Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 kwietnia 2023 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Wojciech Hajduk
Protokolant:	Aleksandra Strumiłowska

po rozpoznaniu w dniu 26 kwietnia 2023 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa M. R., K. R.

przeciwko (...) z siedzibą w W.

o ustalenie i zapłatę

1.  ustala, że stosunek prawny wynikający z umowy kredytu hipotecznego nr (...) (...) z dnia 3.07.2008 r. zawartej pomiędzy powodami M. R. i K. R. a (...) w W. nie istnieje wobec nieważności umowy;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powodów jako wierzycieli solidarnych kwotę 107.001,89 (sto siedem tysięcy jeden 89/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 26.04.2023 r.;

3.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

4.  zasądza od pozwanego na rzecz powodów jako wierzycieli solidarnych kwotę 4.600 (cztery tysiące sześćset) złotych tytułem kosztów postępowania.

SSO Wojciech Hajduk

IC 447/22 UZASADNIENIE

Powodowie M. R. i K. R. w ostatecznie sprecyzowanym żądaniu domagali się ustalenia nieistnienia pomiędzy stronami stosunku prawnego wynikającego z umowy kredytu nr (...) (...) z 3.07.2008r. oraz zasądzenia na ich rzecz 107.001,89zł ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 55.314,67zł od dnia 20.03.2020 oraz kwoty 16.592,85 zł od dnia następnego po doręczeniu pisma rozszerzającego żądanie (pozew i pismo powodów z 17.01.2022 k-376-382). Uzasadnili, że zawarli umowę o kredyt hipoteczny nr (...) (...) indeksowany do waluty obcej CHF na kwotę 150.000,00zł na okres 420 miesięcy, oprocentowany stawką LIBOR 3M. W umowie wskazano, że kwota wypłacona zostanie przeliczona zgodnie z kursem kupna franków szwajcarskich wg Tabeli Kursów Walut Obcych obowiązującej w Banku. Po wypłacie kredytu lub transzy bank miał wysłać pismo informujące o wysokości pierwszej raty, kwocie kredytu w CHF, jego równowartości w walucie polskiej zgodnie z kursem kupna waluty obcej według wymienionej tabeli ustalanej przez pozwany bank. Umowa nie zawierała żadnych postanowień dotyczących ustalania kursów przez pozwany bank. Nie ustalono żadnych obiektywnych mierników lub warunków ustalania kursów walut, pozostawiając całkowitą dowolność kredytodawcy. Integralną częścią umowy był Regulamin kredytowania osób fizycznych w ramach usług bankowości hipotecznej w (...). Regulamin. Kredyt został wypłacony jednorazowo. Pozwany przeliczył kwotę kredytu na walutę szwajcarską po ustalonym przez siebie kursie. W konsekwencji wysokość kredytu została przez pozwanego arbitralnie ustalona. W okresie od 11.08.2008 do 10.12.2021r wpłacili pozwanemu 107.001zł. Zarzucili abuzywność §2pkt2 umowy oraz §7pkt1 umowy oraz §8ust3, §9ust4, §10 ust4-5 i §13 Regulaminu kredytowania osób fizycznych. Prowadzi to do naruszenia art. 69 ust. 1 i 2 pkt 3 prawa bankowego poprzez brak określenia kwoty i waluty kredytu oraz abuzywność powołanych wyżej postanowień umownych. Wg powodów umowa nie tylko nie określa wysokości kredytu w złotych polskich, ale także nie precyzuje mechanizmu dokonania przeliczenia, co daje bankowi możliwość jednostronnego kształtowania wysokości zobowiązania co powoduje, że jest sprzeczna z art. 353 ^{( 1)}kc i 358 ^{( 1)} kc. Stosunek umowny został tak ukształtowany, że ryzyko walutowe zostało przerzucone w całości na konsumenta i w tym zakresie naruszono obowiązek informacyjny banku. Powoduje to nieważność umowy i uzasadnia żądanie ustalenia nieważności oraz zasądzenie nienależnie spełnionego świadczenia

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości. Zarzucił przedawnienie roszczeń, zaprzeczył również aby umowa była nieważna i aby umowa zawierała klauzule abuzywne. Pozew ma na celu podważenie umowy sprzecznie z rolą i funkcją indywidualnej kontroli postanowień umownych, które zostały indywidualnie uzgodnione. Powód nie ma interesu prawnego w żądaniu ustalenia nieważności umowy.

USTALENIA FAKTYCZNE

W dniu 3.07.2008r. powodowie zawarli z pozwanym umowę o kredyt hipoteczny nr (...) indeksowany do waluty obcej CHF na kwotę 150.000,00zł na okres 420 miesięcy, oprocentowany stawką LIBOR 3M. Celem kredytu była sfinansowanie budowy domu mieszkalnego. Umowa została sporządzona na podstawie wzorca banku, wskazano w niej min. że kwota kredytu jest indeksowana do CHF, spłata nastąpi w równych miesięcznych ratach. W §2 pkt2 umowy wskazano, że kredyt jest indeksowany do CHF, po przeliczeniu wypłaconej kwoty zgodnie z kursem kupna CHF wg Tabeli Kursu Walut Obcych obowiązującej w Banku w dniu uruchomienia kredytu lub transzy. Po uruchomieniu kredytu lub pierwszej transzy.., bank wysyła kredytobiorcy pismo, informujące o wysokości pierwszej raty kredytu w CHF oraz jego równowartości w PLN zgodnie z kursem kupna wg Tabeli Kursu Walut Obcych obowiązującej w Banku w dniu uruchomienia kredytu/transzy, przy czym zmiany kursów walut w trakcie okresu kredytowania mają wpływ na wysokość kwoty kredytu i raty kapitałowo odsetkowej. W §7pkt1 umowy wskazano, że kredytobiorca zobowiązuje się spłacić kwotę kredytu w CHF ustaloną zgodnie z § 2 w złotych polskich, z zastosowaniem kursu sprzedaży obowiązującego w dniu płatności raty, zgodnie z Tabelą Kursu Walut Obcych [umowa §2 pkt 1-3; §6 pkt1-6, §7 pkt 1-4 k-25-27]. Z §2 pkt 18, §3pkt2 i §8pkt3 „regulaminu kredytowania osób fizycznych w ramach usług bankowości hipotecznej w (...)”, wynika, że kredyt może być indeksowany kursem waluty obcej na podstawie obowiązującej w banku (...) walut obcych. W przypadku kredytu indeksowanego kursem waluty obcej kwota raty spłaty obliczana jest wg kursu sprzedaży dewiz obowiązującego w Banku na podstawie Tabeli Kursów Walut Obcych. Również w §9pkt4, §10pkt4i5, §11pkt4 i 13pkt4, które dotyczyły: wypowiedzenia umowy przez bank, wcześniejszej spłaty, przewalutowania kredytu i odnawiania zabezpieczeń Regulamin odsyłał do Tabeli kursów walut obcych [§2 pkt18, 10pkt4i5, §3pkt2, §8pkt3 oraz §9pkt4, §10pkt4i5, §11pkt4 i 13pkt4 regulaminu k-31-37]. Regulamin w §8ust4 warunkowo przewidywał możliwość spłaty kredytu w walucie kredytu, o ile bank miał w ofercie prowadzenie rachunku w walucie kredytu.

Do zawarcia umowy doszło gdy powodowie poszukiwali możliwości sfinansowania rozpoczętej budowy domu. Wszystkie formalności, za wyjątkiem podpisania umowy, zostały przeprowadzone w firmie pośredniczącej (...). W trakcie spotkania w siedzibie pośrednika doradzono im by zaciągnęli kredyt indeksowany do CHF lub euro. Zdecydowali się na indeksowany do CHF jako korzystniejszy. Podpisali pisemną informację dla wnioskodawców ubiegających się o produkty hipoteczne indeksowane kursem waluty obcej oparte na zmiennej stopie procentowe z datą 7.05.2008, która informowała, że „ wybierając zadłużenie w walucie obcej kredytobiorcy korzystają z niższego oprocentowania w porównaniu z kredytem złotowym i spłacają miesięcznie niższą ratę kredytu…, co wynika ze znacznej różnicy wysokości stawek referencyjnych……. kredytobiorcy narażeni są na ryzyko zmian kursów walutowych. Występowanie ryzyka kursowego sprawia, że zarówno rata jak i wysokość zadłużenia przeliczana na PLN na dany dzień podlega ciągłym wahaniom, w zależności od kursu waluty. Ryzyko kursowe jest mniejsze gdy o kredyt walutowy ubiega się osoba osiągająca dochody w tej samej walucie...., warto rozważyć zaciągnięcie długoterminowego kredytu w PLN, kredyty walutowe w długim okresie mogą okazać się droższe..” Dokument ten zawierał również informację o ryzyku zmian stóp procentowych, zachęcał do zapoznania się z aktualnymi prognozami dotyczącymi kursu waluty sporządzanymi przez analityków i historycznymi danymi na temat zmian kursów, a także zawierał tabelę obejmującą symulację wpływu wzrostu stopy procentowej i kursu waluty na wysokość raty kredytu. Tabela zawierała przykłady wysokości raty kapitałowo-odsetkowej kredytu w sytuacjach gdy:

- stopa procentowa kredytu w CHF jest równa wysokości stopy procentowej kredytu w PLN przy kapitale wyższym o 20%,

- kurs CHF wzrośnie o 14,22%

-stopa procentowa wzrośnie o 400pb,

-stopa procentowa wzrośnie o wartość stanowiącą różnicę między maksymalną i minimalną wartością stopy referencyjnej z ostatnich 12 m-cy.

Nie wyjaśniono jednak długofalowych zagrożeń wynikających ryzyka kursowego i nie wyjaśniono wpływu wahań kursowych na wysokość kapitału do spłaty i raty kredytowej. Przekazano im wydruk wahań kursowych CHF w okresie od 2000r. do 03.2008, potwierdzał stabilność tej waluty. Nie poinformowano o możliwości spłaty w walucie kredytu. Powodowie nie mieli świadomości, o możliwości jakiegokolwiek negocjowania warunków umowy, nie zostali o tym poinformowani, nie poinformowano o dotychczasowym kształtowaniu się kursu CHF. Spotkanie sprowadziło się do wyboru kredytu i podpisania dokumentów. W efekcie żadne postanowienia umowne nie były indywidualnie uzgadniane z wyjątkiem tych, które dotyczyły wysokości kredytu i czasu spłaty Poinformowano powodów, że otrzymają kredyt w złotówkach i będą spłacali w złotówkach. Podpisanie umowy miało miejsce w oddziale banku [zeznania powódki k- 433-434, zeznania powoda k-433, wniosek kredytowy k-249-251; podejmowanie decyzji kredytowej k-252-258; informacja dla wnioskodawców ubiegających się o produkty hipoteczne indeksowane kursem waluty obcej k-259 wykres z kursem franka w odniesieniu do PLN w okresie od 24.02.2000r do 25.03.2008r k-260 historia zmian stawki referencyjnej w okresie 2005-2008r. k-260v].

Kredyt wypłacono w dwóch transzach 10.07.2008 i 7.11.2008r. W okresie od 11.08.2008 do 10.12.2021r spłacili pozwanemu 107.001zł [zaświadczenia o wysokości odsetek od kredytu hipotecznego k-63-97, zestawienie transakcji na koncie do obsługi kredytu k-262-267, dyspozycje wypłaty środków k-270,271].

Powyższy stan faktyczny ustalono głównie w oparciu o powołane wyżej dokumenty, a także zeznania powodów. Zeznania świadków S. M. (1) (k-354-356) K. M. (k-371-373), P. B. k-473-477 mają dla sprawy drugorzędne znaczenie. Świadkowie S. M. i K. M. nie mieli kontaktu z powodami nie brali udziału przy sporządzaniu umowy, Zeznania dotyczyły min. mechanizmów ustalania wysokości kursów walut, charakteru umowy kredytu indeksowanej do waluty obcej, obowiązków doradców bankowych w zakresie udzielania klientom informacji i pouczeń, sposobu przedstawienia im oferty w okresie gdy zawierana była umowa, jednakże w oderwaniu od konkretnej sytuacji powodów. świadek P. B. był pracownikiem firmy pośredniczącej w zawieraniu umów kredytowych, nie pamiętał przebiegu rozmów z powodami, zakresu swoich obowiązków, ani procedur obowiązujących przy oferowaniu kredytów i zawieraniu umów.

ROZWAŻANIA PRAWNE

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. prawo bankowe przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Należy wskazać, że w świetle utrwalonego poglądu w orzecznictwie i doktrynie, umowy kredyt indeksowany do waluty obcej były, w czasie zawarcia spornej umowy, dopuszczalne w świetle zasady swobody zawierania umów z art. 353 ¹ kc.

Analiza spornej umowy kredytu przez pryzmat art. 385 ¹ §1kc prowadzi do wniosku, że w nie doszło do jej skutecznego zawarcia z uwagi na rażące naruszenie interesów powoda jako konsumenta poprzez niekorzystne ukształtowanie jego sytuacji ekonomicznej na skutek nieusprawiedliwionej i niekorzystnej dysproporcji praw i obowiązków. Zgodnie z art. 385 ¹ §1kc postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

W pierwszym rzędzie należy dokonać oceny czy umowa zawierała niedozwolone postanowienia, jaki miały charakter, czy określały główne świadczenia stron.

Powodowie w pierwszej kolejności zarzucili, że zawarte w umowie klauzule ryzyka walutowego są abuzywne. W tym względzie należy zwrócić uwagę na treść następujących wyroków Trybunału Sprawiedliwości: z 30 kwietnia 2014r C-26/13; z 20 września 2017 r. C-186/16; z 20 września 2018r. C-51/17; z 14 marca 2019 r. C-118/17 oraz z dnia 3 października 2019 r. C-260/18. Orzeczenia te zapadły na tle umów kredytu zawartych z konsumentami i zawierających ryzyko walutowe (kredytu indeksowanego, denominowanego lub wprost kredytu walutowego). W ocenie TSUE nie jest możliwe odrywanie klauzuli ryzyka walutowego (wyrażonej czy to przez indeksację czy też denominację) od mechanizmu przeliczania waluty krajowej na walutę obcą i Trybunał Sprawiedliwości konsekwentnie kwalifikuje klauzule dotyczące ryzyka wymiany, do których zalicza także sposób ustalania kursu wymiany, jako klauzule określające główny przedmiot umowy kredytu. W wyroku z 20 września 2017r. C-186/16 dokonał wykładni art. 4 ust 2 dyrektywy Rady 93/13 z 5.04.1993r. W uzasadnieniu wyroku C- 260/18 (pkt 44 wyroku)Trybunał ponownie potwierdził swoje stanowisko w odniesieniu do kredytu indeksowanego, że klauzule dotyczące ryzyka wymiany określają główny przedmiot umowy. Orzeczenia te są wiążące dla Sądu Polskiego. Stosując prounijną wykładnię art. 385 ^{( 1)} § 1 k.c. w zw. z art. 4 i 6 art. dyrektywy 93/13 przyjęto więc, że kwestionowane przez powodów postanowienia umowy kredytu, które wprowadzają ryzyko kursowe (ryzyko wymiany) przez mechanizm indeksacji, stanowią klauzulę określającą główne świadczenia stron ( essentialia negotii). Tym samym w dalszym etapie rozważań, w świetle art. 385 ^{( 1 )}§1kc, konieczna jest ocena czy określone w spornej umowie oraz „regulaminie kredytowania osób fizycznych…” i stanowiące główne świadczenia stron klauzule ryzyka walutowego zostały sformułowane w sposób jednoznaczny, co skutkowałoby związaniem stron umową §2 pkt2, §7 pkt1 umowy oraz §8pkt3, §9 pkt4, §10 pkt4i5, §11pkt5i11, §12pkt3, §13pkt4 regulaminu kredytowania osób fizycznych w ramach usług bankowości hipotecznej w (...)]. Umowa kredytowa zastrzega warunki indeksacji świadczenia do kompetencji banku odsyłając do kursów walut zawartych w "Tabeli kursów walut obcych obowiązującej w banku." Prawo Banku do ustalania kursu waluty nie doznaje żadnych umownych ograniczeń w postaci skonkretyzowanych, obiektywnych kryteriów zmian stosowanych kursów walutowych. Bank swobodnie ustalał, według tylko sobie znanych zasad, kursy walut, mając nieograniczone prawo kształtowania raty. Jest to równoznaczne z prawem dowolnego kształtowania wysokości świadczeń głównych (wysokości raty i całej należności) w czasie trwania stosunku prawnego. Tym samym nie można mówić o jednoznacznym określeniu głównego świadczenia. Umowa powoduje swoistą nierówność informacyjną stron. Powodowie jako konsumenci, na podstawie treści umowy, w chwili jej zawarcia, nie byli w stanie oszacować całości kwoty, którą będą musieli spłacić w przyszłości, a o poziomie zadłużenia ratalnego [wysokości raty], dowiadywali się dopiero z pisma banku informującego o wysokości pierwszej raty, kwocie kredytu w CHF i jego równowartości w PLN oraz następnie w związku z podjęciem odpowiedniej sumy kolejnych rat z rachunku [§2 pkt 2 umowy]. Jest to nie do zaakceptowania, w tym zakresie umowa kształtuje prawa i obowiązki powoda w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco narusza ich interesy w rozumieniu art. 385 ^{( 1)}kc. Dodatkowym naruszeniem dobrych obyczajów i rażącym naruszeniem usprawiedliwionych interesów powoda jako konsumenta jest zastrzeżenie dwóch różnych kursów wymiany: kursu kupna dla przeliczenia wypłaconego przez bank kredytu, zaś kursu sprzedaży dla obliczania rat spłacanego kredytu. Powoduje to nieuzasadnione korzyści kosztem konsumenta i narusza równorzędność stron umowy przez nierównomierne rozłożenie uprawnień i obowiązków między partnerami stosunku obligacyjnego.

Należy wskazać również, że nie było wystarczające określenie w umowie, że „ zmiana kursów walut w trakcie trwania umowy mają wpływ na wysokość kwoty zaciągniętego kredytu oraz raty kapitałowo-odsetkowej [§2 pkt 2 umowy], czy „modelowych symulacji” wysokości raty kapitałowo odsetkowej [informacja dla wnioskodawców ubiegających się o kredyt mieszkaniowy, symulacja kursu 2000-2008r.]. Bank naruszył obowiązek rzetelnego poinformowania konsumentów. Bank naruszył obowiązek rzetelnego poinformowania konsumentów. Powinien przedstawić pełną informację umożliwiającą podjęcie racjonalnej decyzji o długofalowych skutkach, w tym przedstawić wahana kursów wymiany i ryzyko związane z zaciągnięciem kredytu w walucie obcej, klarownie wyjaśnić, jak na wysokość raty kredytu wpłynęłaby silna deprecjacja kursu waluty krajowej, a także wyjaśnić, że ryzyko kursowe z ekonomicznego punktu widzenia może okazać się trudne do udźwignięcia w przypadku dewaluacji waluty, co nie miało miejsca. Powodowie nie mieli realnej możliwości oddziaływania na treść postanowień umownych, nie zostały indywidualnie uzgodnione, podpisali umowę przygotowaną zgodnie z wzorcem banku, zostali zapewnieni o atrakcyjności kredytu. Stanowisko pozwanego, że przyjęcie przez konsumenta propozycji banku, wnioskowanie o kredyt w CHF poprzez zaznaczenie we wniosku kredytowym odpowiedniej rubryki przy możliwości wyboru innej waluty, oznacza rezygnację z pertraktacji i akceptację umowy, a jej podpisanie jest równoznaczne z indywidualnym uzgodnieniem postanowień umownych, nie zasługuje na uwzględnienie. Art. 385 ¹ § 3 k.c. stanowi, że nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Przez rzeczywisty wpływ należy rozumieć realną możliwość oddziaływania na treść postanowień umownych. Okoliczność, iż konsument znał treść danego postanowienia i nawet rozumiał je, nie może przesądzać o tym, że zostało ono indywidualnie uzgodnione. Uzgodnionymi indywidualnie są tylko takie klauzule umowne, na których treść istotnie mógł on w praktyce oddziaływać. W niniejszej sprawie powodowie nie mieli realnego wpływu na ewentualną zmianę klauzul proponowanych przez przedsiębiorcę nawet nie zdawali sobie z tego sprawy. Przyjęli propozycję kredytu jako najkorzystniejszą. O braku indywidualnych negocjacji postanowień umownych świadczy również, że klauzule indeksacyjne zostały zawarte również w regulaminie, a więc dokumencie, który nie podlega indywidualnym uzgodnieniom, a ponadto może być w każdej chwili zmieniony przez pozwanego. Również argumentacja pozwanego odwołująca się do faktycznego stosowania kursów nieodbiegających od rynkowych nie ma znaczenia dla oceny abuzywności postanowień umownych. Ocena abuzywności postanowień umownych jest niezależna od sposobu wykonywania umowy.

Również okoliczność , że §8ust4 regulaminu warunkowo przewidywał możliwość spłaty kredytu w walucie kredytu w niniejszej sprawie jest bez znaczenia. Pozwany nie wykazał by powodów poinformowano o tej okoliczności i zaproponowano im spłatę w CHF, nie wykazał by bank udostępniał konsumentom w lipcu 2008 rachunki walutowe w CHF [§8ust4 regulaminu k-36]. Ponadto w kredytach indeksowanych do waluty obcej spłata kredytu w walucie kredytu ma drugorzędne znaczenie dla oceny umowy. Konsumenci, na podstawie treści umowy, w chwili jej zawarcia, nie byli w stanie oszacować całości kwoty, którą będą musieli spłacić w przyszłości, skoro kwota wskazana w umowie w PLN była przeliczana na podstawie dowolnie ustalanego przez bank kursu na CHF już po podpisaniu umowy –tj. w chwili wypłaty kredytu.

Powyższe okoliczności powodują, że umowa stron nie wiąże. Skutek nieważności nie został również zniwelowany przez nowelę art. 69 Pr. bank wprowadzająca z dniem 26 sierpnia 2011 roku regulację wyrażoną w ust. 2 pkt 4a tej ustawy. Ustawa weszła w życie po zawarciu umowy. Na ważność umowy nie miały również wpływu zawarte aneksy.

Powodowie poinformowani przez Sąd na rozprawie w dniu 26.04.2023r o obowiązkach i możliwych negatywnych dla nich konsekwencjach związanych z ustaleniem nieważności umowy oświadczyli, że nie chcą jej utrzymania w mocy. Skoro nie doszło do skutecznego zawarcia umowy z uwagi na naruszenie normy art. 385 ¹ §1kc żądanie ustalenia nieważności umowy jest uzasadnione.

Zgodnie z art. 189kpc powód może żądać ustalenia istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa gdy ma w tym interes prawny. Interes prawny w ustaleniu występuje tylko wówczas gdy istnieje obiektywna potrzeba ochrony prawnej. Zgodnie z powszechnie przyjętym w doktrynie i orzecznictwie poglądem, interes prawny nie istnieje, gdy możliwe jest wytoczenie powództwa dalej idącego w swych skutkach. W niniejszej sprawie powód ma interes prawny w żądaniu ustalenia. Umowa została zawarta na 43 lata, okres ten nie upłynął. Żądanie ustalenia jej nieważności, niezależnie od żądania zapłaty tytułem wzbogacenia, gwarantuje pewność swojej sytuacji prawnej na przyszłość. Samo żądanie zapłaty nie gwarantowałoby takiej pewności prawnej. Do rozliczeń stron zastosowanie znajdą przepisy art. 405-411k.c. regulujące bezpodstawne wzbogacenie. Zgodnie z art. 405kc kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe zwrotu jej wartości. Obowiązkiem stron umowy kredytu jest wzajemne zwrócenie świadczeń. Roszczenia stron mają charakter odrębny (niezależny), co oznacza, że nie ulegają automatycznie wzajemnej kompensacji i konsument może żądać zwrotu w całości spłaconych rat kredytu niezależnie od tego, czy i w jakim zakresie jest dłużnikiem banku z tytułu zwrotu nienależnie otrzymanej kwoty kredytu. [uchwała SN z 7.05.2021 IIICZP 6/21]. Powodowie domagali się zasądzenia kwoty 202.908,28zł zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 188.689,36 od dnia 12.09.2020 oraz od kwoty 14.218,92zł od dnia następnego po doręczeniu odpisu pozwu

Żądanie zapłaty obejmuje świadczenia uiszczone przez przed wytoczeniem procesu i jest uzasadnione.

Zgłoszony przez pozwanego zarzut przedawnienia jest bezzasadny. W świetle art. 120 §1 kc bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia w którym roszczenie stało się wymagalne lub gdy wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie. Możliwość taką otworzyły orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości. Pierwszymi były wyroki z 30.04.2014r C-26/13, z 20.09.2017 r. C-186/16, z 20.09.2018r. C-51/17; z 14 marca 2019 r. C-118/17 oraz z 3.10 2019 r. C-260/18. Dla kredytobiorcy obecnie jest to termin 6 letni [art. 120§kc w zw. z art. 5 ust 1 ustawy z dnia 13.04.2018 r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw] , okres ten należy liczyć od 21.09.2017r. [wyrok Trybunału Sprawiedliwości 20 września 2017 r. C-186/16 jednoznacznie określający sytuację prawną konsumenta]. Pozew złożono 3.04.2020 tym samym termin przedawnienia został przerwany.

Na zasadzie art. 235 ² §1 pkt 2kpc pominięto dowód z opinii biegłego z zakresu finansów i bankowości oraz rachunkowości finansowej (k-434). Okazały się bezzasadny wobec ustalenia nieważności umowy w świetle art. 385 ¹ §1kc.

W związku z powyższym na mocy art. 189kpc w pkt 1 ustalono nieistnienie między stronami stosunku prawnego z umowy kredytu hipotecznego nr (...) (...) z dnia 3.07.2008r wobec nieważności umowy, w pkt 2 na zasadzie art. 405kc uwzględniono żądanie zapłaty w zakresie żądania głównego. O odsetkach orzeczono na zasadzie art. 481kc, zasądzono je od dnia wyrokowania. Całkowita bezskuteczność umowy kredytu staje się trwała (definitywna) wtedy, gdy należycie poinformowany o niedozwolonym charakterze postanowienia (bez którego umowa nie może wiązać) i jego konsekwencjach konsument nie wyraził świadomej i wolnej zgody na postanowienie, a jeżeli utrzymanie umowy jest możliwe po jej uzupełnieniu - sprzeciwił się temu uzupełnieniu [uchwała SN z 7.05.2021 IIICZP 6/21]. W pkt 3 w pozostałej części co do odsetek powództwo oddalono, w pkt 4 na zasadzie art. 98 kpc zasądzono koszty postepowania opłatę od pozwu i wynagrodzenie pełnomocnika wg minimalnej stawki.