Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 lutego 2025 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Wojciech Hajduk
Protokolant:	Sandra Conrad

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 lutego 2025 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa D. M., B. M., T. M.

przeciwko (...) w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...)
w W. na rzecz powodów D. M. i B. M. kwotę 158.127,02 złotych ( sto pięćdziesiąt osiem tysięcy sto dwadzieścia siedem złotych dwa grosze) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 3 września 2024 roku;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki B. M. kwotę 4.872,69 złote ( cztery tysiące osiemset siedemdziesiąt dwa złote sześćdziesiąt dziewięć groszy)
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 3 września 2024 roku;

3.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda D. M. kwotę 4.872,69 złote ( cztery tysiące osiemset siedemdziesiąt dwa złote sześćdziesiąt dziewięć groszy)
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 3 września 2024 roku;

4.  zasądza od pozwanego na rzecz powodów kwotę 6.400 złotych ( sześć tysięcy czterysta złotych) tytułem kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku.

SSO Wojciech Hajduk

I C 1313/24

UZASADNIENIE

Powodowie B. M., D. M. i T. M. w pozwie przeciwko (...) domagali się zasądzenia od strony pozwanej kwoty 167.872,40 zł tytułem zwrotu nienależnych świadczeń wykonywanych na rzecz pozwanego w okresie od 6 czerwca 2011 r. do dnia 17 listopada 2020 r. w następujący sposób:

- na rzecz powódki B. M. kwoty 4.872,69zł oraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 3.09.2024r. do dnia zapłaty,

- na rzecz powoda D. M. kwoty 4.872,69 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 3.09.2024 r. do dnia zapłaty,

- na rzecz powodów B. M. i D. M. łącznie kwoty 158.127,02 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 3.09.2024 r. do dnia zapłaty,

Uzasadnili, że zawarli z poprzednikiem prawnym pozwanego (...) w G. umowę o kredyt mieszkaniowy, opiewający na kwotę 105.600zł, na okres do 15.05.2034r. Przyznana kwota kredytu została przeznaczona na sfinansowanie kosztów nabycia lokalu mieszkalnego. Nie mieli możliwości negocjowania ani w zakresie wyboru sposobu uruchomienia kredytu, sposobu spłat rat kapitałowo-odsetkowych, mogli jedynie zaakceptować propozycję pozwanego. Bank stosował własne kursy walut obcych. Nie wyjaśniono im mechanizmów ustalania kursu waluty przez bank, które powodowały jego dodatkowy zysk. W efekcie nie znali faktycznej wysokości zobowiązania. Kredyt spłacali w PLN. Zarzucili abuzywność (...) umowy. Wg powodów umowa nie tylko nie określa wysokości kredytu w CHF, ale także nie precyzuje mechanizmu dokonania przeliczenia, co daje bankowi możliwość jednostronnego kształtowania wysokości zobowiązania co powoduje, że jest sprzeczna z art. 353 ^{( 1)}kc i 358 ^{( 1)} kc. Stosunek umowny został tak ukształtowany, że ryzyko walutowe zostało przerzucone w całości na konsumenta i w tym zakresie naruszono obowiązek informacyjny banku. Powoduje to nieważność umowy i uzasadnia żądanie ustalenia nieważności oraz zasądzenie nienależnie spełnionego świadczenia.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości. Zaprzeczył, aby umowa była nieważna i aby umowa zawierała klauzule abuzywne. Powodowie sami wybrali kredyt w CHF, nie byli namawiani do jego zawarcia, byli poinformowani o ryzyku kursowym, zaprezentowano im symulacje obrazujące skutki ryzyka, a wbrew twierdzeniom pozwu mogli indywidualnie negocjować warunki wypłaty i spłaty kredytu. Wysokość kursów waluty CHF ustalana przez bank odpowiadała kursom rynkowym i nie naruszały dobrych obyczajów.

USTALENIA FAKTYCZNE

W dniu 24.05.2011r. roku powodowie zawarli z poprzednikiem prawnym pozwanego (...) w G., umowę o kredyt hipoteczny (...) indeksowany do waluty CHF na 105.600zł na okres do 15.05.2034r, oprocentowany stawką LIBOR. Celem kredytowania było sfinansowanie zakupu lokalu mieszkalnego w C.. Umowa została sporządzona na podstawie wzorca banku.

Wskazano w niej min. że kwota udzielonego kredytu wynosi 105.600zł z zastrzeżeniem, że ostateczna wysokość zobowiązania do spłaty wyrażona w CHF, określona będzie po wypłacie całej kwoty i po przeliczeniach na tę walutę po kursie kupna zgodnie z tabelą kursów obowiązującą w banku w dniach i momentach poszczególnych uruchomień środków [§1pkt1 części szczególnej umowy k-23], spłata kredytu nastąpi w równych ratach kapitałowo-odsetkowych w PLN na rachunek techniczny, bądź osobisty [§5pkt 2i3 części szczególnej umowy k-23v],harmonogram spłat jest wyrażony w walucie do jakiej kredyt jest indeksowany, spłata następuje w złotych lub zadeklarowanej przez kredytobiorcę walucie kredytu ...[…]. W przypadku spłaty w PLN, spłata następuje w równowartości kwot wyrażonych w walucie obcej, przy czym do przeliczeń wysokości rat kapitałowo odsetkowych stosuje się kurs sprzedaży danej waluty wg Tabeli kursów obowiązującej w Banku w dniu i momencie spłaty [§19 ust 1-3 części ogólnej umowy k- 29-30]. Umowa odwoływała się jeszcze do tabeli kursów w §8ust9pkt3 COU dotyczącym przeliczania prowizji [k-26v], §16ust4 COU dotyczącym przeliczenia wypłacanej kwoty kredytu [k-29] i §19ust 3 dotyczącym przeliczenia uiszczanych rat [k-30].Umowa w §16ust1pkt2 iust2pkt2a przewidywała możliwość wypłaty kredytu w walucie obcej z zastrzeżeniem, że warunki uruchomienia są zgodne z warunkami transakcji dotyczącymi waluty i celu kredytowania. Według §19 ust 2b istniała również możliwość spłaty kredytu w walucie obcej z rachunku walutowego [k-30].

Wszystkie formalności zostały przeprowadzone w oddziale banku w K.. Powodowie D. M. i B. M. (wtedy U.) dowiedzieli się, że nie mają zdolności kredytowej. Poprosili matkę D. T. M. by współuczestniczyła w kredycie. W dniu 26.04.2011r. wszyscy podpisali wniosek kredytowy i zawarte w nim oświadczenie, wg którego zostali poinformowani przez bank o ryzyku wynikającym ze zmiany kursu waluty i zmiany spreadu walutowego, przyjmują do wiadomości i akceptują to ryzyko, przyjmują do wiadomości, że ze zmiany kursów walut w trakcie kredytowania- mają wpływ na wysokość zobowiązania z tytułu kredytu tj kwotę kredytu do spłaty i wysokość raty kapitałowo odsetkowej [wniosek pkt VI pkt 6i7kredytowy k- 87 i nast.]. Powodom nie przekazano jednak szczegółowej informacji o długoterminowym, poważnym ryzyku kursowym i wpływie wahań kursowych na wysokość kapitału do spłaty i raty kredytowej, np. nie przedstawiono symulacji obrazujących takie zmiany.

Wniosek przewidywał spłatę kredytu w CHF, jednakże wskazano w nim walutę spłaty PLN, zgodnie z sugestią pracownika banku.

Umowa została podpisana w siedzibie banku z udziałem pracownika banku. Dokumenty zostały przygotowane wcześniej i przekazane powodom do zapoznania się z nimi [zeznania powódki k-127-128, zeznania powoda k-128].

Wypłata kredytu nastąpiła. Kredyt spłacali jedynie powodowie D. i B. M. [zgodne oświadczenie powodów na rozprawie 12.02.2025].

W dniu 7.07.2011r. D. M. i B. M. (U.) zawarli związek małżeński [odpis skrócony aktu małżeństwa k-50]. Spłacili łącznie 167.872,40 zł, w tym prowizję za udzielenie kredytu w kwocie 2.112 zł [zaświadczenie banku z dnia 28.06.2024 r. k- 40-43]. Pismem z dnia 12 sierpnia 2024 roku powodowie wezwali pozwanego do zapłaty uiszczonych rat (reklamacja z dnia 12.08.2024 roku, k. 44-46,,pismo banku z dnia 2.09.2024 r. k. 47-48-39).

Powyższych ustaleń dokonano w oparciu o wskazane wyżej dokumenty oraz zeznania powodów. Sąd w oparciu o przepis art. 235 ² § 1 pkt 2 , 4 i 5 k.p.c. pominął dowód z opinii biegłego z rachunkowości finansowej, wobec stwierdzenia nieważności umowy kredytu

ROZWAŻANIA PRAWNE

Okoliczność, że pozwany jest następcą prawnym (...) w G. pozostaje poza sporem. Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. prawo bankowe przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Należy wskazać, że w świetle utrwalonego poglądu w orzecznictwie i doktrynie, umowy kredyty indeksowane do waluty obcej były, w czasie zawarcia spornej umowy, dopuszczalne w świetle zasady swobody zawierania umów z art. 353 ¹ kc.

Analiza spornej umowy kredytu przez pryzmat art. 385 ¹ §1kc prowadzi do wniosku, że w nie doszło do jej skutecznego zawarcia z uwagi na rażące naruszenie interesu powodów jako konsumentów poprzez niekorzystne ukształtowanie ich sytuacji ekonomicznej na skutek nieusprawiedliwionej i niekorzystnej dysproporcji praw i obowiązków. Zgodnie z art. 385 ¹ §1kc postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

W pierwszym rzędzie należy dokonać oceny czy umowa zawierała niedozwolone postanowienia (klauzule ryzyka walutowego), jaki miały charakter, czy określały główne świadczenia stron. W tym względzie należy zwrócić uwagę na treść następujących wyroków Trybunału Sprawiedliwości: z 30 kwietnia 2014r C-26/13; z 20 września 2017 r. C-186/16; z 20 września 2018r. C-51/17; z 14 marca 2019 r. C-118/17 oraz z dnia 3 października 2019 r. C-260/18. Orzeczenia te zapadły na tle umów kredytu zawartych z konsumentami i zawierających ryzyko walutowe (kredytu indeksowanego, denominowanego lub wprost kredytu walutowego). W ocenie TSUE nie jest możliwe odrywanie klauzuli ryzyka walutowego (wyrażonej czy to przez indeksację czy też denominację) od mechanizmu przeliczania waluty krajowej na walutę obcą i Trybunał Sprawiedliwości konsekwentnie kwalifikuje klauzule dotyczące ryzyka wymiany, do których zalicza także sposób ustalania kursu wymiany, jako klauzule określające główny przedmiot umowy kredytu. W wyroku z 20 września 2017r. C-186/16 dokonał wykładni art. 4 ust 2 dyrektywy Rady 93/13 z 5.04.1993r. W uzasadnieniu wyroku C- 260/18 (pkt 44 wyroku)Trybunał ponownie potwierdził swoje stanowisko w odniesieniu do kredytu indeksowanego, że klauzule dotyczące ryzyka wymiany określają główny przedmiot umowy. Orzeczenia te są wiążące dla Sądu Polskiego. Stosując prounijną wykładnię art. 385 ¹ § 1 k.c. w zw. z art. 4 i 6 art. dyrektywy 93/13 przyjęto więc, że kwestionowane przez powodów postanowienia umowy kredytu, które wprowadzają ryzyko kursowe (ryzyko wymiany) przez mechanizm indeksacji, stanowią klauzulę określającą główne świadczenia stron ( essentialia negotii). Tym samym w dalszym etapie rozważań, w świetle art. 385 ¹ §1kc, konieczna jest ocena czy określone w spornej umowie i stanowiące główne świadczenia stron klauzule ryzyka walutowego [§1pkt2 części szczególnej umowy oraz §16ust. 1-4 i §19ust1-3, §25ust.6 części ogólnej umowy] zostały sformułowane w sposób jednoznaczny, co skutkowałoby związaniem stron umową. Umowa kredytowa, w [§1pkt2 części szczególnej umowy oraz §8ust9 §16ust. 1-4 i §19ust1-3, §25ust.6 części ogólnej umowy] zastrzega warunki indeksacji świadczenia do kompetencji banku odsyłając do kursów walut zawartych w Tabeli kursów obowiązującej w banku. Prawo Banku do ustalania kursu waluty nie doznaje żadnych umownych ograniczeń w postaci skonkretyzowanych, obiektywnych kryteriów zmian stosowanych kursów walutowych. Bank swobodnie ustalał, według tylko sobie znanych zasad, kursy walut, mając nieograniczone prawo kształtowania raty. Jest to równoznaczne z prawem dowolnego kształtowania wysokości świadczeń głównych (wysokości raty i całej należności) w czasie trwania stosunku prawnego. Tym samym nie można mówić o jednoznacznym określeniu głównego świadczenia. Umowa powoduje swoistą nierówność informacyjną stron. Powodowie jako konsumenci, na podstawie treści umowy, w chwili jej zawarcia, nie byli w stanie oszacować całości kwoty, którą będą musieli spłacić w przyszłości, a o poziomie zadłużenia ratalnego [wysokości raty], dowiadywali się dopiero w związku z podjęciem odpowiedniej sumy z ich rachunku. Jest to nie do zaakceptowania, w tym zakresie umowa kształtuje prawa i obowiązki powoda w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco narusza ich interesy w rozumieniu art. 385 ¹kc.

Dodatkowym naruszeniem dobrych obyczajów i rażącym naruszeniem usprawiedliwionych interesów konsumentów jest zastrzeżenie dwóch różnych kursów wymiany: kursu kupna dla przeliczenia wypłaconego przez bank kredytu, zaś kursu sprzedaży dla obliczania rat spłacanego kredytu. Powoduje to nieuzasadnione korzyści kosztem konsumenta i narusza równorzędność stron umowy przez nierównomierne rozłożenie uprawnień i obowiązków między partnerami stosunku obligacyjnego.

Co prawda w umowie i wniosku kredytowym wskazano, że spłata kredytu może nastąpić w walucie CHF, jednakże nie wpływa to więc na ocenę sprawy. W kredytach indeksowanych do waluty obcej, możliwość spłaty rat w walucie kredytu pozostaje bez znaczenia dla oceny prawnej umowy, gdyż wobec swobodnego przeliczenia przez bank na obcą walutę wypłacanej kwoty kredytu, kredytobiorca w chwili zawierania umowy nie znał wysokości świadczenia, które ma spłacić bankowi. Umowa przewidywała również możliwość wypłaty kredytu w CHF, jednakże nie dotyczyło to sytuacji powodów. Warunkiem takiej wypłaty było zawarcie umowy kupna nieruchomości w walucie obcej.

Należy wskazać również, że nie było wystarczające podpisanie oświadczeń o ryzyku walutowym we wniosku kredytowym . Bank naruszył obowiązek rzetelnego poinformowania konsumenta. Powinien przedstawić pełną informację umożliwiającą podjęcie racjonalnej decyzji o długofalowych skutkach, w tym przedstawić wahania kursów wymiany i rzeczywiste wysokie ryzyko związane z zaciągnięciem kredytu w walucie obcej, klarownie wyjaśnić, jak na wysokość raty kredytu wpłynęłaby silna deprecjacja kursu waluty krajowej, a także wyjaśnić, że ryzyko kursowe z ekonomicznego punktu widzenia może okazać się trudne do udźwignięcia w przypadku dewaluacji waluty.

Pozwany nie wykazał by takie pouczenie miało miejsce. Informacja dla wnioskodawców o ryzyku zmiennej stopy procentowej, ryzyku kursowym, ryzyku zmiany spreadu walutowego, ryzyku zmiany cen rynkowych nieruchomości nie była im doręczona by mogli ją przeanalizować, a dołączona do odpowiedzi na pozew „informacja o ryzyku walutowym i ryzyku stopy procentowej ..” w ogóle nie została powodom udostępniona, okoliczność ta nie wynika z umowy ani wniosku kredytowego.

Powodowie nie mieli realnej możliwości oddziaływania na treść postanowień umownych, nie zostały indywidualnie uzgodnione, a przedstawiciel baku wskazywał korzyści wynikające z niskiej raty i stabilnego kursu franka. Stanowisko, że przyjęcie przez konsumenta oferty banku oznacza rezygnację z pertraktacji i akceptację umowy, a jej podpisanie jest równoznaczne z indywidualnym uzgodnieniem postanowień umownych, nie zasługuje na uwzględnienie. Art. 385 ¹ § 3 k.c. stanowi, że nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Przez rzeczywisty wpływ należy rozumieć realną możliwość oddziaływania na treść postanowień umownych. Okoliczność, iż konsument znał treść danego postanowienia i nawet rozumiał je, nie może przesądzać o tym, że zostało ono indywidualnie uzgodnione. Uzgodnionymi indywidualnie są tylko takie klauzule umowne, na których treść istotnie mógł on w praktyce oddziaływać. W niniejszej sprawie powodowie nie mieli realnego wpływu na ewentualną zmianę klauzul proponowanych przez przedsiębiorcę nawet nie zdawał sobie z tego sprawy. Przyjęli propozycję kredytu jako najkorzystniejszą, podpisali przygotowaną umowę.

Argumentacja odwołująca się do faktycznego stosowania kursów nie odbiegających w wysokości od rynkowych nie ma znaczenia dla oceny abuzywności postanowień umownych. Ocena jest niezależna od sposobu wykonywania umowy.

Powoduje to, że umowa stron nie wiąże. Skutek nieważności nie został również zniwelowany przez nowelę art. 69 Pr. bank wprowadzająca z dniem 26 sierpnia 2011 roku regulację wyrażoną w ust. 2 pkt 4a tej ustawy. Ustawa weszła w życie po zawarciu umowy.

Powodowie poinformowani przez Sąd na rozprawie w dniu 12.02.2025r. o możliwych negatywnych dla nich konsekwencjach związanych z ustaleniem nieważności umowy oświadczyli, że nie chcą jej utrzymania w mocy.

Dla oceny czy konsument może powoływać się na bezskuteczność klauzul abuzywnych ewentualnie nieważność umowy związaną z wprowadzeniem do niej takich klauzul po wykonaniu umowy przez obie strony, a więc już po wygaśnięciu zobowiązania wynikającego z kwestionowanej umowy, konieczne jest rozważenie charakteru skutków abuzywności postanowień umownych. W ocenie Sądu najbardziej trafnym dla charakterystyki skutków niedozwolonych klauzul umownych jest pogląd T. N. wyrażony w glosie krytycznej do orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2021r., III CZP 6/21. Abuzywność klauzuli umownej nie powoduje nigdy bezwzględnej nieważności tej klauzuli, ani nie może prowadzić do bezwzględnej nieważności umowy. Sankcją abuzywności nie jest również znana prawu polskiemu bezskuteczność zawieszona, ta bowiem powoduje, że postanowienie umowne nie obowiązuje do czasu jego potwierdzenia (uzyskania skuteczności), tymczasem skutek abuzywności jest odwrotny – postanowienie obowiązuje dopóki nie zostanie zakwestionowane. Należy zatem przyjąć, że skutkiem abuzywności jest wzruszalność postanowienia umownego. Wzruszalność ta może doprowadzić do „trwałej bezskuteczności umowy”, która zachodzi dopiero z chwilą uprawomocnienia się wyroku sądowego unieważniającego umowę albo w momencie zawarcia ugody przez strony (Nowakowski T., glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2021r. , III CZP 6/21, LEX). W tej sytuacji należy ustalić czy jest w ogóle możliwe powoływanie się na abuzywność klauzul umownych po wygaśnięciu zobowiązania wynikającego z umowy. Należy przyjąć, że wygaśnięcie stosunku zobowiązaniowego na skutek spełnienia świadczenia zgodnie z jego dotychczasową treścią nie jest przeszkodą dla przyjęcia, że może być on zmodyfikowany następczo z mocą wsteczną, o ile taka modyfikacja byłaby zgodna z ochronnym celem przepisu, a wygaśnięcie zobowiązania nastąpiło w okresie, w którym zaufanie dłużnika co do zgodności świadczenia z aktualną treścią zobowiązania oraz zaufanie wierzyciela co do definitywności spełnionego świadczenia, odpowiadającego aktualnej treści zobowiązania, nie były chronione ( P. Machnikowski (red.), Zobowiązania. Przepisy ogólne i powiązane przepisy Księgi I KC. Tom I. Komentarz, Warszawa 2022). Nie oznacza to jednak, że sąd bez ograniczeń może modyfikować stosunek zobowiązaniowy po jego wygaśnięciu. Szczególnej roli nabiera bowiem w tej sytuacji potrzeba zapewnienia pewności obrotu, skoro wierzyciel przyjął świadczenie w dobrej wierze, z przekonaniem, że strony spełniając swoje zobowiązania doprowadziły do całkowitego i definitywnego zakończenia łączącego je stosunku prawnego. Problem ten był również przedmiotem rozważań TSUE m.in. w wyroku z dnia 9 lipca 2020r., C-698/18 (SC Raiffeisen Bank SA przeciwko JB i sprawa połączona C-699/18 BRD Groupe Société Générale SA przeciwko KC), gdzie zwrócono uwagę na celowość wyznaczenia przez państwa członkowskie rozsądnych terminów prekluzyjnych dla realizacji praw konsumenckich i podkreślono, że ochrona konsumenta nie jest bezwarunkowa (teza 56, 62 i nast.). Ustawodawca polski terminów takich nie wprowadził do obowiązującego porządku prawnego. W ocenie Sądu nie do przyjęcia jest jednak aby prawo konsumenta do powołania się na abuzywność klauzul umownych nie doznawało żadnych czasowych ograniczeń. Takie założenie jest niedopuszczalne z punktu widzenia zasad pewności obrotu, a nawet podważałoby podstawowe zasady porządku prawnego, przyznając konsumentom niczym nieuzasadniony przywilej wzruszania wykonanych już umów po wielu latach od ich wykonania, w zależności od przyświecającego im aktualnie interesu. Należy przy tym zauważyć, że omawiane roszczenia nie są wyłącznie roszczeniami o zapłatę, co do których wprost mają zastosowanie terminy przedawnienia. Przyjęcie koncepcji wzruszalności postanowień abuzywnych powoduje bowiem, że roszczenie o zwrot bezpodstawnego wzbogacenia jakie nastąpiło na skutek wykonania przez konsumenta zobowiązania opartego na klauzuli abuzywnej, do chwili wzruszenia tej klauzuli w ogóle nie powstaje. Rozważania Sądu nie dotyczą zatem tego kiedy przedawnia się żądanie konsumenta o zwrot wzbogacenia, ale okresu w jakim konsument może zrealizować swoje uprawnienie do wzruszenia postanowień umowy. Skoro prawo to nie wygasa z chwilą wygaśnięcia stosunku prawnego, przy czym jednocześnie przepisy nie przewidują terminu prekluzyjnego, a przyjęcie że prawo to jest całkowicie nieograniczone w czasie naruszałoby podstawowe zasady porządku prawnego, stanowiąc nieuzasadnione uprzywilejowanie konsumenta, którego ochrona (jak podkreśla TSUE) nie jest bezwarunkowa, to obowiązek oceny czy w danej sprawie rozsądny termin do podniesienia zarzutu, o jakim mowa w wyroku Trybunału z dnia 9 lipca 2020r.
C – 698/18 upłynął czy też nie, należy do Sądu. Dla dokonania takiej oceny można posiłkować się innymi, przewidzianymi w polskim prawie cywilnym terminami, z którymi ustawa wiąże ograniczenia w dochodzeniu roszczeń i realizacji praw. Jednym z takich terminów – najbardziej ogólnym, mającym zastosowanie również do konsumentów, a uznanym przez ustawodawcę za wystarczający do realizacji roszczeń, jest ogólny 6 –cio letni termin przedawnienia. Okres nie upłynął, należy go liczyć od momentu zakończenia się umowy.

Do rozliczeń stron zastosowanie znajdą przepisy art. 405-411k.c. regulujące bezpodstawne wzbogacenie. Zgodnie z art. 405kc kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe zwrotu jej wartości. Obowiązkiem stron umowy kredytu jest wzajemne zwrócenie świadczeń. Roszczenia stron mają charakter odrębny (niezależny), co oznacza, że nie ulegają automatycznie wzajemnej kompensacji i konsument może żądać zwrotu w całości spłaconych rat kredytu niezależnie od tego, czy i w jakim zakresie jest dłużnikiem banku z tytułu zwrotu nienależnie otrzymanej kwoty kredytu. [uchwała SN z 7.05.2021 IIICZP 6/21].

Tym samym osoba wzbogacona zobowiązana jest do zwrotu korzyści. Żądanie zapłaty obejmowało świadczenia uiszczone na rzecz pozwanego i jest uzasadnione.

W związku z powyższym w pkt 1 do 3 uwzględniono żądanie zapłaty i zasądzono od pozwanej na rzecz powódki B. M. i powoda D. M. kwoty po 4.872,69zł (uwzględniając wpłaty dokonane przed zawarciem związku małżeńskiego) oraz na ich rzecz do majątku wspólnego kwotę 158.127,02zł.

O odsetkach orzeczono na zasadzie art. 481kc zgodnie z żądaniem, pozwany był wezwany do zapłaty pismem z dnia 12.08.2024r. pozostawał więc w opóźnieniu [k-44].

W pkt 4 na zasadzie art. 98 kpc zasądzono koszty postępowania opłatę od pozwu i wynagrodzenie pełnomocnika wg minimalnej stawki.