Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 lipca 2024 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia Sądu Okręgowego Katarzyna Banko
Protokolant:	protokolant sądowy Karolina Kot

po rozpoznaniu w dniu 1 lipca 2024 roku w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) z siedzibą w W.

przeciwko G. G., M. G.

o zapłatę

1.  oddala powództwo odnośnie kwoty 10.156,00 (dziesięć tysięcy sto pięćdziesiąt sześć) złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie oraz odnośnie ustawowych odsetek za opóźnienie od kwoty 69.293,22 (sześćdziesiąt dziewięć tysięcy dwieście dziewięćdziesiąt trzy 22/100) złote od dnia doręczenia pozwanym odpisu pozwu do dnia 4 lipca 2023r.;

2.  umarza postępowanie w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od powoda na rzecz:

a)  pozwanego G. G. kwotę 5.617,00 (pięć tysięcy sześćset siedemnaście) złotych,

b)  pozwanej M. G. kwotę 5.417,00 (pięć tysięcy czterysta siedemnaście) złotych

tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za czas od dnia prawomocności wyroku, którym je zasądzono.

SSO Katarzyna Banko

Sygn. akt I C 1220/22

UZASADNIENIE

Powód (...) w W. domagał się zasądzenia od pozwanych G. G. i M. G. kwoty 91.681,22 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia następnego po dniu doręczenia pozwanym odpisu pozwu.

Zgłosił także roszczenie ewentualne w sytuacji nieuznania roszczenia głównego domagając się zasądzenia od pozwanych na rzecz powoda kwoty 79.449,22 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia następnego po dniu doręczenia pozwanym odpisu pozwu.

Nadto wniósł o zasądzenie kosztów procesu według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu żądania pozwu powód wskazał, że na kwotę 91.681,22 zł składa się kwota 69.293,22 zł (kwota wypłaconego kapitału) oraz 22.388 zł (wartość korzystania z kapitału).

Postanowieniem z dnia 25 sierpnia 2022r. postępowanie w rozpoznawanej sprawie zostało zawieszone na podstawie art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c. do czasu zakończenia postępowania apelacyjnego toczącego się przed Sądem Apelacyjnym w Katowicach pod sygnaturą akt V Ca 512/21 (SO w Gliwicach I C 163/21).

W piśmie procesowym z dnia 24 listopada 2023r. powód zmienił żądanie pozwu domagając się zasądzenia od pozwanych na jego rzecz kwoty 79.449,22 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od:

a)  kwoty 69.293,22 PLN od dnia następnego po dniu doręczenia pozwanym odpisu pozwu (kwota udostępnionego stronie pozwanej kapitału),

b)  kwoty 10.156,00 PLN od dnia wydania wyroku (kwota tytułem waloryzacji udostępnionego stronie pozwanej kapitału kredytu w oparciu o wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych publikowany w GUS),

Nadto podtrzymał wniosek o zasądzenie kosztów procesu.

W konsekwencji powód cofnął pozew w części, tj. w zakresie kwoty 12.232,00 zł, która stanowi różnicę pomiędzy kwotą żądaną pierwotnie tytułem żądania głównego, tj. 91.681,22 PLN a kwotą 79.449,22 PLN (kwota żądania ewentualnego).

Odpisy powyższego pisma procesowego zostały doręczone pełnomocnikom pozwanych w dniach 13 grudnia 2023r. i 14 grudnia 2023r. (k. 165).

Odpisy pozwu zostały doręczone pełnomocnikom pozwanych w dniu 11 stycznia 2024r. (k. 172 – 173).

Postanowieniem z dnia 18 stycznia 2024r. podjęto zawieszone postępowanie w rozpoznawanej sprawie.

W dniu 26 stycznia 2024r. (k.212) do tutejszego Sądu wpłynęła odpowiedź na pozew, w której pozwani domagają się oddalenia powództwa głównego i ewentualnego oraz zasądzenia kosztów procesu.

W piśmie procesowym z dnia 4 kwietnia 2024r. powód cofnął pozew w części domagając się:

1.  zasądzenia od pozwanych łącznie na swoją rzecz kwoty 10.156,00 PLN wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia wydania wyroku do dnia zapłaty,

2.  zasądzenia od pozwanych łącznie na swoją rzecz odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 69.293, 22 PLN począwszy od dnia następnego po dniu doręczenia odpisu pozwu pozwanym do dnia 4 lipca 2023r.,

3.  zasądzenia od pozwanych łącznie na rzecz powoda kosztów procesu.

Odpisy powyższego pisma procesowego zostały doręczone pełnomocnikom pozwanych w dniu 28 maja 2024r. (k. 269 – 270).

Sąd ustalił co następuje:

W dniu 30 czerwca 2008r. pomiędzy (...) w W. a G. G. i M. G. została zawarta umowa kredytu budowalnego w walucie wymienialnej nr (...). Bank udzielił kredytobiorcom kredytu w kwocie 34.325,50 CHF na okres od dnia zawarcia umowy do 30 czerwca 2033r. dowód: umowa nr (...) k. 42 – 46

Przed Sądem Okręgowym w Gliwicach, pod sygnaturą akt I C 163/21 toczyła się sprawa z powództwa G. G. i M. G. przeciwko (...) w W. jako następcy prawnemu (...) w W. o ustalenie i zapłatę, w której kredytobiorcy domagali się ustalenia, że umowa kredytowa nr (...) jest nieważna oraz zasądzenia kwoty 70.070,03 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 19 stycznia 2021r. Sąd Okręgowy w Gliwicach, wyrokiem z dnia 1 września 2021r., rozstrzygnął powyższą sprawę w ten sposób, że:

1.  ustalił, że umowa kredytowa nr (...) jest nieważna,

2.  zasądził od pozwanego na rzecz powodów kwotę 776,81 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia prawomocności wyroku,

3.  oddalił powództwo w pozostałym zakresie;

4.  orzekł o kosztach procesu.

Sąd ustalił, że w umowie łączącej strony występują niedozwolone postanowienia umowne, których wyłącznie z umowy skutkuje niemożliwością jej dalszego wykonywania co w dalszej kolejności skutkuje ustaleniem nieważności umowy. Kredytobiorcy otrzymali od banku kwotę 69.293,22 zł, natomiast wpłacili kwotę 70.070,03 zł. W związku ze stwierdzeniem nieważności umowy dokonał rozliczenia stron w oparciu o teorię salda zasądzając na rzecz kredytobiorców kwotę 776,81 zł.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach wniósł bank (...) Spółka Akcyjna w W. zaskarżając punkt 1., 2., 4. wyroku. Kredytobiorcy nie zaskarżyli powyższego wyroku stąd punkt 3. wyroku uprawomocnił się 14 października 2021r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach wyrokiem z dnia 27 czerwca 2023r., sygn. akt V ACa 512/21 rozpoznając apelację pozwanego od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 1 września 2021r. sygn. akt I C 163/21

1.  sprostował w punkcie 1. oznaczenie banku kredytującego,

2.  zmienił zaskarżony wyrok w punktach 2. i 4. poprzez wyeliminowanie z ich treści słów „solidarnie”,

3.  oddalił apelację w pozostałym zakresie;

4.  orzekł o kosztach postępowania apelacyjnego.

dowód: wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 27 czerwca 2023r. sygn.. akt VACa 512/21 wraz z uzasadnieniem k. 235 – 259

W piśmie z dnia 30 czerwca 2023r. pozwani oświadczyli, że dokonują potrącenia świadczeń nienależnych spełnionych na rzecz banku w okresie od 30 czerwca 2008r. do 15 grudnia 2020r. w kwocie 70.070,03 zł a wynikających z nieważnej umowy kredytu ze świadczeniem nienależnym wynikającym z wypłaty kredytu w kwocie 69.293,22 zł do wysokości kwoty 69.293,22 zł (równowartość kapitału) Powyższe pismo zostało doręczone (...) w W. dniu 4 lipca 2023r. dowód: pismo wraz z dowodem nadania i potwierdzeniem doręczenia k. 194 – 196

W piśmie procesowym z dnia 7 listopada 2023r. oświadczenie o potrąceniu złożył powód. dowód: pismo k. 207

Powyższe okoliczności faktyczne Sąd ustalił w oparciu o spójne i w pełni przekonujące wskazane wyżej dowody, w szczególności dokumenty, które w ocenie Sądu były w pełni wiarygodne.

Sąd zważył, co następuje:

Po ostatecznym sprecyzowaniu żądania pozwu powód domagał się m. in. zasądzenia od pozwanych łącznie na swoją rzecz kwoty 10.156,00 PLN wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia wydania wyroku do dnia zapłaty.

Powyższe żądanie można oceniać jako równowartości bezpodstawnego wzbogacenia stanowiącego wynagrodzenie za korzystanie przez kredytobiorców z kapitału udostępnionego im przez powoda (art.405 k.c.), ewentualnie waloryzacja tego kapitału i żądanie zasądzenia na rzecz powoda wynikających z tej waloryzacji kwot (art. 358 ¹ § 3 k.c. ).

Możliwość skutecznego wystąpienia z tego rodzaju żądaniami była przedmiotem rozważań Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w świetle dyrektywy 93/13 w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. Jak wynika z wyroku Trybunału z dnia 15 czerwca 2023r. C-520/21 art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy stoją na przeszkodzie wykładni sądowej prawa krajowego, zgodnie z którą instytucja kredytowa ma prawo żądać od konsumenta rekompensaty wykraczającej poza zwrot kapitału wypłaconego z tytułu wykonania tej umowy oraz poza zapłatę ustawowych odsetek za zwłokę od dnia wezwania do zapłaty. Trybunał podkreślił przy tym, że przyznanie instytucji kredytowej prawa do żądania od konsumenta rekompensaty wykraczającej poza zwrot kapitału wypłaconego z tytułu wykonania tej umowy oraz poza zapłatę odsetek za zwłokę mogłoby podważyć odstraszający skutek zamierzony przez dyrektywę 93/13, a ponadto skuteczność ochrony przyznanej konsumentom przez dyrektywę byłaby zagrożona, gdyby byli oni narażeni, w ramach powoływania się na swoje prawa wynikające z tej dyrektywy, na ryzyko konieczności zapłaty takiej rekompensaty. Taka wykładnia groziłaby stworzeniem sytuacji, w których bardziej korzystne dla konsumenta byłoby raczej kontynuowanie wykonania umowy zawierającej nieuczciwy warunek niż skorzystanie z praw, które wywodzi on ze wspomnianej dyrektywy (tezy 76 - 79 wyroku w sprawie C-520/21). Trybunał podkreślił również, że ewentualne uznanie umowy kredytu hipotecznego za nieważną jest skutkiem stosowania nieuczciwych warunków przez bank. W związku z tym nie może on uzyskać odszkodowania za utratę zysku analogicznego do tego, jaki zamierzał osiągnąć ze wspomnianej umowy (teza 82 wyroku C-520/21).

Analiza orzeczenia w sprawie C - 520/21 wskazuje, że pod pojęciem rekompensaty wykraczającej poza zwrot kapitału, należy rozumieć wszelkie (poza odsetkami za opóźnienie) roszczenia finansowe, jakie bank może kreować na podstawie przepisów krajowych w związku z wykonaniem nieważnej umowy, niezależnie od tego czy będą one formułowane jako roszczenia o bezpodstawne wzbogacenie, o wynagrodzenie za korzystane z kapitału, o odszkodowane, waloryzację czy ewentualnie inaczej nazwane żądania finansowe i niezależnie od tego jaka podstawa prawna w ramach prawa krajowego zostanie przywołana na ich uzasadnienie. Niewątpliwie żądanie zapłaty objęte pozwem w niniejszej sprawie mieści się w tak rozumianym pojęciu rekompensaty wykraczającej poza zwrot kapitału. Dotyczy to zarówno powództwa o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału formułowanego w oparciu o przepis ar.t 405 k.c., jak i powództwa ewentualnego opartego o przepis art. 358 ¹ § 3 k.c.

Nadto Trybunał Sprawiedliwości w postanowieniem z dnia 12 stycznia 2024r. wydanym w sprawie C-488/23 orzekł, że artykuł 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że w kontekście uznania za nieważną w całości umowy kredytu hipotecznego zawartej z konsumentem przez instytucję kredytową, a to ze względu na to, że umowa ta zawierała nieuczciwe warunki, bez których nie mogła dalej obowiązywać, przepisy te stoją na przeszkodzie wykładni sądowej prawa państwa członkowskiego, zgodnie z którą instytucja ta ma prawo żądać od konsumenta, poza zwrotem kwot kapitału wypłaconego z tytułu wykonania tej umowy oraz ustawowych odsetek za opóźnienia od dnia wezwania do zapłaty, rekompensaty polegającej na sądowej waloryzacji świadczenia wypłaconego kapitału w przypadku istotnej zmiany siły nabywczej danego pieniądza po wypłaceniu tego kapitału rzeczonemu konsumentowi.

Wobec jednoznacznego i wiążącego dla Sądu stanowiska TSUE co do wykładni przepisów dyrektywy 93/13 roszczenia powoda nie można uznać za uzasadnione. W tym też zakresie powództwo podlegało oddaleniu.

Nie zasługiwało także na uwzględnienie żądanie zasądzenia od pozwanych na rzecz powoda ustawowych odsetek za opóźnienie od kwoty 69.293,22 zł od dnia doręczenia pozwanym odpisu pozwu do dnia 4 lipca 2023r. Kredytobiorcy w sprawie toczącej się przed Sądem Okręgowym w Gliwicach pod sygnaturą akt I C 163/21 domagali się zasądzenia od banku kwoty 70.070,03 zł tytułem zwrotu całości świadczeń spełnionych w okresie od dnia uruchomienia kredytu do dnia wydania im zaświadczenia o spłacie. Sąd Okręgowy dokonał rozliczenia umowy łączącej strony według teorii salda. Podał, że powodowie otrzymali od pozwanego kwotę 69.293,22 zł, wpłacili natomiast kwotę 70.070,03 zł, tj. o 776,81 zł więcej niż otrzymali. Ta kwota stanowiła bezpodstawne przysporzenie, które Sąd zasądził w punkcie 2. wyroku, oddalając żądanie zapłaty w pozostałym zakresie w punkcie 3 wyroku, który jako niezaskarżony przez żadną ze stron uprawomocnił się z dniem 14 października 2021r. Stąd też późniejsze oświadczenia stron o potrąceniu w zakresie jakim dotyczyły kapitały, tj. kwoty 69.293,22 zł były bezskuteczne. Rozpoznawana sprawa wpłynęła do tutejszego Sądu w dniu 22 sierpnia 2022r., a więc już w dacie jej wniesienia żądanie zasądzenia kwoty kapitału, tj. 69.293,22 zł było niezasadne. Z tych też przyczyn pozwani nie byli w stanie opóźnienie co do jej zwrotu, a tym samym niezasadne okazało się żądanie zasądzenia ustawowych odsetek za opóźnienie od dnia doręczenia pozwanym odpisu pozwu do dnia 4 lipca 2023r.

W zakresie w jaki strona powodowa cofnęła pozew Sąd umorzył postępowanie na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. w związku z art. 203 § 4 k.p.c.

Pozwany, który zapłacił dochodzoną należność dopiero po wniesieniu pozwu, choć przed otrzymaniem jego odpisu, powinien być z punktu widzenia przepisu art. 98 k.p.c. uważany za przegrywającego sprawę i w konsekwencji obowiązany jest zwrócić powodowi koszty procesu. Powinien być jednak uznany za wygrywającego sprawę, jeżeli powód podtrzymał żądanie zasądzenia kwoty, którą już otrzymał w toku procesu, albo gdyby się okazało, że otrzymał należność przed wytoczeniem powództwa.

Strona powodowa cofnęła żądanie zasądzenia kwoty kapitału po doręczeniu pozwanym odpisu pozwu, ale biorąc pod uwagę podtrzymywane żądanie w zakresie ustawowych odsetek za opóźnienie od kwoty kapitału do dnia 4 lipca 2023r., uznać należy, że cofnięcie powództwa w tym zakresie nastąpiło w związku z oświadczeniem powodów o potrąceniu złożonym w piśmie z dnia 30 czerwca 2023r. Jak już wcześniej wskazano żądanie zapłaty kapitału było niezasadne już w chwili wniesienia rozpoznawanego powództwa, gdyż roszczenie to zostało zaspokojone w dniu 14 października 2021r., tj. w dacie prawomocnego oddalenia powództwa G. G. i M. G. o zasądzenie kwoty kapitału. Stąd też z punktu widzenia kosztów procesu pozwani nie mogą być uznani za stronę przegrywającą sprawę i to im należy się zwrot kosztów procesu w zakresie cofniętego żądania pozwu.

Współuczestnictwo pozwanych ma charakter współuczestnictwa materialnego, gdyż prawa i obowiązki są oparte na tej samej podstawie faktycznej i prawnej (art. 72 § 1pkt 1 k.p.c.). Zasady ponoszenia kosztów procesu w sprawach, w których występują współuczestnicy w sporze (art. 72 i nast. k.p.c.), nie są uregulowane całościowo w kodeksie postępowania cywilnego. Jedynym przepisem odnoszącym się do tej formy udziału w postępowaniu jest art. 105 k.p.c., dotyczy on jednak wyłącznie współuczestnictwa po stronie przegrywającej (por. np. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 18 grudnia 1950r., C 181/50, "Nowe Prawo" 1951, nr 11, s. 46, uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2007r.,III CZP 130/06, OSNC 2008, nr 1, poz. 1, oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2012 r., I CZ 105/12, niepubl.). Jednak wygrywającym proces współuczestnikom, o których mowa w art. 72 § 1 pkt 1 k.p.c., reprezentowanym przez tego samego pełnomocnika, sąd przyznaje zwrot kosztów w wysokości odpowiadającej wynagrodzeniu jednego pełnomocnika (por. Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2007r. III CZP 130/06 Lex nr 212453). W rozpoznawanej sprawie sytuacja była odwrotna, gdyż każdy z pozwanych ustanowił swojego pełnomocnika, któremu należy się zwrot kosztów zastępstwa procesowego. Fakt, iż pełnomocnicy złożyli jedną odpowiedź na pozew nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia o kosztach zastępstwa procesowego, gdyż powyższe koszty należą się za reprezentację strony w procesie, w tym poniesiony przez pełnomocnika nakład pracy, a okoliczność złożenia wspólnej odpowiedzi na pozew nie ma tutaj decydującego znaczenia dla rozstrzygnięcia w tym zakresie.

Mając powyższe ustalenia i rozważania na względzie orzeczono jak w sentencji. W zakresie w jakim powód cofnął pozew Sąd umorzy postępowanie na podstawie art. 355 § 1 k.p.c., zaś w pozostałym zakresie powództwo oddalono z przyczyn wskazanych wyżej. O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. i § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z 22 października 2015r. (5.400 zł stawka minimalna wynagrodzenia pełnomocnika dla podanej wartości przedmiotu sporu, 17 zł opłata skarbowa od pełnomocnictwa oraz 200 zł opłaty od wniosku o uzasadnienie poniesione przez pozwanego G. G.).

Gliwice, dnia 18 lipca 2024r.

SSO Katarzyna Banko

.