Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 listopada 2024 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Tadeusz Trojanowski
Protokolant:	stażysta Monika Atałap

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 listopada 2024 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa Syndyka masy upadłości (...) z siedzibą w W.

przeciwko W. P., M. P.

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanych kwotę 9034,00 (dziewięć tysięcy trzydzieści cztery) złote tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia prawomocności wyroku;

3.  nakazuje pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Gliwicach kwotę 4270,85 (cztery tysiące dwieście siedemdziesiąt 85/100) złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

SSO Tadeusz Trojanowski

I C 901/23

UZASADNIENIE

Powód wnosił o zasądzenie od pozwanych kwoty 123 692,66 zł ze wskazanymi odsetkami a to:

- odsetkami umownymi od kwoty kapitału 117 990,48 zł

- ustawowymi za opóźnienie od kwoty odsetek umownych 96,62 zł

- ustawowymi za opóźnienie od kwoty odsetek karnych 5 560,11 zł

Pozwani złożyli sprzeciw od wydanego nakazu zapłaty wnosząc o oddalenie powództwa w całości(k.140). Wskazali że umowa stron zawiera klauzule abuzywne a roszczenie nie zostało wykazane co do wysokości(k.147). W toku sprawy kwestionowali kolejne twierdzenia powoda, który konsekwentnie domagał się zasądzenia roszczenia określonego w pozwie.

Uprzednio prowadzono postępowanie w elektronicznym postępowaniu upominawczym umorzone wobec skutecznego wniesienia sprzeciwu (k. 104).

W toku sprawy powodem stał się Syndyk masy upadłości (...) w W. (k.324, 326)

Sąd ustalił co następuje.

W dniu 29.11.2007 r. strony zawarły umowę kredytu hipotecznego nr (...) indeksowanego do CHF (k.15).Umowa została zawarta przez pełnomocnika-córkę pozwanych(k. 14,15).Na mocy umowy bank udzielił pozwanym kredytu w kwocie 124 922,14 zł. Pozwani złożyli dyspozycję uruchomienia kredytu w dwóch transzach: od dnia 17.12.2007 r. w kwocie 48 811,85 CHF i od dnia 30.11.2008 r. w kwocie 14.478 CHF (k. 35). Bank nie wypłacił pozwanym tej drugiej transzy(k. 306, 328,357).

W umowie kredytobiorcy oświadczyli że są świadomi ryzyka kursowego (par. 1ust.1 umowy in fine), spłata kredytu miała być w 252 ratach miesięcznych, oprocentowanie było zmienne i wynosiło 5,55 % w skali roku na które składała się suma stawki DBCHF i stałej marży banku 2,71%.Kredyt był przeznaczony w kwocie 74 .000 zł na pokrycie kosztów remontu domu , w kwocie 46.000 zł na dowolny cel a w pozostałej części na wydatki związane z zawarciem umowy kredytu. Wypłata transzy miała nastąpić po spełnieniu określonych warunków( par. 5 umowy). Kwota wypłacanych środków miała być przeliczana do CHF wg kursu kupna walut określonego w tabeli Kursów (par. 9 ust. 2).Spłata kredytu miała następować po przeliczeniu wymaganej spłaty wyrażonej w CHF wg kuru sprzedaży walut określonego w „Bankowej tabeli kursów walut dla kredytów dewizowych oraz indeksowanych kursem walut obcych” do CHF obowiązującego w dniu spłaty(par. 10 ust.3 umowy).

W dniu 31.08.2011 r. strony zawarły aneks do umowy w oparciu o ofertę (...) (...) (k. 22); w aneksie bank wyraził zgodę na odroczenie płatności części rat kredytu;, ustalono wysokość tak zwanej (...) z nawiązaniem do kursu sprzedaży CHF ogłaszanego przez NBP; bank po 24 miesiącach miał wyliczyć sumę kwot wszystkich odroczonych części rat kredytu. W aneksie zawarto definicje kursu sprzedaży NBP(par.2 aneksu)i kwestię kapitalizacji zaległości (par.3 aneksu); w aneksie do umowy nie ma nawiązania do niewypłaconej transzy kredytu.

Pozwani zaprzestali spłat rat kredytu w 2019 roku, przebieg spłat obrazuje tabela na karcie 49 i n. W dniu 27.07.2021r. Bank wystawił wyciąg z ksiąg bankowych k. 7.

Pismami z 6.08.2019 , z pouczeniem o możliwości wnioskowania o restrukturyzację(k.38-41)wezwano pozwanych do zapłaty zaległości uprzedzając o możliwości wypowiedzenia kredytu.

Pismami z 10.12.2019 r. (k.42-45) wypowiedziano pozwanym umowę kredytu

Pismami z dnia 28.01.2020 roku(k.46-48) wezwano pozwanych do zapłaty w związku z wypowiedzeniem umowy.

Pozwani nie uregulowali wskazywanych przez powoda zobowiązań z tytułu powyższej umowy w toku procesu. Biegły sądowy dwukrotnie stwierdził ,że „wyliczenie wysokości zobowiązania pozwanych wobec powoda” jest” niemożliwe do wykonania” (k. 288, 329). Dopiero po dosłaniu kolejnych dokumentów przez powoda biegły dokonał ostatecznych matematycznych wyliczeń (k.401).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o wyżej wskazane dokumenty złożone do akt:

-wyciąg z ksiąg bankowych k.7

-wniosek o kredyt k.10 i n.

- umowa kredytu hipotecznego k. 16

-aneks nr (...) k. 22

-oświadczenie o ponoszeniu ryzyka walutowego k. 23, 216,217

-regulamin produktu k.24 i n.

-regulamin kredytu hipotecznego k.33

-pełnomocnictwa pozwanych dla córki k. 14,15,

-dyspozycja uruchomienia kredytu k.35

-wniosek o wypłatę kredytu k.36

-wezwanie do zapłaty k. 38 i n.,

- wypowiedzenia z dowodami doręczeń k.42 i n.

- monity –ostateczne wezwania do zapłaty dowodami doręczeń k.46 i n.

--historia operacji k.49 i n., k.89 i n., k.150 in., k.179 i n.

- akta sprawy EPU k. 90 i n.

-opinia biegłego z lutego/marca 2023 r. k.272 i n.

-opinia biegłego z lipca/sierpnia 2023 roku k. 328 i n.

- opinii biegłego z czerwca 2024 r. k. 401 i n.

-pismo Banku z 22.08.2019 o wypłacie jednej transzy k. 306 verte

-zeznania świadka R. D. k. 235 i n.

- zeznania świadka J. K. k. 390 i n.

- zeznania pozwanych k.431

Dokumenty jako nośniki informacji wątpliwości nie budziły z tym ,że wielu dokumentów brakowało w aktach, nie można opierać się na dokumentach których treści nie można zweryfikować czy też zawierających braki i nieścisłości.

Wysokość opłat za wznowienie ubezpieczeń k. 357 verte wynika jedynie z tabeli zawartej w piśmie procesowym. Brak było w aktach dowodów na okoliczność przewalutowania. Bank nie wskazał jakie saldo przewalutowano. Nie podano kursu przewalutowania. Skoro kredyt przewalutowano, to nie należy go przeliczać według wskazanych kursów średnich NBP; wskazywane przez Bank przeliczanie nie jest określone w umowie , w regulaminach ani w aneksie do umowy kredytu ( opinia biegłego k.282).

W dokumencie bankowym „Historia zadłużenia…” dołączonym do sprzeciwu na stronie ostatniej bank wskazuje saldo kapitału w CHF jako 57.267,04 (k.153) a na karcie 214 jako kwotę 28.044,84 CHF. Biegły nie miał możliwości wyjaśnić tej różnicy (k.277).Już ten przykład wskazuje , że dokumenty bankowe w tej sprawie są niejednoznaczne. Tylko w piśmie procesowym z 23.05.2023 r. Bank arbitralnie podaje, że kapitał wynosi razem 29.222,20 CHF podając jego składowe części (zapadły i niezapadły).Tak samo wysokość kursu przewalutowania wynika tylko z tego pisma procesowego.

Jedynym wyjaśnieniem zmiany kwoty udzielonego kredytu jest „potwierdzenie wypłaty środków” k. 306 verte czyli jednostronny dokument Banku.

Ustalenia pierwszej i drugiej opinii potwierdziły że przedkładany przez powoda materiał dowodowy jest niekompletny. Po jego uzupełnieniu Sąd uzyskał kolejną opinię. Opinia uzupełniająca biegłego z czerwca 2024 roku (k.401) nie budziła wątpliwości Sądu pod względem matematycznym ale ustalenia pierwszych dwóch opinii nie pozwoliły na wydanie wyroku zasądzającego .

Biegły w opiniach opisał w jaki sposób pokonywał trudności związane z brakami w dokumentacji. Analiza tabel sporządzonych przez biegłego pozwala czytelnikom na odtworzenie toku rozumowania biegłego, przy użyciu żmudnych, powtarzalnych czynności, które biegły wyjaśnił opisowo. Analizując dokumenty przedstawione pierwotnie przez bank przy zastosowaniu podstawowych operacji matematycznych nie można stwierdzić prawidłowości tych operacji. Nie wykazano ostatecznie błędu w opinii biegłego ani luki w jego rozumowaniu a zatem opinie zasługują na uwzględnienie.

Sąd zważył co następuje.

Na wstępie rozważań należy zaznaczyć niewłaściwą postawę powoda- banku , który nie przedstawił wszystkich dowodów popierających jego roszczenie w pozwie, a w toku procesu dowody te przedstawiał częściowo, podczas kolejnych etapów postępowania. Uniemożliwiało to zajęcie skoncentrowanego stanowiska przez pozwanych.

Dopiero w zarzutach do drugiej opinii biegłego powód przedstawił ostatnie dane- w formie tabeli zawartej w piśmie procesowym- związane z umową kredytu.

Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego na okoliczności wskazane w postanowieniu dowodowym. Znamienne jest , że w pierwszej opinii biegły podał, że nie jest w stanie dokonać żądanych wyliczeń; biegły wskazał jakich dokumentów brakuje . W kolejnej opinii biegły nadal wskazywał braki w dokumentacji. Dopiero kolejne przedkładane dokumenty powoda umożliwiły biegłemu wydanie merytorycznej opinii. Opinia ta może stanowić podstawę rozstrzygnięcia.

Wobec zasad rozkładu dowodu i twierdzeń biegłego roszczenie powoda należy uznać za nie wykazane co do wysokości a zatem podlegające ostatecznie oddaleniu w całości. Z porównania umowy, pisma banku o wypłacie pierwszej transzy i aneksu wynika, że nie jest znana umówiona kwota kredytu.

Nie wiadomo, czy jest nią kwota 124 922,14 zł czy kwota 94.922,14zł gdyż nie wiadomo co było objęte wolą stron .Zgodnie z wykładnią językową pozwani byli zobowiązani do spłacania całej kwoty kredytu, mimo że uzyskali wypłatę jedynie części środków. Zaistniała sytuacja jest to sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Gdyby nie zawarto aneksu do umowy można by rozważać ,że umowa została wykonana jedynie częściowo-w zakresie pierwszej transzy. Aneks regulował jednak całościowo spłatę” rat kredytu wynikających z aktualnego harmonogramu ustalonego w oparciu o kwotę kredytu”.

Albo zatem aneks obligował bank do pobierania od powodów całej kwoty-nawet niewypłaconego- kredytu, albo-przy innej wykładni, celowościowej- aneks uprawniał bank do samowolnej zmiany kwoty kredytu-co również nie może być akceptowane.

Pozwani przez lata godzili się z ta sytuacją ale ostatecznie, w sprzeciwie od nakazu zapłaty, podnieśli zarzut nieważności umowy, który okazał się zasadny, choć na innej ,wyżej wskazanej, podstawie faktycznej.

Pozwani wskazywali na abuzywność zapisów dotyczących indeksacji (par.1 ust 1 umowy)oraz kursu kupna (par. 9 ust 2 umowy ) i kupnu sprzedaży (par. 10 ust 3 umowy) ustalanych przez Bank .Klauzule z par. 9 ust.2 i par.10 ust. 3 są ewidentnie abuzywne. Skoro jednak nieważność umowy oparta jest na stwierdzeniu braku jednoznacznego ustalenia umówionej kwoty kredytu, problem wpływu klauzul abuzywnych na ważność umowy pozostaje na drugim planie.

Nawet nie dochodząc do kwestii indeksacji w realiach sprawy widoczna jest ułomność umowy kredytu, która objawia się właśnie w sytuacji wypłaty części kredytu. Umowa posługuje się frazami: „Przy założeniu ,że uruchomiono całość kredytu…”-par.1 ust.1 oraz „ przy założeniu uruchomienia całości kredytu…”- par.1 ust 4 – co powoduje , że w przypadku częściowej wypłaty kredytu nie da się jednoznacznie ustalić ani salda kredytu ani wysokości raty.

Pozwani nie kwestionowali faktu iż nie spłacili kredytu, kwestionowali natomiast oprócz wymagalności wysokość roszczenia. Przypomnieć należy, że to wierzyciel ma wykazać wysokość zobowiązania a dłużnik dowodami wpłat wykazać musi że je spełnił (art.6kc).

Konieczne jest zatem by wierzyciel wykazał nie tylko podstawę wierzytelności(z umowy kredytu) ale także sposób wyliczenia wierzytelności, w braku wiarygodnych wyliczeń zasądzenie wykazanej należności jest nie uzasadnione.

Wysokość niespłaconego kredytu nie wynika ani z wyliczeń powoda ani z opinii biegłego .

Zgodnie z art.233 par.2 kpc Sąd dokonał oceny faktycznej przedstawienia ”na raty” przez stronę dowodu i uznał że bank nie udowodnił wysokości roszczenia. Nie można przyjąć, że dana kwota jest należna , skoro kwota nie jest znana. Przyczyny braku owych informacji w banku są nieistotne, podkreślić wszak należy że bank jest profesjonalistą i winien zadbać o zachowanie podstawowych danych, gdy zamierza dochodzić roszczeń przed Sądem.

Konsekwencją braku wykazania skutku niewypłacenia transzy kredytu w świetle zawarcia aneksu , który pomijał milczeniem niezrealizowanie części umowy jest oddalenie powództwa, albowiem –jak podano wyżej-nie jest znana kwota kredytu, a zatem brak podstawowego elementu z art. 69 ust.1 prawa bankowego. Umowa stron w tej sytuacji jest nieważna- art. 58 par 2 kc jako sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Należności dochodzone pozwem, wobec opinii biegłego, wobec elementarnych braków w dokumentacji powoda nie mogą być zasądzone. Zatem powództwo oddalono jako niewykazane (art.6 kc).

Na marginesie można nadmienić że w ocenie Sądu nie można ustalić czy pełnomocnik pozwanych był w istocie umocowany do zawarcia takiej umowy kredytu, skoro w tiret drugim każdego z pełnomocnictw (k.14,15) fraza blankietu pełnomocnictwa dotycząca ”… Umowy Kredytu, o który się ubiegamy zgodnie z wnioskiem nr _____z dnia___-„ nie jest wypełniona.

O kosztach orzeczono na zasadzie art.98 kpc, biorąc pod uwagę także koszty w elektronicznym postępowaniu upominawczym –art.505 ³⁷ par.2 zdanie drugie.

O nieuiszczonych kosztach sądowych- wydatki na czynności biegłego- orzeczono na zasadzie art.113 ust.1 uoks .

SSO Tadeusz Trojanowski

.