Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 lipca 2024 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Andrzej Kieć
Protokolant:	Marta Lonska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 lipca 2024 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa (...) z siedzibą w W.

przeciwko D. W., K. W.

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda (...) z siedzibą w W. na rzecz pozwanych D. W. i K. W. kwotę 10.834 zł (dziesięć tysięcy osiemset trzydzieści cztery złote) tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty

SSO Andrzej Kieć

Sygn. akt I C 1851/22

UZASADNIENIE

Powód (...) z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od pozwanych D. W. oraz K. W. solidarnie kwoty 432.026,27 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz obciążenie powodów kosztami postępowania.

W uzasadnieniu wskazał, iż strony postępowania zawarły umowę kredytu hipotecznego indeksowanego do waluty obcej CHF z dnia 8.07.2008r.. W związku z zakwestionowaniem mechanizmu indeksacji jako zawierającego niedozwolone postanowienia umowne pozwani wystąpili przeciwko powodowi o uznanie tej umowy za bezskuteczną oraz zapłatę. Na chwilę złożenia pozwu prawomocnie ustalono nieważność tej umowy. Na dochodzone roszczenie składa się 269.000,01 zł tytułem zwrotu kapitału oddanego pozwanym do dyspozycji na mocy umowy oraz 163.026,26 zł tytułem należnego wynagrodzenia związanego z korzyścią majątkową uzyskaną przez pozwanych w związku z korzystaniem z kapitału udostępnionego przez powodowy bank.

W piśmie procesowym z dnia 22.05.2022r (k.117) powód zgłosił żądanie ewentualnie: na wypadek oddalenia żądania zapłaty kwoty 163.026,26 zł wniósł o zmianę wysokości świadczenia nienależnego przysługującemu powodowi i zasądzenie od pozwanych z tego tytułu kwoty 186879 zł z odsetkami od dnia modyfikacji powództwa do dnia zapłaty.

Pozwani wnieśli o oddalenie powództwa oraz obciążenie powoda kosztami postępowania. W uzasadnieniu podnieśli zarzuty przedawnienia roszczenia o zwrot kapitału, potrącenia wierzytelności o zwrot kapitału kredytu (z wierzytelnościami pozwanych w kwocie 150.582 zł i 21.112,69 CHF), nieistnienia wierzytelności o zwrot kapitału kredytu w części dotyczącej 17649,25 zł na skutek zapłaty tej kwoty, nieudowodnienia pozostałych roszczeń (o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału). Odnosząc się do żądania ewentualnego wskazali, iż brak jest istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza w rozumieniu art. 3581 par. 3 k.c. Nadto waloryzacja sadowa jest wykluczona do świadczeń pozostających w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa zgodnie z art. 358 ¹ par. 4 k.c.

W toku procesu w piśmie z 13.02.2024r (k.148) powód cofnął zarówno żądanie zapłaty 163.026,26 zł jak i żądanie ewentualne. Postanowieniem z dnia 20.02.2024r (k.154) postępowanie w zakresie cofniętego żądania zostało umorzone a postanowienie to stało się prawomocne 14.03.2024r

Sąd ustalił:

Strony postępowania łączyła umowa z dnia 1 lipca 2008 roku o kredyt hipoteczny nr (...) (...) na kwotę 399.300 zł przy czym w toku jej wykonywania zakres kredytowania ograniczono do kwoty 269.000,01 zł. Wyrokiem tutejszego Sądu z dnia 15 czerwca 2021 roku (sygn. IC 6/21) umowa ta została uznana za nieważną a żądanie zapłaty zostało oddalone. Na skutek apelacji obu stron, Sąd Apelacyjny w Katowicach wyrokiem z 25 listopada 2022 roku sygn. akt V ACa 404/21 zmienił wyrok Sądu I instancji w ten sposób, iż zasądził od powoda na rzecz pozwanych kwotę 150.582 zł oraz 11.935,56 CHF (w wyroku wskazano kwotę 5985,97 CHF, po czym postanowieniem z dnia 13.03.2023r sprostowano tę kwotę na 11.935,56 CHF), uzależniając wykonanie tego świadczenia od jednoczesnej zapłaty przez pozwanych na rzecz powoda kwoty 269.000,01 zł lub zabezpieczenia roszczenia o zwrot tej kwoty; apelacja banku w zakresie ustalenia nieważności umowy została oddalona. W uzasadnieniu Sąd uznał, iż pozwani uiścili na rzecz powódki przed wniesieniem powództwa inicjującego postępowanie IC 6/21 – w okresie 12 października 2009 – 11 grudnia 2020 roku – łącznie 150.582 zł oraz 11.935,56 CHF. Wobec stwierdzenia nieważności umowy świadczenie spełnione w wykonaniu nieważnego zobowiązanie jest świadczeniem nienależnym, podlegającym zwrotowi jako korzyść majątkowa uzyskana bezpodstawnie stosownie do przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. Podobnie świadczeniem nienależnym jest wypłata kredytu przez bank która również winna zostać zwrócona. Zobowiązanie obu stron umowy są od siebie nienależne z mocy teorii dwóch kondykcji (wyroki z uzasadnieniami k. 57 – 75, akta związkowe sygn. IC 6/21).

Pozwani niezależnie od roszczeń dochodzonych w sprawie IC 6/21, w okresie do 12.11.2022r dokonali dalszych wpłat na poczet spornej umowy kredytowej, tak, iż łącznie w walucie CHF zapłacili 21.112,69 CHF. ((zaświadczenia banku k.92-95).

Pismem z 6 grudnia 2022 roku pozwani wezwali powoda do zapłaty kwoty 150.582 zł oraz 20.696,45 CHF tytułem nienależnie pobranych świadczeń w terminie 7 dni. W odpowiedzi z 28.12.2022r powód oświadczył, iż koszty postępowania z odsetkami zostały zapłacone; odnośnie zapłaty świadczeń zasądzonych w wyroku SA Katowice podnieśli, iż wykonanie tego świadczenia jest uzależnione od jednoczesnej zapłaty na rzecz powoda kwoty 269 000,01 zł lub zabezpieczenia roszczenia o zwrot tej kwoty; w związku z czym wezwanie jest bezskuteczne. Pismem z 5 stycznia 2023 roku pozwani oświadczyli, iż dokonują potrącenia przysługujących im wierzytelności w kwocie 150 582 zł oraz 21.112,69 CHF z wierzytelnością powoda 269 000,01 zł zaś pozostałą do zapłaty kwotę 17649,25 zł przeleją na wskazany przez powoda rachunek z zastrzeżeniem zwrotu w rozumieniu art. 411 pkt 1 Kodeksu cywilnego. Potrąceniu podlega kwota 150.582 zł rat kapitałowo – odsetkowych kredytu spłaconych przez pozwanych w okresie 2 października 2009 do 10 lipca 2018 oraz 21112,69 CHF rat kapitałowo – odsetkowych spłaconych w okresie 11 lipca 2018 – 12 listopada 2022 roku przeliczonych po średnim kursie NBP z 25 listopada 2022 roku tj. 4,7729 zł/1 CHF (100768,76 zł). Dokonywane potrącenie stanowi zaoferowanie powodowi przez pozwanych kwoty 269 000,01 zł w myśl ww. wyroku SA Katowice (korespondencja k. 97 - 108).

Przelewem z 5.01.2023r pozwani dokonali zapłaty na rzecz banku kwoty 17.649,25 zł (potwierdzenie transakcji k.107).

Pismem z 19 września 2022 roku powód wezwał pozwanych do zapłaty dochodzonych roszczeń w terminie 30 dni. wezwania te pozwani odebrali w dniu 23 września 2022 roku (wezwania z potwierdzeniami nadania k. 25 - 28)

Powyższe ustalenia faktyczne poczyniono na podstawie wyżej wskazanych dokumentów, które z mocy art. 243 ² kpc podlegały zaliczeniu w poczet materiału dowodowego bez odrębnej decyzji. Całość dokumentacji nie została w sposób skuteczny zakwestionowana przez żadną ze stron pod względem swojej prawdziwości oraz autentyczności. Ich treść była wystarczająca do rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył:

Powództwo podlegało oddaleniu. Powodowy bank ostatecznie żądał zapłaty kwoty 269 000,01 zł tytułem zwrotu kapitału oddanego pozwanym do dyspozycji na podstawie umowy kredytu. Łącząca strony umowa kredytowa została uznana na mocy w/w wyroków uznana za nieważną. Prawomocne orzeczenie wiąże sąd oraz strony (art. 365 kpc). Kwestia nieważności umowy została więc jednoznacznie rozstrzygnięta, w związku z czym nie świadczenia obu stron umowy były świadczeniami nienależnymi.

Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, iż pozwani złożyli powodowi oświadczenie o potrąceniu swojej wierzytelności z wierzytelnością przysługującą powodowi wobec nich. Z uwagi na ostateczne stanowisko powoda ocenie zasadności potrącenia podlegały roszczenie powoda o zapłatę 269 000,01 zł z roszczeniem pozwanych o zapłatę 150 582 zł oraz 21.112,69 CHF (100768,76 zł) tj. łącznie 251.350,76 zł. Kwotę 21.112,69 CHF pozwani przeliczyli na PLN zgodnie z art. 358 par. 2 kc. W ocenie Sądu potrącenie to było ważne i skuteczne. Zgodnie z art. 498 oraz art. 499 kc gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Potrącenia dokonywa się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. Oświadczenie ma moc wsteczną od chwili, kiedy potrącenie stało się możliwe.

W ocenie Sądu zachodziły ustawowe przesłanki dokonania potrącenia. Strony były wobec siebie dłużnikami i wierzycielami a ich wierzytelności pieniężne były wymagalne. Spełnione przez strony świadczenia w wykonaniu umowy kredytowej z 8.07.2008r stały się nienależne, z uwagi na stwierdzoną nieważność umowy. Pozwanym przysługiwało roszczenie o zwrot spełnionego nienależnie świadczenia, niezależnie od faktu czy kwota świadczenia została zasądzona w pełnej wysokości orzeczeniem sądowym; istotne jest wykazanie wierzytelności w danej wysokości. Powodowy bank nie zaprzeczył przy tym ażeby pozwani spełnili na rzecz banku świadczenia w kwocie przedstawionej do potrącenia. Świadczenia stały się wymagalne wskutek dokonanych wezwań do zapłaty (pismo pozwanych z 6.12.2022r, pismo powoda z 19.09.2022r).

Pozwani przedstawili do potrącenia kwotę 251.350,76 zł. Uwzględniając przysługującą powodowi wobec pozwanych wierzytelność z tytułu udostępnionego kapitału w kwocie 269000,01 zł, wierzytelność pozwanych na skutek potrącenia została umorzona całkowicie zaś wierzytelność powoda umorzono do wysokości 17649,25 zł którą to kwotę pozwani uregulowali przelewem z 5.01.2023r. Wskutek powyższych czynności, wierzytelność banku względem pozwanych wygasła w całości. Zapłata kwoty przez pozwanych 17649,25 zł z zastrzeżeniem zwrotu ma znaczenie o tyle, iż zastrzegali oni możliwość dochodzenia zwrotu tej kwoty w razie zmiany okoliczności. Świadczenie w tej części zostało spełnione jednak skutecznie. W szczególności bezpodstawny był zarzut pozwanych przedawnienia roszczenia. Roszczenia stron nie były przedawnione. Termin przedawnienia roszczeń mógł się rozpocząć najwcześniej w dniu 3 lipca 2022r – jak wskazał Sąd Apelacyjny w motywach wyroku w sprawie VACa 404/21 (k.624,625 akt związkowych) – po złożeniu przez powodów oświadczenia o nieważności umowy kredytowej po pouczeniu ich o skutkach tej czynności.

Powyższe okoliczności uzasadniały oddalenie powództwa albowiem dochodzone ostatecznie roszczenie powodowego banku wygasło na skutek dokonanego skutecznie potrącenia i zapłaty przez pozwanych brakującej kwoty przelewem z 5.01.2023.

O kosztach orzeczono na zasadzie art. 98 kpc wobec przegrania procesu przez powoda w całości. Na zasądzone koszty procesu składają się koszty zastępstwa procesowego wg. rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z 22 października 2015 (par. 2 pkt 7) 10800 zł jak i opłaty skarbowe od udzielonych pełnomocnictw procesowych 34 zł (złożono dwa odrębne dokumenty pełnomocnictw od każdego z pozwanych) – łącznie 10834 zł. Brak było podstaw do podwyższania stawki minimalnej kosztów zastępstwa albowiem nie uzasadniał tego ani nakład pracy pełnomocnika ani charakter sprawy.

SSO Andrzej Kieć

.