w 2011r. Pozwany kwestionował też zasadność żądania w zakresie zwrotu kosztów wynajmu pojazdu zastępczego i podniósł, że z przedłożonej faktury nie wynika w jakim okresie miał być wynajmowany samochód zastępczy i niewiadomym jest czy faktura ta dotyczy okresu wynajmu samochodu pozostającego w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem z dnia 11 września 2011r., ponadto koszt wynajmu pojazdu za dobę wynosi maksymalnie 124 zł netto. Podniósł nadto, że koszty prywatnej opinii technicznej nie pozostają w adekwatnym związku przyczynowym z przedmiotową szkodą.

Wobec zapłaty kwoty 1.506,45zł po wniesieniu pozwu pismem dnia 18stycznia 2012r. powód wniósł o umorzenie postępowania w tej części, a następnie w toku postępowania w dniu 31 marca 2013r. rozszerzył powództwo o kwotę 600,64 zł stanowiącą dalsze odszkodowanie za uszkodzony samochód.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy w Rybniku zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.508,86 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23 listopada 2011r.. do dnia zapłaty, w pozostałym zakresie powództwo oddalił, umorzył postępowanie co do kwoty 1.506,45zł i zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.709,41 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, nakazał też pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa kwotę 440,41 zł.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 11 września 2011r. doszło do uszkodzenia samochodu marki O. (...) o numerze rejestracyjnym (...). Sprawca szkody był ubezpieczony u pozwanego z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej kierujących pojazdami mechanicznymi. W dniu 5 października 2011r. poszkodowany zawał z powodem umowę cesji wierzytelności z tytułu odszkodowania za skutki kolizji. Pozwany wypłacił powodowi odszkodowanie w łącznej kwocie 3.001,16zł Wedle kalkulacji sporządzonej na zlecenie powoda, koszt naprawy uszkodzonego pojazdu wyniósł 3.036, 08 zł, wobec czego w dniu 3 listopada 2011r. powód wezwał pozwanego od zapłaty pozostałej części odszkodowania w kwocie 2.414,67 zł.

W oparciu o opinię biegłego R. P. Sąd ustalił, że uzasadniony koszt naprawy opisanego wyżej samochodu przy użyciu części oryginalnych i z uwzględnieniem średniej stawki za roboczogodzinę w wysokości 85zł wynosi 3.636,72 zł, a technologiczny czas naprawy pojazdu nie powinien przekroczyć 1 dnia roboczego. Poszkodowany, któremu samochód zastępczy był niezbędny w celu dojazdu do pracy, korzystał z niego faktycznie przez okres 4 dni roboczych.

Przyjmując powyższe ustalenia za podstawę faktyczną rozstrzygnięcia Sąd Rejonowy uznał, że powództwo zasługuje na uwzględnienie w zasadniczej części. Pozwany nie kwestionował swojej odpowiedzialności za zdarzenie, sporna była natomiast wysokość żądania. W tej materii Sąd oparł się na wyliczeniach biegłego i zasądził różnicę pomiędzy kwotą niezbędną do naprawienia pojazdu oraz innymi uzasadnionymi kosztami a wypłaconym przez pozwanego odszkodowaniem. Na zasądzoną kwotę 1.508,86zł złożyły się: pozostała część kosztów naprawy (635,56zł), koszt kalkulacji naprawy (184,50zł) oraz koszt wynajmu pojazdu zastępczego (688,80zł).

W zakresie, w jakim powód cofnął powództwo, Sąd umorzył postępowanie na zasadzie art. 355 § 1 k.p.c. O odsetkach orzeczono na podstawie art.481 k.c., a o kosztach procesu na podstawie art. 98 k.p.c.

Wyrok w zakresie punktów 1, 4 i 5 zaskarżył pozwany , który wnosił o jego zmianę poprzez oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych wraz z kosztami zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji z jednoczesnym przekazaniem temuż Sądowi kwestii rozstrzygnięcia o kosztach procesu. Zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art. 354 § 2 k.c. poprzez pominięcie, iż wierzyciel powinien współdziałać z dłużnikiem przy wykonywaniu zobowiązania, nie czynić nic, co by bezzasadnie zwiększało wysokość zobowiązania; art. 361 k.c. poprzez pominięcie, iż zobowiązany ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania z którego szkoda wynikła oraz, iż naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany rzeczywiści poniósł; art. 6 k.c. poprzez przyjęcie, iż powód wykazał zasadność roszczenia w zakresie kosztów wynajęcia pojazdu zastępczego. Skarżący zarzucił też naruszenie prawa procesowego, to jest art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie swobodnej oceny dowodów polegające na błędnym przyjęciu, iż średnimi stawkami za roboczogodzinę jest stawka rzędu 85 zł za prace blacharsko-lakiernicze, że pozwany ma obowiązek zwrócić powodowi koszty naprawy z użyciem wyłącznie oryginalnych części zamiennych, że uzasadniony okres wynajmu zastępczego wynosi 4 dni podczas gdy powinien wynosić 2 dni oraz że uzasadnioną stawką za wynajem pojazdu zastępczego jest stawka 140 zł netto podczas gdy jest ona zawyżona, błędne przyjęcie, że pozwany ma obowiązek zwrócić koszty sporządzenia przez powoda prywatnej opinii i pominięcie, iż powód sporządził kosztorys w ramach prowadzonego przez siebie przedsiębiorstwa, a zatem nie poniósł dodatkowych kosztów z tego tytułu oraz pominięcie, że powód nie przedłożył umowy najmu samochodu zastępczego. Ponadto zarzucił naruszenie art.227 k.p.c. w związku z art. 286 k.p.c. poprzez niedopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego z zakresu techniki motoryzacyjnej i wydanie wyroku w oparciu o opinię biegłego, która nie zawiera należytego uzasadnienia. Wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego sądowego z zakresu techniki motoryzacyjnej na okoliczność ustalenia rzeczywistych kosztów naprawy pojazdu.

Powód domagał się oddalenia apelacji i zasądzenia kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja pozwanego zasługiwała na częściowe uwzględnienie.

Ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy i przyjęte za podstawę rozstrzygnięcia są w zasadniczej części prawidłowe ponieważ były częściowo niesporne (w odniesieniu do zdarzenia powodującego szkodę i jego przyczyn, objęcia wypadku ochroną ubezpieczeniową udzieloną przez pozwanego oraz cesji wierzytelności), a w pozostałym zakresie znajdują potwierdzenie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, w tym opinii biegłego, która jest rzetelna i miarodajna. Ustalenia te wymagają uzupełnienia o tyle, że poszkodowany – właściciel samochodu O. (...) uszkodzonego w kolizji drogowej, dokonał cesji wierzytelności już po dokonaniu przez pozwanego kalkulacji szkody (zeznania świadka R. G., k.221), a prywatna kalkulacja szkody została sporządzona przez powoda w dniu 20 października 2011r. (data sprzedaży widniejąca na fakturze VAT (...), k.10). Technologiczny czas naprawy uszkodzonego pojazdu wynosił 1 dzień (opinia biegłego R. P., k.205).

Z powyższym uzupełnieniem Sąd Okręgowy akceptuje ustalenia Sadu Rejonowego i czyni je własnymi.

Odpowiedzialność pozwanego za skutki przedmiotowego wypadku drogowego nie była negowana w toku postępowania i ma źródło w regulacji art. 415 k.c. w związku z art. 436 § 1 k.c. i postanowieniach umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów, zawartej przez pozwanego ze sprawcą wypadku drogowego oraz w regulacji art. 822 § 4 k.c., uprawniającej poszkodowanego do dochodzenia roszczenia bezpośrednio od pozwanego zakładu ubezpieczeń. Na zasadach ogólnych rodziła ona po stronie pozwanego obowiązek zapłaty poszkodowanemu odszkodowania za wynikłe w jego następstwie szkody. Ich zakres wyznacza regulacja art. 361 § 1 k.c., zgodnie z którą pozwany jest zobowiązany do zrekompensowania szkód, będących normalnym następstwem zdarzeń, z którego one wynikły.

Przechodząc do podniesionych w apelacji zarzutów w pierwszej kolejności należy wskazać, iż na uwzględnienie nie zasługują podniesione przez skarżącego zarzuty dotyczące amortyzacji części zamiennych Odszkodowanie ma wyrównać uszczerbek majątkowy powstały w wyniku zdarzenia wyrządzającego szkodę, istniejący od chwili wyrządzenia szkody do czasu, gdy zobowiązany wypłaci poszkodowanemu sumę pieniężną odpowiadającą szkodzie ustalonej w sposób przewidziany prawem. Przy takim rozumieniu szkody i obowiązku odszkodowawczego nie ma znaczenia, jakim kosztem poszkodowany faktycznie dokonał naprawy rzeczy i czy to uczynił albo zamierza uczynić. Niezależnie zatem od tego, czy poszkodowany naprawił uszkodzony w wypadku pojazd, należy mu się odszkodowanie ustalone według zasad art. 363 § 2 k.c. w związku z art. 361 § 2 k.c., co oznacza, że jego wysokość ma odpowiadać kosztom usunięcia opisanej wyżej różnicy w wartości majątku poszkodowanego, a ściślej - kosztom przywrócenia pojazdowi jego wartości sprzed wypadku (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2001 r. w sprawie sygn. III CZP 68/01, OSNC 2002/6/74)..Przywrócenie stanu poprzedniego polega na doprowadzeniu pojazdu do stanu, w jakim znajdował się przed wyrządzeniem szkody. Poszkodowanemu przysługuje uprawnienie do skorzystania z oryginalnych części zamiennych, co doprowadzi do pełnej restytucji szkody. Skorzystanie przez poszkodowanego przy naprawie pojazdu z części alternatywnych stanowi uprawnienie, które może być postrzegane w kategorii rezygnacji z całkowitego przywrócenia rzeczy do stanu poprzedniego i nie może stanowić reguły. Stąd dokonanie w niniejszej sprawie naprawy pojazdu przy zastosowaniu oryginalnych części zamiennych nie może być postrzegane jako naruszenie przepisów prawa. Z tej przyczyny zawarty w apelacji wniosek dowodowy zmierzający do ustalenia faktycznych kosztów naprawy podlegał oddaleniu po myśli art.227 k.p.c., dotyczył on bowiem okoliczności nie mającej znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Bezprzedmiotowe były także zrzuty pozwanego do opinii biegłego R. P. w zakresie, w jakim dotyczyły zamienników oryginalnych części zamiennych. Nie sposób zgodzić się również z pozostałymi zarzutami apelującego dotyczącymi tej opinii, to jest przyjętych przez biegłego stawek za tzw. roboczogodzinę. Z treści opinii jasno wynika, że zastosowane przez biegłego stawki zostały ustalone przy uwzględnieniu średnich cen obowiązujących w nieautoryzowanych warsztatach naprawczych na terenie powiatu (...) i (...) w 2011r. W ocenie Sądu Okręgowego nie ulega wątpliwości, iż powołany w sprawie biegły sądowy dysponuje stosowną wiedzą odnośnie obowiązujących na terenie tych powiatów stawek za roboczogodzinę. Brak było podstaw do kwestionowania tej wiedzy, tym bardziej, że pozwany nie poparł swych zarzutów żadnymi dowodami.

Odmiennie niż zarzuca się w apelacji, powód nie był zobowiązany do wykazania, że przed wypadkiem w pojeździe nie były zamontowane części oryginalne. O ile pozwany twierdził, że taki stan rzeczy miał miejsce, co niewątpliwie wpłynęłoby na wysokość należnego odszkodowania, winien po myśli art.6 k.c. okoliczność tę wykazać.

Sąd Odwoławczy podzielił natomiast niektóre zarzuty pozwanego odnoszące się zarówno do kosztu wynajęcia samochodu zastępczego i sporządzenia kosztorysu.

Jeśli idzie o samochód zastępczy – co do zasady poszkodowanemu służy prawo skorzystania z takiego pojazdu, a związane z tym koszty stanowią element szkody w rozumieniu art.361 § 1 i 2 k.c. Nie ma bowiem przyczyn, dla których poszkodowany miałby być narażony na dalsze uciążliwości wynikające z kolizji spowodowanej przez inną osobę, zwłaszcza jeżeli uszkodzony pojazd był niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania w domu czy pracy. Fakt korzystania z samochodu zastępczego przez poszkodowanego został wykazany jego zeznaniami, stąd zbędne było przedstawianie dowodu rejestracyjnego tego pojazdu czy innych dowodów na przedstawioną okoliczność.

Nie oznacza to jednak dowolności co do wyboru pojazdu i ceny najmu w tym znaczeniu, że poszkodowany ma po myśli art.826 § 1 k.c. w związku z art.354 § 2 k.c. obowiązek minimalizowania szkody. Zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela, zgodnie z art.361 § 1 i 2 k.c., obejmuje zatem tylko te koszty, które pozostawały w bezpośrednim związku z wypadkiem i których poniesienie było ekonomicznie uzasadnione. Odnosząc te rozważania do niniejszej sprawy – poszkodowany może domagać się zwrotu kosztów wynajmu samochodu zastępczego tylko za okres niezbędny do naprawy (obejmujący także oczekiwanie na oględziny i czynności przygotowawcze) oraz wydania pojazdu uprawnionej osobie. Ponieważ w rozpoznawanej sprawie – jak wynika z zeznań świadka R. G. – przelew wierzytelności i wynajęcie pojazdu zastępczego nastąpiły już po dacie sporządzenia wstępnej kalkulacji, a zatem i po dokonaniu oględzin pojazdu, pozwany ponosi odpowiedzialność tylko za czas technologicznie niezbędny do przeprowadzenia naprawy (1 dzień) i wydania pojazdu właścicielowi (1 dzień), łącznie za dwa dni. Co się tyczy wysokości stawki – zgodnie z obowiązkiem wynikającym z art.6 k.c. na powodzie spoczywał obowiązek wykazania, że zastosowana przez niego stawka (140zł netto) odpowiada realiom rynkowym, czego jednak nie uczynił. Ponieważ pozwany twierdził, że dla samochodu klasy O. (...) będącego przedmiotem najmu, stawka najmu wynosi 124zł netto (152,52 zł brutto), Sąd Okręgowy uznał, że należne z tego tytułu odszkodowanie wynosi 305,04zł, a nie jak przyjął Sąd Rejonowy 688,80zł).

Obowiązek dowodzenia wysokości szkody pozostaje aktualny także w odniesieniu do kosztów sporządzenia prywatnej kalkulacji naprawienia uszkodzonego pojazdu, tym bardziej, że kalkulacja została sporządzona już po dacie cesji i w ramach przedsiębiorstwa powoda. Powód winien zatem wykazać wysokość żądanej z tego tytułu kwoty, czego nie uczynił i co ostatecznie – wobec kwestionowania żądania przez pozwanego – prowadzić musiało do oddalenia powództwa w tym zakresie.

Ostatecznie zatem powództwo okazało się uzasadnione co do kwoty 940,60zł (pozostała część kosztów naprawy w wysokości 635,56zł i koszty najmu samochodu zastępczego w wysokości 305,04 zł), a w pozostałym zakresie podlegało oddaleniu. Orzeczenie o odsetkach od kwoty 305,04zl zapadło na podstawie art.481 k.c. w związku z art.14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn. Dz.U. z 2013r., poz.392 ze zm.).

Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, o kosztach orzeczono na podstawie art.100 zdanie pierwsze k.p.c. (powód utrzymał się ze swym roszczeniem w 86%).

Z tych przyczyn Sad Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok na podstawie art.386 § 1 k.p.c. w pozostałym zakresie apelacja jako niezasadna podlegała oddaleniu, o czym orzeczono na mocy art.385 k.p.c. Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego zapadło na mocy art.100 zdanie pierwsze k.p.c. w związku z § 6 ust. 3 i § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, przy uwzględnieniu, że powód utrzymał się ze swym roszczeniem 63%.

SSR (del.) Marcin Rak SSO Leszek Dąbek SSO Aleksandra Janas