Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 lipca 2024 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Andrzej Kieć
Protokolant:	protokolant sądowy Marta Lonska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 2 lipca 2024 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa Z. M.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej
z siedzibą w W. na rzecz powódki Z. M. kwotę 133.000 zł (sto trzydzieści trzy tysiące złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia
7 lipca 2021 roku do dnia zapłaty

oraz odsetki ustawowe za opóźnienie liczone w następujący sposób:

- od kwoty 86.800 zł (osiemdziesiąt sześć tysięcy osiemset złotych) za okres od dnia
9 lipca 2020 roku do dnia 8 grudnia 2020 roku;

- od kwoty 73.800 zł (siedemdziesiąt trzy tysiące osiemset złotych) za okres od dnia
9 grudnia 2020 roku do dnia 24 czerwca 2021 roku;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  odstępuje od obciążania powódki obowiązkiem zwrotu kosztów procesu;

4.  nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego
w Gliwicach kwotę 7.875,62 zł (siedem tysięcy osiemset siedemdziesiąt pięć złotych 62/100) tytułem kosztów sądowych;

5.  pozostałymi kosztami sądowymi obciążyć Skarb Państwa.

SSO Andrzej Kieć

Sygn. akt I C 558/21

UZASADNIENIE

Powódka Z. M. wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 426 000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 9 lipca 2020 roku do dnia zapłaty oraz obciążenie pozwanego kosztami postępowania. W uzasadnieniu wskazała, iż ww. kwoty dochodzi tytułem zadośćuczynienia za krzywdę odniesioną na skutek wypadku drogowego, w którym powódka doznała poważnych obrażeń ciała skutkujących koniecznością hospitalizacji a następnie rehabilitacji. Nadto pogorszył jej się stan psychiczny. Powódka nie odzyskała pełnej sprawności; wymaga stałej opieki innych osób. Przed wniesieniem pozwu pozwany przyznał i wypłacił powódce zadośćuczynienie, którego wysokość w ocenie powódki nie jest adekwatna do poniesionych przez nią krzywd.

Pozwany w odpowiedzi wniósł o oddalenie powództwa oraz obciążenie powódki kosztami postępowania. W uzasadnieniu wskazał, iż roszczenie z tytułu zadośćuczynienia jest wygórowane. Przed wniesieniem pozwu pozwany przyznał i wypłacił łącznie 167 000 złotych, co jest w jego ocenie kwotą adekwatną do poniesionej krzywdy. Nadto na bieżąco pokrywał koszty leczenia powódki.

Sąd ustalił:

W dniu 7 marca 2020 roku w województwie (...) powódka brała udział w wypadku drogowym – w samochód którym podróżowała z siedmioma innymi uderzył samochód ciężarowy z naczepą. Bezpośrednio po wypadku została przewieziona do szpitala wielospecjalistycznego w N. gdzie rozpoznano uraz wielonarządowy, urazowy krwotok podtwardówkowy, ostry krwiak podtwardówkowy po stronie prawej, złamanie kości potylicznej po stronie lewej, złamanie kości twarzoczaszki, odma śródpiersiowa, złamanie żeber po stronie lewej II – VIII i po stronie prawej VII – IX; złamanie łopatki lewej, stłuczenie płuca po stronie lewej. Konieczne było ewakuacja krwiaka , reoperacja z uwagi na stwierdzonego wodniaka (dwukrotna kraniektomia). Wdrożono leczenie rehabilitacyjne oraz fizjoterapeutyczne które niestety nie przyniosło znaczącej poprawy stanu funkcjonalnego oraz neurologicznego. Poprawiono ogólną sprawność ruchową i wydolność fizyczną. W wyżej wymienionym szpitalu powódka przebywała (na oddziałach (...), (...) i (...) (...)) do 20 maja 2020 roku kiedy to w stanie ogólnym dobrym wypisano ją do domu z zaleceniami m. in. leczenia w poradni neurologicznej oraz neurochirurgicznej. Kolejny pobyt miał miejsce w okresie 10 lipca – 17 września 2020 roku i miał cel ściśle rehabilitacyjny (stosowano ćwiczenia logopedyczne, oddechowe, krążeniowo – oddechowe, równoważne, samoobsługi, metody neurofizjologiczne (...) oraz (...), naukę chodu, terapię neurologopedyczną, terapię psychologiczną, psychoterapię). Wydano wobec niej orzeczenie zaliczające ją do znacznego stopnia niepełnosprawności , stwierdzające m. in., iż wymaga konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji (k. 252). Niezależnie od problemów zdrowotnych związanych z wypadkiem,w listopadzie 2022 roku doznała ostrego zawału serca (k. 260) i od tego czasu pozostaje pod opieką kardiologa. (pismo z KP I. k. 9; dokumentacja k. 16 – 39; 131 – 166, 168 – 175, 177 – 207, 210, 213 – 322; zeznania świadka J. M. k. 343 - 345)

W chwili wypadku powódka miała 71 lat, była emerytką. Przed wypadkiem powódka wyjeżdżała jeździła do Niemiec, gdzie pracowała w charakterze opiekunki osoby starszej. W momencie wypadku wracała z pracy z Niemiec, gdzie jeździła od około dwóch lat. Przed wypadkiem cieszyła się dobrym zdrowiem, nie chorowała, nie zażywała lekarstw; była osobą sprawną fizycznie, aktywną, zajmowała się zielarstwem. W trakcie pobytu w szpitalu była osobą leżącą; po powrocie do domu również była osobą leżącą. Poddawana była rehabilitacji w domu przez pięć dni w tygodniu godzinę dziennie (rehabilitacja z NFZ nieodpłatnie). Po około dwóch miesiącach od powrotu ze szpitala zaczęła się poruszać przy pomocy balkonika. Powódka mieszka w bloku bez windy na drugim piętrze z chorym małżonkiem (leżącym), nie będącym w stanie się nią opiekować. Potrafi samodzielnie chodzić. Jednakże nie opuszcza mieszkania samodzielnie – opuszcza je w towarzystwie innej osoby i z balkonikiem. Powódka potrafi się samodzielnie ubrać; nie potrafi się samodzielnie umyć ani wykonać podstawowych czynności higienicznych. Nie potrafi samodzielnie przygotować posiłku. Zapomina bieżących rzeczy; pamięta zdarzenia z przeszłości. Opiekują się nią trzy wynajęte przez córkę – opiekuna prawnego J. M. - opiekunki przez całą dobę. Powódka zażywa duże ilości leków. przepisywanych przez lekarzy m.in. kardiologa, na poprawę pamięci, na cukier. Uskarża się na bóle głowy na środku i po lewej stronie. Miesięczny koszt jej opieki szacowany jest na 4500 zł (zeznania świadka U. M. k. 343 - 345).

Ze sporządzonej na zlecenie sądu opinii biegłych z zakresu ortopedii oraz neurologii A. K. oraz P. W. wynika, iż w wyniku wypadku powódka doznała urazu wielonarządowego ostrego krwiaka podtwardówkowego po stronie prawej, złamania kości potylicznej po stronie lewej, złamania kości twarzoczaszki (sklepienia i podstawy), odmy śródpiersiowej, złamania żeber po stronie lewej 2 – 8 oraz po stronie prawej 7 – 9, wieloodłamowego złamania łopatki lewej, stłuczenia płuca po stronie lewej, wtórnego prężnego wodniaka podtwardówkowego po stronie prawej; nietrzymania moczu. Z ortopedycznego oraz neurologicznego punktu widzenia trwały uszczerbek na zdrowiu w związku z wypadkiem wynosi łącznie 52%. Pomimo leczenia specjalistycznego oraz rehabilitacyjnego rokowania na przyszłość są niepewne, niepomyślne albowiem po tego typu urazach dochodzi do powstania wtórnych zmian zwyrodnieniowych, pourazowych z postępującym zespołem bólowym. Powódka nadal wymaga dalszego leczenia specjalistycznego głównie rehabilitacyjnego. Cierpienia były związane z zespołem bólowym z powodu złamań, licznych urazów wielomiejscowych z koniecznością przeprowadzonych procedur medycznych oraz z dysfunkcją ruchową. Powódka bezpośrednio po wypadku wymagała pomocy osób drugich przy zaspokajaniu podstawowych czynności dnia codziennego przez 8 godzin na dobę. Obecnie nadal jest osobą niesamodzielną; wymagającą tego rodzaju opieki przez 6 godzin na dobę (opinia biegłych k. 363 – 375; opinia uzupełniająca k. 407 - 408)

W związku ze stanem zdrowia powódki i następstwami wypadku, w szczególności problemami z pamięcią konieczne okazało się złożenie wniosku o ubezwłasnowolnienie powódki. Prawomocnym postanowieniem tutejszego Sądu z 6 lipca 2022 roku (sygn. akt XII Ns 34/22) powódka została całkowicie ubezwłasnowolniona z powodu zaburzeń psychicznych. W toku tego postępowania dopuszczono oraz przeprowadzono dowód z opinii biegłych psychologa oraz psychiatry. Z opinii tej wynika, iż na skutek wypadku u powódki zdiagnozowano zespół psychoorganiczny powstały po ciężkim urazie czaszkowo – mózgowym – na podstawie zaburzeń procesów poznawczych w postaci zaburzeń planowania, przewidywania prawdopodobnych następstw indywidualnych i społecznych. Nie rozpoznano upośledzenia umysłowego ani choroby psychicznej. Występuje natomiast uszkodzenie mózgu. Powódka nie jest w stanie prawidłowo funkcjonować w czynnościach złożonych ani samodzielnie zadbać o swoje interesy osobiste i majątkowe; uniemożliwiają jej to zaburzenia pamięci. Nie jest w stanie załatwiać bieżących spraw życia codziennego – w tym zakresie jest zależna od otoczenia. Niedokładnie orientuje się w czasie ani w swojej sytuacji życiowej (opinia k. 137 - 140 ; postanowienie k. 189).

Pismem z 29 maja 2020 roku powódka wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 100 800 zł tytułem zadośćuczynienia oraz 940,06 tytułem odszkodowania.. W odpowiedzi pozwany przyznał powódce tytułem zadośćuczynienia 14 000 zł oraz 612,46 zł tytułem odszkodowania. Kolejnym pismem z 9 września 2020 roku wezwano do zapłaty kwot 135200 zł tytułem zadośćuczynienia, 3927 zł tytułem odszkodowania (zwrotu kosztów opieki) oraz 2501,29 zł tytułem odszkodowania.(korespondencja k. 10 – 15)

Powyższe ustalenia faktyczne poczyniono na podstawie dokumentów wyraźnie wymienionych, które podlegały zaliczeniu w poczet materiału dowodowego na zasadzie art. 243 ² Kodeksu postępowania cywilnego. Żaden z ww. dokumentów nie został skutecznie zakwestionowany pod względem swojej prawdziwości oraz autentyczności. W dalszej kolejności oparto się na przesłuchaniu świadka U. M. (aktualni eopiekuna prawnego powódki), ustalając w ten sposób sytuację zdrowotną oraz życiową poszkodowanej, prowadzony tryb życia powódki przed wypadkiem jak i po wypadku, potrzeby sprawowania opieki nad powódką. Istotne znaczenie w niniejszej sprawie miały opinie biegłych lekarzy ortopedy, neurologa, psychiatry i psychologa przy czym jeśli chodzi o dowód z opinii psychiatry i psychologa to oparto się na opinii sporządzonej na potrzeby sprawy o ubezwłasnowolnienie powódki na zasadzie art. 287 ¹ kpc. Opinia ta jest pełnoprawnym dowodem w niniejszej sprawie; wnioski z niej płynące mogły posłużyć i posłużyły wydaniu ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie. Treść wszystkich opinii była istotna dla ustalenia rozmiaru dolegliwości oraz cierpień powódki jako poszkodowanej oraz rokowań na powrót do zdrowia na przyszłość. Wszystkie opinie były spójne, wyczerpujące; sporządzone przez osoby kompetentne, wykazujące się znajomością opiniowanej tematyki. Na żądanie stron opinia ortopedy oraz neurologa była uzupełniana. Strony nie podważyły przekonująco wniosków i ustaleń płynących z opinii..

Sąd zważył:

Powództwo podlegało częściowemu uwzględnieniu. Powódka domagała się zadośćuczynienia na mocy art. 445 § 1 kc w zw. z art.444 § 1 kc. Zgodnie z tymi przepisami w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia za doznana krzywdę.

Podstawę żądania zadośćuczynienia stanowi przede wszystkim konsekwencja uszkodzenia ciała i rozstroju zdrowia w postaci krzywdy, czyli cierpienia fizycznego i psychicznego. Do cierpień fizycznych zalicza się przede wszystkim ból i podobne do niego dolegliwości. Cierpieniem psychicznym będą ujemne uczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała albo rozstroju zdrowia w postaci np. zeszpecenia, konieczności zmiany sposobu życia czy nawet wyłączenia z normalnego życia (por. wyrok SN z dnia 3 lutego 2000 r., I CKN 969/98, LEX nr 50824). Ponieważ celem zadośćuczynienia pieniężnego jest złagodzenie cierpień fizycznych i psychicznych – dlatego zadośćuczynienie obejmuje wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne, zarówno już doznane, jak i te, które wystąpią w przyszłości. Dlatego w orzecznictwie przyjęto, że zadośćuczynienie winno mieć charakter całościowy i obejmować zarówno cierpienia fizyczne i psychiczne już doznane, czas ich trwania, jak i te, które zapewne wystąpią w przyszłości, a więc prognozy na przyszłość (wyrok SN z dnia 18 maja 2004 r., IV CK 357/03, LEX nr 584206). Przy ocenie więc "odpowiedniej sumy" należy brać pod uwagę wszystkie okoliczności danego wypadku, mające wpływ na rozmiar doznanej krzywdy (wyrok SN z 3 lutego 2000 r. I CKN 969/98 LEX nr 50824). Na pojęcie krzywdy z kolei składają się nie tylko trwałe, lecz także przemijające zaburzenia w funkcjonowaniu organizmu, polegające na znoszeniu cierpień psychicznych (wyrok SN z dnia 20 marca 2002 r., V CKN 909/00, LEX nr 56027). Zadośćuczynienie, choć niewątpliwie zawiera w sobie funkcję represyjną, nie jest karą, lecz sposobem naprawienia krzywdy. Jego celem jest przede wszystkim złagodzenie tych cierpień.

Przyznawane poszkodowanej zadośćuczynienie ma na celu wyrównanie krzywdy. Sposób ustalenia wysokości zadośćuczynienia nie wynika z przepisów prawa, jego wysokość uzależniona jest w każdym przypadku od uznania sędziowskiego. W orzecznictwie wielokrotnie podkreślano fakt, iż pojęcie "sumy odpowiedniej" użyte w art. 445 § 1 k.c. w istocie ma charakter niedookreślony, niemniej jednak w judykaturze wskazane są kryteria, którymi należy się kierować przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia. Zadośćuczynienie ma mieć przede wszystkim charakter kompensacyjny, wobec czego jego wysokość nie może stanowić zapłaty symbolicznej, lecz musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość. Jednocześnie wysokość ta nie może być nadmierną w stosunku do doznanej krzywdy, ale musi być "odpowiednia" w tym znaczeniu, że powinna być - przy uwzględnieniu krzywdy poszkodowanego - utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa (wyrok SN z 28 września 2001 r. III CKN 427/00 LEX nr 52766).

W toku postępowania Sąd zasięgał opinii biegłych o specjalnościach, adekwatnych do charakterów odniesionych urazów. Charakter urazów oraz jego następstwa; stopień nasilenia cierpień i bólu powódki, rokowania na przyszłość został opisany w poprzedniej części uzasadnienia. W chwili wypadku powódka była osobą zdrową, aktywną zawodowo, dodatkowo pracującą. Na skutek wypadku powódka musiała poddać się długotrwałemu leczeniu i rehabilitacji, stała się przez pewien czas osobą leżącą, zależną od pomocy innych osób; Wprawdzie obecnie powódka samodzielnie chodzi, tym niemniej nadal jest osobą zależną od innych osób w bieżących sprawach życia codziennego. Urazy i zaburzenia pamięci jakich na skutek wypadku doznała spowodowały rozwinięcie się zespołu psychoorganicznego stanowiącego przesłankę jej całkowitego ubezwłasnowolnienia. Aktywność życiowa powódki uległa istotnemu zahamowaniu; musi się ona nadal rehabilitować. Uszkodzenia ciała są najprawdopodobniej nieodwracalne. Wypadek w jakim uczestniczyła miał charakter nagły, niespodziewany a dolegliwości jakie były jego skutkiem były dotkliwe, o czym świadczy ustalony w toku postępowania przez biegłych z zakresu ortopedii i traumatologii oraz neurologii łączny uszczerbek na zdrowiu w wysokości 52 %.

Odpowiedzialność pozwanego nie była kwestionowana. Sporna była wysokość należnego powódce zadośćuczynienia. Analizując zgromadzony materiał dowodowy sąd uznał, że powództwo podlegało uwzględnieniu częściowemu. Biorąc pod uwagę wyżej ustalone okoliczności, w szczególności w zakresie sytuacji powódki przed i po wypadku oraz łącznie ustalony w toku postępowania uszczerbek na zdrowiu a nadto konieczność dalszego leczenia oraz niepomyślne rokowania na przyszłość, należało uznać, iż zadośćuczynieniem adekwatnym będzie łącznie kwota 300 000 złotych. Wysokość zadośćuczynienia była przy tym szacowana na czas likwidacji szkody i dochodzenia roszczenia.

Powódce przed procesem przyznano oraz wypłacono łącznie tytułem zadośćuczynienia kwotę 167 000 zł (14 000 zł w dniu 9 lipca 2020 r., 13 000 9 grudnia 2020 roku oraz 140 000 zł w dniu 25 czerwca 2021), należało zatem zasądzić na rzecz powódki dalszą kwotę 133 000 zł tytułem zadośćuczynienia.

W ocenie Sądu zadośćuczynienie w oszacowanej wysokości przyczyni się do wyrównania powódce krzywd, w postaci zarówno cierpień fizycznych oraz psychicznych i spełnia jednocześnie pozostałe dyrektywy określone w przytoczonym wyżej orzecznictwie. W pozostałym zakresie powództwo podlegało oddaleniu co do kwoty głównej jako wygórowane, nadmiernie odbiegające od realiów ekonomicznych społeczeństwa a przez to niezasadne.

Kwotę 133.000 zł zasądzono z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia następującego po dniu doręczenia odpisu pozwu tj. od dnia 7 lipca 2021 roku (k. 57). Wcześniejszej wymagalności tego roszczenia strona powodowa nie wykazała. W takiej sytuacji należało potraktować doręczenie odpisu pozwu jako jednoczesne wezwanie do spełnienia świadczenia i zasądzić odsetki od zasądzonego zadośćuczynienia od dnia następnego po dniu doręczenia odpisu pozwu. Jednocześnie zasądzono odsetki ustawowe za opóźnienie w spełnieniu świadczenia wypłaconego w trakcie procesu. Powódka wzywała pozwanego pismem z 29.05.2020r do zapłaty kwoty 100 800 zł. (k.10). Odnośnie tej kwoty pozwany po wezwaniu do zapłaty pozostawał w zwłoce albowiem dokładając staranności był ocenić i spełnić roszczenie w takim zakresie Pozwany wypłacił kwotę 14 000 zł przed procesem, zatem należało zasądzić odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 86800 zł (objęte wezwaniem 100.800 zł minus 14.000 zł) za okres 9 lipca 2020 do 8 grudnia 2020 roku tj. do dnia poprzedzającego wypłatę dalszych 13 000 zł. Następnie zasądzono odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 73 800 zł (86.800 zł minus 13.000 zł) za czas od dnia 9 grudnia 2020 roku do dnia poprzedzającego wypłatę kwoty 140.000 zł, co nastąpiło w dniu 25 czerwca 2021 roku tj. do dnia 24.06.2021r

Wskazać przy tym jeszcze należy., że nie wykazano przy tym daty doręczenia pozwanemu pisma z 9.09.2020r (k.12).

Powódka wygrała postępowania w 31,22 % a zatem winna ponieść koszty postępowania w zakresie w jakim proces przegrała tj. 68,78%. Biorąc pod uwagę jej sytuację zdrowotną oraz materialną a nadto uwzględnienie powództwa w znacznej części biorąc pod uwagę świadczenia wypłacone przed procesem Sąd uznał za zasadne skorzystanie z regulacji wyjątkowej i odstąpienie od obciążania jej kosztami postępowania na zasadzie art. 102 kpc.

Na koszty sądowe składają się: opłata od dochodzonego roszczenia od uiszczenia której powódka była zwolniona 21300 zł, oraz wydatki w łącznej kwocie 3.926,23 zł (k.324, 347, 382, 414) Łącznie do pobrania było zatem 25.226,23 zł. Pozwany przegrał proces w 31,22% a zatem należało pobrać od niego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Gliwicach kwotę 7875,62 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych na zasadzie art. 113 ust. 1 uoksc w zw. z art.100 kpc. Jednocześnie odstąpiono na zasadzie art. 113 ust. 4 uoksc od pobierania od powódki nieuiszczonych kosztów sądowych, kierując się względami humanitarnymi uwarunkowanymi sytuacją w jakiej się znajduje na skutek wypadku a nadto uznając, iż nakazanie pobierania odpowiedniej kwoty z zasądzonego roszczenia przekreśli jego kompensacyjny charakter.

SSO Andrzej Kieć

.