Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 czerwca 2022 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Wojciech Hajduk
Protokolant:	Izabela Sokołowska

po rozpoznaniu w dniu 18 maja 2022 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa E. N., K. N.

przeciwko (...) w W.

o zapłatę i ustalenie

1.  ustala, że stosunek prawny wynikający z umowy kredytu hipotecznego nr (...) (...) z dnia 5.09.2006r zawartej pomiędzy pozwanym (...) w W. a powodami E. N. i K. N. nie istnieje wobec nieważności tej umowy;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powodów jako wierzycieli solidarnych kwoty 27.664,69 zł (dwadzieścia siedem tysięcy sześćset sześćdziesiąt cztery 69/100 złotych) oraz 11.271,51CHF (jedenaście tysięcy dwieście siedemdziesiąt jeden 51/100 franków szwajcarskich), z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 czerwca 2022 roku;

3.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

4.  zasądza od pozwanego na rzecz powodów 6400 zł (sześć tysięcy czterysta złotych) tytułem kosztów procesu.

SSO Wojciech Hajduk

IC 731/21 UZASADNIENIE

Powodowie E. N. i K. N. w ostatecznie sprecyzowanym żądaniu przeciwko (...) w W. domagali się

-ustalenia, że umowa o kredyt hipoteczny nr (...) (...) z dnia 5.09.2006r, zawarta pomiędzy pozwanym a powodem - jest nieważna,

-zasądzenia od pozwanego kwoty 27.664,69zł z oraz 11.271,51CHF ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 27.664,69zł i od 8.418,91CHFod dnia 11.11.2019 oraz od kwoty 2.852,60CHFzł od dnia następnego po doręczeniu odpisu pozwu

ewentualnie

- zasądzenia od pozwanego kwoty 7.764,01zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 11.12.2019 oraz kwoty 11.271,51CHF od dnia następnego po doręczeniu odpisu pozwu

Uzasadnili, że zawarli umowę o kredyt hipoteczny nr (...) (...) indeksowany do waluty obcej CHF na kwotę 98.000zł na okres 360 miesięcy, oprocentowany stawką LIBOR 3M. Celem kredytu było sfinansowanie zakupu mieszkania na rynku wtórnym. W umowie wskazano, że kwota wypłacona zostanie przeliczona zgodnie z kursem kupna franków szwajcarskich wg Tabeli Kursów Walut Obcych obowiązującej w Banku. Po wypłacie kredytu lub transzy bank miał wysłać pismo informujące o wysokości pierwszej raty, kwocie kredytu w CHF, jego równowartości w walucie polskiej zgodnie z kursem kupna waluty obcej według wymienionej tabeli ustalanej przez pozwany bank. Wskazano, że zmiany kursów walut w trakcie obowiązywania umowy mają wpływ na wysokość kwoty zaciągniętego kredytu oraz raty kapitałowo odsetkowej. Zabezpieczeniem spłaty kredytu miała być między innymi hipoteka na rzecz banku wyrażona w złotych polskich. Spłata kredytu miała następować w 357 ratach. Raty miały być równe, płatne miesięcznie w PLN przy zastosowaniu kursu sprzedaży CHF w dniu płatności każdej raty wg kursów ustalanego przez bank w (...) Umowa nie zawierała żadnych postanowień dotyczących ustalania kursów przez pozwany bank. Nie ustalono żadnych obiektywnych mierników lub warunków ustalania kursów walut, pozostawiając całkowitą dowolność kredytodawcy. Integralną częścią umowy był Regulamin kredytowania osób fizycznych w ramach usług bankowości hipotecznej w (...). Regulamin. Kredyt został wypłacony jednorazowo. Pozwany przeliczył kwotę kredytu na walutę szwajcarską po ustalonym przez siebie kursie. W konsekwencji wysokość kredytu została przez pozwanego ustalona arbitralnie. Do 14.05.2021 powodowie spłacili w sumie kwotę 44.087,89zł oraz 11.271,51CHF. Powodowie zarzucili abuzywność § 2 ust. 2, § 7 ust. 1 umowy kredytu oraz § 8 ust. 3, § 9 ust. 4, § 10 ust. 4, § 10 ust. 5, §11 ust. 4, § 11 ust. 5, § 12 ust. 3 oraz § 13 ust. 4 regulaminu, co powoduje naruszenie art. 69 ust. 1 i 2 pkt 3 prawa bankowego poprzez brak określenia kwoty i waluty kredytu. Umowa nie tylko nie określa wysokości kredytu w złotych polskich, ale także nie precyzuje mechanizmu dokonania przeliczenia, co daje bankowi możliwość jednostronnego kształtowania wysokości zobowiązania co powoduje, że jest sprzeczna z art. 353 ^{( 1)}kc i 358 ^{( 1)} kc. Powodowie podnieśli, że stosunek umowny został tak ukształtowany, że ryzyko walutowe zostało przerzucone w całości na konsumenta i w tym zakresie naruszono obowiązek informacyjny banku. Powoduje to nieważność umowy i uzasadnia żądanie ustalenia nieważności oraz zasądzenie nienależnie spełnionego świadczenia.

Żądanie ewentualne obejmuje nienależnie pobrane świadczenie tytułem spłaty rat kredytu przy założeniu, że umowa obowiązuje oraz po usunięciu niedozwolonych klauzul umownych.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości. Zarzucił przedawnienie roszczeń, zaprzeczył również aby umowa była nieważna i aby umowa zawierała klauzule abuzywne. Pozew ma na celu podważenie umowy sprzecznie z rolą i funkcją indywidualnej kontroli postanowień umownych, które zostały indywidualnie uzgodnione. Powód nie ma interesu prawnego w żądaniu ustalenia nieważności umowy.

SĄD USTALIŁ:

W dniu 5.09.2006r. powodowie zawarli z pozwanym, umowę o kredyt hipoteczny nr (...) (...) indeksowany do waluty obcej CHF na kwotę 98.000zł na okres 360 miesięcy, oprocentowany stawką LIBOR 3M. Celem kredytu było sfinansowanie zakupu mieszkania na rynku wtórnym. Umowa została sporządzona na podstawie wzorca banku, wskazano w niej min. że kwota kredytu jest indeksowana do CHF, spłata nastąpi w równych miesięcznych ratach. W §2 pkt2 umowy wskazano, że kredyt jest indeksowany do CHF, po przeliczeniu wypłaconej kwoty zgodnie z kursem kupna CHF wg Tabeli Kursu Walut Obcych obowiązującej w Banku w dniu uruchomienia kredytu lub transzy. Po uruchomieniu kredytu lub pierwszej transzy.., bank wysyła kredytobiorcy pismo, informujące o wysokości pierwszej raty kredytu w CHF oraz jego równowartości w PLN zgodnie z kursem kupna wg Tabeli Kursu Walut Obcych obowiązującej w Banku w dniu uruchomienia kredytu/transzy, przy czym zmiany kursów walut w trakcie okresu kredytowania mają wpływ na wysokość kwoty kredytu i raty kapitałowo odsetkowej. W §7pkt1 umowy wskazano, że kredytobiorca zobowiązuje się spłacić kwotę kredytu w CHF ustaloną zgodnie z §2 w złotych polskich, z zastosowaniem kursu sprzedaży obowiązującego w dniu płatności raty, zgodnie z Tabelą Kursu Walut Obcych [umowa §2 pkt1-3; §6pkt1-6, §7 pkt 1-4 k-26-27]. Z §3pkt2, §8pkt3 „regulaminu kredytowania osób fizycznych w ramach usług bankowości hipotecznej w (...)”, wynika, że kredyt może być indeksowany kursem waluty obcej na podstawie obowiązującej w banku Tabeli Kursów walut obcych. W przypadku kredytu indeksowanego kursem waluty obcej kwota raty spłaty obliczana jest wg kursu sprzedaży dewiz obowiązującego w Banku na podstawie Tabeli Kursów Walut Obcych [§3pkt2, §8 pkt3 regulaminu k-29-34].

Wszystkie formalności zostały przeprowadzone w oddziale banku w C.. Powodowie potrzebowali 98.000zł. Doradca kredytowy poinformował ich, że nie mają zdolności kredytowej do zawarcia umowy kredytu w PLN, zaproponował jednocześnie kredyt indeksowany do CHF, do uzyskania którego mieli zdolność. Walutę CHF przedstawił jako stabilną, a sam kredyt jako korzystniejszy o niższej racie. Poinformował powodów, że kredyt i raty będą wyrażone w CHF, a jego wypłacenie i spłata rat nastąpią w PLN. Umowę określił jako standardową. Nie wyjaśnił, że bank do przeliczeń stosuje własne tabele kursowe walut obcych z kursem sprzedaży do wypłaty kredytu i przeliczenia marży oraz kursem kupna do spłaty kredytu. Przygotował dokumenty min: wniosek kredytowy, informację dla wnioskodawców ubiegających się o produkty hipoteczne indeksowane kursem waluty obcej, oparte na zmiennej stopie procentowej. Powyższa „informacja dla wnioskodawców ubiegających się o produkty hipoteczne indeksowane kursem waluty obcej, oparte na zmiennej stopie procentowej” wskazywała min., że cyt.: „ wybierając zadłużenie w walucie obcej kredytobiorcy korzystają z niższego oprocentowania w porównaniu z kredytem złotowym i spłacają miesięcznie niższą ratę kredytu…, co wynika ze znacznej różnicy wysokości stawek referencyjnych……. kredytobiorcy narażeni są na ryzyko zmian kursów walutowych. Występowanie ryzyka kursowego sprawia, że zarówno rata jak i wysokość zadłużenia przeliczana na PLN na dany dzień podlega ciągłym wahaniom, w zależności od kursu waluty. Ryzyko kursowe jest mniejsze gdy o kredyt walutowy ubiega się osoba osiągająca dochody w tej samej walucie”. Dokument ten zawierał również informację o ryzyku zmian stóp procentowych, zachęcał do zapoznania się z aktualnymi prognozami dotyczącymi kursu waluty sporządzanymi przez analityków i historycznymi danymi na temat zmian kursów, a także zawierał tabelę obejmującą symulację wpływu wzrostu stopy procentowej i kursu waluty na wysokość raty kredytu. Tabela zawierała przykłady wysokości raty kapitałowo-odsetkowej kredytu w sytuacjach gdy:

- stopa procentowa kredytu w CHF jest równa wysokości stopy procentowej kredytu w PLN przy kapitale wyższym o 20%,

- kurs CHF wzrośnie o 10,88%

-stopa procentowa wzrośnie o 400pb,

-stopa procentowa wzrośnie o wartość stanowiącą różnicę między maksymalną i minimalną wartością stopy referencyjnej z ostatnich 12 m-cy [k-182].

Powód poprosił o wzór umowy, który otrzymał. Podpisanie umowy miało miejsce na kolejnym spotkaniu. W czasie rozmowy pracownik pozwanego poinformował, że ryzyko walutowe jest niewielkie i nie ma się czym martwić, gdyż wahania CHF są niewielkie następnie umowę podpisano [zeznania powoda E. N. k-287-288 i powódki K. N. k-288 , informacja dla wnioskodawców ubiegających się o produkty hipoteczne indeksowane kursem waluty obcej, oparte na zmiennej stopie procentowej” k-182; zaświadczenie o udzieleniu kredytu k-60, wniosek kredytowy k-146]. Kredyt wypłacono w transzach14.09.2006 i 26.09.2006r., 14.05.2007r., i 10.10.2007r. [zaświadczenie o udzieleniu kredytu k-60]. W dniu 16.07.2014r. strony zawarły aneksy do umowy, w którym zmieniono §7 ust 1 umowy i umożliwiono spłatę w walucie kredytu CHF oraz §7ust 3 umożliwiono bezpośrednie potrącanie rat kredytu przez bank z nowego rachunku kredytobiorców [aneks nr(...) k-38]. Celem aneksu było obniżenie kosztów raty. Do 14.05.2021 powodowie spłacili kwotę 44.087,89zł oraz 11.275,51CHF [zaświadczenia: o udzieleniu kredytu k-60, o poniesionych kosztach k-61; historia spłat k-62-78].

Powyższy stan faktyczny ustalono w oparciu o powołane wyżej dokumenty i zeznania powodów. Zeznania świadka G. H. [k-262-264] mają dla sprawy drugorzędne znaczenie. Świadek nie miał kontaktu z powodami nie brał udziału przy sporządzaniu umowy. Zeznania dotyczyły min. obowiązków doradców bankowych w zakresie udzielania klientom informacji i pouczeń, sposobu przedstawienia im oferty w okresie gdy zawierana była umowa, jednakże w oderwaniu od konkretnej sytuacji powodów.

SĄD ZWAŻYŁ

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. prawo bankowe przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Należy wskazać, że w świetle utrwalonego poglądu w orzecznictwie i doktrynie, umowy kredyt indeksowany do waluty obcej były, w czasie zawarcia spornej umowy, dopuszczalne w świetle zasady swobody zawierania umów z art. 353 ¹ kc.

Analiza spornej umowy kredytu przez pryzmat art. 385 ¹ §1kc prowadzi do wniosku, że w nie doszło do jej skutecznego zawarcia z uwagi na rażące naruszenie interesów powodów jako konsumentów poprzez niekorzystne ukształtowanie ich sytuacji ekonomicznej na skutek nieusprawiedliwionej i niekorzystnej dysproporcji praw i obowiązków. Zgodnie z art. 385 ¹ §1kc postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

W pierwszym rzędzie należy dokonać oceny czy umowa zawierała niedozwolone postanowienia, jaki miały charakter, czy określały główne świadczenia stron.

Powodowie w pierwszej kolejności zarzucili, że zawarte w umowie klauzule ryzyka walutowego są abuzywne. W tym względzie należy zwrócić uwagę na treść następujących wyroków Trybunału Sprawiedliwości: z 30 kwietnia 2014r C-26/13; z 20 września 2017 r. C-186/16; z 20 września 2018r. C-51/17; z 14 marca 2019 r. C-118/17 oraz z dnia 3 października 2019 r. C-260/18. Orzeczenia te zapadły na tle umów kredytu zawartych z konsumentami i zawierających ryzyko walutowe (kredytu indeksowanego, denominowanego lub wprost kredytu walutowego). W ocenie TSUE nie jest możliwe odrywanie klauzuli ryzyka walutowego (wyrażonej czy to przez indeksację czy też denominację) od mechanizmu przeliczania waluty krajowej na walutę obcą i Trybunał Sprawiedliwości konsekwentnie kwalifikuje klauzule dotyczące ryzyka wymiany, do których zalicza także sposób ustalania kursu wymiany, jako klauzule określające główny przedmiot umowy kredytu. W wyroku z 20 września 2017r. C-186/16 dokonał wykładni art. 4 ust 2 dyrektywy Rady 93/13 z 5.04.1993r. W uzasadnieniu wyroku C- 260/18 (pkt 44 wyroku)Trybunał ponownie potwierdził swoje stanowisko w odniesieniu do kredytu indeksowanego, że klauzule dotyczące ryzyka wymiany określają główny przedmiot umowy. Orzeczenia te są wiążące dla Sądu Polskiego. Stosując prounijną wykładnię art. 385 ^{( 1)} § 1 k.c. w zw. z art. 4 i 6 art. dyrektywy 93/13 przyjęto więc, że kwestionowane przez powodów postanowienia umowy kredytu, które wprowadzają ryzyko kursowe (ryzyko wymiany) przez mechanizm indeksacji, stanowią klauzulę określającą główne świadczenia stron ( essentialia negotii). Tym samym w dalszym etapie rozważań, w świetle art. 385 ^{( 1 )}§1kc, konieczna jest ocena czy określone w spornej umowie oraz „regulaminie kredytowania osób fizycznych…” i stanowiące główne świadczenia stron klauzule ryzyka walutowego zostały sformułowane w sposób jednoznaczny, co skutkowałoby związaniem stron umową [§ 2pkt 2, § 7pkt 1 umowy kredytu k- 23-25 oraz §8pkt3, §9pkt4, §10pkt4i5, §11pkt4, § 11 pkt 5, §12pkt 3 oraz § 13pkt4 regulaminu kredytowania osób fizycznych w ramach usług bankowości hipotecznej w (...) k-30-36] . Umowa kredytowa zastrzega warunki indeksacji świadczenia do kompetencji banku odsyłając do kursów walut zawartych w "Tabeli kursów walut obcych obowiązującej w banku." Prawo Banku do ustalania kursu waluty nie doznaje żadnych umownych ograniczeń w postaci skonkretyzowanych, obiektywnych kryteriów zmian stosowanych kursów walutowych. Bank swobodnie ustalał, według tylko sobie znanych zasad, kursy walut, mając nieograniczone prawo kształtowania raty. Jest to równoznaczne z prawem dowolnego kształtowania wysokości świadczeń głównych (wysokości raty i całej należności) w czasie trwania stosunku prawnego. Tym samym nie można mówić o jednoznacznym określeniu głównego świadczenia. Umowa powoduje swoistą nierówność informacyjną stron. Powodowie jako konsumenci, na podstawie treści umowy, w chwili jej zawarcia, nie byli w stanie oszacować całości kwoty, którą będą musieli spłacić w przyszłości, a o poziomie zadłużenia ratalnego [wysokości raty], dowiadywali się dopiero z pisma banku informującego o wysokości pierwszej raty, kwocie kredytu w CHF i jego równowartości w PLN oraz następnie w związku z podjęciem odpowiedniej sumy kolejnych rat z rachunku [§2 pkt 2 umowy].

Jest to nie do zaakceptowania, w tym zakresie umowa kształtuje prawa i obowiązki powodów w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco narusza ich interesy w rozumieniu art. 385 ¹kc. Dodatkowym naruszeniem dobrych obyczajów i rażącym naruszeniem usprawiedliwionych ich interesów jako konsumentów jest zastrzeżenie dwóch różnych kursów wymiany: kursu kupna dla przeliczenia wypłaconego przez bank kredytu, zaś kursu sprzedaży dla obliczania rat spłacanego kredytu. Powoduje to nieuzasadnione korzyści kosztem konsumenta i narusza równorzędność stron umowy przez nierównomierne rozłożenie uprawnień i obowiązków między partnerami stosunku obligacyjnego.

Należy wskazać również, że nie jest wystarczające określenie w umowie, że „ zmiana kursów walut w trakcie trwania umowy mają wpływ na wysokość kwoty zaciągniętego kredytu oraz raty kapitałowo-odsetkowej [§2 pkt 2 umowy] oraz w „informacji dla wnioskodawców ubiegających się o produkty hipoteczne indeksowane kursem waluty obcej, oparte na zmiennej stopie procentowej” [k-182] , że kredytobiorcy narażeni są na ryzyko zmian kursów walutowych, co sprawia że zarówno rata jak i wysokość zadłużenia przeliczana na PLN. Tabela obejmująca symulację wpływu wzrostu stopy procentowej i kursu waluty na wysokość raty kredytu także nie spełnia wymogu rzetelnej informacji. Nie jest bowiem wystarczające porównanie hipotetycznej wysokości rat kapitałowo odsetkowych dla wzrostu stopy procentowej kredytu i wzrostu kursu waluty o 10,88%. Bank naruszył obowiązek rzetelnego poinformowania konsumentów. Powinien przedstawić pełną informację umożliwiającą podjęcie racjonalnej decyzji o długofalowych skutkach, w tym przedstawić wahana kursów wymiany i ryzyko związane z zaciągnięciem kredytu w walucie obcej, klarownie wyjaśnić, jak na wysokość raty kredytu wpłynęłaby silna deprecjacja kursu waluty krajowej, a także wyjaśnić, że ryzyko kursowe z ekonomicznego punktu widzenia może okazać się trudne do udźwignięcia w przypadku dewaluacji waluty, co nie miało miejsca.

Powodowie nie mieli realnej możliwości oddziaływania na treść postanowień umownych, nie zostały indywidualnie uzgodnione, podpisali umowę przygotowaną zgodnie z wzorcem banku, byli zapewnieni o atrakcyjności kredytu . Stanowisko, że przyjęcie przez konsumenta propozycji banku, wnioskowanie o kredyt w CHF poprzez zaznaczenie we wniosku kredytowym odpowiedniej rubryki przy możliwości wyboru innej waluty, oznacza rezygnację z pertraktacji i akceptację umowy, a jej podpisanie jest równoznaczne z indywidualnym uzgodnieniem postanowień umownych, nie zasługuje na uwzględnienie. Art. 385 ¹ § 3 k.c. stanowi, że nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Przez rzeczywisty wpływ należy rozumieć realną możliwość oddziaływania na treść postanowień umownych. Okoliczność, iż konsument znał treść danego postanowienia i nawet rozumiał je, nie może przesądzać o tym, że zostało ono indywidualnie uzgodnione. Uzgodnionymi indywidualnie są tylko takie klauzule umowne, na których treść istotnie mógł on w praktyce oddziaływać. W niniejszej sprawie powodowie nie miali realnego wpływu na ewentualną zmianę klauzul proponowanych przez przedsiębiorcę nawet nie zdawał sobie z tego sprawy. Przyjął propozycję kredytu jako najkorzystniejszą, podpisali przygotowaną przez bank umowę. O braku indywidualnych negocjacji postanowień umownych świadczy również, że klauzule indeksacyjne zostały zawarte również w regulaminie, a więc dokumencie, który nie podlega indywidualnym uzgodnieniom, a ponadto może być w każdej chwili zmieniony przez pozwanego.

Również argumentacja pozwanego odwołująca się do faktycznego stosowania kursów nieodbiegających od rynkowych nie ma znaczenia dla oceny abuzywności postanowień umownych. Ocena abuzywności postanowień umownych jest niezależna od sposobu wykonywania umowy.

Powyższe okoliczności powodują, że umowa stron nie wiąże. Skutek nieważności nie został również zniwelowany przez nowelę art. 69 Pr. bank wprowadzająca z dniem 26 sierpnia 2011 roku regulację wyrażoną w ust. 2 pkt 4a tej ustawy. Ustawa weszła w życie po zawarciu umowy.

Oceny prawnej umowy nie zmienia zawarcie przez strony aneksu. Co prawda nieuczciwy charakter warunku indeksacji, został usunięty i powodowie od jego podpisania spłacają kredyt w CHF. Odpadła więc od tego momentu niepewność co do wysokości zobowiązania. Jednakże w świetle art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, sąd krajowy jest zobowiązany do stwierdzenia nieuczciwego charakteru warunku umowy zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem, nawet jeśli warunek ten został zmieniony przez te strony w drodze umowy. Takie stwierdzenie pociąga za sobą przywrócenie sytuacji, w jakiej znajdowałby się konsument w braku warunku, którego nieuczciwy charakter zostałby stwierdzony, chyba że konsument poprzez zmianę nieuczciwego warunku zrezygnował z takiego przywrócenia w drodze wolnej i świadomej zgody [min. pkt 61 wyroku trybunału Sprawiedliwości z 29.04.2021 C-19/20]. Z aneksu nie wynika, by powodowie poprzez zmianę tego nieuczciwego warunku świadomie zrezygnowali z przywrócenia sytuacji, w jakiej znajdowaliby się w braku tego warunku. Tym samym nie zrzekli się możliwości powołania się na jego abuzywny charakter. Z ich punktu widzenia celem aneksu było jedynie zmniejszenie kosztów raty.

Powodowie poinformowani przez Sąd na rozprawie w dniu 18.05.2022r. o obowiązkach i możliwych negatywnych dla nich konsekwencjach związanych z ustaleniem nieważności umowy oświadczył, że nie chce jej utrzymania w mocy. Skoro nie doszło do skutecznego zawarcia umowy z uwagi na naruszenie normy art. 385 ¹ §1kc żądanie ustalenia nieważności umowy jest uzasadnione.

Zgodnie z art. 189kpc powód może żądać ustalenia istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa gdy ma w tym interes prawny. Interes prawny w ustaleniu występuje tylko wówczas gdy istnieje obiektywna potrzeba ochrony prawnej. Zgodnie z powszechnie przyjętym w doktrynie i orzecznictwie poglądem, interes prawny nie istnieje, gdy możliwe jest wytoczenie powództwa dalej idącego w swych skutkach. W niniejszej sprawie powód ma interes prawny w żądaniu ustalenia. Umowa została zawarta na 30 lat, okres ten nie upłynął. Żądanie ustalenia jej nieważności, niezależnie od żądania zapłaty tytułem wzbogacenia, gwarantuje pewność swojej sytuacji prawnej na przyszłość. Samo żądanie zapłaty nie gwarantowałoby takiej pewności prawnej. Do rozliczeń stron zastosowanie znajdą przepisy art. 405-411k.c. regulujące bezpodstawne wzbogacenie. Zgodnie z art. 405kc kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe zwrotu jej wartości. Obowiązkiem stron umowy kredytu jest wzajemne zwrócenie świadczeń. Roszczenia stron mają charakter odrębny (niezależny), co oznacza, że nie ulegają automatycznie wzajemnej kompensacji i konsument może żądać zwrotu w całości spłaconych rat kredytu niezależnie od tego, czy i w jakim zakresie jest dłużnikiem banku z tytułu zwrotu nienależnie otrzymanej kwoty kredytu. [uchwała SN z 7.05.2021 IIICZP 6/21]. Powodowie domagali się zasądzenia kwoty 27.664,69zł z oraz 11.271,51CHF.

Żądanie zapłaty obejmuje świadczenia uiszczone przez powoda przed wytoczeniem procesu i w zakresie świadczenia głównego jest uzasadnione. Zgłoszony przez pozwanego zarzut przedawnienia jest bezzasadny. W świetle art. 120 §1 kc bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia w którym roszczenie stało się wymagalne lub gdy wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie. Możliwość taką otworzyły orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości. Pierwszymi były wyroki z 30.04.2014r C-26/13, z 20.09.2017 r. C-186/16, z 20.09.2018r. C-51/17; z 14 marca 2019 r. C-118/17 oraz z 3.10 2019 r. C-260/18. Dla kredytobiorcy obecnie jest to termin 6 letni [art. 120§kc w zw. z art. 5 ust 1 ustawy z dnia 13.04.2018 r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw], Okres ten należy liczyć od 21.09.2017r. [wyrok Trybunału Sprawiedliwości 20 września 2017 r. C-186/16 jednoznacznie określający sytuację prawną konsumenta]. Wniosek o zawezwanie do próby ugodowej złożono 11.12.2019r. tym samym termin przedawnienia został przerwany.

Na zasadzie art. 235 ² §1 pkt 2kpc pominięto dowód z opinii biegłego z zakresu rachunkowości finansowej oraz finansów i bankowości. Wniosek ten jest bezzasadny wobec ustalenia związania stron umową.

W świetle powyższego a mocy art. 189kpc w pkt 1 ustalono, że stosunek prawny wynikający z umowy kredytu hipotecznego nr (...) (...) z dnia 5.09.2006r zawartej pomiędzy stronami nie istnieje wobec nieważności tej umowy, w pkt 2 na zasadzie art. 405kc uwzględniono żądanie zapłaty w zakresie żądania głównego. O odsetkach orzeczono na zasadzie art. 481kc, zasądzono je od dnia wyrokowania. Całkowita bezskuteczność umowy kredytu staje się trwała (definitywna) wtedy, gdy należycie poinformowany o niedozwolonym charakterze postanowienia (bez którego umowa nie może wiązać) i jego konsekwencjach konsument nie wyraził świadomej i wolnej zgody na postanowienie, a jeżeli utrzymanie umowy jest możliwe po jej uzupełnieniu - sprzeciwił się temu uzupełnieniu [uchwała SN z 7.05.2021 IIICZP 6/21]. W pkt 3 powództwo oddalono w pozostały zakresie co do odsetek jako bezzasadne, w pkt4 na zasadzie art. 98 kpc zasądzono koszty postepowania opłatę od pozwu i wynagrodzenie pełnomocnika wg minimalnej stawki