Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lipca 2019 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Łucja Oleksy-Miszczyk
Protokolant:	sekretarz sądowy Wioleta Motyczka

po rozpoznaniu w dniu 16 lipca 2019 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko S. S., F.H.U. (...) Spółce jawnej
w likwidacji w R.

o zapłatę

1.  utrzymuje w mocy nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wydany przez Sąd Okręgowy w Łodzi w dniu 30 maja 2018r. pod sygnaturą I Nc 287/18 w części dotyczącej F.H.U. (...) Spółka jawna w likwidacji w R. co do kwoty 1.697.675,18 (milion sześćset dziewięćdziesiąt siedem tysięcy sześćset siedemdziesiąt pięć 18/100) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 26 kwietnia 2018r. i kosztów procesu;

2.  w pozostałej części w zakresie roszczeń skierowanych przeciwko pozwanym F.H.U. (...) Spółka jawna w likwidacji w R. oraz S. S. opisany w punkcie pierwszym nakaz zapłaty uchyla;

3.  oddala powództwo o zasądzenie od pozwanego S. S. na rzecz powoda kwoty 1.697.675,18 z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 26 kwietnia 2018r.;

4.  w pozostałej części postępowanie umarza;

5.  zasądza od pozwanego F.H.U. (...) Spółka jawna w likwidacji w R. na rzecz powoda kwotę 4.553,40 (cztery tysiące pięćset pięćdziesiąt trzy 40/100) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

6.  zasądza od powoda na rzecz radcy prawnego B. C. kwotę 8.856,- (osiem tysięcy osiemset pięćdziesiąt sześć) złotych – w tym należny podatek VAT- tytułem zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu pozwanemu S. S.;

7.  przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Gliwicach na rzecz radcy prawnego B. C. kwotę 8.856,- (osiem tysięcy osiemset pięćdziesiąt sześć) złotych – w tym należny podatek VAT- tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu pozwanemu F.H.U. (...) Spółka jawna w likwidacji w R..

SSO Łucja Oleksy-Miszczyk

Sygnatura akt I C 651/18

UZASADNIENIE

W dniu 26 kwietnia 2018 roku powód (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wytoczył powództwo przeciwko pozwanym F.H.U. (...) Spółce jawna w likwidacji, T. S. oraz S. S. wnosząc o orzeczenie nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym, że pozwani zobowiązani są zapłacić solidarnie na rzecz powoda kwotę 1.707.377,79 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie do dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty i kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazał, że w dniu 25 kwietnia 2012 roku zawarł z pozwaną F.H.U. (...) Spółka jawna w likwidacji umowę nr (...). W związku z faktem, że pozwana spółka zaprzestała spełniania świadczenia poprzez spłatę zobowiązania i tym samym naruszyła warunki umowy zobowiązanie stało się wymagalne. Jako podstawę roszczeń względem pozwanych powód wskazał stosunek podstawowy wynikający z zawartej z pozwaną spółką umowy kredytowej. Roszczenie wobec pozwanych T. S. i S. S. opiera na oświadczeniu o poręczeniu zobowiązania pozwanej spółki złożonego przez pozwanych T. S. i S. S. zawartym w deklaracji wekslowej z dnia 25 kwietnia 20121 roku.

Dnia 30 maja 2018 roku Sąd Okręgowy w Łodzi, I Wydział Cywilny, w sprawie o sygn. akt I Nc 287/18 wydał nakaz zapłaty w postepowaniu nakazowym nakazujący pozwanym: F.H.U. (...) Spółka jawna w likwidacji, T. S. oraz S. S., aby zapłacili solidarnie na rzecz powoda kwotę 1.705.377,79 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 26 kwietnia 2018 roku do dnia zapłaty.

W dniu 25 czerwca 2018 roku pozwani: S. S. oraz F.H.U. (...) Spółka jawna w likwidacji wnieśli zarzuty od nakazu zapłaty, zaskarżając nakaz zapłaty w całości. Strona pozwana powołała się na brak podstaw faktycznych i prawnych uzasadniających żądanie pozwu, a to wobec braku skutecznego wypowiedzenia pozwanemu umowy kredytowej i braku istnienia wierzytelności powoda względem pozwanych. Ponadto pozwani zakwestionowali, aby po ich stronie istniało zadłużenie uzasadniające wypowiedzenie umowy kredytowej. Zanegowali, aby pozwany T. S. i S. S. zobowiązali się względem powoda że wykonają zadłużenie dłużnika głównego, na wypadek gdyby dłużnik zobowiązania tego nie wykonał. Podkreślili, że nie było wolą pozwanych zawarcie umowy poręczenia z powodem lecz jedynie sporządzenie deklaracji wekslowej do weksla in blanco będącego zabezpieczeniem umowy kredytu. Podnieśli także zarzut przedawnienia roszczeń banku.

Pozwany T. S. nie wniósł zarzutów do nakazu zapłaty- tym samym nakaz zapłaty wobec pozwanego jest prawomocny z dniem 27 czerwca 2018 roku.

Pismem dnia 15 lipca 2019 roku powód zmodyfikował kwotę dochodzonego roszczenia i wniósł o zasądzenie od pozwanych solidarnie kwoty 1.697.675,15 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty. W zakresie kwoty 7.702,61 zł powód cofnął roszczenie wraz ze zrzeczeniem się roszczenia. Nadto pełnomocnik powoda wniósł o zasądzenie kosztów w wysokości dwukrotności stawki minimalnej, ewentualnie pojedynczej stawki minimalnej oraz zasądzenie kwoty 1.153,40 zł tytułem zwrotu kosztów dojazdu.

W toku postępowania Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 25 kwietnia 2012 roku powód (...) S.A. zawarł z pozwaną spółką F.H.U. (...) Spółka jawna w likwidacji umowę (...) nr (...).

Przedmiotem umowy było udzielenie kredytu na kwotę 1.600.000,00 zł z przeznaczeniem na finansowanie bieżącej działalności gospodarczej, refinansowanie kredytów udzielonych na firmę w Banku (...) S.A. oraz sfinansowanie opłaty z tytułu ubezpieczenia spłaty kredytu. Strony w umowie przewidziały postanowienia regulujące zasady sposobu wypłaty kredytu, oprocentowania kredytu, podstawowych obowiązków kredytobiorcy, w tym terminowej spłaty kredytu wraz z należnościami ubocznymi oraz konsekwencje zaniechania tego obowiązku (umowa k. 27). Tytułem zabezpieczenia spłaty należności pozwana spółka reprezentowana przez wspólników T. S. oraz S. S. wystawiła weksel własny in blanco. Dnia 25 kwietnia 2012 pozwani podpisali deklarację wekslową, w której zobowiązali się poręczyć jako poręczyciele wekslowi za zobowiązania z tytułu umowy bankowej zabezpieczonej wekslem.

W deklaracji pozwani T. S. i S. S. złożyli następujące oświadczenie:

„ Niniejszym wyrażam/my zgodna treść powyższej deklaracji i poręczam/my za wszystkie zobowiązania istniejące i mogące powstać w przyszłości z tytułu kredytu udzielonego Umową Kredytową nr (...) z dnia 25 kwietnia 2012. zwanej dalej Umową.

W związku z tym, na złożonym przez wystawcę/ów weksla /li złożyłem/śmy mój/nasze podpis/y jako solidarny/i poręczyciel/e za wystawcę.

W przypadku wypełnienia weksla/li przez Bank powinienem/powinniśmy być na równi z wystawcą/ami weksla/li zawiadomiony/eni o płatności na siedem dni przed upływem terminu płatności.

Niniejszym wyrażam/y zgodę na przelew wierzytelności Banku wynikających z tytułu Umowy na towarzystwo funduszy inwestycyjnych tworzące fundusz sekurytyzacyjny albo na fundusz sekurytyzacyjny . Wraz z przelaną wierzytelnością na nabywcę przechodzą wszelkie związane z nią prawa. O przelewie wierzytelności na towarzystwo funduszy inwestycyjnych tworzące fundusz sekurytyzacyjny albo na fundusz sekurytyzacyjny Bank powiadomi Poręczyciela/i wekslowych w formie pisemnej.”

Pod przytoczonym oświadczeniem małżonki pozwanych złożyły własne oświadczenie o treści : „ Wyrażam zgodę na poręczenie wekslowe mojej/mojego żony/męża.”

Deklaracja wekslowa oraz przytoczone wyżej oświadczenia złożone zostały na jednym dokumencie obejmującym jedna kartę (k. 36 akt).

Kredyt został uruchomiony 30 kwietnia 2012 roku, a dzień spłaty zobowiązania został ustalony na 15 dzień każdego miesiąca.

Wobec braku regularnych spłat, powód wysłał do pozwanych wezwanie do zapłaty z dnia 20 stycznia 2017 roku, w którym wskazał saldo zadłużenia oraz wezwał do uregulowania w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania zaległych należności. Wobec utrzymującej się bierności pozwanych strona powodowa w piśmie z dnia 27 kwietnia 2017 roku wypowiedziała przedmiotową umowę z zachowaniem 30 dniowego okresu wypowiedzenia, a wypowiedzenie umowy zostało doręczone pozwanym w dniu 30 maja 2017r. (k. 37 i 43). Wobec braku odpowiedzi pozwanych w związku z wypowiedzeniem umowy i postawieniu całej należności w stan wymagalności w piśmie z dnia 21 marca 2018 roku powód wysłał do pozwanych przesądowe wezwanie do zapłaty – przy czym do pozwanych T. S. i S. S. jako poręczycieli kredytu.

Dnia 26 kwietnia 2018 roku powód wystawił wyciąg z ksiąg bankowych stwierdzający zadłużenie pozwanych, które wynosiło 1.705.377,79 zł, w tym 1.471.500,00 zł niespłaconego kapitału, 152.239,78 zł odsetek naliczonych od kapitału w kwocie 1.471.500,00 zł od 27 kwietnia 2015 roku do dnia 29 czerwca 2017 roku wg stopy procentowej 4,75 % oraz 81.638,01 zł odsetek naliczonych od kapitału w kwocie 1.471.500,00 zł od 30 czerwca 2017 roku do 26 kwietnia 2018 roku (k. 51).

Zadłużenie z tytułu umowy kredytu wynosiło: 1.471.500,00 zł niespłaconego kapitału, 144.537,17 zł tytułem odsetek umownych w wysokości 4,75% należnych zgodnie z § 9 umowy i harmonogramem spłat kredytu za okres od 27 kwietnia 2015r. do 29 czerwca 2017 (tj. do dnia rozwiązania umowy na skutek wypowiedzenia) oraz 81.638,01 zł odsetek umownych od należności przeterminowanych naliczonych od kapitału w kwocie 1.471.500,00 zł w wysokości 6,75 % na podstawie § 17 pkt 4 umowy od 30 czerwca 2017 roku do 26 kwietnia 2018 roku (do dnia wniesienia pozwu).

Ustalony stan faktyczny wynikał z dołączonych dokumentów, których prawdziwość i autentyczność nie została skutecznie zakwestionowana przez żadną ze stron, nie budziła również wątpliwości Sądu, tj: umowy k. 27 deklaracji wekslowej k.36, weksla k 57., wypowiedzenie umowy k.37 i nast., przedsądowe wezwanie do zapłaty k.45 i nast., wyciąg z ksiąg bankowych k.51, harmonogram spłat kredytu k.207-207 v, rozliczenie umowy k.208 i nast., odpowiedź na wypowiedzenie umowy k.217, odpowiedź na wezwanie k.218, - których moc dowodowa nie została podważana. W ocenie Sądu dowody przedstawione przez powoda były wiarygodne i wystarczające do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył co następuje:

Powód oparł zgłoszone w niniejszej sprawie roszczenia o stosunek podstawowy łączący strony, powołując się przy tym na umowę kredytu zawartą z F.H.U. (...) Spółka jawna oraz umowę poręczenia cywilnego zawartą z pozwanymi T. S. i S. S., której istnienie wykazywał deklaracją wekslową z dnia 25 kwietnia 2012r.

Poza sporem jest, iż powoda i F.H.U. (...) Spółka jawna łączyła umowa kredytu. Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Istnienie zobowiązania z umowy kredytu zostało wykazane, zarówno co do zasady jak i wysokości, z korektą dokonaną poprzez cofnięcie pozwu co do kwoty 7.702,61 zł.

Podniesiony przez pozwaną Spółkę zarzut przedawnienia nie jest zasadny. Od chwili wymagalności roszczenie tj. od 30 czerwca 2017r. , do chwili wniesienia powództwa nie upłynął trzyletni termin przedawnienia określony w art. 118 k.c. Postępowanie dowodowe nie wykazało również aby żądanie obejmowało przedawnione odsetki.

W tej sytuacji Sąd w oparciu o przepis art. 496 k.p.c. utrzymał nakaz zapłaty z dnia 30 maja 2018 roku wydany przez Sąd Okręgowy w Łodzi wobec pozwanej spółki to jest do kwoty 1.697.675,18 zł. W pozostałej części nakaz został uchylony wobec cofnięcia żądania co do kwoty 7.702,61 zł i w tym zakresie postępowanie w oparciu o przepis art. 355 k.p.c. umorzono.

Powództwo co do pozwanego S. S. okazało się natomiast niezasadne. Powód wywodził swoje roszczenia względem pozwanego z cywilnoprawnej umowy poręczenia, a na dowód istnienia takiej umowy przedstawił deklarację wekslową z dnia 25 kwietnia 2012r., powołując się na orzecznictwo sądów w sprawach, w których deklarację wekslową, jako zawierająca wszystkie essentialia negotii umowy poręczenia cywilnego, uznano za taką umowę.

Na gruncie stanu faktycznego niniejszej sprawy wywody powoda okazały się nietrafne. Poręczenie jest umową, na mocy której poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał (art. 876 § 1 k.c). Poręczenie cywilne opisane w art. 876 i nast. k.c. jest instytucją odrębna od poręczenia wekslowego, a udzielenie poręczenia wekslowego i fakt złożenia przez poręczyciela w deklaracji wekslowej stosownego oświadczenia nie oznacza automatycznie udzielenia poręczenia cywilnego.

Nie kwestionując poglądu, ż w pewnych wypadkach deklaracja wekslowa, zawierająca wszystkie istotne elementy umowy poręczenia cywilnego może stanowić taką umowę i jednocześnie spełniać wymóg formy pisemnej przewidzianej w art. 876 § 2 k.c., to w niniejszej sprawie w ocenie Sądu sytuacja taka nie miała miejsca.

Poręczenie cywilne jest umową, a więc czynnością prawną zawierającą co najmniej dwa oświadczenia woli. Zgodnie z nieznającą wyjątków zasadą wykładni oświadczeń woli przewidzianą w art. 65 k.c. oświadczenia woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje (art.65 § 1 k.c.). W umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu (ar. 65 § 2 k.c.).

Pozwany S. S. stanowczo zaprzeczył, aby jego zamiarem przy podpisywaniu deklaracji wekslowej było zaciągniecie zobowiązania z tytułu poręczenia cywilnego. Treść złożonego na dokumencie deklaracji oświadczenia pozwanego w ocenie Sądu również nie wskazuje, aby zamiarem i celem stron przy jego sporządzaniu było zawarcie umowy poręczenia z art. 876 k.c. Co prawda pierwsze zdanie oświadczenia, które brzmi: „Niniejszym wyrażam/my zgodna treść powyższej deklaracji i poręczam/my za wszystkie zobowiązania istniejące i mogące powstać w przyszłości z tytułu kredytu udzielonego Umową Kredytową nr (...) z dnia 25 kwietnia 2012. zwanej dalej Umową.” nie odnosi się do zobowiązania wekslowego, ale cała dalsza treść oświadczenia wprost mówi o poręczeniu wekslowym. Już następne zdanie zaczynające się od słów: „W związku z tym…” odwołuję się do instytucji poręczenia wekslowego. Wszystkie kolejne zdania oświadczenia mówią o instytucjach prawa wekslowego. Wyłącznie do takiego poręczenia (wekslowego) odnosi się też zamieszczone na tym samym dokumencie oświadczenie współmałżonków pozwanych. W tej sytuacji – wobec stanowiska pozwanego - nie ma podstaw do przyjęcia, iż strony zawarły umowę inną niż poręczenie wekslowe, o jakim mowa w dokumencie deklaracji. Przyjmowanie, że taka umowa istniała tylko na podstawie literalnej wykładni pierwszego zdania oświadczenia pozwanego, przy jednoczesnym oderwaniu tego zdania od pozostałej części oświadczenia, a zatem od jego kontekstu, byłoby sprzeczne z zasadami wykładni oświadczeń woli określonymi w art. 65 k.c.

Powód – poza oświadczeniem złożonym w deklaracji wekslowej - nie przedstawił żadnych innych dowodów na okoliczność zawarcie umowy poręczenia cywilnego czy też zamiaru stron co do zawarcia takiej umowy lub działania w celu zawarcia takiej umowy. Ciężar dowodu w tym zakresie zgodnie z art. 6 k.c. obciążał powoda jako stronę, która z faktu istnienia umowy poręczenia cywilnego wywodziła skutki prawne. Jako, że powód nie sprostał obowiązkom związanym z dowodzeniem, powództwo skierowane przeciwko S. S. Sąd uznał za niezasadne.

W konsekwencji na zasadzie art. 496 k.p.c. uchylono nakaz zapłaty wydany przez Sąd Okręgowy w Łodzi wobec pozwanego S. S. w całości, umarzając postępowanie w części w jakiej nastąpiło cofniecie pozwu i oddalając roszczenie.

O kosztach procesu orzeczono w oparciu o przepis art. 98 i 100 k.p.c. , obciążając pozwaną spółkę jako przegrywającą niemal w całości (cofnięcie pozwu nastąpiło co do nieznacznej części roszczenia) obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz powoda, a jednocześnie obciążając powoda kosztami procesu z udziałem pozwanego S. S., jako zakończonego oddaleniem powództwa.

O kosztach pomocy prawnej udzielonej z urzędu pozwanej Spółce Sąd orzekł w oparciu o przepis § 2 i 4 ust 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu.

SSO Łucja Oleksy-Miszczyk