Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 listopada 2022 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Wojciech Hajduk
Protokolant:	Aleksandra Strumiłowska

po rozpoznaniu w dniu 20 października 2022 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa A. P., I. P.

przeciwko (...) z siedzibą w G.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...) w G. na rzecz powodów A. P. i I. P. jako wierzycieli solidarnych kwotę 456.649,26 (czterysta pięćdziesiąt sześć tysięcy sześćset czterdzieści dziewięć 26/100) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 3 listopada 2022 roku;

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

3.  zasądza od pozwanego na rzecz powodów kwotę 11.800 (jedenaście tysięcy osiemset) złotych tytułem kosztów postępowania.

SSO Wojciech Hajduk

IC 608/22 UZASADNIENIE

Powodowie w pozwie przeciwko (...) w G. domagali się zasądzenia od pozwanego na ich rzecz kwoty 456.649,26zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 29.07.2021r.

ewentualnie

zasądzenia na ich rzecz kwoty 219.783,50zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 29.07.2021r.

Uzasadnili, że 24.07.2007r. zawarli z (...) w G., poprzednikiem oprawnym pozwanego, umowę kredytu indeksowanego, na podstawie funkcjonującego wzorca, umowę kredytu (...). Celem kredytowania było sfinansowanie budowy domu mieszkalnego. Bank stosował własne kursy kupna i sprzedaży walut ustalane wg własnej Tabeli kursów walut, które ustalał w sposób dowolny. Postanowienia umowne w §1ust.1; §7ust2; §10ust6; §17 umowy nie zostały indywidualnie uzgodnione między stronami, a jednostronnie narzucone przez bank powodując dezorientację co do wysokości świadczeń mających zostać spełnionych w przyszłości. Nie mieli żadnego wpływu na treść i charakter wskazanych postanowień. Nie otrzymali prawdziwej i rzetelnej informacji na temat sposobu ustalania wysokości raty kapitałowo-odsetkowej, sposobu, warunków i przyczyn ustalania kursów wymiany walut mających wpływ na wysokość rat kapitałowo-odsetkowych. Nie mieli wiedzy na temat mechanizmu indeksacji, nie negocjowano z nimi postanowień umowy, nie uzyskali informacji o specyfice mechanizmu indeksacji. Nie poinformowano ich o przyczynach i konsekwencjach ekonomicznych wiążących się lub mogących się wiązać z zawarciem umowy o kredyt indeksowany do kursu waluty obcej. Nie mieli wiedzy w jaki sposób ich zobowiązanie o będzie przeliczane w praktyce przez Bank: a co za tym idzie - nie wiedzieli i nie mogli się dowiedzieć w jakiej wysokości w przyszłości będą spłacać raty kapitałowo- odsetkowe z tytułu salda kredytowego. Prowadzi to do unieważnienia umowy w rozumieniu art. 353 ¹ kc i art. 58kc. Do dnia 2.11.2021 spłacili całość kredytu w kwocie 456.919,26zł. Żądanie główne obejmuje zwrot nienależnego świadczenia uiszczonego pozwanemu w wykonaniu nieważnej umowy. Żądanie ewentualne obejmuje stanowi wartość świadczeń przekazanych pozwanemu przy założeniu, że umowa jest ważna, a jedynie została pozbawiona indeksacyjnych postanowień abuzywnych tzn przy uznaniu, że kredyt jest złotowy oprocentowany stawką LIBOR.

Pozwany w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa. Zaprzeczył aby umowa była nieważna i aby zawierała klauzule abuzywne. Pozew ma na celu podważenie umowy sprzecznie z rolą i funkcją indywidualnej kontroli postanowień umownych, które zostały indywidualnie uzgodnione. Bank stosował rynkowe kursy waluty obcej. Powodowie nie mają interesu prawnego w żądaniu ustalenia nieważności umowy. W świetle wyroku TSUE z 2.09.2021r. wydanego w analogicznej sprawie C-932/19 dopuszczalne jest zastąpienie klauzuli indeksacyjnej określonej w §17 umowy oficjalnym kursem wymiany NBP. Przy uznaniu umowy za nieważną brak podstaw do przyjęcia wzbogacenia banku i zwrotu świadczenia zakwalifikowanego jako nienależne (art. 409kc). Zastosowanie będzie miał również przepis art. 411pkt1 i2kc wykluczający zwrot świadczenia.

USTALENIA FAKTYCZNE

W dniu 24.07.2007r. poprzednik prawny pozwanego (...) w G., zawarł z powodami A. P. i I. P. , na podstawie funkcjonującego wzorca, umowę kredytu nr (...) na kwotę 175.135,80 zł, indeksowanego do CHF, na okres 360 miesięcy procentowanego stawką LIBOR 3. Celem kredytu było pokrycie kosztów budowy domu oraz pokrycie kosztów ubezpieczenia opisanego w §13 tj. od ryzyka utraty pracy w kwocie 3.744,40zł oraz ubezpieczenia na życie oraz na wypadek całkowitej niezdolności do pracy w kwocie 1.191,40zł, a także opłaty sądowej za wpis hipoteki. Umowa została sporządzona na podstawie wzorca banku, wskazano w niej min. że kwota kredytu jest indeksowana do CHF, spłata nastąpi w równych miesięcznych ratach (§1 pkt 1,2 k-23, wniosek kredytowy k-135-137). W §1ust1 umowy wskazano dodatkowo, że w dniu wypłaty kredytu saldo jest wyrażone w walucie, do której indeksowany jest kredyt, według kursu kupna waluty podanego w tabeli kursów kupna/sprzedaży dla kredytów hipotecznych udzielanych przez (...), opisanej w §17 umowy, następnie saldo walutowe przeliczane jest dziennie na złote polskie wg kursu sprzedaży waluty, do której indeksowany jest kredyt, podanego w tabeli kursów. Według §7ust2 umowy każdorazowo wypłacana kwota polskich złotych zostanie przeliczona na walutę, do której indeksowany jest kredyt, według kursu kupna waluty podanego w tabeli kursów kupna/sprzedaży dla kredytów hipotecznych udzielanych przez (...) obowiązującego w dniu dokonania wypłaty przez bank [§7ust2 umowy k-24]. W §10ust6 wskazano, że rozliczenie każdej wpłaty dokonanej przez kredytobiorcę, będzie następować według kursu sprzedaży waluty, do której indeksowany jest kredyt, podanego w tabeli kursów kupna/sprzedaży dla kredytów hipotecznych udzielanych przez (...) obowiązującego w dniu dokonania wpływu środków do banku. Według §17ust 1-3 umowy do rozliczania wypłat i spłat kredytów stosowane są odpowiednio kursy kupna/sprzedaży dla kredytów hipotecznych udzielanych przez (...) walut zawartych w ofercie banku obowiązujące w dniu dokonania transakcji. Kursy kupna określa się jako średnie kursy złotego do danych walut ogłoszone w tabeli kursów średnich NBP minus marża kupna. Kursy sprzedaży określa się jako średnie kursy złotego do danych walut ogłoszone w tabeli kursów średnich NBP plus marża sprzedaży. Do wyliczenia kursów kupna/sprzedaży dla kredytów hipotecznych udzielanych przez (...) Bank stosuje się kursy złotego do danych walut ogłoszone w tabeli kursów NBP w danym dniu roboczym skorygowane o marże kupna sprzedaży (...) SA [§17ust 1-4 umowy k-27]. Do zawarcia umowy doszło gdy powodowie szukali możliwości sfinansowania budowy domu. Wszystkie formalności zostały przeprowadzone w oddziale banku w R.. W trakcie spotkania z doradcą kredytowym przedstawiono im ofertę kredytu w PLN i indeksowanego do CHF. Oferta kredytu indeksowanego była znacznie korzystniejsza, o niższej racie. Powodowie wypełnili wniosek kredytowy i jednocześnie podpisali oświadczenie, że wybrali kredyt w walucie obcej po uprzednim poinformowaniu o ryzykach związanych z zaciągnięciem kredytu hipotecznego w walucie obcej. Oświadczyli, że zostali pouczeni o ryzyku stopy procentowej w przypadku kredytów o zmiennej stopie procentowej [k-139]. Nie przekazano im jednak szczegółowej informacji o ryzyku kursowym i nie wyjaśniono wpływu wahań kursowych na wysokość kapitału do spłaty i raty kredytowej, nie przedstawiono symulacji obrazujących takie zmiany, nie poinformowano o możliwości spłaty w walucie kredytu. Powodowie nie mieli świadomości, o możliwości jakiegokolwiek negocjowania warunków umowy, nie zostali o tym poinformowani, nie poinformowano o dotychczasowym kształtowaniu się kursu CHF. Żadne postanowienia umowne nie były indywidualnie uzgadniane z wyjątkiem tych, które dotyczyły wysokości kredytu i czasu spłaty Poinformowano powodów, że otrzymają kredyt w złotówkach i będą spłacali w złotówkach, następnie umowę podpisano [zeznania powódki I. P. k-295-296, powoda A. P. k-296, zeznania świadka T. D. k-294-295, wniosek o udzielenie kredytu z 27.06.2007r k-135-136, oświadczenie z 27.06.2007 k-139]. W dniu 1.07.2008r. strony zawarły aneks do umowy, na mocy którego podwyższono kwotę kredytu o 30.000zł. W §11 dodano min. pkt 6 i 7 gdzie powodowie oświadczyli, że znane jest im ryzyko występujące przy kredytach indeksowanych kursem waluty obcej wynikające ze zmiany kursu woluty obcej, do której jest indeksowany Kredyt w stosunku do złotych polskich, ponadto że zostali poinformowani, że w przypadku wzrostu kursu waluty indeksacji Kredytu w stosunku do złotych polskich nastąpi odpowiedni wzrost jego zadłużenia w złotych polskich wobec Banku z tytułu zaciągniętego Kredytu oraz wzrost wysokości raty Kredytu wyrażonej w złotych polskich, co może spowodować, że ustanowione prawne zabezpieczenie słonie się niewystarczające, a zdolność Kredytobiorcy do obsługi zadłużenia ulegnie pogorszeniu. Ponadto oświadczyli, że znane jest mu ryzyko wynikające ze zmiany stopy procentowej Kredytu, w razie wzrostu oprocentowania, nastąpi odpowiedni wzrost wysokości raty [aneks k-29v-31]. Nie wytłumaczono im jednak wpływu wahań kursowych na wysokość kapitału do spłaty i raty kredytowej, nie przedstawiono symulacji obrazujących takie zmiany [aneks k-29v-31; zeznania powódki I. P. k-295-296, powoda A. P. k-296, zeznania świadka T. D. k-294-295]. W dniu 2.11.2021r. powodowie spłacili kredyt, łącznie uiścili powodowi456.919,26zł. [zaświadczenie banku z historią rachunku k-32-36].

Powyższy stan faktyczny oparto przede wszystkim na opisanych wyżej dokumentach oraz zeznaniach powodów. Zeznania świadka T. D., miały drugorzędne znaczenie. T. D. była pracownikiem banku, jako doradca kredytowy przeprowadzała formalności związane z zawarciem umowy i aneksu. Świadek nie pamiętała procedur banku, zakresu obowiązków, zakresu informacji o ryzyku kursowym, ani w jaki sposób przedstawiała je klientom. Pozostałe dokumenty dołączone do akt nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia. Przedstawiona przez pozwanego informacja dla klientów ubiegających się o kredyt hipoteczny indeksowany do waluty obcej [k-168-170], nie zawiera daty, nie wiadomo czy bank nią dysponował w czasie gdy umowa stron była zawierana i udostępniał klientom. Zarządzenie Prezesa Zarządu (...) z 23.06.2006r. w sprawie wprowadzenia procedury informowania klientów o ryzykach związanych z zaciąganiem kredytów hipotecznych indeksowanych do waluty obcej [k-171-175] pozostaje bez znaczenia w świetle zeznań świadka. Nie można z tego dokumentu wnioskować, że obowiązek informacyjny banku został wypełniony. Pisemne oświadczenia M. C. [k-177-179] i W. Z. [k-181-183] mają drugorzędne znaczenie, dotyczą obowiązków pracowników banku obsługujących klientów, jednakże w oderwaniu od realiów niniejszej sprawy. Załączone opinie prawne generalnie przedstawiają korzystne dla pozwanego poglądy związane z interpretacją kredytów denominowanych i indeksowanych.

ROZWAŻANIA PRAWNE

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. prawo bankowe przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Należy wskazać, że w świetle utrwalonego poglądu w orzecznictwie i doktrynie, umowy o kredyty indeksowane do waluty obcej były, w czasie zawarcia spornej umowy, dopuszczalne w świetle zasady swobody zawierania umów z art. 353 ¹ kc. Analiza spornej umowy kredytu przez pryzmat art. 385 ¹ §1kc prowadzi do wniosku, że w nie doszło do jej skutecznego zawarcia z uwagi na rażące naruszenie interesów powodów jako konsumentów poprzez niekorzystne ukształtowanie ich sytuacji ekonomicznej na skutek nieusprawiedliwionej i niekorzystnej dysproporcji praw i obowiązków. Zgodnie z art. 385 ¹ §1kc postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. W pierwszym rzędzie należy dokonać oceny czy umowa zawierała niedozwolone postanowienia umowne, jaki miały charakter, czy określały główne świadczenia stron. W tym względzie należy zwrócić uwagę na treść następujących wyroków Trybunału Sprawiedliwości: z 30 kwietnia 2014r C-26/13; z 20 września 2017 r. C-186/16; z 20 września 2018r. C-51/17; z 14 marca 2019 r. C-118/17 oraz z dnia 3 października 2019 r. C-260/18. Orzeczenia te zapadły na tle umów kredytu zawartych z konsumentami i zawierających ryzyko walutowe (kredytu indeksowanego, denominowanego lub wprost kredytu walutowego). W ocenie TSUE nie jest możliwe odrywanie klauzuli ryzyka walutowego (wyrażonej czy to przez indeksację czy też denominację) od mechanizmu przeliczania waluty krajowej na walutę obcą i Trybunał Sprawiedliwości konsekwentnie kwalifikuje klauzule dotyczące ryzyka wymiany, do których zalicza także sposób ustalania kursu wymiany, jako klauzule określające główny przedmiot umowy kredytu. W wyroku z 20 września 2017r. C-186/16 dokonał wykładni art. 4 ust 2 dyrektywy Rady 93/13 z 5.04.1993r. W uzasadnieniu wyroku C- 260/18 (pkt 44 wyroku)Trybunał ponownie potwierdził swoje stanowisko w odniesieniu do kredytu indeksowanego, że klauzule dotyczące ryzyka wymiany określają główny przedmiot umowy. Orzeczenia te są wiążące dla Sądu Polskiego. Stosując prounijną wykładnię art. 385 ¹ § 1 k.c. w zw. z art. 4 i 6 art. dyrektywy 93/13 przyjęto więc, że kwestionowane przez pozwanych postanowienia umowy kredytu, które wprowadzają ryzyko kursowe (ryzyko wymiany) przez mechanizm indeksacji, stanowią klauzulę określającą główne świadczenia stron ( essentialia negotii). Tym samym w dalszym etapie rozważań, w świetle art. 385 ¹ §1kc, konieczna jest ocena czy określone w spornej umowie i stanowiące główne świadczenia stron klauzule ryzyka walutowego (§1pkt1, §7pkt2, §10pkt6, §17pkt1-4 umowy) zostały sformułowane w sposób jednoznaczny, co skutkowałoby związaniem stron umową.

Umowa kredytowa w §1pkt1, §7pkt2, §10pkt6, §17pkt1-4 uzależnia warunki waloryzacji świadczenia od kompetencji banku odsyłając do kursów walut zawartych w "Tabeli kursów" obowiązującej w banku. Prawo Banku do ustalania kursu waluty nie doznaje żadnych umownych ograniczeń w postaci skonkretyzowanych, obiektywnych kryteriów zmian stosowanych kursów walutowych. Bank swobodnie ustalał, według tylko sobie znanych zasad, kursy walut, mając nieograniczone prawo kształtowania raty. Jest to równoznaczne z prawem dowolnego kształtowania wysokości świadczeń głównych (wysokości raty i całej należności) w czasie trwania stosunku prawnego. Tym samym nie można mówić o jednoznacznym określeniu głównego świadczenia. Umowa powoduje swoistą nierówność informacyjną stron, na skutek której konsument dowiaduje się o poziomie zadłużenia ratalnego, już spłaconego w związku z podjęciem odpowiedniej sumy z jego rachunku. Jest to nie do zaakceptowania w świetle art. 385 ¹ kc.

Dodatkowym naruszeniem dobrych obyczajów i rażącym naruszeniem usprawiedliwionych interesów pozwanych jako konsumentów jest zastrzeżenie dwóch różnych kursów wymiany: kursu kupna dla przeliczenia wypłaconego przez bank kredytu, zaś kursu sprzedaży dla obliczania rat spłacanego kredytu. Powoduje to nieuzasadnione korzyści kosztem konsumenta i narusza równorzędność stron umowy przez nierównomierne rozłożenie uprawnień i obowiązków między partnerami stosunku obligacyjnego. Należy wskazać, że nie jest wystarczające określenie w umowie, że kredytobiorca jest świadomy ryzyka kursowego i akceptuje je (§ 1 ust. 1 umowy).

Przede wszystkim bank naruszył obowiązek rzetelnego poinformowania konsumentów o ryzyku walutowym. Podpisane przez powodów oświadczenie z dnia 27.06.2007r.o zapoznaniu z ryzykami związanymi z zaciągnięciem kredytu hipotecznego w walucie obcej i ryzyku zmiennej stopy procentowej, nie zawiera żadnych informacji, jest blankietowe. Bank powinien przedstawić pełną informację umożliwiającą podjęcie racjonalnej decyzji o długofalowych skutkach, w tym przedstawić wahana kursów wymiany i ryzyko związane z zaciągnięciem kredytu w walucie obcej, klarownie wyjaśnić, jak na wysokość raty kredytu wpłynęłaby płynęłaby silna deprecjacja kursu waluty krajowej, a także wyjaśnić, że ryzyko kursowe z ekonomicznego punktu widzenia może okazać się trudne do udźwignięcia dla konsumenta w przypadku dewaluacji waluty. Okoliczności te nie miały miejsca. Powodowie nie mieli realnej możliwości oddziaływania na treść postanowień umownych, nie zostały indywidualnie uzgodnione. Argumentacja pozwanego odwołując się do faktycznego stosowania kursów nie odbiegających w wysokości od rynkowych nie ma znaczenia dla oceny abuzywności postanowień umownych, ocena jest niezależna od sposobu wykonywania umowy.

Powoduje to, że umowa stron nie wiąże. Skutek nieważności nie został również zniwelowany przez nowelę art. 69 Pr. bank wprowadzająca z dniem 26 sierpnia 2011 roku regulację wyrażoną w ust. 2 pkt 4a tej ustawy. Ustawa weszła w życie po zawarciu umowy.

Okoliczność, że klauzula indeksacyjna zawarta w §17 umowy odwołuje się do kursu NBP powiększonego o marżę banku, w niniejszej sprawie pozostaje bez znaczenia.

W wyroku z dnia 29.04.2021 IC 19/20 Europejski Trybunał Sprawiedliwości odniósł się do możliwości usunięcia elementu klauzuli indeksacyjnej kredytu hipotecznego dotyczącego marży. Trybunał wskazał, że wykładni art.6ust1 i art.7ust1 dyrektywy 93/13 należy dokonywać w ten sposób, że :

-z jednej strony nie stoją one na przeszkodzie temu, by sąd krajowy usunął jedynie nieuczciwy element warunku umowy zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem, w wypadku gdy odstraszający cel tej dyrektywy jest realizowany przez krajowe przepisy ustawowe regulujące korzystanie z niego, o ile element ten stanowi odrębne zobowiązanie umowne, które może być przedmiotem indywidualnej kontroli pod kątem nieuczciwego charakteru.

- z drugiej strony przepisy te stoją na przeszkodzie temu, by sąd odsyłający usunął jedynie nieuczciwy element warunku umowy zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem, jeżeli takie usunięcie sprowadzałoby się do zmiany treści tego warunku poprzez zmianę jego istoty, czego zbadanie należy do tego sądu.

Dopuszczalność usunięcia elementu klauzuli dotyczącego marży (§17 umowy) nie ma znaczenia. W niniejszej sprawie decydujące dla oceny ważności umowy jest naruszenie obowiązku informacyjnego banku. Na etapie zawierania umowy powodowie nie zostali w ogóle pouczeni o ryzyku kursowym, blankietowe oświadczenie z 27.06.2007r. nie spełnia żadnego wymogu informacyjnego. Powodowało to rażące naruszenie ich interesów jako konsumentów poprzez niekorzystne ukształtowanie sytuacji ekonomicznej na skutek nieusprawiedliwionej i niekorzystnej dysproporcji praw i obowiązków z art. 385 ¹kc. Powodowie nie mieli rozeznania i na skutek zaniechania banku nie przewidywali konsekwencji ekonomicznych zawieranej umowy. Klauzula indeksacyjna, do której bezpośrednio odnosi się obowiązek informacyjny banku, określa główne świadczenia stron. Zgodnie z art. 385 ¹ §1kc postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Abuzywność postanowień umownych dotyczących głównych świadczeń stron, gdy nie zostały sformułowane w sposób jednoznaczny skutkuje niezwiązaniem tą umową. Wobec niespełnienia obowiązku informacyjnego przez bank obecnie nie ma podstaw do ingerencji w klauzulę indeksacyjną poprzez usunięcie z niej marży banku (i pozostawienie jedynie kursu NBP). Nie zmieniłoby to okoliczności, że powodowie w chwili zawierania umowy nie mieli rozeznania i nie mogli przewidywać jej ekonomicznych konsekwencji. Powoduje niezwiązanie tą umową. Oceny prawnej nie zmienia zawarcie aneksu z dnia 1.07.2008r. Celem było podwyższenie kwoty kredytu. W aneksie wprowadzono do §11 umowy pkt 6 i 7, w których powtórzono, że powodom znane są ryzyka występujące przy kredytach indeksowanych kursem waluty obcej. Wskazano dodatkowo, że w razie wzrostu oprocentowania, nastąpi odpowiedni wzrost wysokości raty. Było to dalej niewystarczające. Bank powinien przedstawić pełną informację umożliwiającą podjęcie racjonalnej decyzji o długofalowych skutkach, w tym przedstawić wahana kursów wymiany i ryzyko związane z zaciągnięciem kredytu w walucie obcej, klarownie wyjaśnić, jak na wysokość raty kredytu wpłynęłaby płynęłaby silna deprecjacja kursu waluty krajowej, a także wyjaśnić, że ryzyko kursowe z ekonomicznego punktu widzenia może okazać się trudne do udźwignięcia dla konsumenta w przypadku dewaluacji waluty. Okoliczności te nie miały miejsca. W świetle powyższego umowa stron nie wiąże.

Powodowie poinformowani przez Sąd na rozprawie w dniu 20.10.2022r. o możliwych negatywnych dla nich konsekwencjach związanych z ustaleniem nieważności umowy oświadczyli, że nie chcą jej utrzymania w mocy. Skoro nie doszło do skutecznego zawarcia umowy z uwagi na naruszenie normy art. 385 ¹ §1kc żądanie zwrotu nienależnego świadczenia z tytułu uiszczonych rat jest uzasadnione.

Do rozliczeń stron zastosowanie znajdą przepisy art. 405-411k.c. regulujące bezpodstawne wzbogacenie. Zgodnie z art. 405kc kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe zwrotu jej wartości. Obowiązkiem stron umowy kredytu jest wzajemne zwrócenie świadczeń. Roszczenia stron mają charakter odrębny (niezależny), co oznacza, że nie ulegają automatycznie wzajemnej kompensacji i konsument może żądać zwrotu w całości spłaconych rat kredytu niezależnie od tego, czy i w jakim zakresie jest dłużnikiem banku z tytułu zwrotu nienależnie otrzymanej kwoty kredytu. [uchwała SN z 7.05.2021 IIICZP 6/21].

Tym samym osoba wzbogacona zobowiązana jest do zwrotu korzyści. Żądanie dotyczy całości uiszczonych rat, które obejmowały również kredytowane koszty ubezpieczenia i opłaty banku. Należy wskazać, że było to nienależne świadczenie przekazane pozwanemu i w całości podlega zwrotowi.

Oceny prawnej umowy nie zmienia okoliczność, że kredyt został spłacony. Umowa została wykonana szybciej by uniknąć negatywnych konsekwencji i większych obciążeń wobec ciągłego wzrostu wartości CHF i osłabiania PLN. Powodowie mieli świadomość, że niespłacanie kredytu spowoduje wystąpienie z roszczeniami ze strony banku. Poszukiwali pomocy prawnej w dochodzeniu swoich roszczeń i gdy ją uzyskali wytoczyli powództwo, byli przekonani o abuzywności postanowień umownych. Nie może to wykluczać ustalenia nieważności umowy, bowiem stawiałoby w gorszej sytuacji konsumentów, którzy spłacili świadczenia z nieważnej umowy. Można przytoczyć stanowisko ETS, że w przypadku braku skutecznej kontroli potencjalnie nieuczciwego charakteru warunków danej umowy nie można zagwarantować poszanowania praw przyznanych przez dyrektywę 93/13 (wyrok TS z dnia 13 września 2018 r., Profi Credit Polska, C-176/17, pkt 62 i przytoczone tam orzecznictwo). Szczególną rolę pełnią sądy, które jako podmiot trzeci, niezależny od stron umowy, mogą zrównoważyć nierówność między konsumentem, a przedsiębiorcą poprzez przez aktywną interwencję (por. wyrok TS z 4 czerwca 2020 r., Kancelaria Medius, C-495/19, pkt 36). Należy więc stwierdzić, że kontrola może również nastąpić po spełnieniu umowy.

W sprawie nie będzie miał zastosowania przepis art. 411pkt1kc według nie można żądać zwrot świadczenia nienależnego jeżeli spełniający je wiedział, że nie był do świadczenia zobowiązany, chyba że spełnienie nastąpiło z zastrzeżeniem zwrotu albo w celu uniknięcia przymusu lub w wykonaniu nieważnej czynności prawnej. Kredyt do 2021r. był spłacany w przekonaniu, że umowa jest prawidłowa i nie zawiera niedozwolonych postanowień umownych, powodowie nie wiedzieli więc, że nie byli zobowiązani do spełnienia, a w efekcie spełnili świadczenie z warunkowo bezskutecznej czynności prawnej, więc miała charakter umowy ważnej. W 2021r. gdy uzyskali pomoc prawną i wytoczyli powództwo. Na etapie oceny sprawy przez kancelarię prawną, zdecydowali się na spłatę całości kredytu, chcąc uniknąć ewentualnych dalszych obciążeń związanych z osłabieniem PLN. Również art. 411pkt 4 kc nie ma zastosowania. Według tego przepisu nie można żądać zwrotu świadczenia nienależnego, jeżeli zostało spełnione zanim wierzytelność stała się wymagalna. Przypadki, w których podstawa świadczenia jest nieważna, nie są objęte zakazem unormowania art. 411 pkt 4 k.c., co pozwala na zwrot kwot nienależnie wpłaconych. Przepis art. 411 pkt 4 k.c. nie ma w ogóle zastosowania do świadczenia nienależnego, gdyż dotyczy zobowiązań istniejących, acz niewymagalnych (min. SN postanowienie z 6.07.2021 IIICZP 41/20; SA w Gdańsku w wyroku z 30.11.2021 IACa 625/21). Również art. 411pkt2 nie ma zastosowania. Spełnienie nieważnego świadczenia na rzecz banku nie może być uznane za wypełnienie zasad współżycia społecznego, bank na skutek wykorzystania silniejszej pozycji czerpałby nieuzasadnione zyski względem powodów.

Postanowieniem z 20.10.2022r. na zasadzie art. 235 ² §1 pkt 2kpc pominięto dowód z opinii biegłego z zakresu bankowości. Wniosek ten jest bezzasadny wobec ustalenia nieważności umowy w świetle art. 385 ¹ §1kc

W świetle powyższego na mocy art. 189kpc w pkt 1 zasądzono od pozwanego na rzecz powodów kwotę 456.649,26zł. O odsetkach orzeczono na zasadzie art. 481kc, zasądzono je od dnia wyrokowania. Całkowita bezskuteczność umowy kredytu staje się trwała (definitywna) wtedy, gdy należycie poinformowany o niedozwolonym charakterze postanowienia (bez którego umowa nie może wiązać) i jego konsekwencjach konsument nie wyraził świadomej i wolnej zgody na postanowienie, a jeżeli utrzymanie umowy jest możliwe po jej uzupełnieniu - sprzeciwił się temu uzupełnieniu [uchwała SN z 7.05.2021 IIICZP 6/21]. Powodów poinformowano na rozprawie 20.10.2022r. Tym samym odsetki należą się od wyrokowania. W pkt 2 w pozostałej części powództwo co do odsetek oddalono jako bezzasadne. W pkt 3 na zasadzie art. 98 kpc zasądzono koszty postepowania opłatę od pozwu i wynagrodzenie pełnomocnika wg minimalnej stawki