Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 maja 2017 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Tadeusz Trojanowski
Protokolant:	sekr. sądowy Anna Szpręgiel

po rozpoznaniu w dniu 30 maja 2017 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. w P.

przeciwko M. S.

o zapłatę

utrzymuje w mocy w całości nakaz zapłaty z dnia 20 lutego 2015 roku wydany w sprawie o sygnaturze I Nc 1/15.

SSO Tadeusz Trojanowski

Sygn. akt I C 203/15

UZASADNIENIE

Powódka (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. wniosła o zasądzenie nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla od pozwanych (...) sp. z o.o. z siedzibą w K. oraz M. S. solidarnie kwoty 165 211, 65 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 2 listopada 2014 roku do dnia zapłaty oraz obciążenie pozwanych kosztami procesu.

W uzasadnieniu wskazała, iż pozwany M. S. w ramach zarządu pozwaną spółką nawiązał współpracę z powódką na najem sprzętu budowlanego na podstawie umowy oraz aneksu. Pozwany sprzęt pobrał i użytkował jednakże płatności regulował w sposób nieregularny, nie dotrzymywał terminów spłat, nie reagował na wezwania do zapłaty. Działania windykacyjne nie przyniosły żadnych efektów. Zobowiązania wobec powódki zabezpieczono wekslem In blanco który poręczył pozwany M. S.. Wobec braku kontaktu z pozwanym powódka wypełniła weksel zgodnie z deklaracją wekslową, wezwała pozwanych solidarnie do jego wykupu. Pozwana spółka na wezwanie nie zareagowała. Pozwany M. S. w odpowiedzi na wezwanie stwierdził iż roszczenie wobec niego jest bezpodstawne z uwagi na fakt, że „spółka nie ogłosiła upadłości”. Na dochodzoną sumę składa się kwota 161 801, 64 zł tytułem kwoty głównej oraz odsetki ustawowe za okres od dnia płatności poszczególnych faktur do dnia wykupu weksla.

Sąd wydał nakaz zapłaty zgodnie z żądaniem pozwu. Pozwana spółka (...) sp. z o.o. nie podjęła działań w sprawie jako strona pozwana natomiast pozwany M. S. w terminie wniósł zarzuty od nakazu zapłaty żądając oddalenia powództwa oraz obciążenie powódki kosztami procesu. W uzasadnieniu wskazał, że strona powodowa nie wskazała żadnych dowodów na okoliczność wysokości sumy wekslowej i wartości dochodzonego roszczenia co uniemożliwia weryfikację zasadności roszczeń. Na dzień przekazania weksla do dyspozycji powoda pozwana posiadała zawartą umowę o wielomilionowym wynagrodzeniu gwarantującym zapłatę należnego powódce wynagrodzenia. Na skutek działań kontrahenta (osoby trzeciej w niniejszym procesie) umowa została rozwiązana powodując zadłużenie. Pozwany zaprzeczył nadto, by nie kontaktował się z powódką na dowód czego przedłożył korespondencję e – mailową. W kolejnym piśmie z 6 czerwca 2016 roku wskazał, iż umowę podpisał na okres tygodniowy z aneksem na następny tydzień i tylko wyłącznie tego okresu dotyczył weksel In blanco. Należność za ten okres została uregulowana a sprzęt zdany (k. 128). W piśmie tym jednocześnie zapowiedział skierowanie do prokuratury zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa usiłowania wyłudzenia na jego szkodę przez powódkę kwoty dochodzonej pozwem.

Sąd ustalił:

Spółki (...) Sp.z o.o. z siedzibą w P. oraz (...) Sp.z o.o. z siedzibą w K. zawarły w dniu 8 marca 2013 roku umowę najmu oznaczonego sprzętu budowlanego-szalunków w ilości określonej w dokumencie magazynowym będącego własnością powódki przy czym w treści umowy strony posługują się wymiennie określeniami „wynajmujący”, „najemca” oraz „dzierżawca”. Sprzęt miał być użytkowany w okresie od dnia pobrania sprzętu do dnia zwrotu. W przypadku zmiany konfiguracji budowli mogą nastąpić zwroty poszczególnych elementów mogły nastąpić zwroty poszczególnych elementów lub dobrania kolejnych sprzętów (elementów zestawu) na postawie złożonego zamówienia. Rozliczenie okresu „dzierżawy” miało następować za okres faktycznego używania sprzętu. Umowa została zawarta na czas określony od 8 do 15 marca 2013 roku z możliwością przedłużenia. Czynsz miesięczny określono 2,45 za m2 powierzchni za dzień plus 23% podatku VAT. Czynsz był płatny raz w miesiącu w terminie 7 dni od daty wystawienia faktury przez powódkę. Powódka miała prawo zobowiązać pozwaną do zapłaty odsetek za opóźnienie w regulowaniu czynszu. Pozwana spółka miała wpłacić zaliczkę na poczet „dzierżawy” w wysokości 1500 zł. Pozwana został obciążona kosztami czyszczenia sprzętu (45 zł za godzinę) ewentualnie obowiązkiem oczyszczenia na własny koszt.

Roszczenia z umowy najmu zostały zabezpieczone wekslem In blanco wystawionym przez pozwaną spółkę, poręczoną przez pozwanego M. S.. Według umowy weksel miał charakter gwarancyjny – zabezpieczający pełną wartość dzierżawionego sprzętu i należności wynikających z umowy (par. 2 pkt 7 umowy). Miał on zostać zwrócony najemcy po zdaniu przedmiotu dzierżawy oraz uregulowaniu wszystkich należności. Powódka została upoważniona do naliczenia kosztów windykacji w wysokości 5% kwoty zadłużenia jeżeli pozwana pozostawała w zwłoce z zapłatą powyżej 30 dni po terminie płatności. W przypadku zwrotu sprzętu bez osprzętu czynsz dzierżawny miał być liczony w wysokości 6%/30 dni+23% za elementy według ich wartości (par. 4 ust. 1). Do umowy sporządzano aneksy przedłużające czas jej zawarcia na kolejne okresy oraz zmieniające wartość sprzętu.

Zgodnie z deklaracją wekslową powódka była upoważniona do wypełnienia weksla na sumę odpowiadającą wysokości zobowiązań wobec powódki z tytułu zawartej umowy najmu wraz z należnymi odsetkami w przypadku niewykonania przez pozwanych w terminie zobowiązań. Powódka została upoważniona do opatrzenia weksla datą płatności i miejscem płatności według swojego uznania przy powiadomieniu pozwanych listem poleconym oraz opatrzenia weksla klauzulą bez protestu. Zawiadomienie o wypełnieniu weksla winno być wysłane na adres wskazany w deklaracji. Pozwana miała prawo wypełnić weksel we wszystkich tych wypadkach gdy służy jej prawo ściągnięcia wszystkich swoich wierzytelności. Pozwani zobowiązali się do niezwłocznego informowania powódki o zmianie sposobu reprezentacji pozwanej spółki i w przypadku takiej zmiany do wymiany wyżej wymienionego weksla na równorzędny oraz do wymiany deklaracji na równorzędną. Wystawca weksla wyraził zgodę na dokonanie zabezpieczenia na oznaczonym rachunku bankowym na kwotę wpisaną przez wierzyciela na wekslu. Wszelkie koszty w tym koszty opłaty wekslowej wzięła na siebie pozwana spółka.

Przedmiot umowy był pozwanej spółce wydawany sukcesywnie począwszy od dnia jej zawarcia tj. od dnia 8 marca 2013 roku. Pozwani nie regulowali należności z tytułu umowy wobec czego powódka w piśmie z 29 kwietnia 2013 roku rozwiązała umowę dzierżawy, wezwała pozwanych do natychmiastowego zwrotu sprzętu w terminie do 7 maja 2013 roku pod rygorem obciążenia pozwanych opłatą za bezumowne korzystanie ze sprzętu w podwójnej wysokości. Wezwanie to okazało się bezskuteczne toteż powódka zaczęła naliczać opłaty za bezumowne korzystanie ze sprzętu: za czerwiec 2013 roku 19795, 46 zł; za lipiec 2013 roku 11 966, 06 zł; za miesiące wrzesień, listopad 2013 roku po 11544, 78 zł; za sierpień 2013 roku, grudzień 2013 roku, styczeń 2014 roku po 11929, 61 zł; za luty 2014 roku 10 775, 13 zł; za marzec 2014 roku 10 148, 30 zł; za okres 11 – 30 kwietnia 2014 roku, miesiąc czerwiec 2014 roku po 8904 zł; za miesiące maj oraz lipiec 2014 roku po 9200 zł.

W dniu 7 sierpnia 2013 roku w siedzibie pozwanej spółki odbyło się spotkanie z udziałem organów spółek powodowej oraz pozwanej z udziałem nadto przedstawiciela inwestora oraz kierownika budowy i kierownika robót w celu ustalenia spłat zobowiązań pozwanej wobec powódki oraz firmy (...) sp. z o.o. Ustalono, iż spłata nastąpi w drodze cesji z (...) J. P. z siedzibą w Ł. ul. (...) wykonującego roboty na rzecz (...) K. J. z siedzibą w K.. Spłaty miały następować w równych ratach w kwotach 10% wartości brutto od każdej wystawionej faktury na rzecz inwestora który będzie płacił na rzecz powódki. Wartość zadłużenia ustalono na dzień spotkania na kwotę 77 264, 19 zł. Zwrot sprzętu dla powódki miał nastąpić w całości do dnia 20 sierpnia 2013 roku. Ze spotkania sporządzono notatkę w sześciu egzemplarzach po jednym dla każdej osoby uczestniczącej w spotkaniu przy czym obecne osoby podpisywały poszczególne egzemplarze notatki z tym że nie wszystkie osoby złożyły podpisy, niektóre osoby podpisały tylko część egzemplarzy a ponadto podpisy były składane w rożnych miejscach.

Pozwana uregulowała łącznie 18892, 93 zł. W lutym 2014 roku pozwana spółka prosiła powódkę o spotkanie w celu omówienia kwestii płatności zaległych faktur oraz zdawania sprzętu wskazując, iż pozwanej „zależy na wyprostowaniu tegoż tematu oraz uregulowaniu płatności”. Mail podpisał następca pozwanego S. na stanowisku prezesa zarządu pozwanej spółki – (...). Powódka w odpowiedzi sygnalizowała nieuregulowanie zadłużenia za lipiec 2013 roku oraz podając szacunkową wysokość zadłużenia na ponad 100 000 zł.

Pismem z 24 października 2014 roku powódka poinformowała pozwanych o wysokości nieuregulowanego zadłużenia wskazując numery not księgowych niezapłaconych faktur na kwotę 131 676, 20 zł, naliczając opłatę za wartość zagubionych elementów (23 771, 55 zł) oraz odsetki za nieterminową płatność (9672, 85 zł) i uwzględniając wpłacone zaliczki (17294, 98 zł). Poinformowała o wypełnieniu w dniu 24.11.2014 roku (w rzeczywistości 24.10.2014) weksla na kwotę dochodzoną pozwem, datę płatności 31 października 2014 roku i wezwała do wykupu weksla na kwotę 165 211, 65 zł lub złożenia uzasadnionych zarzutów. W odpowiedzi na wezwanie do wykupu weksla pozwany oświadczył, iż żądanie zapłaty wobec siebie uważa za bezzasadne wskazując, iż spółka odpowiada za swoje zobowiązania dopóki nie ogłosi upadłości. Zapewnił, że faktury będą uregulowane albowiem pozwana wystawiła faktury na 1,75 mln zł a nadto w ostatnim czasie chorował i od dłuższego okresu czasu nie pełni już funkcji prezesa zarządu.

(dowody: umowa najmu z aneksami k. 16 - 19, weksel :kserokopia weksla k. 11,oryginał zdeponowany w Sądzie, deklaracja wekslowa k. 12; odpowiedź na wezwanie do wykupu weksla k. 20; korespondencja mailowa k. 53; notatki ze spotkania służbowego k. 90, 213 – 215; pismo rozwiązujące umowę i wezwanie do zwrotu sprzętu k. 145; noty księgowe oraz dokumenty magazynowe k. 147 – 183; dowody wpłat k. 193 - 197)

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie zgromadzonych w aktach sprawy dokumentów w postaci umowy, weksla, deklaracji wekslowej, wezwań do zapłaty których prawdziwość oraz autentyczność nie została zaprzeczona. Wątpliwości strony pozwanej budziła treść dokumentów księgowych. Poprawność wyliczeń służb księgowych strony powodowej była badana w toku sprawy; pozwany ostatecznie na rozprawie w dniu 21 lutego 2017 roku wyraźnie oświadczył, iż nie kwestionuje sposobu wyliczenia dochodzonej kwoty przez powódkę. Sporną kwestią przez całe postępowanie okazała się prawdziwość oraz autentyczność notatek służbowych ze spotkania w dniu 7 sierpnia 2013 roku. Do akt sprawy wpłynęło kilka egzemplarzy tej notatki o identycznej treści z różnymi podpisami oraz różną ilością podpisów. Podpis pani S. raz jest jako pierwszy bardziej na prawo(k.213), raz jako pierwszy bardziej na lewo(k.214)a raz jest jako drugi po podpisie pani Ś.(k.215), przy czym podpisy są numerowane od 2 do 6 (k.213) lub od 2 do 5(k.214,215).Na karcie 213 jest sześć podpisów, na karcie 214 jest pięć podpisów a na karcie 215 są cztery podpisy. Ponadto na karcie 222 z układem czterech podpisów są dwa punkty, zaznaczone przez pozwanego krzyżykami, wskazane na rozprawie k.224 (00:16:56), będące wg pozwanego śladami po oderwanej karteczce, przy czym pozwany nie wskazał jakie znaczenie miałoby mieć przyklejenie i oderwanie karteczki. Dokumentem w rozumieniu procedury cywilnej jest dokument oryginalny czyli posiadający pierwotnie naniesione podpisy a nie kserokopia czy fotokopia. W tym znaczeniu w aktach są dwa oryginały notatki – na karcie 90 (jego kopia jest na karcie 214) oraz na karcie 215.

Możliwość występowania w obrocie prawnym kilku egzemplarzy jednego dokumentu, opatrzonego podpisami różnych osób, wyjaśnił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 02.12.2009 r. ,I CSK 129/09,LEX 553656 .

W ocenie Sądu notatka ta nie miała decydującego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Strona powodowa w sposób przekonujący dla Sądu wyjaśniła wygląd tych notatek. W ocenie Sądu dokumenty te są istotne tylko o tyle, że na każdym egzemplarzu widniał podpis pozwanego świadczący o jego obecności na spotkaniu oraz potwierdzający iż treść notatki obrazuje rzeczywisty przebieg spotkania (tematykę poruszanych na nim rozmów) w szczególności sam fakt oraz ówczesną wysokość zadłużenia pozwanej względem powódki. Pozwany już w toku sprawy, w czerwcu 2016 roku zapowiadał skierowanie do prokuratury zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa wyłudzenia kwoty dochodzonej w niniejszym postępowaniu. Zapowiedź tą ponowił na przedostatniej rozprawie w lutym 2017 roku wnosząc w tym celu o odroczenie rozprawy, co uczyniono. Na ostatniej rozprawie, 30 maja 2017 roku, powód złożył kopię zawiadomienia daty 8 maja 2017 roku dotyczącego notatki ze spotkania służbowego z dnia 7 sierpnia 2013 roku. Sąd zwrócił uwagę, iż od pierwszej zapowiedzi do ostatniej rozprawy minął około jeden rok a mimo to pozwany złożył zapowiadane zawiadomienie dopiero pod koniec procesu. Wobec bezczynności pozwanego w omawianym okresie jego wniosek należało potraktować jako próbę nieuzasadnionego przewleczenia procesu.

Sąd zważył:

W ocenie Sądu roszczenie zasługiwało na uwzględnienie. Strony łączył stosunek umowny w którym należności strony powodowej zostały zabezpieczone wekslem. Motywy takiego działania, wobec zgodnych oświadczeń woli stron w ocenie Sądu schodzą na plan dalszy. Powódka miała do wyboru dochodzić roszczeń z tytułu odpowiedzialności kontraktowej (art. 471 kc) lub z weksla. Wybrała tą drugą możliwość z czego nie sposób jej czynić zarzutów. Ponieważ wobec pozwanej spółki (...) nakaz w chwili zamykania rozprawy był już prawomocny Sąd analizował stanowisko pozwanego M. S. zawarte w zarzutach przy czym z uwagi na treść art. 493 kpc należało ograniczyć się do argumentów zawartych w samych zarzutach a argumenty podane w dalszych pismach należało uznać za spóźnione.

W pierwszej kolejności należy przypomnieć podstawowe przepisy dotyczące rozkładu ciężaru dowodu. Zgodnie z art. 3 kpc obie strony są zobowiązane do m. in. przedstawiania dowodów. Zgodnie natomiast z art. 6 Kodeksu cywilnego oraz 232 Kodeksu postępowania cywilnego ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W realiach niniejszej sprawy oznaczało to, że na stronie powodowej spoczywał obowiązek wykazania, że będące przedmiotem postępowania roszczenie należy się jej w dochodzonej wysokości. Z kolei na stronie pozwanej ciążył obowiązek udowodnienia, że kwota dochodzona pozwem się powodowej spółce nie należy. W ocenie Sądu zasadność roszczenia oraz jego wysokość została przez stronę powodową wykazana dokumentami księgowymi a do wyliczeń strony powodowej pozwany - jak już wyżej wskazano nie wniósł zastrzeżeń. Roszczenie powódki zostało zatem wykazane zarówno co do zasady jak i co do wysokości. Pozwany, którego obciążał dowód przeciwny nie wykazał, że roszczenie powódki jest bezzasadne.

Ponadto wskazać należy, że argumenty pozwanego zaprzeczające twierdzeniom powódki o braku kontaktu z pozwanym są w ocenie Sądu zasadne albowiem ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, iż pozwany rzeczywiście nie unikał kontaktu ze stroną powodową jednakże ich uwzględnienie nie przesądzały o niezasadności roszczenia. Pozwany nadto nie wykazał, by weksel został wypełniony niezgodnie z deklaracją wekslową: z treści umowy, deklaracji wekslowej oraz treści weksla wynika, że powódka nie przekroczyła uprawnień związanych z prawem do wypełnienia weksla. Natomiast nietrafne są argumenty wskazujące na przyczynę nieuregulowania zadłużenia w postaci rozwiązania z pozwaną obiecującego kontraktu o „wielo milionowym wynagrodzeniu gwarantującym zapłatę wynagrodzenia wobec powoda”. Argumentacja ta nie ma znaczenia w przypadku sprawy o zobowiązanie z weksla albowiem zobowiązanie to ma charakter abstrakcyjny tj. co do zasady nie ma znaczenia stosunek podstawowy jaki był podstawą wystawienia weksla, nie mają znaczenia również przyczyny dla jakich pozwani nie uregulowali zobowiązania. Argumentacja ta świadczy w ocenie Sądu o braku znajomości po stronie pozwanego podstawowych zasad prawa wekslowego oraz prawa cywilnego, a ściślej prawa zobowiązań.

Wskazać zatem należy, iż pozwany M. S. podpisał weksel na jego awersie pod pieczęcią spółki (...) działając jako prezes jej zarządu. Wystawcą weksla jest zatem spółka (...). Z kolei na odwrocie podpisał się jako poręczyciel wekslowy, składając prawidłowe w rozumieniu prawa wekslowego (art. 103 w zw. z art. 30 - 32 Prawa wekslowego) oświadczenie o poręczeniu na wypadek, gdyby pozwana spółka zobowiązania nie wykonała. W szczególności wskazać należy na treść art. 103 prawa wekslowego in fine który nakazywał uznać, iż pozwany M. S. poręczył za wystawcę. Zgodnie z art. 32 prawa wekslowego poręczyciel wekslowy odpowiada tak samo, jak ten, za kogo poręczył. Zobowiązanie poręczyciela jest ważne, chociażby nawet zobowiązanie, za które poręcza, było nieważne z jakiejkolwiek przyczyny z wyjątkiem wady formalnej. Poręczyciel wekslowy, który zapłacił weksel, nabywa prawa, wynikające z wekslu, przeciw osobie, za którą poręczył, i przeciw tym, którzy wobec tej osoby odpowiadają z wekslu. Z kolei określony w nakazie zapłaty obowiązek solidarnej zapłaty dochodzonej kwoty oznacza w myśl art. 47 Prawa wekslowego oraz art. 366 kc swobodę wierzyciela w wyborze dłużnika od którego będzie egzekwował roszczenie i w jakiej wysokości albowiem zgodnie z art. 366 kc wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników). Powódka jako wierzyciel wekslowy zachowuje też swobodę wyboru kolejności dłużników od jakich będzie egzekwować roszczenie .Aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani. Nie ma znaczenia fakt, iż w chwili zamykania rozprawy pozwany S. nie pełnił już żadnych funkcji w spółce (...). Zobowiązanie z tytułu poręczenia nie ma bowiem charakteru terminowego. To zatem od powódki zależy od którego z pozwanych oraz w jakiej wysokości będzie egzekwowała zasądzone już w tej chwili nieprawomocnie roszczenie. Nie jest zatem przesądzone, że powódka całość roszczenia zdecyduje się egzekwować od pozwanego M. S..

Powyższe okoliczności uzasadniały utrzymanie w mocy nakazu zapłaty z dnia 20 lutego 2015 roku wydany w sprawie – na zasadzie art. 496 kpc. Oznacza to, że pozwani mają solidarnie zapłacić wskazaną tam kwotę wraz z kosztami procesu.