Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 maja 2025 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Łucja Oleksy-Miszczyk
Protokolant:	starszy sekretarz sądowy Elżbieta Leszczewska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 maja 2025 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa A. B.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w K.

o naprawienie szkody

1.  zasądza od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą
w K. na rzecz powoda A. B. kwotę 573.679,57 (pięćset siedemdziesiąt trzy tysiące sześćset siedemdziesiąt dziewięć 57/100) złotych
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od następujących kwot:

- 80.000,- (osiemdziesiąt tysięcy) złotych od dnia 5 sierpnia 2022 roku do dnia
18 marca 2025 roku,

- 573.679,57 (pięćset siedemdziesiąt trzy tysiące sześćset siedemdziesiąt dziewięć 57/100) złotych od dnia 19 marca 2025 roku;

2.  w pozostałej części powództwo oddala;

3.  tytułem kosztów procesu zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 5.400,- (pięć tysięcy czterysta) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia prawomocności wyroku;

4.  nakazuje pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego

w Gliwicach kwotę 29.539,28 (dwadzieścia dziewięć tysięcy pięćset trzydzieści dziewięć 28/100) złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

SSO Łucja Oleksy-Miszczyk

Sygnatura akt I Cgg 87/22

UZASADNIENIE

Powód A. B. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanej (...) S.A. w K. kwoty 80.000 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty. W uzasadnieniu pozwu podniósł, że jest właścicielem nieruchomości położonej w R. przy ul. (...), na której ujawniły się szkody górnicze. Odpowiedzialność za powstałe szkody ponosi pozwana. Dochodzona kwota obejmuje koszty naprawy tych szkód (pozew k. 3 i nast.).

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa. Przyznała, że nieruchomość powoda znajduje się w zasięgu wpływów eksploatacji górniczej, niemniej zakwestionowała zakres i sposób naprawy szkód. Nadto podniosła, że powód nie wyczerpał możliwości ugodowego zakończenia sporu, co jest warunkiem skutecznego dochodzenia roszczeń na drodze sądowej (odpowiedź na pozew k.25)

W toku procesu powód rozszerzył pozew, wnosząc o zasądzenie na jego rzecz kwoty 573.679,57 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 80.000 zł od dnia wytoczenia powództwa do dnia modyfikacji powództwa i od kwoty 573.679,57 zł od dnia następnego po dniu modyfikacji powództwa do dnia zapłaty. Rozszerzenie powództwa uzasadniał wysokością szkody obliczoną w toku procesu przez biegłego (pismo rozszerzające powództwo k. 226-226v).

W kolejnym piśmie procesowym z dnia 3 marca 2025 roku (k.229-229v) powód ponownie rozszerzył pozew, wnosząc o zasądzenie na jego rzecz kwoty 691.131,92 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 80.000 zł od dnia wytoczenia powództwa do dnia modyfikacji powództwa i od kwoty 691.131,92 zł od dnia następnego po dniu modyfikacji powództwa do dnia zapłaty. W uzasadnieniu wskazał, że nieruchomość powoda podlega i będzie podlegać wpływom eksploatacji górniczej wobec czego naprawa szkód powinna polegać na wypłacie odszkodowania odpowiadającego wartości technicznej obiektu, co spowoduje, że powód nie będzie już uprawniony do dochodzenia naprawy szkód wywołanych kolejnymi eksploatacjami.

W odpowiedzi pozwana wskazała, że celem odszkodowania jest naprawienie szkody, a nie wzbogacenie poszkodowanego, a uznanie roszczenia powoda prowadziłoby do jego wzbogacenia. (pismo z dnia 21 marca 2025 roku k.235-235v)

Sąd ustalił co następuje:

Powód jest właścicielem nieruchomości położonej w R. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Rudzie Śląskiej prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) (wydruk k. 6 i nast.). Nieruchomość powoda znajduje się w obszarze oddziaływania wpływów górniczych.

Wnioskiem z dnia 5 marca 2022 roku powód wystąpił do pozwanej o naprawę szkód. Pozwana nie zajęła stanowiska w sprawie (wniosek k. 15, pismo z dnia 15 kwietnia 2022 roku k.16).

W toku procesu pozwana wykonała pomiary wychylenia bryły budynku powoda (okoliczność podniesiona przez pełnomocnika powoda na rozprawie w dniu 24 listopada 2022r. k. 46, której strona pozwana nie zaprzeczyła). Pomimo zobowiązania nałożonego na rozprawie w dniu 24 listopada 2022r., pozwana nie dołączyła dokumentacji pomiarowej do akt sprawy.

Z przedłożonej przez pozwaną opinii geologiczno – górniczej nr (...) z 15 kwietnia 2022 roku (k.32 i nast.) wynika, że z tytułu dokonanej i aktualnie prowadzonej eksploatacji górniczej nieruchomość powoda znajduje się w zasięgu wpływów eksploatacji, która przedmiotowym rejonie wywołała maksymalne deformacje drugiej kategorii.

Budynek mieszkalny wybudowany został ok. 1976 roku jako jedna bryła prosta, w technologii klasyczne murowanej, fundamenty żelbetowe, stropodach żelbetowy, dach pierwotny jednospadowy, kryty papą. Jest w całości ocieplony wraz z tynkiem strukturalnym na elewacjach- prace te wykonano w latach 2016/2017. W 2016 roku wykonano także wymianę stolarki okiennej na nowa PCV. Budynek jest dwukondygnacyjny, nie jest podpiwniczony. Na poziomie parteru od strony elewacji frontowej zlokalizowany jest garaż jednostanowiskowy. Budynek jest dobrym stanie utrzymania i w trakcie normalnego użytkowania.

W 2016 roku, na terenie nieruchomości powoda, na zlecenie zakładu górniczego, wykonano prace remontowe: częściowe poziomowanie posadzek na parterze i I piętrze, likwidacje spękań i zarysowań w pomieszczeniach wewnętrznych oraz remont cokołu betonowego dla ogrodzenia zewnętrznego.

Na skutek szkód górniczych budynek mieszkalny uległ znacznemu wychyleniu w wartości ca./ Tb= 23-31 mm/m. na parterze i I piętrze występują bardzo drobne i lokalne zarysowania faset, ścina i stropów. W związku z przeprowadzeniem rac termo – modernizacyjnych (w 2016-2017 roku) oraz prac w ramach usuwania szkód górniczych (w 2016 roku) wszystkie ewentualne inne uszkodzenia zostały zakryte trwale. Tym samym całość elewacji oraz dachu, komina i innych elementów przynależnych jest bez widocznych wad i uszkodzeń, jak i pomieszczeń wewnętrznych.

Na terenie posesji powoda wystąpiła deformacja kostki brukowej betonowej ozdobnej, spękanie nawierzchni betonowych (tył budynku), kilkumiejscowe spękania cokołu betonowego ogrodzenia frontowego i bocznego.

Wychylenie bryły budynku powoda wiąże się z dużą uciążliwością użytkowania i kwalifikuje go do rektyfikacji. Koszt naprawienia szkody tj. rektyfikacji budynku mieszkalnego wynosi 520.427,38 zł netto tj. 562.061,57 zł brutto, z kolei koszt naprawienia dla nawierzchni utwardzonych wynosi 9.445,53 zł netto, tj. 11.618,- zł brutto. Łączny koszt naprawy brutto wynosi zatem 573.679,57 zł brutto. Natomiast wartość techniczna, która została wyliczona dla budynku mieszkalnego wynosi 629.179.56 zł netto, a wartość odtworzenia wynosi 784.113,45 zł netto. (opinia biegłego z zakresu budownictwa k.98 i nast.).

Ustaleń w zakresie stanu faktycznego przyjętego za podstawę przeprowadzonych rozważań sąd dokonał na podstawie powołanych wyżej dowodów. Okoliczności dotyczące pozostawania nieruchomości powoda w strefie negatywnych wpływów działalności górniczej zakładu należącego do pozwanej spółki były niesporne. Dla oceny przyczyny uszkodzeń składników budowlanych nieruchomości i ustalenia optymalnego sposobu naprawy szkody, w tym ustalenia wartości tych robót i związanych z nimi kosztów kluczowe znaczenie miała opinia biegłego z zakresu budownictwa W. P.. Biegły wydając opinię dokonał własnych pomiarów wychylenia bryły budynku powoda. Pomiary takie zostały wykonanie również przez pozwaną, niemniej pozwana mimo zobowiązania nałożonego na nią przez Sąd, co miało miejsce jeszcze przed wydaniem opinii przez biegłego, nie dołączyła wyników tych pomiarów do akt sprawy. W tych warunkach zarzuty pozwanej co do pomiarów wykonanych przez biegłego Sąd uznał za chybione. Jednocześnie Sąd w tej sytuacji nie znalazł podstaw do dopuszczenia dowodu z opinii biegłego mierniczego górniczego, uznając że nie ma podstaw do uznania za niewiarygodne wyników pomiarów dokonanych przez biegłego, tym bardziej, ze pozwana nie wyjaśniła z jakich przyczyn wyniki te miałyby być nieprawidłowe. Działania pozwanej polegające na nieujawnieniu wyników pomiarów wykonanych siłami własnych służb Sąd w oparciu o przepis art. 233 § 2 k.p.c. ocenił jako działania zmierzające do nieujawniania znanych stronie okoliczności faktycznych. Całokształt podejmowanych przez pozwaną w toku postępowania dowodowego czynności procesowych Sąd uznał za działanie zmierzające o przewleczenia postępowania. Kwestionowanie wyników pomiarów dokonanych przez biegłego, niepoparte żadnym uzasadnieniem merytorycznym (pomimo tego, iż strona posiada wyniki innych dokonanych przez siebie pomiarów, a zatem zakwestionowanie wyników przedstawionych przez biegłego, o ile faktycznie nie są prawidłowe, nie powinno nastręczać żadnych trudności), jest działaniem zmierzającym do przewleczenia procesu i obliczonym na uzyskiwanie kolejnych opinii (mierniczego górniczego, a następnie ponownie budowlańca), których wydanie, biorąc pod uwagę trudności z dostępem do biegłych, zajmie z dużym prawdopodobieństwem nawet kilka lat, a co do których z góry można przypuszczać, iż mało prawdopodobne jest aby ich wnioski odbiegały istotnie od wniosków zawartych w opinii biegłego z zakresu budownictwa sporządzonej już w sprawie.

Dokonując oceny opinii biegłego z zakresu budownictwa Sąd zauważył, że w pkt 8 opinii (Wartości kosztorysowe – k. 106 akt), biegły popełnił omyłkę pisarską, błędnie oznaczając podane tam kwoty, jako kwoty brutto, podczas gdy faktycznie są to kwoty netto, co jednoznacznie wynika zarówno z treści samych kosztorysów (k. 114, 136,137), jak i tabeli podsumowującej załączonej do opinii (załącznik 7 do opinii k. 199). Analiza całości treści opinii wskazuje, że jest to wyłącznie omyłka pisarska, łatwa do zauważenia i sprostowania bez potrzeby odbierania od biegłego dodatkowych wyjaśnień, a jednocześnie nie mająca żadnego wpływu na wartość merytoryczną opinii.

Sąd zważył co następuje:

Zgodnie z art. 144 ust. 1 ustawy prawo geologiczne i górnicze właściciel nie może sprzeciwić się zagrożeniom spowodowanym ruchem zakładu górniczego, który jest prowadzony zgodnie z ustawą. Może on jednak żądać naprawienia wyrządzonej tym ruchem szkody, na zasadach określonych ustawą.

Postępowanie w niniejszej sprawie jednoznacznie wykazało, że nieruchomość powoda objęta jest negatywnymi wpływami eksploatacji górniczej, a odpowiedzialność za związane z tym szkody obciąża pozwaną (art. 146 ust. 1 p.g.g.). Na skutek oddziaływań ruchu zakładu górniczego budynek mieszkalny posadowiony na nieruchomości uległ znacznemu wychyleniu. Niezależne od wychylenia w budynku ujawniły się również inne szkody pochodzenia górniczego w postaci pęknięć i spękań budynku. Ze względów konstrukcyjnych (i ekonomicznych) zasadna jest naprawa budynku mieszkalnego, gdyż jego stan pozwala na skuteczna naprawę (i to pomimo stwierdzonego przechylenia budynku). Również fakt przeprowadzenia prac remontowych zarówno dla elementów zewnętrznych jak i też bieżących dla pomieszczeń wewnętrznych, jak i dbałość o budynek przez powoda przemawia za naprawa budynku.

Zakres szkód, pozostających w związku z eksploatacją górniczą, jak i sposób ich naprawy wynika z opinii budowlanej. W myśl art. 363 k.c. naprawienie szkody powinno nastąpić według wyboru poszkodowanego bądź przez przywrócenie do stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Suma ta winna odpowiadać wartości poniesionej szkody.

W niniejszej sprawie naprawienie szkody poprzez przywrócenie do stanu poprzedniego jest możliwe z technicznego punktu widzenia, a koszt naprawy został oszacowany zgodnie z art. 363 § 2 k.c. w związku z art. 145 p.g.g., na łączną kwotę 529.872,91 zł netto - koszt prac remontowych budynku : 520.427,38 zł netto (powiększony o podatek VAT 8% - 562.061,57 zł brutto), koszt nawierzchni 9.445,53 zł netto (powiększony o podatek VAT 23%- 11.618 zł brutto). Sumaryczne koszty naprawienia szkody wynoszą zatem 573.679,57 zł brutto i taką też kwotę zasądzono od pozwanej na rzecz powoda.

W ocenie Sądu żądanie powoda dotyczące zasądzenia odszkodowania ponad koszty naprawy nie znajduje uzasadnienia. Powód powołując się na argumentację dotyczącą prowadzonej i planowanej eksploatacji, która może wywołać dalszą szkodę, domaga się w istocie wypłaty odszkodowania z góry, za szkodę, która jeszcze nie powstała. Na chwilę obecną w majątku powoda nie doszło do żadnego uszczerbku, który nie zostanie zrównoważony wypłatą przez pozwaną kosztów naprawy i nie wiadomo, czy taki uszczerbek w przyszłości w ogóle powstanie tj. nie wiadomo, czy i w jakim zakresie prowadzona obecnie i planowana eksploatacja wpłynie na warunki gruntowe i czy spowoduje ona uszkodzenia w budynku powoda, a jeżeli tak, to jaki będzie zakres tych uszkodzeń. Dochodzenie naprawienia szkody na przyszłość nie znajduje uzasadnienia w przepisach art. 363 § 2 k.c. i art. 144 p.g.g., a zgłoszenie żądania wypłaty odszkodowania z góry jest dopuszczalne tylko w oparciu o konkretną podstawę ustawową (możliwość taką przewiduje np. art. 444 § 1 k.c., przy czym przepis ten dotyczy szkód na osobie i oczywiście nie ma w niniejszej prawie zastosowania). Reasumując, powództwo w części w jakiej przekracza żądanie zwrotu kosztów naprawy jest przedwczesne i jako takie podlega oddaleniu.

O odsetkach orzeczono na zasadzie art. 481 k.c. Jako, że pozwana była już wzywana do zapłaty przed wytoczeniem powództwa, żądanie zasądzenia odsetek od daty wniesienia pozwu od kwoty 80.000 zł, tj. pierwotnej wartości przedmiotu sporu, było uzasadnione. Od kwoty rozszerzonego powództwa odsetki zasądzono od dnia następnego po doręczeniu pozwanej pisma rozszerzającego żądanie tj. 19 marca 2025 roku. W pozostałej części żądanie zasądzenia odsetek od oddalono.

O kosztach procesu orzeczono na zasadzie art. 100 zd. 2 k.p.c., obciążając nimi w całości pozwaną. Koszty zastępstwa procesowego powoda ustalono na 5.400 zł zgodnie z § 2 ust.5 i § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Na zasadzie art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych pobranie od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa nieuiszczonych kosztów sądowych tj. opłaty od pozwu oraz wydatków na biegłego, w części w jakiej wydatki nie zostały pokryte z uiszczonej przez pozwaną zaliczki. Opłata od zasądzonego roszczenia wynosiła 28.684 zł, zaś wydatki na biegłego 6.855,28 zł i do kwoty 3.000 zł były zaliczkowane przez pozwaną. Koszty jakie nakazano pobrać na rzecz Skarbu Państwa wynosiły w tej sytuacji 29.539,28 zł.

SSO Łucja Oleksy-Miszczyk