Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 listopada 2023 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Barbara Przybylska
Protokolant:	Magdalena Lechowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 listopada 2023 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa M. C.

przeciwko (...) w R.

o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli

1.  zobowiązuje pozwaną (...) w R.

do przyjęcia powoda M. C. w poczet członków tej spółdzielni oraz do złożenia oświadczenia woli o treści: „(...) w R. ustanawia na rzecz M. C. spółdzielcze lokatorskie prawo do należącego do zasobów spółdzielni lokalu mieszkalnego, położonego w R., o powierzchni około 59 m2, składającego się z 3 pokoi, kuchni, łazienki
z WC i przedpokoju”;

2.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda 5617 zł (pięć tysięcy sześćset siedemnaście złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od prawomocności niniejszego wyroku tytułem zwrotu kosztów procesu;

3.  nakazuje pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego
w Gliwicach kwotę 9145 zł (dziewięć tysięcy sto czterdzieści pięć złotych) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

SSO Barbara Przybylska

I C 87/23

UZASADNIENIE

Powód M. C. wniósł o nakazanie (...) w R. do przyjęcia go w poczet członków Spółdzielni oraz złożenia oświadczenia woli o treści " (...) w R. ustanawia na rzecz M. C. spółdzielcze lokatorskie prawo do należącego do zasobów Spółdzielni lokalu mieszkalnego położonego R., o powierzchni około 59 m2, składającego się z 3 pokoi, kuchni, łazienki z WC i przedpokoju".

W uzasadnieniu podał, że był osobą bliską S. S. - zmarłej posiadaczki lokatorskiego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego i wspólnie z nią zamieszkałą, w ustawowym terminie złożył wniosek o zawarcie umowy o którym mowa w art. 15 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Pozwana powołując się na ustanowienie prawa do lokalu na rzecz spadkobierczyni zmarłej nie zadośćuczyniła temu roszczeniu, nie wskazała też by jego zaspokojenie nie było możliwe choćby w zakresie zawarcia umowy dotyczącej innego lokalu.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa zarzucając, że umowa o ustanowienie lokatorskiego prawa do lokalu została już zawarta z A. K. (1) – spadkobierczynią, która wykazała swe uprawnienie i złożyła w terminie deklarację o gotowości do zawarcia umowy. Wniosek powoda został złożony później, już po zawarciu umowy z A. K. (1), w związku z czym jego roszczenie jest bezpodstawne.

Sąd ustalił:

S. K. (1) od 1995r. przysługiwało spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego należącego do zasobów pozwanej, położonego w R. przy ul. (...), o powierzchni użytkowej 62,44m2, składające się z 4 izb (przydział k. 95) .

Powód od 1996r. do śmierci uprawnionej S. K. (1) zamieszkiwał z nią w tym lokalu jako jej partner życiowy. Zajmował się mieszkaniem, remontami, robił zakupy, dokonywał opłat ze wspólnych środków, wspólnie wyposażali mieszkanie, opiekował się partnerką .

A. K. (1) jest córką zmarłej, od 2002r. nie mieszkała z matką, nie utrzymywała z nią kontaktów (zeznania świadków D. K. k. 53, M. K. k. 53-54, K. S. k. 54, przesłuchania powoda k. 54).

S. K. (1) zmarła 20.08.2021r.

Powód nadal zajmował mieszkanie, w grudniu 2021 wprowadziła się tam także A. K. (wniosek k. 9).

11.02.2022r. A. K. (1) złożyła u pozwanej wniosek o ustanowienie na jej rzecz lokatorskiego prawa do przedmiotowego lokalu, przedstawiając poświadczenie dziedziczenia oraz oświadczenie drugiej spadkodawczyni o zrzeczeniu się na rzecz A. K. wkładu mieszkaniowego i rezygnacji z roszczenia o zawarcie umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do tego lokalu (wniosek k. 32, oświadczenie k. 33, akt poświadczenia dziedziczenia k. 34-35).

20.02.2022r. pomiędzy pozwaną a A. K. została zawarta umowa o ustanowieniu na jej rzecz spółdzielczego lokatorskiego prawa do tego lokalu. (umowa k. 36).

W marcu 2022r. nabywczyni wymieniła zamki w mieszkaniu i doprowadziła do wyprowadzki powoda (świadek M. K. k. 53v)

Powód w dniu 4.05.2022r. złożył wniosek o zawarcie umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do tego lokalu oraz zapewnienie o gotowości zawarcia takiej umowy (pisma k. 8-12).

Pozwana w odpowiedzi poinformowała, ze prawo do lokalu zostało ustanowione na rzecz osoby, która nabyła spadek oraz posiada prawo do całości wkładu mieszkaniowego i podtrzymała to stanowisko po otrzymaniu wezwania do zawarcia umowy (pisma k. 13 - 17)

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej dowodów.

Sąd zważył:

Podstawą zgłoszonego żądania pozwu jest właśnie art. 15 ust. 2 u.s.m., zgodnie z którym w wypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na podstawie art. 11 (tu śmierć członka spółdzielni) roszczenia o przyjęcie do spółdzielni i zawarcie umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego przysługują jego osobom bliskim. Definicję osoby bliskiej, odnoszącej się do art. 15 u.s.m., zawiera ust. 5 art. 2, zgodnie z którym osobą bliską w rozumieniu ustawy jest zstępny, wstępny, rodzeństwo, dzieci rodzeństwa, małżonek, osoba przysposabiająca i przysposobiona oraz osoba, która pozostaje faktycznie we wspólnym pożyciu. W myśl art. 15 ust. 4 u.s.m. do zachowania roszczeń, o których mowa w ust. 2 i 3, konieczne jest złożenie w terminie jednego roku pisemnego zapewnienia o gotowości zawarcia umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego. W przypadku zgłoszenia się kilku uprawnionych, rozstrzyga sąd w postępowaniu nieprocesowym, biorąc pod uwagę w szczególności okoliczność, czy osoba uprawniona na podstawie ust. 2 zamieszkiwała z byłym członkiem.

Powód spełnił przewidziane tymi przepisami warunki:

- w świetle dowodów niewątpliwie był dla S. K. osobą bliską w rozumieniu tego przepisu jako osoba pozostająca z nią w wieloletnim wspólnym pożyciu i kwestia ta nie była przedmiotem sporu.

- dokonania czynności zgodnie z art. 15 ust.4 u.s.m. dla zachowania roszczenia z art. 15 ust.2 u.s.m. – kilka miesięcy przed upływem roku od wygaśnięcia prawa do lokalu złożył stosowny wniosek wraz z wymaganym oświadczeniem, i ta okoliczność również była poza sporem.

Zarzut pozwanej sprowadzający się do przydzielenia lokalu innej osobie jako skutkujący niemożnością zaspokojenia roszczenia powoda był chybiony.

Przede wszystkim zauważyć należy, że z treści powołanych przepisów nie wynika, by sposób działania spółdzielni (zadysponowanie prawem do lokalu) miał jakikolwiek wpływ na zachowanie roszczenia powoda jako osoby bliskiej. Jakkolwiek nie budzi wątpliwości, że A. K. należała do kręgu osób uprawnionych w rozumieniu przepisów art. 15 u.s.m., to brak podstaw do uznania, że to jej przysługiwało pierwszeństwo w nabyciu prawa do lokalu na podstawie tego przepisu. Przeciwnie – treść ust. 4 jako jedyną istotną przesłankę wyszczególnia wspólne zamieszkanie z byłym członkiem. Tę przesłankę – w przeciwieństwie do spadkobierczyni – spełnia właśnie powód. Dodatkowo, jak wynika z zeznań świadków – to powód w przeciwieństwie do córki był osobą wspierającą zmarłą, sprawującą nad nią opiekę i towarzyszącą jej do końca życia. Te okoliczności, poza stosunkiem bliskości i faktycznym wspólnym zamieszkaniem zdecydowanie przemawiają na korzyść powoda. Tryb przewidziany w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych nie daje spółdzielni żadnych uprawnień decyzyjnych co do wyboru osoby uprawnionej, z którą zawrze umowę. Jedyny wyjątek obejmuje zd. 2 art. 15 ust.4 – dotyczy on sytuacji, w której wobec większej liczby uprawnionych spółdzielnia wyznaczy termin wystąpienia do sądu i termin ten upłynie bezskutecznie. Ustawa nie bez powodu przewiduje roczny termin zgłaszania roszczeń i procedurę (w tym drogę sądową) w wypadku kolizji interesów – ma to na celu określenie kręgu zainteresowanych uprawnionych i zagwarantowanie im realnej możliwości realizacji uzasadnionych praw.

Działanie spółdzielni, która bez oczekiwania na upływ ustawowego terminu dokonała rozporządzenia lokalem nie znajduje oparcia w ustawie i w żaden sposób nie wpływa na istnienie i skuteczność roszczenia powoda.

W tych okolicznościach należy uznać, że pozwana podejmując przedwczesną i arbitralną decyzję co do zawarcia umowy z jednym z uprawnionych wbrew przepisom i swemu obowiązkowi naruszyła prawo powoda w sytuacji, gdy przysługuje mu skuteczne roszczenie o zawarcie umowy i przyjęcie w poczet członków spółdzielni.

Żądanie pozwu zatem było uzasadnione, i to pomimo faktu zawarcia umowy dotyczącej tego mieszkania z inna osobą.

Brak też podstaw do uznania, że nie jest możliwa realizacja roszczenia powoda. Wykładnia art. 15 u.s.m. – co znajduje odzwierciedlenie w utrwalonym orzecznictwie – prowadzi do wniosku, że z przepisu art. 15 ust. 2 u.s.m. nie wynika, iż w wypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do oznaczonego lokalu mieszkalnego, przedmiotem zaspokojenia przewidzianego w tym przepisie roszczenia wskazanej w nim osoby może być jedynie ten lokal mieszkalny. W wypadku, o którym mowa w art. 15 ust. 2 u.s.m. lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego jest ustanawiane na nowo, ponieważ poprzednio istniejące wygasło na skutek śmierci członka spółdzielni, któremu prawo to przysługiwało. Lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego jest ustanawiane od nowa, nie ma zatem przeszkód - wobec braku innych postanowień ustawy - aby zawierana z osobami wymienionymi w art. 15 ust. 2 u.s.m. umowa o ustanowieniu lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego dotyczyła innego stanowiącego własność spółdzielni lokalu mieszkalnego niż będący przedmiotem wygasłego lokatorskiego prawa do lokalu (por. wyrok SN II CSK188/09; wyrok SA I ACa 747/12, wyrok SA VI ACa 1896/14, wyrok SN IV CSK 614/14 i in.).

Mając powyższe na względzie, sąd uwzględnił żądanie pozwu w całości, o kosztach orzekając na podstawie art. 98 kpc i zasądzając na rzecz powoda poniesione przez niego koszty opłaty od pozwu oraz koszty zastępstwa procesowego. Ponadto na tej samej zasadnie sąd nakazał pobrać od pozwanej nieuiszczoną część opłaty od pozwu.

.