Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 października 2024 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia Sądu Okręgowego Katarzyna Banko
Protokolant:	starszy sekretarz sądowy Julia Piątek

po rozpoznaniu w dniu 21 października 2024 roku w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) z siedzibą w W.

przeciwko M. B., J. B.

o zapłatę oraz zmianę wysokości świadczenia

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanych solidarnie kwotę 5.434 (pięć tysięcy czterysta trzydzieści cztery) złote wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za czas od dnia prawomocności orzeczenia, którym je zasądzono tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Katarzyna Banko

Sygn. akt I C 654/24

UZASADNIENIE

(...) w W. domagał się ukształtowania stosunku prawnego pomiędzy stronami poprzez zmianę wysokości świadczenia nienależnego, którego zwrot przysługuje powodowi od pozwanych J. B. i M. B. w związku z wypłaceniem kapitału na podstawie umowy kredytu hipotecznego nr (...)/(...) z dnia 26 marca 2008r. polegającą na dokonaniu sądowej waloryzacji należnej powodowi kwoty, w ten sposób, że oprócz roszczenia o zwrot środków wypłaconych przy uruchomieniu kredytu w ich nominalnej wysokości, powodowi przysługuje dalsze, dodatkowe świadczenie w postaci kwoty 92.743,67 zł wynikającej z istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza oraz zasądzenia od pozwanych J. B. i M. B. solidarnie ewentualnie in solidum ewentualnie podzielnie na rzecz powoda kwoty 92.743,67 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia następnego po dniu wydania pierwszego wyroku w niniejszej sprawie.

Nadto wniósł o zasądzenie kosztów procesu według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu żądania pozwu podał, że kwota wypłaconego pozwanym kapitału powinna zostać podwyższona w związku z istotną zmianą wartości pieniądza.

Pozwani wnieśli o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz każdego z pozwanych kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości minimalnej stawki określonej w normach przepisanych.

Pozwani podnieśli, że żądanie pozwu jest niezasadne z uwagi na ustawowy zakaz waloryzacji sądowej kredytów bankowych ustanowiony w art. 13 ustawy o zmianie ustawy Kodeks cywilny z dnia 28 lipca 1990r., nadto ze względu na to, że z żądaniem zmiany wysokości spełnienia świadczenia pieniężnego nie może wystąpić strona prowadząca przedsiębiorstwo, jeżeli świadczenie pozostaje w związku z prowadzeniem tego przedsiębiorstwa (art. 358 ¹ § 4 k.c.). Podnieśli także, że niewielki wzrost poziomu inflacji nie spełnia warunku istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza. Zarzucili naruszenie zasad współżycia społecznego oraz wskazali na orzecznictwo TSUE.

Sąd ustalił co następuje:

W dniu 26 marca 2008r. pomiędzy (...) w W. a M. B. i J. B. została zawarta umowa kredytu hipotecznego nr (...)/(...). Bank udzielił kredytobiorcom kredytu hipotecznego denominowanego w kwocie 347.638,96 CHF, nie więcej niż równowartość 744.781,70 PLN na okres 206 miesięcy. dowód: umowa nr (...)/(...) k. 18 – 21

Przed Sądem Okręgowym w Warszawie, pod sygnaturą akt XXVIII C 18125/21 toczyła się sprawa z powództwa M. B. i J. B. przeciwko (...) w W. o ustalenie i zapłatę.

Sąd Okręgowy w Warszawie, wyrokiem z dnia 31 stycznia 2023r., rozstrzygnął powyższą sprawę w ten sposób, że:

1.  umorzył postępowania w zakresie żądania odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 63.903,63 zł oraz 26.611,04 CHF za okres od 15 stycznia 2019r. do dnia 25 lipca 2022r.;

2.  ustalił, że umowa kredytu hipotecznego nr (...)/(...) jest nieważna;

3.  zasądził od pozwanego na rzecz powodów kwotę 63.903,63 zł oraz kwotę 224.555,73 CHF obie kwoty wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 31 sierpnia 2022r.;

4.  oddalił powództwo w zakresie żądania głównego w pozostałym zakresie;

5.  orzekł o kosztach procesu.

Sąd ustalił, że w umowie łączącej strony występują niedozwolone postanowienia umowne, których wyłącznie z umowy skutkuje niemożliwością jej dalszego wykonywania co w dalszej kolejności skutkuje ustaleniem nieważności umowy. Nadto Sąd zasądził od pozwanego łącznie na rzecz kredytobiorców M. B. i J. B. kwotę 63.903,63 zł uiszczoną tytułem rat kapitałowo – odsetkowych w okresie od sierpnia 2011r. do kwietnia 2012r. oraz kwotę 224.555,73 CHF uiszczoną tytułem rat kapitałowo – odsetkowych w okresie od maja 2012r. do czerwca 2013r. i od września 2014r. do lipca 2022r. Powyższy wyrok uprawomocnił się z dniem 22 marca 2023r. dowód: dokumenty zawarte w aktach sprawy Sądu Okręgowego w Warszawie sygn. akt XXVIII 18125/21, w szczególności wyrok z dnia 31 stycznia 2023r. wraz z uzasadnieniem k. 306 , 317 – 350

Powyższe okoliczności faktyczne Sąd ustalił na podstawie wskazanych powyżej dowodów. Dowody z dokumentów urzędowych zostały sporządzone przez uprawnione osoby, w granicach ich kompetencji, zatem były w pełni wiarygodne. Ustalając stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd oparł się także na załączonych do akt sprawy dokumentach prywatnych, których autentyczność i prawdziwość nie była kwestionowana w toku procesu przez strony. Ich prawdziwość, rzetelność i autentyczność nie budziła też wątpliwości Sądu, dlatego też Sąd uznał je w całości za wiarygodne i uwzględnił dokonując rekonstrukcji istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności faktycznych.

Na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 i 5 k.p.c. Sąd pominął wniosek powoda o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu finansów, bankowości, rachunkowości i ekonomii, gdyż okoliczności objęte tezą dowodową zakreślona przez powoda nie były istotne dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, a przeprowadzenie tego dowodu prowadziłoby do nieuzasadnionego przedłużenia postępowania.

Sąd w oparciu o przepis art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. pominął dowód z przesłuchania stron albowiem okoliczności, na jaki miał być przeprowadzony zgodnie ze sformułowaną tezą dowodową nie miał znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Żądanie powoda można oceniać jako waloryzacja wypłaconego kapitału i żądanie zasądzenia na rzecz powoda wynikających z tej waloryzacji kwot (art. 358 ¹ § 3 k.c.). ewentualnie jako równowartości bezpodstawnego wzbogacenia stanowiącego wynagrodzenie za korzystanie przez kredytobiorców z kapitału udostępnionego im przez powoda (art.405 k.c.).

Możliwość skutecznego wystąpienia z tego rodzaju żądaniami była przedmiotem rozważań Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w świetle dyrektywy 93/13 w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. Jak wynika z wyroku Trybunału z dnia 15 czerwca 2023r. C-520/21 art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy stoją na przeszkodzie wykładni sądowej prawa krajowego, zgodnie z którą instytucja kredytowa ma prawo żądać od konsumenta rekompensaty wykraczającej poza zwrot kapitału wypłaconego z tytułu wykonania tej umowy oraz poza zapłatę ustawowych odsetek za zwłokę od dnia wezwania do zapłaty. Trybunał podkreślił przy tym, że przyznanie instytucji kredytowej prawa do żądania od konsumenta rekompensaty wykraczającej poza zwrot kapitału wypłaconego z tytułu wykonania tej umowy oraz poza zapłatę odsetek za zwłokę mogłoby podważyć odstraszający skutek zamierzony przez dyrektywę 93/13, a ponadto skuteczność ochrony przyznanej konsumentom przez dyrektywę byłaby zagrożona, gdyby byli oni narażeni, w ramach powoływania się na swoje prawa wynikające z tej dyrektywy, na ryzyko konieczności zapłaty takiej rekompensaty. Taka wykładnia groziłaby stworzeniem sytuacji, w których bardziej korzystne dla konsumenta byłoby raczej kontynuowanie wykonania umowy zawierającej nieuczciwy warunek niż skorzystanie z praw, które wywodzi on ze wspomnianej dyrektywy (tezy 76 - 79 wyroku w sprawie C-520/21). Trybunał podkreślił również, że ewentualne uznanie umowy kredytu hipotecznego za nieważną jest skutkiem stosowania nieuczciwych warunków przez bank. W związku z tym nie może on uzyskać odszkodowania za utratę zysku analogicznego do tego, jaki zamierzał osiągnąć ze wspomnianej umowy (teza 82 wyroku C-520/21).

Analiza orzeczenia w sprawie C - 520/21 wskazuje, że pod pojęciem rekompensaty wykraczającej poza zwrot kapitału, należy rozumieć wszelkie (poza odsetkami za opóźnienie) roszczenia finansowe, jakie bank może kreować na podstawie przepisów krajowych w związku z wykonaniem nieważnej umowy, niezależnie od tego czy będą one formułowane jako roszczenia o bezpodstawne wzbogacenie, o wynagrodzenie za korzystane z kapitału, o odszkodowane, waloryzację czy ewentualnie inaczej nazwane żądania finansowe i niezależnie od tego jaka podstawa prawna w ramach prawa krajowego zostanie przywołana na ich uzasadnienie. Niewątpliwie żądanie zapłaty objęte pozwem w niniejszej sprawie mieści się w tak rozumianym pojęciu rekompensaty wykraczającej poza zwrot kapitału.

Nadto Trybunał Sprawiedliwości postanowieniem z dnia 12 stycznia 2024r. wydanym w sprawie C-488/23 orzekł, że artykuł 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że w kontekście uznania za nieważną w całości umowy kredytu hipotecznego zawartej z konsumentem przez instytucję kredytową, a to ze względu na to, że umowa ta zawierała nieuczciwe warunki, bez których nie mogła dalej obowiązywać, przepisy te stoją na przeszkodzie wykładni sądowej prawa państwa członkowskiego, zgodnie z którą instytucja ta ma prawo żądać od konsumenta, poza zwrotem kwot kapitału wypłaconego z tytułu wykonania tej umowy oraz ustawowych odsetek za opóźnienia od dnia wezwania do zapłaty, rekompensaty polegającej na sądowej waloryzacji świadczenia wypłaconego kapitału w przypadku istotnej zmiany siły nabywczej danego pieniądza po wypłaceniu tego kapitału rzeczonemu konsumentowi.

Wobec jednoznacznego i wiążącego dla Sądu stanowiska TSUE co do wykładni przepisów dyrektywy 93/13 roszczenia powoda nie można uznać za uzasadnione. W tym też zakresie powództwo podlegało oddaleniu.

Współuczestnictwo pozwanych ma charakter współuczestnictwa materialnego, gdyż prawa i obowiązki są oparte na tej samej podstawie faktycznej i prawnej (art. 72 § 1pkt 1 k.p.c.). Zasady ponoszenia kosztów procesu w sprawach, w których występują współuczestnicy w sporze (art. 72 i nast. k.p.c.), nie są uregulowane całościowo w kodeksie postępowania cywilnego. Jedynym przepisem odnoszącym się do tej formy udziału w postępowaniu jest art. 105 k.p.c., dotyczy on jednak wyłącznie współuczestnictwa po stronie przegrywającej (por. np. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 18 grudnia 1950r., C 181/50, "Nowe Prawo" 1951, nr 11, s. 46, uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2007r.,III CZP 130/06, OSNC 2008, nr 1, poz. 1, oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2012 r., I CZ 105/12, niepubl.). Jednak wygrywającym proces współuczestnikom, o których mowa w art. 72 § 1 pkt 1 k.p.c., reprezentowanym przez tego samego pełnomocnika, sąd przyznaje zwrot kosztów w wysokości odpowiadającej wynagrodzeniu jednego pełnomocnika (por. Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2007r. III CZP 130/06 Lex nr 212453).

Mając powyższe ustalenia i rozważania na względzie orzeczono jak w sentencji.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. i § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawych (5.400 zł stawka minimalna wynagrodzenia pełnomocnika dla podanej wartości przedmiotu sporu, 34 zł opłaty skarbowe od pełnomocnictw).

Gliwice, dnia 30 października 2024r.

SSO Katarzyna Banko

.