Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 lipca 2023 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Łucja Oleksy-Miszczyk
Protokolant:	starszy sekretarz sądowy Elżbieta Leszczewska

po rozpoznaniu w dniu 13 czerwca 2023 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa J. Ż.

przeciwko Województwu (...) - Marszałkowi Województwa (...), (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

zasądza od pozwanego Województwa (...) - Marszałka Województwa (...) na rzecz powódki J. Ż. jako skapitalizowaną rentę
z tytułu zwiększonych potrzeb za okres od 1 sierpnia 2017r. do 31 sierpnia 2020r. kwotę 71.591 (siedemdziesiąt jeden tysięcy pięćset dziewięćdziesiąt jeden) złotych
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 2 października 2020r.

zasądza od pozwanego Województwa (...) - Marszałka Województwa (...) na rzecz powódki J. Ż. rentę z tytułu zwiększonych potrzeb za okres od 1 września 2020r. do 28 lutego 2022r. w kwocie po 13.204,- (trzynaście tysięcy dwieście cztery) złote , płatne z góry do 10 –go dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek uchybienia terminowi płatności ;

zasądza od pozwanego Województwa (...) - Marszałka Województwa (...) na rzecz powódki J. Ż. rentę z tytułu zwiększonych potrzeb za okres od 1 marca 2022r. do 31 marca 2023r. w kwocie po 14.004,- (czternaście tysięcy cztery) złote , płatne z góry do 10 –go dnia każdego miesiąca
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek uchybienia terminowi płatności;

zasądza od pozwanego Województwa (...) - Marszałka Województwa (...) na rzecz powódki J. Ż. rentę z tytułu zwiększonych potrzeb począwszy od 1 kwietnia 2023r. w kwocie po 22.200 (dwadzieścia dwa tysiące dwieście) złotych , płatne z góry do 10 –go dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek uchybienia terminowi płatności;

w pozostałej część powództwo oddala;

tytułem kosztów procesu zasądza od pozwanego Województwa (...) - Marszałka Województwa (...) na rzecz powódki 9.288 (dziewięć tysięcy dwieście osiemdziesiąt osiem) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia prawomocności wyroku

odstępuje od obciążania powódki kosztami procesu

tytułem części nieuiszczonych kosztów sądowych nakazuje pobrać od pozwanego Województwa (...) - Marszałka Województwa (...) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Gliwicach kwotę 36.859,30 (trzydzieści sześć tysięcy osiemset pięćdziesiąt dziewięć 30/100) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia prawomocności wyroku.

SSO Łucja Oleksy-Miszczyk

Sygnatura akt I C 471/20

UZASADNIENIE

Powódka J. Ż. (poprzednio G.) wniosła o zasądzenie na jej rzecz solidarnie od pozwanych (...) SA w (...) - Marszałka Województwa (...) renty bieżącej z tytułu zwiększonych potrzeb oraz renty wyrównawczej w wysokości łącznie 20.000 zł miesięcznie, płatnej z góry do 10 dnia każdego miesiąca, począwszy od dnia 1 września 2020 roku w miejsce renty zasądzonej od pozwanego (...) S.A. w W. wyrokiem Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 12 lutego 2013 roku w prawie I C 1611/11 i renty zasądzonej od (...) w K. wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 13 lutego 2008 roku w sprawie o sygn. akt III C 1103/02 oraz kwoty 196.844.89 zł tytułem różnicy pomiędzy skapitalizowaną rentą z tytułu zwiększonych potrzeb oraz rentą wyrównawczą należną za okres od 1 sierpnia 2017 roku do 31 sierpnia 2020 roku, a rentą wypłaconą powódce przez pozwanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia doręczenia pozwanym odpisu pozwu. W uzasadnieniu wniosku powódka podniosła, że od czasu nieudanej operacji kręgosłupa w dniu 3 listopada 2000 roku cierpi m.in. na niedowład kończyn dolnych sięgający do linii żeber, niedowład zwieraczy, spastykę kończyn dolnych oraz dolegliwości bólowe.

Na rozprawie w dniu 1 grudnia 2020r. (k. 193) pełnomocnik powódki sprecyzował żądanie renty w ten sposób, iż wniósł o zasądzenie renty z tytułu zwiększonych potrzeb w kwocie 16.355,94 zł oraz renty wyrównawczej w kwocie 3.644,06 zł płatnej z góry do 10-go dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami za opóźnienie począwszy od 1-go września 2020 roku. Żądanie zabezpieczenia obejmuje rentę wyrównawczą i rentę z tytułu zwiększonych potrzeb w opisanych wyżej proporcjach.

Pismem z dnia 23 marca 2023r. powódka rozszerzyła żądanie pozwu, domagając się począwszy o dnia złożenia pisma zasądzenia renty po 28.592 zł miesięcznie i wniosła o zmianę postanowienia z dnia 7 kwietnia 2022r. poprzez zasądzenie na czas trwania postępowania renty z tytułu zwiększonych potrzeb po 28.592,- zł. W uzasadnieniu powódka podnosiła, że od daty wydania ostatniego orzeczenia w przedmiocie zabezpieczenia koszty zaspokajania jej zwiększonych potrzeb uległy zmianie w zakresie zakupu środków zaopatrzenia medycznego i higienicznych, rehabilitacji, zakupu leków, opieki, pomocy psychologicznej (pismo zmieniające zadania k. 653). Na rozprawie w dniu 13 czerwca 2023r. (k. 857) pełnomocnik powódki jako datę początkowa dla podwyższenia renty z tytułu zwiększonych potrzeb wskazał 1 kwietnia 2023r.

Pozwani wnieśli o oddalenie powództwa, podnosząc że żądania powódki są wygórowane, a kwoty dotychczas świadczone tytułem zwiększonych potrzeb powódki są wystarczające, a nadto że powódka nie dąży do ograniczenia wysokości szkody, co mogłaby czynić korzystając z systemu refundowanych świadczeń opieki zdrowotnej. Pozwane Województwo (...) podnosiło nadto, że odpowiedzialność pierwotnego zobowiązanego tj. (...) w K., nie wynikała z błędu w sztuce medycznej, ale braku pouczenia przedstawicieli ustawowych małoletniej wówczas powódki o możliwych powikłaniach pooperacyjnych. Pozwany (...) S.A. powołał się nadto na wyczerpanie sumy ubezpieczenia.

Sąd ustalił co następuje:

Powódka od urodzenia cierpiała na schorzenia kręgosłupa (skoliozę). Z tego powodu była leczona i zakwalifikowana do zabiegu wszczepienia tytanowych implantów. Proces ten przebiegał etapami od marca 2000r. W dniu 3 listopada 2000r. powódka została poddana zabiegowi operacyjnemu kręgosłupa. Zabieg przeprowadzono w (...). (...) (...) w K.. Następstwem operacji jest daleko posunięta niepełnosprawność i całkowita niesamodzielność powódki.

Odpowiedzialność szpitala, w którym zabieg został wykonany, za stan zdrowia powódki, przesądzona została wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 13 lutego 2008r. w sprawie III C 1103/02. Z uzasadnienia wyrku wynika, że sam zabieg operacyjny nie był dotknięty błędem w sztuce lekarskiej, niemniej istnieją wysokie prawdopodobieństwo, że do takiego błędu doszło na etapie przygotowania powódki do znieczulenia i w ramach podejmowanych działań anestezjologicznych, a obecny stan zdrowia powódki prawdopodobnie jest wynikiem nieprawidłowości do jakich doszło w związku ze znieczuleniem powódki na potrzeby zabiegu. W dokumentacji medycznej powódki, pomimo leżącego po stronie szpitala obowiązku jej sporządzenia i przechowywania, brakowało materiału pozwalającego wykluczyć istniejące w tym zakresie wątpliwości. W tych warunkach Sąd Okręgowy w Warszawie przyjął, że ciężar dowodu w zakresie wykazania prawidłowości czynności związanych z zabiegiem spoczywa na szpitalu. Niezależnie od tego Sąd stwierdził, iż szpital nie udzielił rodzicom powódki wystarczającego pouczenia w zakresie możliwych skutków i powikłań pooperacyjnych. Omawianym wyrokiem zasądzono na rzecz powódki zadośćuczynienie i rentę z tytułu zwiększonych potrzeb w wysokości 420,- zł miesięcznie, która to kwota została podwyższona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 3 lutego 2009r. w sprawie VI ACa 793/08 do 650,- zł miesięcznie (akta Sądu Okręgowego w Warszawie w załączeniu, uzasadnienie wyroku w sprawie III C 1103/02 Sądu Okręgowego w Warszawie k. 810). Wyrokiem z dnia 12 lutego 2013r. Sąd Rejonowy w Gliwicach w sprawie I C 1611/11 podwyższył przyznaną powódce rentę wyrównawczą do kwoty po 1650 zł miesięczne (akta w załączeniu). Renta ta następnie została podwyższona w trybie pozasądowym do kwoty od 1 września 2018r. do kwoty 2786 zł, od 1 stycznia 2019r. do kwoty po 3032 zł, od 1 września 2019r. do kwoty po 3352 zł i od 1stycznia 2020r. po 3583,- zł, a od 1 września 2020r. miała zgodnie z decyzja (...) wynosić po 6613 zł i obejmować m.in. koszty rehabilitacji w wysokości 4.000 zł i koszty opieki w wysokości 1.881,- zł. W okresie od stycznia do sierpnia 2019r. uwzględnione w wypłacanej rencie koszty rehabilitacji to 800 zł miesięcznie, a od 1 września 2019r. do 31 sierpnia 2020r. to 1000 zł miesięcznie. Koszty opieki wypłacane przez (...) wynosiły od stycznia 2019r. do stycznia 2020r. 1.650 zł, a następnie 1881,- zł, przy przyjęciu, że opieka ta sprawowana jest 5,5 godzin dziennie i stawki początkowo 10 zł/h, a następnie 11,40 zł/h (pisma (...) k. 61 i nast.). Wysokość renty w okresie począwszy od 1 sierpnia 2017r. do 31 sierpnia 2017r. nie była wystarczająca. Powódka przez cały ten czas nie była w stanie zaspokoić potrzeb związanych z rehabilitacją, które faktycznie wynosiły co najmniej 4000 zł miesięcznie i kosztów opieki, której rozmiar przez pozwanego został znacznie zaniżony.

Powódka porusza się wyłącznie na wózku inwalidzkim. Nie jest w stanie samodzielnie usiąść ani przemieścić się na wózek. Jej sprawność manualna i możliwość poruszania rękami jest również ograniczona. Nie jest w stanie zaspokoić samodzielnie żadnych potrzeb życiowych. Nie jest w stanie wykonywać nawet podstawowych czynności życia codziennego. Wymaga pomocy przy zmianie pozycji ciała, ubieraniu, przygotowaniu i jedzeniu posiłków, czynnościach higienicznych i załatwianiu potrzeb fizjologicznych. Oddanie moczu każdorazowo wymaga cewnikowania. Jest pieluchowana, nie kontroluje oddawania stolca. Nie jest w stanie samodzielnie wykonać czynności związanych z cewnikowaniem i zachowaniem higieny po załatwieniu potrzeb. Stan ogólny powódki, będący następstwem nieudanego zabiegu, powoduje szereg dalszych problemów zdrowotnych i życiowych, bezpośrednio oddziaływujących na koszty utrzymania powódki. Powódka cierpi na nawracające infekcje dróg moczowych, związane z ciągłym cewnikowaniem i trudnościami w zachowaniu higieny intymnej, cierpi na okresowo nawracające odleżyny i wymaga podejmowania działań zapobiegających ich powstawaniu i leczenia, wymaga intensywnej rehabilitacji, a z uwagi na stan psychiczny potrzebuje terapii psychologicznej. Odczuwa znaczne dolegliwości bólowe, wymagające stosowania środków farmakologicznych, które stale przyjmuje. Utrzymanie dotychczasowej sprawności i zmniejszenie dolegliwości bólowych wymaga stałej rehabilitacji. Zwiększone koszty utrzymania powódki związane z następstwami zabiegu w toku procesu ulegały zmianom, co uzasadnione było zarówno zakresem potrzeb jak i zmianą cen poszczególnych towarów lub usług.

Powódka niezależnie od innych kosztów, uwzględnionych przez pozwanych w dobrowolnie wypłacanej rencie z tytułu zwiększonych potrzeb, wymagała intensywnej rehabilitacji prowadzonej co najmniej pięć razy w tygodniu po 2 godziny. Wysokość wypłacanych przez pozwanych świadczeń nie pozwalała na zaspokojenie tych potrzeb, natomiast udokumentowane koszty tak prowadzonej rehabilitacji już po wniesieniu powództwa wynosiły 8.000 zł miesięcznie. Zasadność rozmiaru rehabilitacji jaka jest powódce niezbędna wynika z opinii (...) wydanej w niniejszej sprawie. Za niewygórowane zatem należy uznać żądanie powódki, aby za okres od stycznia 2019r. wypłacone już koszty rehabilitacji (początkowo 800, potem 100 zł miesięcznie) wyrównać w ramach renty skapitalizowanej do łącznej kwoty 4000 zł miesięcznie, co za cały ten czas dało 61.600 zł.

Niezwykle istotną potrzebą powódki jest konieczność zapewnienia jej opieki i pomocy zarówno w zakresie podstawowych czynności życia codziennego, jak i w zakresie utrzymania higieny i załatwiania potrzeb fizjologicznych. Zakres pomocy jakiej powódka wymaga jest ponadprzeciętne wysoki, a to z uwagi na stopień jej inwalidztwa, konieczność cewnikowania i niewłaściwą pracę zwieraczy. Czynności opiekuńcze wymagają z jednej strony pewnych umiejętności specjalistycznych (cewnikowanie), z drugiej wiążą się z dużym wysiłkiem fizycznym (powódkę trzeba podnosić czy przenosić z wózka na inne miejsce). Ograniczenie wypłaty renty z tytułu zwiększonych potrzeb na zaspokojenie kosztów opieki do równowartości 5,5 godziny jest zatem niezasadne. Powódka wymaga opieki co najmniej przez 11 godzin dziennie, co przystawce zastosowanej przez pozwanego (...) daje miesięcznie 3.672,- z, a zatem żądanie wyrównania renty w tym zakresie poprzez o kolejne 1,5 godziny dziennie przy przyjęciu stonowanych przez pozwanego stawek (10 zł za godzinę od stycznia 2019r. i 11,40 zł za godzinę począwszy od lutego 2020r.) nie jest żądaniem wygórowanym i w zasadzie nie pokrywa faktycznych kosztów opieki jakie powódka ponosiłaby, gdyby nie pomoc osób najbliższych. Wyliczona wedle zasad przyjętych przez powódkę skapitalizowana kwota należną jej tytułem kosztów opieki to 8.991,- zł.

W okresie od 1 września 2020r. do 28 lutego 2022r. koszty jakie powódka ponosiła z tytułu zwiększonych potrzeb wynosiły łącznie 13.204,- zł miesięcznie i obejmowały: koszty rehabilitacji w wysokości 8.000 zł miesięcznie przy przyjęciu rehabilitacji prowadzonej po dwie godziny dziennie przez pięć dnia w tygodniu i przyjęciu stawki za godzinę rehabilitacji w wysokości 200,- zł, koszty opieki w wysokości 3.672,- zł przy przyjęciu, że opieka ta musi być sprawowana co najmniej 11 godzin dziennie i przyjęciu stawki za godzinę uznanej i dotychczas dobrowolnie wypłacanej przez pozwanego (...), koszty leczenia, w tym zakupu leków, wizyt lekarskich prywatnych, a także koszty terapii psychologicznej w wysokości średnio 500,- zł miesięcznie, koszty dodatkowe (np. serwisowanie wózka inwalidzkiego w wysokości 36,- zł, koszty zakupu środków higienicznych (pieluchomajtek, podkładów, cewników) w wysokości 506,- zł tj. w wysokości dotychczas przyznanej i wypłacanej przez (...), koszty dojazdów w wysokości 200,- zł, wyliczone w oparciu o założenie, że powódka opuści miejsce zamieszkania 4-5 razy w ciągu miesiąca, a przejazd taksówką na terenie miasta i w jego pobliżu kosztuje w obie strony około 40-50 zł a także dodatkowe koszty bieżącego utrzymania takie jak zwiększone koszty wyżywienia z uwagi na dietę czy zwiększone koszty zakupu odzieży - w wysokości 200,- zł miesięcznie.

Za okres od 1 marca 2022r. do 31 marca 2023r. Sąd ustalił koszty utrzymania powódki z tytułu zwiększonych potrzeb na kwotę po 14.004,- zł miesięczni i obejmują one koszty rehabilitacji w wysokości 8.000 zł miesięcznie przy przyjęciu rehabilitacji prowadzonej po dwie godziny dziennie przez pięć dni w tygodniu i przyjęciu stawki za godzinę rehabilitacji w wysokości 200,- zł, koszty opieki w wysokości 3.672,- zł, koszty leczenia, w tym zakupu leków, wizyt lekarskich prywatnych, a także koszty terapii psychologicznej w wysokości średnio 1200,- zł miesięcznie, przy czym koszty te obliczone zostały przy przyjęciu, że powódka korzysta z terapii osiem razy w miesiącu, a koszt terapii to jednorazowo 150,- zł, koszty dodatkowe (np. serwisowanie wózka inwalidzkiego) w wysokości 36,- zł, koszty zakupu środków higienicznych (pieluchomajtek, podkładów, cewników) w wysokości 506,- zł, koszty dojazdów w wysokości 200,- zł, dodatkowe koszty bieżącego utrzymania takie jak zwiększone koszty wyżywienia z uwagi na dietę czy zwiększone koszty zakupu odzieży - w wysokości 200,- zł miesięcznie.

Począwszy od 1 kwietnia 2023r. Sąd ustalił koszty ponoszone przez powódkę z tytułu zwiększonych potrzeb na 22.200 zł miesięcznie i obejmują one: zakup cewników około 1200,- zł miesięcznie, środków opatrunkowych i medycznych ( w tym koszty komory hiperbarycznej) związanych z leczeniem odleżyn oraz środków higienicznych niezbędnych do codziennego funkcjonowania powódki tj. pieluch, dodatkowych podpasek służących pieluchowaniu, podkładów, prześcieradeł – łącznie około 1000 zł miesięczne, koszty rehabilitacji 8000 zł miesięcznie (dwie godziny dziennie w dni robocze przy stawce 200 zł za godzinę), koszty zakupu leków 500 zł miesięcznie, koszty pomocy psychologicznej 1200 zł miesięcznie i koszty opieki w wysokości 9.900 zł miesięczne. Wybór rodzaju stosowanych przez powódkę cewników wiąże się z koniecznością ich dostosowania do indywidualnych potrzeb powódki. Powódka nie zaprzecza, że na rynku dostępne są cewniki tańsze, niemniej ich stosowanie jest dla niej bardziej niekomfortowe, prowadzi do dolegliwości bólowych i powikłań. Wszystkie opisane wyżej wydatki uwzględnione zostały w kwotach jakie pozostają powódce do zapłaty po korzystaniu z refundacji z NFZ. Koszty opieki obliczono przy przyjęciu, że powódka nie jest w stanie uzyskać opieki refundowanej przez NFZ w odpowiednim zakresie i jest zmuszona korzystać z usług świadczonych po cenach rynkowych. Opiekę taką wyceniono na 410 zł dziennie i obejmuje ona dziennie trzy oddzielne wizyty dostosowane porą dnia i czasem trwania do potrzeb powódki. Cena obejmuje koszty dojazdów i czynności pielęgnacyjno opiekuńcze takie jak cewnikowanie, przenoszenie powódki ( na łóżko, na wózek, wkładanie do wanny i wyciągane z wanny), pomoc w ubieraniu, toalecie, zmiany pampersów. Powódka korzysta z wizyt pielęgniarskich w ramach opieki długoterminowej refundowanej cztery razy w tygodniu, co daje średnio 16 wizyt w miesiącu. Łączny koszt miesięczny usługi świadczonej po cenie rynkowej świadczonej w zakresie jakiego wymaga powódka to 12.300 zł. Zważywszy na to, że powódka przez 16 dni w tygodniu powódka korzysta z pomocy pielęgniarki w ramach opieki długoterminowej, od zakresu usług objętych wspomniana wyżej ofertą należy odjąć 16 wizyt, co zmniejsza koszt opieki o 2.400 zł (po 150 zł za wizytę). Koszty opieki jakie ponosić musi powódka obejmują zatem kwotę 9.900 zł. Inne wydatki jakie powódka musi ponosić (koszty dojazdów, dostosowania odzieży, serwisowania wózka inwalidzkiego itp.) nie dadzą się precyzyjnie oszacować i na zasadach doświadczenia życiowego stosując odpowiednio przepis art. 322 k.p.c. Sąd określił je średnio na kwotę 400,- zł miesięcznie.

Powódka wezwała pozwanych do zapłaty renty w wysokości po 20.000 zł miesięcznie począwszy od lipca 2017r., przy czym wezwanie obejmowało rentę z tytułu zwiększonych potrzeb i rentę wyrównawczą (wezwanie k. 76).

Pozwany (...) S.A w W. był ubezpieczycielem odpowiedzialności cywilnej podmiotu leczniczego, który wykonywał zabieg. W toku procesu suma ubezpieczeniowa stanowiąca górną granicę jego odpowiedzialności uległa wyczerpaniu (okoliczność niekwestionowana przez pozostałe strony).

Opisany stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o przesłuchanie świadków E. G., K. G., Ł. F. na rozprawie w dniu 1 grudnia 2021r. k. 193, przesłuchanie powódki na rozprawie w dniu 17 grudnia 2020r., 7 kwietnia 2022r. i 4 kwietnia 2023r. oraz w oparciu o dokumentację medyczną powódki znajdującą się w aktach III C 1103/02 Sądu Okręgowego w Warszawie i dołączoną do akt niniejszej sprawy k. 22-59, 707,733 orzeczenie o niepełnosprawności powódki k. 30, faktury i rachunki k. 91-117, 287-289, 460-483, 601-620,649-650, 658-695,708-714,734-735, 844-850, zaświadczenie o kosztach psychoterapii k. 401,i 656, informacje o kosztach rynkowych opieki i czynności pielęgniarskich w chwili składania pozwu k. 81,86-87 i z chwili orzekania k. 655 oraz opinię sądowo lekarską wydaną przez (...) w O. k. 522 i nast. Przeprowadzone dowody nie budzą wątpliwości co do wiarygodności i pozwalają na ustalenie stanu faktycznego w sposób zgodny z zasadami logiki i jednoznaczny. Jednym z elementów spornych stanu faktycznego była możliwość korzystania przez powódkę ze świadczeń podlegających refundacji w ramach systemu opieki zdrowotnej. Powódka wyjaśniała, iż świadczeń takich nie jest w stanie uzyskać lub są one nieadekwatne do jej potrzeb. Argumenty powódki zasługują na wiarę. Powódka w ramach zakupu leków czy środków higienicznych i opatrunkowych korzysta z przysługującej jej refundacji, co wynika bezpośrednio z przedkładanych przez nią faktur, na których każdorazowo odnotowywana jest kwota obejmująca pełną cenę, refundację i koszt ponoszony przez nabywcę. Jednocześnie powódka ma prawo do wyboru takich środków i towarów, jakie z uzasadnionych przyczyn zaspokajają jej potrzeby najlepiej i nie ma obowiązku ograniczania się do towarów lub usług podlegających pełnej lub wyższej refundacji, jeżeli są one dla niej nieodpowiednie. Taka sytuacja dotyczy np. nabywania cewników i środków opatrunkowych czy korzystania z usług rehabilitanta bądź psychologa. Uzasadnionym jest nabywanie przez powódkę cewników, które powodują jak najmniej komplikacji i dolegliwości bólowych, tak jak uzasadnione jest korzystanie wyłączne z rehabilitacji w ramach usług prywatnych, celem zapewnienia ciągłości tej rehabilitacji, jednolitości postępowania i jakości usługi – tym bardziej, że powódka nie jest w stanie uzyskać świadczeń darmowych w rozmiarze choćby zbliżonym do jej potrzeb. Podobnie uzasadnionym jest korzystanie z terapii psychologicznej wyłącznie w warunkach rynkowych, skoro powódka nie jest w stanie uzyskać świadczeń refundowanych w koniecznym dla niej rozmiarze i czasie. Trudności w dostępie do świadczeń medycznych, a także pielęgnacyjnych i opiekuńczych, w polskich warunkach od wielu lat są normą. Występują oczywiście w tym zakresie pewne lokalne różnice, niemniej wiedzą powszechną jest, że osoba, która nie przebywa w placówce opiekuńczej, nie jest w stanie uzyskać refundowanej całodobowej, a nawet wielogodzinnej opieki dziennej w ramach świadczeń refundowanych, co wynika przede wszystkim z przyczyn tak prozaicznych jak niedobór personelu i ograniczone środki finansowe jakie przekazywane są na omawiane cele. Opieka jakiej wymaga powódka, świadczona w ramach usług dostępnych na rynku, w sposób oczywisty generować musi wysokie koszty, wymaga bowiem zarówno pewnych umiejętności specjalistycznych (np. cewnikowanie, zaopatrzenie odleżyn i czynności zapobiegawcze), jak i znacznej siły fizycznej (powódkę trzeba podnosić, przenosić, wkładać i wciągać z wanny), a dodatkowo sprawowana jest w znacznym rozmiarze czasowym. Zasady doświadczenia życiowego wskazują w tej sytuacji, że cena oferowanych powódce usług opiekuńczych nie jest wygórowana.

Sąd zważył co następuje:

Pozwane Województwo (...) odpowiada jako podmiot, który przejął zobowiązania zlikwidowanej placówki medycznej Zasada dotycząca renty należnej powódce od pozwanych została przesadzona wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie w sprawie III C 1103/02. Podstawą prawną zasądzenia renty były przepisy art. 415 k.c. w związku z art. 444 § 1 k.c. i 445 k.c. Z uzasadnienia Sądu Apelacyjnego w Warszawie rozpoznającego apelację w tamtej sprawie wynika, że „zabieg medyczny wykonany bez świadomie wyrażonej zgody pacjenta lub jego przedstawicieli ustawowych jest czynnością bezprawną nawet wówczas gdy wykonany jest godne z zasadami wiedzy i uzasadnia odpowiedzialność pozwanego za następstwa takiego zabiegu w postaci trwałego uszczerbku na zdrowiu na podstawie art. 430 k.c. w zw. z art. 415 k.c., a w konsekwencji uprawnia powódkę do dochodzenia roszczeń wynikających z art. 444 § 1 k.c. i art. 445 k.c.”. Stanowisko to zgodnie z regułą zawartą w art. 365 § 1 k.p.c. jest wiążące dla Sądu orzekającego w niniejszym postepowaniu. Wbrew argumentacji pozwanego nie istnieją żadne okoliczności nakazujące różnicowanie zakresu odpowiedzialności z tytułu renty na zwiększone potrzeby w zależności od charakteru deliktu jaki stanowiło zdarzenie wywołujące szkodę. W tej sytuacji okoliczność, że w wyroku przesądzającym zasadę odpowiedzialność pozwanego nie przywołano błędu medycznego jako faktycznej podstawy odpowiedzialności, jest bez znaczenia dla zakresu tej odpowiedzialności.

Zgodnie z art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu. W myśl § 2 cytowanego przepisu jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

Niniejsze rozstrzygnięcie dotyczy żądań powódki wynikających ze zwiększonych potrzeb, będących następstwem nieudanego zabiegu operacyjnego. Poza sporem jest, że odpowiedzialność cywilna za skutki tego zabiegu spoczywa obecne na pozwanym Województwie (...). Zasada tej odpowiedzialności została już przesądzona, a wysokość roszczeń w przeważającej części została w myśl art. 6 k.c. wykazana przez powódkę w ramach zaoferowanego obszernego materiału dowodowego, co zostało szczegółowo omówione w części ustalającej stan faktyczny. W tej sytuacji Sąd zasądził od pozwanego Województwa (...) - Marszałka Województwa (...) na rzecz powódki jako skapitalizowaną rentę z tytułu zwiększonych potrzeb za okres od 1 sierpnia 2017r. do 31 sierpnia 2020r. kwotę 71.591 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 2 października 2020r., rentę z tytułu zwiększonych potrzeb za okres od 1 września 2020r. do 28 lutego 2022r. w kwocie po 13.204,- złote , płatne z góry do 10 –go dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek uchybienia terminowi płatności , za okres od 1 marca 2022r. do 31 marca 2023r. w kwocie po 14.004,- złote , płatne z góry do 10 –go dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek uchybienia terminowi płatności, a począwszy od 1 kwietnia 2023r. w kwocie po 22.200 złotych , płatne z góry do 10 –go dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek uchybienia. W pozostałej części żądania powódki oddalono jako wygórowane.

Orzeczenie o odsetkach za opóźnienie w płatności opiera się o przepisy art. 481 § 1 i 2 k.c., przy czym jako datę naliczania odsetek od renty skapitalizowanej przyjęto zgodne z żądaniem pozwu dzień jego doręczenia ( roszczenie było już w tym dniu wymagalne), a co do należności zasądzonych od 1 września 2020r. każdorazową datę ich wymagalności.

Jak wynika z treści pozwu w zakresie renty skapitalizowanej powódka domagała się zasądzenia 71.591 zł, a następnie na rozprawie w dniu 13 czerwca 2023r. ograniczyła żądanie w tym zakresie do kwoty 70.591,- zł. Ograniczenie powództwa umknęło uwadze Sądu w momencie wyrokowania, a zasądzenie renty skapitalizowanej (pkt 1 wyroku) ponad kwotę 70.591 zł stanowiło wyjście poza granice żądania.

Odpowiedzialność pozwanego (...) S.A. opierała się na umowie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zawartej ze szpitalem, w którym powódka poddawana była operacji (art. 822 § 1 k.c.). W toku procesu suma ubezpieczenia określająca górną granicę odpowiedzialności pozwanego uległa wyczerpaniu. Zgodnie z art. 824 § 1 k.c. jeżeli nie umówiono się inaczej, suma ubezpieczenia ustalona w umowie ubezpieczenia, stanowi górną granicę odpowiedzialności ubezpieczyciela. Jako, że w momencie wyrokowania środki wypłacone przez (...) S.A. ma rzecz powódki w ramach realizacji obowiązków wynikających z umowy ubezpieczenia przekroczyły sumę ubezpieczenia, żądania co do tego pozwanego, pomimo tego, że był on legitymowany do udziału w sprawie w chwili wniesienia pozwu, podlegały oddaleniu.

Orzeczenie o kosztach oparto o przepis art. 100 k.p.c., przy przyjęciu, iż powódka utrzymała się ze swoimi żądaniami w około 86%. Rozstrzygnięcie o kosztach obejmuje również koszty postępowania w zakresie renty wyrównawczej (z tytułu utraconych dochodów), której orzeczono wyrokiem częściowym z dnia 7 kwietnia 2022r. Na nieuiszczone koszty sądowe złożyły się opłata od pozwu obliczona od kwoty rozszerzonego żądania 26.998,- zł oraz wydatki na biegłych 1.213,65 zł (k. 374) i 14.648,- zł (k. 572), łącznie 42.859,65 zł, którymi to kosztami stosowanie do wyników postpowania obciążono pozwanego (art. 113 u.k.s.c.).

Sąd odstąpił od obciążania powódki nieuiszczonymi kosztami sądowymi oraz kosztami udziału w procesie pozwanego (...) S.A., mając na względzie charakter roszczenia, sytuację życiową i majątkową powódki, a co do pozwanego (...) S.A. również fakt, że podmiot ten był legitymowany bierne do występowania w sprawie w chwili wniesienia pozwu, a okoliczności uzasadniające oddalenie powództwa ziściły się dopiero w w toku procesu, przy czym stało się to w dużej mierze na skutek podwyższenia świadczeń należnych powódce od zobowiązanego kolejnymi postanowieniami o udzieleniu zabezpieczenia.

SSO Łucja Oleksy-Miszczyk

.