Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

24 lipca 2024 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach, Wydział I Cywilny

Przewodniczący – SSO Piotr Suchecki

Protokolant – Małgorzata Bycka

po rozpoznaniu w dniu 12 lipca 2024 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa I. F.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o rentę

1.  zasądza od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powódki I. F. kwotę 70 273,38 (siedemdziesiąt tysięcy dwieście siedemdziesiąt trzy złote i 38/100) złote wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwot:

- 33 368,38 (trzydzieści trzy tysiące trzysta sześćdziesiąt osiem złotych i 38/100) złotych od dnia od dnia 30 września 2018 roku;

-1 530 (jeden tysiąc pięćset trzydzieści) złotych od dnia 11 października 2018 roku,

-3.480 (trzy tysiące czterysta osiemdziesiąt) złotych od dnia 17 grudnia 2019 roku,

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 marca 2019 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 kwietnia 2019 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 maja 2019 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 czerwca 2019 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 lipca 2019 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 sierpnia 2019 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 września 2019 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 października 2019 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 listopada 2019 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 grudnia 2019 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 stycznia 2020 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 lutego 2020 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 marca 2020 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 kwietnia 2020 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 maja 2020 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 czerwca 2020 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 lipca 2020 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 sierpnia 2020 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 września 2020 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 października 2020 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 listopada 2020 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 grudnia 2020 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 stycznia 2021 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 lutego 2021 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 marca 2021 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 kwietnia 2021 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 maja 2021 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 czerwca 2021 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 lipca 2021 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 sierpnia 2021 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 września 2021 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 października 2021 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 listopada 2021 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 grudnia 2021 roku

-955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych od dnia 11 stycznia 2022 roku

2. oddala powództwo w pozostałej części;

3.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 9 450 (dziewięć tysięcy czterysta pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

4.  nakazuje pobrać od pozwanej – (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Gliwicach kwotę
17 985 (siedemnaście tysięcy dziewięćset osiemdziesiąt pięć) złotych;

5.  odstępuje od obciążania powódki kosztami sądowymi.

SSO Piotr Suchecki

Sygn. akt I C 550/22

UZASADNIENIE

W dniu 8 maja 2014 r. I. F. wniosła o zasądzenie na jej rzecz od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 26 155 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 18 grudnia 2013 r. oraz kosztami procesu według norm przepisanych. Wyjaśniła, że w dniu 11 października 2013 roku uległa wypadkowi, za którego odpowiedzialność ponosił sprawca korzystający z ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej udzielonego przez pozwaną Spółkę. Uznała, że świadczenia wypłacone dobrowolnie przez ubezpieczyciela nie kompensują jej szkody i dlatego w ramach dochodzonej kwoty domaga się:

- 25 000 zł tytułem zadośćuczynienia za ból, cierpnie i uszczerbek na zdrowiu, ponad wypłacone z tego tytułu 2 000 zł,

- 346,89 zł tytułem odszkodowania za rzeczy zniszczone w wypadku, ponad wypłacone z tego tytułu 200 zł,

- 807,79 zł - tytułem odszkodowania za poniesione koszty leczenia, ponad wypłacone z tego tytułu 200,48 zł.

W dniu 6 czerwca 2018 r. powódka dokonała rozszerzenia powództwa w ten sposób, że domagała się zasądzenia od pozwanej Spółki następujących kwot:

- 50 000 zł tytułem zadośćuczynienia, przy czym odsetek za opóźnienie od powództwa w rozszerzonym zakresie (25 000 zł) domagała od dnia jego wniesienia,

- 346,89 zł tytułem odszkodowania za rzeczy zniszczone w wypadku,

- 2 718,06 zł - tytułem odszkodowania za poniesione koszty leczenia, przy czym odsetek za opóźnienie od powództwa w rozszerzonym zakresie (1 910,27 zł) domagała od dnia jego wniesienia,

- 24 188,38 zł tytułem renty uzupełniającej za okres od 1 maja 2015 r. do 31 marca 2018 r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia powództwa w rozszerzonym zakresie, oraz kwot po 1 530 zł miesięcznie płatnych co miesiąc począwszy od kwietnia 2018 r., płatnych do 10-go dnia każdego miesiąca z odsetkami za opóźnienia w płatności każdej z rat.

Rozszerzenie powództwa o zadośćuczynienie o kwotę 25 000 zł uzasadniała ustalonymi w toku postępowania skutkami wypadku dla jej zdrowia, w tym zwłaszcza zakresem trwałego uszczerbku na zdrowiu. Rozszerzenie powództwa o odszkodowania za poniesione koszty leczenia o kwotę 1 910,27 zł uzasadniała faktem powstania nowych wydatków z tego tytułu w toku procesu. Zgłoszenie powództwa o rentę uzupełniającą uzasadniła faktem niezdolności do pracy, przez co jej dochody uległy zmniejszeniu w okresie chorobowego i rehabilitacji, a następnie całkowicie je utraciła stając się osobą bezrobotną, niezdolną do znalezienia zatrudnienia.

W dniu 17 grudnia 2019 r. powódka dokonała kolejnego rozszerzenia powództwa w ten sposób, że ostatecznie domagała się zasądzenia od pozwanej Spółki następujących kwot:

- 70 000 zł tytułem zadośćuczynienia, przy czym odsetek za opóźnienie od powództwa w rozszerzonym zakresie (20 000 zł) domagała od dnia jego wniesienia,

- 346,89 zł tytułem odszkodowania za rzeczy zniszczone w wypadku,

- 3 186,79 zł - tytułem odszkodowania za poniesione koszty leczenia, przy czym odsetek za opóźnienie od powództwa w rozszerzonym zakresie (468,73 zł) domagała od dnia jego wniesienia,

- 24 188,38 zł tytułem renty uzupełniającej za okres od 1 maja 2015 r. do 31 marca 2018 r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia powództwa w rozszerzonym zakresie, oraz kwot

a/ po 1 530 zł miesięcznie płatnych co miesiąc począwszy od 1 kwietnia 2018 r. do 31 października 2018 r., płatnych do 10-go dnia każdego miesiąca z odsetkami za opóźnienia w płatności każdej z rat,

b/ po 870 zł miesięcznie płatnych co miesiąc począwszy od 1 listopada 2018 r. do 28 lutego 2019, płatnych do 10-go dnia każdego miesiąca z odsetkami za opóźnienia w płatności każdej z rat,

c/ po 955 zł płatnych co miesiąc począwszy od 1 marca 2019 r., płatnych do 10-go dnia każdego miesiąca z odsetkami za opóźnienia w płatności każdej z rat.

Rozszerzenie powództwa o zadośćuczynienie o kwotę kolejnych 20 000 zł uzasadniała ustalonymi w toku postępowania dalszymi skutkami wypadku dla jej zdrowia, w tym zwłaszcza zakresem trwałego uszczerbku na zdrowiu. Rozszerzenie powództwa o odszkodowanie za poniesione koszty leczenia o kwotę 468,73 zł uzasadniała faktem powstania nowych wydatków z tego tytułu w toku procesu. Zmianę powództwa o rentę uzupełniającą uzasadniła faktem uzyskania prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy począwszy od listopada 2018 r.

(...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. konsekwentnie domagała się oddalenia powództwa w całości i zasądzenia na swoją rzecz od powódki kosztów procesu według norm przepisanych. Uznając swoją odpowiedzialność co do zasady podniosła, że wypłacone dotychczas świadczenia, tj. 2000 zł tytułem zadośćuczynienia i 400,48 zł tytułem odszkodowania (za koszty leczenia i zniszczone w wypadku rzeczy osobiste), rekompensują szkodę powódki w zakresie pozostającym w związku przyczynowym z wypadkiem.

Wyrokiem z dnia 16 października 2020 r. Sąd Okręgowy w Gliwicach:

1.  zasądził od pozwanej - (...) Spółki Akcyjnej
w W. na rzecz powódki I. F. kwotę 51 258,77 (pięćdziesiąt jeden tysięcy dwieście pięćdziesiąt osiem 77/100) złotych z ustawowymi odsetkami
za opóźnienie liczonymi od kwot:

- 26 154,68 (dwadzieścia sześć tysięcy sto pięćdziesiąt cztery i 68/100) złotych od dnia 18 grudnia 2013 r.,

- 24 875,36 (dwadzieścia cztery tysiące osiemset siedemdziesiąt pięć i 36/100) złotych od dnia 30 września 2018 r.,

- 228,73 (dwieście dwadzieścia osiem i 73/100) złotych od dnia 8 lutego 2020 r.;

2.  w pozostałej części powództwo oddalił;

3.  nie obciążył powódki kosztami procesu;

4.  nakazał pobrać od pozwanej - (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Gliwicach kwotę
4 748,45 (cztery tysiące siedemset czterdzieści osiem 45/100) złotych;

5.  odstąpił od obciążania powódki kosztami sądowymi.

Uzasadniając oddalenia powództwa w tej części, w której obejmowało ono żądanie renty z tytułu utraty zdolności do pracy zarobkowej sąd wskazał, że nie zasługiwało na uwzględnienie w świetle przesłanek wynikających z art. 444 § 2 k.c. Z przeprowadzonego postępowania dowodowego wynikało, że powódka w okresie objętym zgłoszonym żądaniem nie była osobą uznaną za całkowicie niezdolną do pracy i nie udowodniła, aby takiej pracy faktycznie nie była w stanie podjąć. Nadto orzeczenie o częściowej niezdolności do pracy wynikało ze schorzeń samoistnych, za co pozwany ubezpieczyciel nie może ponosić odpowiedzialności. Z opinii biegłego ortopedy wynikało, że uszczerbek na zdrowiu wynikający z wypadku nie ograniczał powódki w możliwości podjęcia pracy. Z kolei opinia biegłych psychologa i psychiatry nie wskazywała, aby problem stresu pourazowego był czynnikiem wykluczającym możliwość podjęcia zatrudnienia. Na marginesie zauważono, że powódka nie przedstawiła też posiadanych dokumentów wykazujących fakt pobierania renty rodzinnej w okresie bezrobocia, a jedynie z decyzji ZUS wynika pośrednio, że pobierała ją do listopada 2018 r. To w istocie uniemożliwia weryfikację roszczenia co do wysokości, nawet gdyby abstrahować od braku podstaw do kwestionowania samej zasady.

Wyrokiem z dnia 16 marca 2022 r., na skutek apelacji powódki, Sąd Apelacyjny w Katowicach

1.  uchylił zaskarżony wyrok w punkcie 2 w części obejmującej żądanie zasądzenia renty oraz w punktach 3., 4. i 5. i w tym zakresie przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Gliwicach pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego;

2.  oddalił apelację w pozostałej części.

W ramach uzasadnienia wyroku w części uchylającej wyrok sądu I instancji do ponownego rozpoznania Sąd Apelacyjny stwierdził, że niezasadnym było przyjęcie braku związku przyczynowego pomiędzy wypadkiem, a częściową niezdolnością powódki do pracy. Ustalenia wymaga w jakim wymiarze aktualna niezdolność do pracy powódki związana jest z zaburzeniami PTSD związanymi ściśle i wyłącznie z wypadkiem, a w dalszej kolejności rozmiaru szkody, jakiej doznała w osiąganych dochodach. Sąd Apelacyjny jako konieczne do ustalenia wskazał w jakim zakresie powódka w związku z wypadkiem utraciła zdolności zarobkowe, czy i jaką pracę w ramach posiadanych przez siebie kwalifikacji i wykształcenia jest w stanie świadczyć, jakiego uszczerbku doznała w dochodach biorąc pod uwagę zaświadczenia o wcześniej osiąganym wynagrodzeniu oraz decyzje rentowe. Sąd Apelacyjny zwrócił też uwagę, że żaden z biegłych nie określił, czy powódka zachowała zdolność do pracy w ramach dotychczas wykonywanego zawodu geodety i w jakim zakresie stwierdzone ograniczenia powodowały niezdolność do wykonywania przez powódkę pracy w zawodzie geodety, wymagającym chodzenia, w tym często po nierównym terenie i czy ewentualnie mogłaby ona wykonywać inne prace zgodne z jej wykształceniem – począwszy od 1 maja 2015 r. Sąd Apelacyjny uzmysłowił przy tym sądowi I instancji, że renta przysługująca poszkodowanemu, który utracił częściowo zdolność do pracy powinna odpowiadać różnicy między zarobkami jakie mógłby osiągać, gdyby nie uległ wypadkowi, a wynagrodzeniem, jakie – w konkretnych warunkach, a nie jedynie teoretycznie – jest w stanie uzyskać przy wykorzystaniu swej uszczuplonej zdolności do pracy. Sąd Apelacyjny uznał, że nie ustalając za pomocą opinii biegłych w jakim zakresie powódka w związku z wypadkiem utraciła zdolności zarobkowe, czy i jaką pracę w ramach posiadanych kwalifikacji i wykształcenia jest w stanie świadczyć sąd I instancji nie rozpoznał istoty sprawy.

W toku ponownego rozpoznawania sprawy w zakresie uchylonym przez Sąd Apelacyjny powódka podtrzymała powództwo o rentę uzupełniającą, skonkretyzowane ostatecznie w dniu 17 grudnia 2019 r. Pozwana konsekwentnie domagała się oddalenia powództwa w tym zakresie, negując istnienie podstaw do dochodzenia tego rodzaju świadczeń.

Stan faktyczny

W dniu 11 stycznia 2013 roku I. F., prawidłowo przechodząc na przejściu dla pieszych, została potrącona przez samochód prowadzony przez kierującego, ubezpieczonego od odpowiedzialności cywilnej na podstawie umowy zawartej z (...) SA w W.. Wina kierującego miała charakter bezsporny, a I. F. na sutek postępowania mediacyjnego wyraziła zgodę na umorzenie postępowania karnego, otrzymując od sprawcy zadośćuczynienie w kwocie 2 000 zł.

/okoliczności niesporne/

Bezpośrednio z miejsca wypadku I. F. została przewieziona do szpitala gdzie stwierdzono u niej uraz stopy lewej ze złamaniem wyrostka kości piętowej oraz dolegliwości bólowe głowy bez obrażeń wewnątrzczaszkowych mózgowia. Leczona była zachowawczo opatrunkiem gipsowym przez okres sześciu tygodni, bez konieczności hospitalizacji. Mogła w tym okresie odczuwać subiektywne dolegliwości bólowe o niezbyt dużym natężeniu i zawroty głowy, które z czasem ustępowały.

Przeprowadzone w szpitalu badania wykazały też, że I. F. cierpi na szereg schorzeń samoistnych, nie mających związku z wypadkiem, a które dotychczas nie były leczone. Badania RTG wykazały schorzenia wynikające ze zmian zwyrodnieniowo-dyskopatycznych kręgosłupa oraz miażdżycę naczyń mózgowych.

Po zdjęciu opatrunku gipsowego powódka przebyła rehabilitację. Zgłaszała się na badania kontrolne do poradni ortopedycznej, a także na wizyty do neurologa, który w kwietniu 2014 r. stwierdził występowanie u powódki objawów zaburzeń lękowych. Miały one postać nerwicy pourazowej, której wyłączną przyczyną był uraz, jakiego doznała w wypadku. Zaburzenia te nie miały związku z innymi czynnikami, w tym sytuacją rodzinną czy stwierdzonymi chorobami współistniejącymi. Powódka nie podjęła wówczas leczenia tej nerwicy. Powódka korzystała także z poradni laryngologicznej w związku z odczuwanym po wypadku szumem w uszach i doznanym na skutek wypadku niewielkim obustronnym obniżeniem ostrości słuchu o charakterze odbiorczym, który nie przeszkadza jej w bieżącym funkcjonowaniu. W 2015 r. powódka poddana została zabiegowi operacyjnego usunięcia egzostozy kości piętowej lewej - wtórnej zmiany zwyrodnieniowej na tle urazu kości piętowej. Po tym zabiegu jedyną pozostałością doznanego urazu są występujące bóle lewej stopy wynikające ze zmian zwyrodnieniowych po przebytym złamaniu kości piętowej, zaburzenia czucia palców stopy lewej i przeczulica na grzbiecie stopy lewej. Są to zmiany utrwalone i nie należy spodziewać się w tym zakresie poprawy, a należy liczyć się z ryzykiem progresji zmian zwyrodnieniowych w przyszłości.

Obecny stan powódki w tym zakresie jest stabilny i sam z siebie nie ograniczałby w istotny sposób jej sprawności. Powódka cierpi w dominującym zakresie na samoistne schorzenia wynikające ze zmian zwyrodnieniowo-dyskopatycznych kręgosłupa i ból prawego kolana, pozostające bez związku z wypadkiem, a kolejne badania przeprowadzane na przestrzeni lat uwidaczniają naturalną progresję tych zmian. Aktualnie te właśnie zmiany stanowią główną przyczynę dolegliwości i ograniczeń powódki.

Powódka koncentrowała swoją uwagę na dolegliwościach bólowych, ale gdy przestała sobie radzić z nieustępującymi zaburzeniami lękowymi to latem 2018 r. zgłosiła się do poradni psychiatrycznej. Tam zdiagnozowano u niej zespół stresu pourazowego (PTSD), ciężką depresję i organiczne zaburzenia nastroju. Zespół stresu pourazowego stanowił tożsame schorzenie, które zdiagnozowano u powódki już w 2014 r. i którego jedynym źródłem był wypadek, jakiemu uległa w 2013 r. Zaburzenia depresyjno – lękowe wystąpiły u powódki z uwagi na trudną sytuację życiową w jakiej się znalazła na skutek wypadku. Wypadek był najpoważniejszym czynnikiem, jaki miał wpływ na wystąpienie u powódki tych zaburzeń. Rozpoznane wówczas dodatkowo organiczne zaburzenia nastroju nie mogły mieć związku z wypadkiem i aktualne badania powódki nie potwierdziły występowania tego rodzaju zaburzeń. Wdrożono wówczas powódce leczenie farmakologiczne i skierowano na psychoterapię. Powódka do chwili obecnej pozostaje pod bieżącą opieką lekarza psychiatry i kontynuuje terapię psychologiczną.

- dokumentacja leczenia i rehabilitacji – k. 30-56, 104-112, 116-120, 149 159-165, 224, 241-266

- opinie biegłych ortopedy traumatologa – k. 123-127, 225-229, 621-624, 715-723, 750-751

- opinia biegłego laryngologa – k. 272-276, 296-297

- opinia biegłego neurologa – k. 321-327, 346-347 i zapis rozprawy z dn. 3 października 2018 r.

- opinia biegłych psychiatry i psychologa – k. 548-553, 594-596, 628-629 i zapis rozprawy z dn. 29 stycznia 2020 r. oraz z dnia 12 lipca 2024 r. /

Od 2017 r. u powódki nie występują upośledzenia sprawności narządu ruchu związane z wypadkiem, które uniemożliwiałyby jej powrót do pracy w zawodzie geodety.

opinia uzupełniająca biegłego A. G. – k. 878-880 i 898

Z uwagi na zaburzenia psychiczne, jakie wystąpiły u powódki w związku z wypadkiem, była ona osobą całkowicie niezdolną do pracy nieprzerwanie od chwili wypadku do czasu nabycia praw emerytalnych.

- opinią uzupełniająca biegłych psychologa S. S. i psychiatry M. K. i opinia uzupełniająca biegłego z zakresu medycyny pracy R. S.– zapis rozprawy z dnia 12 lipca 2024 r.

I. F. w chwili wypadku miała niespełna 51 lat. Pochodzi z Ukrainy, a w Polsce mieszka od 1998 r. i nie ma tu żadnej swojej rodziny. Po śmierci męża samotnie wychowywała córkę. W związku ze śmiercią męża powódka i jej córka miały przyznaną rentę rodzinną.

Od 1 maja 2006 r. powódka pracowała zgodnie ze swoim wykształceniem (mgr inżynier geofizyki) jako geodeta w (...) s.c., zarabiając wynagrodzenie minimalne.

Po wypadku powódka przez 180 dni pobierała zasiłek chorobowy, a następie przyznano jej świadczenie rehabilitacyjne.

Decyzją ZUS przyznano jej rentę od 10 marca 2015 z tytułu częściowej niezdolności do pracy w wysokości 659,28 zł netto – do 31 marca 2016 r.

Kolejną decyzją ZUS, z dnia 3 marca 2016 roku, przyznano powódce rentę od 1 marca 2016 r. z tytułu częściowej niezdolności do pracy w wysokości 717,15 zł netto – do 31 marca 2017 r.

W tym okresie pracodawca rozwiązał z powódką umowę o pracę bez wypowiedzenia z uwagi na niezdolność do pracy – z dniem 21 lipca 2016 r.

Od kwietnia 2017 r. do marca 2018 r. powódka pobierała zasiłek dla bezrobotnych, planowała podjęcie pracy zgodnej z kwalifikacjami, ale nie czuła się na siłach i to w konsekwencji skłoniło ją do zgłoszenia w 2018 r. do poradni zdrowia psychicznego. Rozpoczęła też starania o przyznanie prawa do renty i decyzją ZUS renta taka została jej ostatecznie przyznana z wyrównaniem od 24 lipca 2018 r. z tytułu częściowej niezdolności do pracy – do 31 października 2019 r.

Zasiłek dla bezrobotnych od 1 czerwca 2017 do 31 maja 2018 roku wynosił w zakresie podstawowym 717,30 zł netto przez pierwsze 3 miesiące prawa do zasiłku i 572,87 zł przez kolejne miesiące pobierania zasiłku.

Za okres 24 lipca 2018 do 30 listopada 2018 wypłacono powódce 660 zł (jako różnicę między pobraną za ten okres rentą rodzinną – 2736,50 zł, a przyznaną rentą z tytułu niezdolności do pracy 3 428,40 zł) i dalej wypłacano rentę z tytułu niezdolności do pracy od 1 grudnia 2018 r. po 660 zł netto.

W dniu 4 października 2018 r. lekarz orzecznik ZUS orzekł częściową niezdolność do pracy z przyczyn psychiatrycznych na okres 1 roku (od 24 lipca 2018 r.).

Decyzja ZUS o waloryzacji od 1 marca 2019 powódka pobierała rentę po 678,88 netto, a decyzją ZUS renta ta od 1 października 2019 z tytułu częściowej niezdolności do pracy przyznana została jej w wysokości po 760,07 zł netto - do 31 października 2020 r.

Renta po waloryzacji w marcu 2020 pobierana jest przez powódkę w wysokości po 802,84 zł netto miesięcznie.

Prawo do renty było powódce przedłużane w po waloryzacji w marcu 2021 r. otrzymywała z tego tytułu po 834,66 zł miesięcznie.

W dniu 10 lutego 2022 roku powódka osiągnęła wiek emerytalny, wobec czego Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalił, iż będzie jej wypłacana kwota 1065,53 zł netto tytułem emerytury.

- zaświadczenie o zatrudnieniu - k.437

- oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę - k. 442

- decyzje ZUS - k.438-439, 440-441, 671-674, 675, 676-677 i 1021-1045

- zaświadczenie PUP o zasiłku dla bezrobotnych - k. 443

- zeznania powódki k. 98 i zapisy rozprawy z dn. 3.01.2018 r. i 16.09.2020 r.

-pismo ZUS z dnia 25.03.2022 r.

Płaca minimalna netto w latach 2015-2022 kształtowała się w sposób następujący:

-2015 rok- 1286,16 zł

-2016 rok- 1355,69 zł

-2017 rok- 1459,48 zł

-2018 rok- 1530 zł

- 2019 rok - 1673,78 zł

- 2020 rok – 1920,62 zł

- 2021 r. – 2 061,67 zł

- 2022 r. – 2 209,56 zł.

okoliczności notoryjne

Ustaleń w zakresie stanu faktycznego przyjętego za podstawę do przeprowadzenia rozważań sąd dokonał w oparciu o wszechstronną analizę całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego - w zakresie w pełni odpowiadającym inicjatywie dowodowej stron, kierując się przy tym dyrektywami określonymi w art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 229 i 230 k.p.c. Sąd miał na względzie, że okoliczności dotyczące przebiegu wypadku z udziałem powódki, zasady odpowiedzialności pozwanego ubezpieczyciela oraz wszczęcia i wyniku postępowania likwidacyjnego można było uznać za niesporne w świetle art. 229 k.p.c., względnie art. 230 k.p.c. Okoliczności dotyczące wpływu wypadku na funkcjonowanie powódki, jest sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej sąd ustalił w oparciu o zgodne, spójne i logiczne dowody z dokumentacji oraz zeznań powódki, które korelowały ze sobą. Kluczowe znaczenie dla oceny następstw wypadku w aspekcie zdolności do pracy zgodnej z kwalifikacjami miały opinie biegłych psychologa i psychiatry oraz biegłego z zakresu medycyny pracy, którzy zostali skonfrontowani na rozprawie w dniu 12 lipca 2024 r. Ich interdyscyplinarna analiza stanu zdrowia powódki doprowadziła biegłych do zgodnego wniosku o jej niezdolności do pracy od chwili wypadku do chwili obecnej. Biegli w sposób przekonujący i szczegółowy wyjaśnili, że przyczyną niezdolności do pracy powódki były zaburzenia psychiczne mające swe źródło w wypadku, jakiemu uległa w 2013 r. W przedstawionych wyjaśnienia biegłych nie występują jakiekolwiek luki czy niejasności, przy czym biegli odpowiedzieli na każde pytanie i wyjaśnili każdą wątpliwość dotyczącą meritum zagadnienia, a tłumaczenia popierali zrozumiałym przekazem. Wyjaśnienia udzielone przez biegłych skutkowały brakiem dalszych pytań i zastrzeżeń stron. Natomiast dla sądu rzetelne i kompletne opinie biegłych stanowiły asumpt do wykorzystania opinii w ramach czynionych ustaleń i podejmowanych rozstrzygnięć. Wszelkie dokumenty złożone przez powódkę, a także znajdujące się w aktach postępowania szkodowego, nie były kwestionowane w zakresie autentyczności, ani treści, a zatem mogły stanowić podstawę do dokonywanych w oparciu o nie ustaleń. Dokumenty te w istotnym dla sprawy zakresie wskazują w sposób niekwestionowany na wysokość świadczeń, jakie w całym spornym okresie pobierała powódka. W oparciu o art. 228 k.p.c. sąd wykorzystał też powszechnie dostępne dane dotyczące wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w latach 2015 – 2022.

Sąd zważył

Powódka domagała się zasądzenia renty wyrównawczej w wysokości odpowiadającej różnicy pomiędzy dochodami osiąganymi rzeczywiście od maja 2015 r. do chwili obecnej ,a wysokością minimalnego wynagrodzenia miesięcznego netto w tym samym okresie. Samo matematyczne wyliczenie nie budzi wątpliwości i nie stanowiło też w sprawie okoliczności spornej. Powódka przedstawiła dokumenty potwierdzające wysokość osiąganych dochodów z tytułu renty, zasiłku dla bezrobotnych, a następnie emerytury. Z kolei dane dotyczące wysokości minimalnego wynagrodzenia mają charakter notoryjny i wynikają z urzędowego publikatora. Wyliczenia powódki obejmowały okres do grudnia 2019 r. i od tego momentu precyzowały żądanie na kwotę po 955 zł miesięcznie. Po tej dacie powódka nie dokonywała już zmian powództwa, a z dokumentów potwierdzających wysokość otrzymywanej renty i zestawienia ich z danymi o wysokości minimalnego wynagrodzenia wynika, że różnica ta w kolejnych latach tylko się powiększała na niekorzyść powódki, a tym samym wskazana kwota 955 zł mieściła się w różnicy pomiędzy wysokościami tych świadczeń.

Podstawą dochodzenia powyższego roszczenia przez powodkę jest art. 444 § 2 k.c. Powyższy przepis posługuje się określeniem "odpowiedniej" renty, wynika, że ustawodawca przyznał sądowi margines swobody uznania, wychodząc z założenia, iż jakkolwiek co do zasady wysokość renty powinna dokładnie odpowiadać wysokości utraconych dochodów (zarobków), to jednak zważywszy w szczególności mogące powstać trudności natury faktycznej uniemożliwiające udowodnienie wysokości żądania, poprzez odwołanie się do kryterium odpowiedniości uznał za dopuszczalne odstępstwa od sztywnej reguły. W przypadku obliczania renty sąd nie jest zobowiązany do drobiazgowej dokładności. W tym zakresie powinien się kierować wskazaniami z art. 322 k.p.c. Nie oznacza to oczywiście, że strona dochodząca zasądzenia na jej rzecz renty jest zwolniona z wykazania szkody. Przy ustalaniu wysokości renty wyrównawczej sąd powinien brać pod uwagę realną, praktyczną możliwość podjęcia pracy przez poszkodowanego w granicach zachowanej zdolności do pracy, a nie możliwość czysto teoretyczną. Ponadto przyjmuje się, że podstawę ustalenia wysokości renty wyrównawczej, stanowi wysokość spodziewanego wynagrodzenia, pomniejszonego o wysokość faktycznie pobieranych świadczeń.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że powódka na skutek wypadku doznała tego rodzaju uszczerbku na zdrowiu psychicznym, że była osobą trwale i całkowicie niezdolną do pracy od chwili tego zdarzenia. Okoliczność ta wynika w sposób jednoznaczny ze zgodnych w wzajemnie się uzupełniających opinii biegłych z zakresu psychologii, psychiatrii i medycyny pracy, którzy jednoznaczny wniosek postawili w efekcie konfrontacji swoich specjalności na rozprawie.

Mając na uwadze wiek, wykształcenie, dotychczasowy przebieg pracy i sytuację życiową powódki przed wypadkiem uznać zatem należało, że gdyby nie doszło do wypadku to faktycznie mogłaby ona zarobkować na poziomie minimalnego wynagrodzenia. Przed wypadkiem taki był właśnie poziom jej dochodów i nie ma przesłanek do przypuszczenia, że stan taki mógłby się zmienić na niekorzyść powódki z jakichkolwiek innych przyczyn. W szczególności przeszkody nie stanowiły tu schorzenia samoistne powódki, na temat czego wypowiedzieli się biegli.

Porównując wysokość faktycznie otrzymywanej przez powódkę renty, a okresowo także zasiłku dla bezrobotnych, do wysokości minimalnego wynagrodzenia stwierdzić należy że uszczerbek majątkowy powódki odpowiada przedstawionym przez nią wyliczeniom. Warto podkreślić, że powódka nie starała się przedstawiać tego uszczerbku w formule zawyżonej, czy niemożliwej do weryfikacji. Nie twierdziła bowiem o żadnych utraconych dochodach z tytułu premii, dodatków czy innych dodatkowych świadczeń od pracodawcy. Swoje realne dochody zestawiła w każdym kolejnym miesiącu z wysokością minimalnego wynagrodzenia za pracę. Przy czym zgodnie z wnioskami płynącymi z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2021 roku, o sygnaturze akt V CSKP 60/21, podstawą wyliczenia szkody w przypadku utraty możliwości zarobkowania było ustalenie i porównanie tych świadczeń w wymiarze netto. Z porównania tego wynika, że realny uszczerbek w dochodach powódki w okresie od 1 maja 2015 r. do końca stycznia 2022 r. wyniósł łącznie 70 273,38 zł i taką kwotę tytułem skapitalizowanego świadczenia sąd na rzecz powódki zasądził. W ocenie sądu po stronie powódki brak podstaw do dochodzenia renty za dalszy okres, albowiem od lutego 2022 r. nabyła prawo do emerytury. Powódka nie wykazała bowiem, aby po nabyciu uprawnień emerytalnych mogła i rzeczywiście zamierzała nadal pracować zawodowo. Z doświadczenia życiowego wynika, że przy pogarszającym się samoistnie stanie zdrowia powódka raczej nie kontynuowałaby zatrudnienia po nabyciu praw emerytalnych. Tym bardziej, gdy uprawnienie do renty rodzinnej przeszło na jej córkę, a zatem w gospodarstwie domowym nie występowała sytuacja, która zmuszałaby powódkę do pracy z przyczyn ekonomicznych. Nadto powódka domagała się w ramach renty wyrównania świadczeń rentowych do wysokości minimalnego wynagrodzenia, a przy nabyciu praw emerytalnych ten miernik powinien opierać się na innych wskaźnikach. Powódka nie może bowiem twierdzić, że gdyby nie wypadek, to zrezygnowałaby z emerytury w miejsce zarobkowania na poziomie minimalnego wynagrodzenia. Stąd powództwo za okres przypadający po styczniu 2022 r. sąd oddalił.

O odsetkach ustawowych za opóźnienie sąd orzekł na podstawie przepisu art. 481 § 1 i 2 k.c. w związku z art. 455 k.c. Za datę wymagalności roszczenia o rentę, które powódka po raz pierwszy zgłosiła w dopiero w toku procesu w dniu 6 czerwca 2018 r., sąd uznał upływ 30-sto dniowego okresu od doręczenia pisma z tym żądaniem, co nastąpiło z dniem 29 września 2018 r. Tym samym odsetki od renty skapitalizowanej za okres do września 2018 r. sąd przyznał od dnia 30 września 2018 r. Należność za miesiąc październik, przyjmując jako datę płatności 10 dzień miesiąca, sąd przyznał od 11 października 2018 r. Należność za kolejny, skapitalizowany przez powódkę okres (od listopada 2018 do lutego 2019 r.) sąd przyznał zgodnie z żądaniem – od dnia zmiany powództwa w tym zakresie, nie chcąc wychodzić ponad żądanie. A odsetki od renty należnej w okresie od marca 2019 do stycznia 2022 r. sąd przyznał od 11-go każdego kolejnego miesiąca.

Rozstrzygając o kosztach procesu sąd miał na uwadze, że roszczenie powódki okazało się usprawiedliwione co do zasady, a co do wysokości w całości – do momentu uzyskania świadczeń emerytalnych, co nastąpiło w toku procesu i co nie miało znaczenia dla wartości przedmiotu sporu. Zatem korzystając z uprawnienia przewidzianego w art. 100 k.p.c., sąd włożył na pozwaną obowiązek zwrotu wszystkich kosztów celowych, które – z racji zwolnienia powódki od kosztów sądowych w całości - obejmowały wyłącznie wynagrodzenie pełnomocnika w stawce minimalnej 5400 zł za I instancję i 4050 zł za II Instancję zł (§2 pkt 6 w zw. z § 10 ust 1 pkt 2 i w zw. z §19 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (t. jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 1964), albowiem powód był zwolniony od ponoszenia kosztów sądowych.

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Nieopłacone koszty sądowe w niniejszej sprawie wyniosły 21 667,54 zł (opłaty sądowe od pozwu i apelacji oraz wydatki na opinie biegłych) i przyjmując, że pozwana przegrała w zakresie 83% ostatecznej wartości przedmiotu sporu, to sąd nakazał pobranie od nie kwoty 17 985 zł.

Zgodnie jednak art. 113 ust. 4 powołanej ustawy sąd ma możliwość nie obciążania kosztami strony, która powinna być do tego zobowiązana. Sąd postanowił o zastosowaniu takiej możliwości wobec powódki, która co do zasady wygrała proces, a w wyniku przedmiotowego zdarzenia została poważnie poszkodowana i przez wiele lat zmuszona jest do czekania na zapłatę należnej rekompensaty.

SSO Piotr Suchecki