Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 kwietnia 2025 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Andrzej Kieć
Protokolant:	protokolant sądowy Marta Lonska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 kwietnia 2025 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa J. K., J. P.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w K.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej (...) S.A. z siedzibą w K. na rzecz powoda J. K. kwotę 249.663,75 zł (dwieście czterdzieści dziewięć tysięcy sześćset sześćdziesiąt trzy złote 75/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi w następujący sposób:

– od kwoty 30.000 zł (trzydzieści tysięcy) od dnia 8 września 2022 roku do dnia
22 maja 2024 roku

– od kwoty 249.663,75 zł (dwieście czterdzieści dziewięć tysięcy sześćset sześćdziesiąt trzy złote 75/100) od dnia 13 czerwca 2024 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanej (...) S.A. z siedzibą w K. na rzecz powódki J. P. kwotę 249.663,75 zł (dwieście czterdzieści dziewięć tysięcy sześćset sześćdziesiąt trzy złote 75/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi w następujący sposób:

– od kwoty 30.000 zł (trzydzieści tysięcy) od dnia 8 września 2022 roku do dnia 22 maja 2024 roku

– od kwoty 249.663,75 zł (dwieście czterdzieści dziewięć tysięcy sześćset sześćdziesiąt trzy złote 75/100) od dnia 13 czerwca 2024 roku do dnia zapłaty

3.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

4.  zasądza od pozwanej na rzecz powodów kwotę 5.400 zł (pięć tysięcy czterysta) tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty;

5.  nakazuje pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego
w Gliwicach kwotę 30.285,31 zł (trzydzieści tysięcy dwieście osiemdziesiąt pięć złotych 31/100) tytułem kosztów sądowych.

SSO Andrzej Kieć

Sygn. akt I Cgg 42/24

UZASADNIENIE

Powodowie J. P. i J. K. wnieśli – po ostatecznej modyfikacji żądania dokonanej w piśmie opatrzonym datą 10.03.2025r - o zasądzenie od pozwanej (...) S.A. kwot po 249 663,75 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie: od kwoty 30 000 zł od dnia wytoczenia powództwa do dnia modyfikacji dokonanej pismem z 22 maja 2024 roku oraz od kwoty 249.663,75 zł od dnia następnego po dniu wyżej opisanej modyfikacji do dnia zapłaty oraz obciążenie pozwanej kosztami postępowania. W uzasadnieniu wskazali, iż wyżej wskazanych roszczeń dochodzą tytułem odszkodowania za szkody wyrządzone ruchem zakładu górniczego pozwanej w nieruchomości, której są współwłaścicielami. Główną szkodą jest wychylenie budynku mieszkalnego od pionu; nadto wskazano różnego rodzaju zarysowania tynków, pionowe pęknięcie okładziny cokołu z płytek klinkierowych na elewacji tylnej, odspojenie garażu od budynku, deformacja stolarki otworowej w związku z wychyleniem; zarysowania ścian na parterze w wiatrołapie; pęknięcia opaski z płyt betonowych czy deformacja ogrodzenia frontowego. Przed wniesieniem pozwu powodowie bezskutecznie dążyli do pozasądowego rozstrzygnięcia sporu. Ostatecznie sformułowane stanowisko jest rezultatem wniosków płynących z opinii biegłego sądowego W. P. (1) oraz zmian osobowych po stronie powodowej (pierwotnie trzecią powódką była H. K., która zmarła w toku postępowania; spadek po niej nabyli na podstawie ustawy powodowie J. P. oraz J. K.).

Pozwana w odpowiedzi wniosła o oddalenie powództwa oraz obciążenie powodów kosztami postępowania. W uzasadnieniu nie kwestionowała wpływów pozwanej na nieruchomość powodów; kwestionowała natomiast rozmiar szkody. Z ostrożności podniosła, iż w razie uwzględnienia powództwa w jakimkolwiek zakresie odsetki od zasądzonego świadczenia winny zostać zasądzone od dnia wyrokowania.

Sąd ustalił:

Powodowie J. P., J. K., H. K. byli współwłaścicielami w nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym położonej w R. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Rudzie Śląskiej prowadzi księgę wieczystą (...). W toku postępowania H. K. zmarła; spadek po niej na podstawie ustawy nabyli z dobrodziejstwem inwentarza powodowie J. P. oraz J. K. w udziałach wynoszących ½ części. Aktualnie współwłaścicielami po ½ części są powodowie J. K. i J. P.. (wydruk z księgi wieczystej k. 6 – 10; akt poświadczenia dziedziczenia k. 11 – 12, 252).

Pismem z 20 grudnia 2021 roku powódka H. K. zgłosiła do oddziału pozwanej R. wniosek o naprawę szkód w nieruchomości, o których wiedzę powzięła w roku 2018 roku, wymieniając szkody wskazane w pozwie i wnosząc o przeprowadzenie oględzin. Pozwana w odpowiedzi zaproponowała ugodę zakładającą wypłatę odszkodowania w wysokości 28 262,70 zł, na co powódka nie wyraziła zgody. Wniosek z identycznymi szkodami został – już w imieniu wszystkich powodów – ponowiony pismem z 1 lipca 2022 roku; wniosek zawierał żądanie naprawienia szkody poprzez zapłatę odszkodowania pieniężnego równego kosztom przywrócenia nieruchomości do stanu poprzedniego (korespondencja przedprocesowa k. 13 - 20)

Ze sporządzonej na zlecenie Sądu opinii technicznej budowlanej biegłego sądowego W. P. (1) wynika, iż wskutek wpływów górniczych w budynku mieszkalnym powodów wadą istotną jest wychylenie budynku od pionu; wychylenie maksymalne wypadkowe naroży waha się w przedziale 11 – 20,4 mm/m; wielkość wychyleń mieści się w granicach uciążliwości średniej i dużej. Średnia wypadkowa wychylenia budynku wynosi 16,2 mm/m. Nadto ujawniono na parterze drobne poziome zarysowania tynków ścian w przedsionku; na elewacji różnego rodzaju pęknięcia, spękania które w opinii biegłego są wadami nieistotnymi. Za szkodę pozagórniczą z kolei uznano lokalne zabrudzenia i zacieki elewacyjne oraz zawilgocenie terenu przyległego do przyziemia fundamentowego. W otoczeniu (ogrodzenie, nawierzchnie utwardzone, tereny zielone, elementy małej architektury) ujawniono kilkumiejscowe spękania opaski betonowej oraz deformacje ogrodzenia, które uznano za wady nieistotne. Miejscowe wypłukanie z zaprawy wypełniającej dla przerw dylatacyjnych w opasce betonowej budynku mieszkalnego z kolei nie zostało uznane za szkodę pochodzenia górniczego.

Likwidacja wychyleń winna nastąpić poprzez prostowanie budynku (rektyfikacja pionowa). Nie wchodzi w grę poziomowanie podłóg i posadzek z uwagi na wysokość wychylenia oraz układ funkcjonalny pomieszczeń albowiem po takim poziomowaniu wysokość pomieszczeń zmniejszy się poniżej wartości minimalnych dopuszczalnych obowiązującymi przepisami prawa. Nadto w przypadku poziomowania podłóg dojdzie do powstania progów. W celu usunięcia innych uszkodzeń należy przeżyłować mniejsze pęknięcia ścian; rozkuć i zabetonować większe pęknięcia z przeszyciem prętami stalowymi; skuć pasami tynki wewnętrzne w miejscach pęknięć a następnie wykonać na nowo po uprzednim osiatkowaniu i zagruntowaniu siatki; ujednolicić elewację poprzez malowanie farbą emulsyjną. Koszty nakładów ustalono na 5510 zł netto. Łączne koszty rektyfikacji na które składają się koszty robót przygotowawczych, samej rektyfikacji i wypełnienia szczeliny (233957,75 zł); roboty odtworzeniowe zewnętrzne i wewnętrzne (rozbiórka i odtworzenie podłóg i posadzek parteru z instalacjami; rozbiórka okładzin ściennych z płytek na parterze; rozbiórka boazerii w pomieszczeniach parteru; skucie tynków elewacyjnych na wysokość 1,5 m nad poziomem terenu a następnie ich odtworzenie; wykonanie izolacji pionowych ścian poniżej poziomu terenu; skucie okładziny cokołu z płytek klinkierowych; rozebranie i odtworzenie nawierzchni z kostki brukowej oraz odtworzenie opasek betonowych przy budynku), roboty wykończeniowe wewnętrzne (łącznie 134368,94 zł); remont innych szkód górniczych niezwiązanych z rektyfikacją (5510 zł), koszty dokumentacji (10 000 zł), koszty dodatkowe (przeprowadzka, ochrona przez co najmniej 6 miesięcy; najem lokali zastępczych - 114 000 zł) wyniosą łącznie 497.836,69 zł netto. Wartość odtworzeniowa budynku zamyka się kwotą 577095, 78 zł netto a wraz z kosztami odtworzenia instalacji wod.kan, elektrycznej, centralnego ogrzewania oraz gazowej 629034,40 zł netto. Z uwzględnieniem 5% dodatku za roboty ukryte i nieujawnione wartość ta wynosi 660486,12 zł netto.

Wartość techniczna (wartość odtworzeniowa pomniejszona o stopień zużycia naturalnego który kształtuje się na poziomie 30%) wynosi 462.340,28 zł netto.

(opinia biegłego W. P. k. 46 – 162, k. 183 – 184, e-protokół k. 221)

Powyższe ustalenia faktyczne poczyniono na podstawie dokumentów wyraźnie wymienionych, które podlegały zaliczeniu w poczet materiału dowodowego na zasadzie art. 243 ² Kodeksu postępowania cywilnego. Żaden z dokumentów nie został skutecznie zakwestionowany pod względem autentyczności. Kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy miała opinia biegłego z zakresu budownictwa W. P. (1). Opinia ta została sporządzona przez osobę dysponującą specjalistyczną wiedzą z wykorzystaniem tej wiedzy, w granicach kompetencji jakim biegły dysponował. Opinia byłą wyjaśniana pisemnie oraz ustnie. W ocenie Sądu w sposób wyczerpująco odpowiadała one na zadawane przez Sąd pytania, jej treść była spójna, logiczna, płynące z niej wnioski wzajemnie się potwierdzały oraz uzupełniały. W ocenie Sądu mogły stanowić podstawy rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie. Pominięciu podlegał wniosek pozwanego o dopuszczenie oraz przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego. W ocenie Sądu sporządzanie opinii przez innego biegłego nie było celowe, nie prowadziłoby do ustalenia istotnych okoliczności a spowodowałoby zbędną zwłokę w postępowaniu. Pozwana nie podważyła przekonująco opinii biegłego W. P., nie wykazała ażeby zawierała błędy. Pozwana w szczególności kwestionowała wysokość kosztów towarzyszących przeprowadzeniu rektyfikacji budynku, co nie miało istotnego wpływu na treść rozstrzygnięcia; z opinii biegłego bowiem wynikało, że przeprowadzenie rektyfikacji nie doprowadzi do przywrócenia stanu poprzedniego budynku. – w szczególności nie będzie możliwe poziomowanie podług i posadzek z uwagi na układ funkcjonalny oraz wysokość pomieszczeń.

Sąd zważył:

Powództwo sąd uznał za zasadne.

Z uwagi na datę ujawnienia się szkód (2018r), do ich naprawy stosuje się przepisy Prawa geologicznego i górniczego z 2011 roku. Zgodnie z art. 145 tej ustawy jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, do naprawiania szkód, o których mowa w art. 144 ust. 1 i 2, stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego. Pozwana odpowiada zatem na zasadzie ryzyka (art. 435 kc w zw. z art. 145 prgg z 2011 roku) tj. niezależnie od winy oraz za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła (art. 361 par. 1 kc w zw. z art. 145 prgg). W myśl art. 363 par. 1 K.c. naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.

Powodowie dokonali wyboru sposobu naprawy szkody poprzez zapłatę odszkodowania pieniężnego. Ich wybór naprawy szkody był uzasadniony w świetle art. 363 par. 1 kpc.

Pozwana nie kwestionowała wpływów górniczych na ternie posadowienia nieruchomości powodów. W oparciu o opinię biegłego W. P. sąd ustalił, że zachodzą przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanej – na nieruchomości powodów występują szkody i są one spowodowane działalnością górniczą pozwanej. To ruch zakładu górniczego spowodował główną szkodę jaką jest wychylenie budynku mieszkalnego od pionu oraz pozostałe szkody w składnikach majątkowych powodów.

Jak wynika z opinii biegłego przeprowadzenie rektyfikacji (pociągające za sobą koszty szacowane przez biegłego na 497.836,69 zł netto) nie doprowadzi do przywrócenia stanu poprzedniego budynku – w szczególności nie będzie możliwe poziomowanie podług i posadzek z uwagi na układ funkcjonalny oraz wysokość pomieszczeń. Naprawa szkody winna w tej sytuacji polegać na wypłacie odszkodowania pieniężnego odpowiadającego wartości technicznej obiektu. Takiego sposobu naprawy szkody domagali się powodowie.

Strona powodowa ostatecznie domagała się zasądzenia kwoty 499.327,50 zł wraz z odsetkami. Roszczenie zostało wyliczone i sprecyzowane w oparciu o opinię biegłego z zakresu budownictwa, którą Sąd uznał za mogącą stanowić podstawę rozstrzygnięcia z przyczyn wskazanych wyżej. Żądana kwota stanowi ustaloną w opinii biegłego W. P. wartość techniczną budynku mieszkalnego i powiększona o podatek VAT 8%.

Zasądzono zatem ostatecznie na rzecz każdego z powodów po 249.663,75 zł, uwzględniając wysokość udziałów każdego z powodów we własności nieruchomości (po ½ części).

Strona powodowa nie wzywała przed wytoczeniem powództwa pozwanej do zapłaty określonej kwoty pieniężnej a zatem sam pozew należało potraktować jako wezwanie do zapłaty. Pierwotnie w pozwie roszczenie zostało określone łącznie na 60.000 zł. Z tego względu Sąd zasądził na rzecz każdego z powodów odsetki od kwoty 30 000 złotych od dnia następującego po dniu doręczenia pozwanej odpisu pozwu tj. od 8 września 2022 roku (doręczenie nastąpiło 7 września 2022 roku – k. 28) do dnia 22 maja 2024 roku tj. dnia modyfikacji dokonanej pismem z 22 maja 2024 roku; w dalszej kolejności zasądzono odsetki od kwoty 249.663,75 zł od dnia 13 czerwca 2024 roku tj. od dnia następującego po dniu doręczenia pozwanej odpisu pisma z 22.05.2024r zawierającego rozszerzenie powództwa (miało to miejsce na rozprawie 12 czerwca 2024 roku – k. 211) do dnia zapłaty. W pozostałym zakresie co do odsetek powództwo podlegało oddaleniu jako niezasadne.

Stronie powodowej należne były wyżej opisane odsetki albowiem pozwana, mając możliwość oceny żądania i spełnienia roszczenia, popadła w zwłokę. Brak zasądzenia odsetek naruszałby interes powoda i prawo do naprawienia szkody be zbędnej zwłoki.

O kosztach procesu orzeczono na zasadzie art. 98 kpc< zgodnie z ogólną zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Na zasądzone koszty składają się koszty zastępstwa procesowego wg rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych (par. 2 pkt 6 – 5400 zł). Powodowie byli współuczestnikami materialnymi, byli reprezentowani przez jednego pełnomocnika, toteż należy im się zwrot kosztów wspólnie za czynności jednego pełnomocnika.

Na nieuiszczone koszty sądowe składają się opłata od zasądzonego roszczenia od której, uiszczenia powodowie byli zwolnieni z mocy ustawy: 24.967 zł oraz wydatki na wynagrodzenia za opinie biegłego przyznane postanowieniami z 17 lipca 2023 roku (5183,01 zł), 25 czerwca 2024 roku (135,30 zł) i wypłacone z sum budżetowych Skarbu Państwa – łącznie 30285,31 zł.

SSO Andrzej Kieć