Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 listopada 2024 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

Przewodniczący – SSO Piotr Suchecki

Protokolant – Małgorzat Bycka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 listopada 2024 roku w G.

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko T. J.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego T. J. na rzecz powódki (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. ustawowe odsetki za opóźnienie liczone od kwoty 11 189,55 (jedenaście tysięcy sto osiemdziesiąt dziewięć 55/100) złotych za okres od 7 listopada 2023 r. do dnia 15 marca 2024 r.;

2.  zasądza od powódki (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz pozwanego T. J. kwotę 10 817 (dziesięć tysięcy osiemset siedemnaście) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia prawomocności wyroku tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Piotr Suchecki

Sygn. akt IC 68/24

UZASADNIENIE

W dniu 29 grudnia 2023 r. (...) Spółka Akcyjna w W. wniosła:

- o zasądzenie na jej rzecz od T. J. kwoty 111 453,79 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 7 listopada 2023 r., tytułem zwrotu kapitału udostępnionego powodowi na podstawie umowy kredytu,

- o waloryzacje sądową kwoty wypłaconej T. J. tytułem kredytu i zasądzenie od pozwanego z tego tytułu kwoty 88 654,86 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia następnego po doręczeniu pozwu.

Uzasadniając powództwo Bank wyjaśnił, że zawarta przez strony umowa kredytu indeksowanego kursem CHF została przez pozwanego zakwestionowana i w efekcie doszło do prawomocnego uznania jej nieważności. Na skutek złożonego przez pozwanego oświadczenia o potrąceniu do szło do umorzenia wierzytelności i w wyniku tego po stronie banku pozostało roszczenie o zwrot nieumorzonej części wypłaconego kapitału w kwocie 11 453,79 zł., której pozwany nie spłacił mimo wezwania. Nadto okres faktycznego korzystania z kapitału oddanego pozwanemu w sposób nienależny uzasadnia urealnienie jego wartości w drodze waloryzacji sądowej o kwotę 88 654,86 zł.

W piśmie procesowym złożonym w dniu 19 marca 2024 r. powodowy Bank oświadczył o cofnięciu powództwa w zakresie obejmującym żądanie waloryzacji sądowej i zapłaty z tego tytułu kwoty 88 654,86 zł. z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

Prawomocnym postanowieniem z dnia 16 kwietnia 2024 r. sąd umorzył postepowanie w zakresie skutecznie cofniętego powództwa.

W odpowiedzi na pozew złożonej w dniu 15 kwietnia 2024 r. T. J. domagał się oddalenia powództwa w całości. W zakresie żądania zwrotu kapitału oświadczył, iż kwotę pozostałą po potrąceniu wierzytelności przysługującej mu względem banku zapłacił na rzecz banku przed wniesieniem pozwu - w dniu 14 września 2023 r. (89 074,69 zł) i przed doręczeniem pozwu - w dniu 15 marca 2024 r. (11 189,55 zł). Zakwestionował też istnienie jakichkolwiek podstaw do domagania się przez bank jakichkolwiek świadczeń związanych z korzystaniem z kapitału kredytu czy dokonywania waloryzacji kwoty kredytu.

W piśmie procesowym złożonym w dniu 22 maja 2024 r. powodowy Bank oświadczył o cofnięciu powództwa ze zrzeczeniem się roszczenia w zakresie obejmującym żądanie zapłaty kwoty 111 453,79 zł dochodzonej tytułem zwrotu kapitału udostępnionego powodowi na podstawie umowy kredytu i jednocześnie podtrzymał żądanie w zakresie dochodzonych od kwoty 11 189,55 zł. odsetek ustawowych za opóźnienie za okres od 7 listopada 2023 r. do 15 marca 2024 r.

Pozwany ustosunkowując się do ostatecznego żądania oświadczył, że wytoczenie powództwa w zakresie przekraczającym kwotę 11 189,55 zł było od początku nieuzasadnione, a w zakresie tej kwoty było zbędne, albowiem deklarował wolę dobrowolnej zapłaty w ramach rozliczenia wierzytelności stron, co też faktycznie nastąpiło.

Prawomocnym postanowieniem z dnia 11 czerwca 2024 r. sąd umorzył postepowanie w zakresie skutecznie cofniętego powództwa.

Stan faktyczny

W dniu 17 października 2008 r. (...) w W. zawarła z T. J. umowę kredytu hipotecznego indeksowanego kursem CHF. Na podstawie umowy bank wypłacił na rzecz pozwanego kwotę 300 000 zł, a pozwany wpłacił do banku w ramach realizowania umowy łącznie 199 735,76 zł.

Wyrokiem SR w Rudzie Śląskiej z dnia 6 kwietnia 2022 r. umowa została uznana za nieważną, a wyrokiem z dnia 26 stycznia 2023 r. SO w Gliwicach oddalił apelację Banku.

W dniu 4 kwietnia 2023 r. T. J. wezwał Bank do zapłaty kwoty 191 258,82 zł tytułem zwrotu wszystkich wpłat, jakich dokonał w ramach wykonywania nieważnej umowy i po upływie wyznaczonego terminu złożył Bankowi w dniu 20 kwietnia 2023 r. oświadczenie o potrąceniu przysługującej mu wierzytelności 199 735,76 zł z wierzytelnością banku w kwocie 300 000 zł.

W piśmie z dnia 16 sierpnia 2023 r. Bank oświadczył pozwanemu o uznaniu potrącenia do kwoty 183 546,21 zł i jednocześnie wskazując, że niewymagalna wierzytelność pozwanego w kwocie 11 189,55 zł istnieje i nie została skutecznie przedstawiona do potrącenia, a po stronie banku pozostaje wierzytelność w kwocie 111 453,79 zł, do zapłaty której równocześnie wezwał pozwanego.

W reakcji pozwany, pismem z dnia 31 sierpnia 2023 r. wezwał bank do zapłaty kwoty 11 189,55 zł i po upływie wyznaczonego terminu oświadczył w dniu 14 września 2023 r. o potrąceniu tej wierzytelności z wierzytelnością banku w kwocie 100 264,24 zł (której wysokość obliczył błędnie), a w dniu 14 września 2023 r. zapłacił na rzecz banku kwotę 89 074,69 zł. Pismem z dnia 16 października 2023 r. poinformował bank o całkowitym rozliczeniu stron umowy według wskazań wynikających z przedstawionych przez bank wyliczeń.

W piśmie z dnia 22 lutego 2024 r. Bank poinformował powoda, iż dokonując potrącenia oraz zapłaty błędnie uznał, że wierzytelność banku wynosiła 100 264,24 zł, podczas gdy wynosiła ona 111 453,79 zł i została wcześniej wskazana.

W dniu 15 marca 2024 r, pozwany uznała swój błąd i zapłacił na rzecz banku kwotę 11 189,55 zł.

okoliczności niesporne

Ustaleń powyższych sąd dokonał kierując się dyrektywami wynikającymi z art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 229 k.p.c. i 230 k.p.c. mając na uwadze, że wynikają one z niekwestionowanych co do autentyczności i treści dokumentów i w istocie mają od strony faktycznej charakter niekwestionowany. Zeznania pozwanego potwierdziły jego konsumencki status w ramach umowy, której postanowienia dotyczące stosowanych przez bank zasad przeliczania według waluty indeksacji nie były przedmiotem indywidualnych uzgodnień, co też nie było pomiędzy stronami sporne.

Sąd zważył

Powództwo w zakresie obejmującym żądanie zapłaty w ramach waloryzacji udostępnionego kapitału kwoty 88 654,86 zł było w chwili jego oczywiście bezzasadne. W tym zakresie sąd w pełni podziela, bez zbędnego powielania znanych stronom szerokich rozważań, wyrażoną przez TSUE w wyroku z dnia 15 czerwca 2023 r. (C-520/21) tezę, iż instytucja kredytowa nie ma prawa żądać od konsumenta rekompensaty wykraczającej poza zwrot kapitału wypłaconego z tytułu wykonania tej umowy. Powodowemu Bankowi nie przysługuje zatem żadne roszczenie względem pozwanego jako konsumenta w związku z korzystaniem przez niego z udostępnionego kapitału kredytu. Oceny takiej nie zmieni żadna ekwilibrystyka prawna w zakresie nazewnictwa roszczeń, czy wskazywania możliwych podstaw prawnych. Wyraźnie wskazał na to TSUE w kolejnym orzeczeniu z dnia 11 grudnia 2023 r. (C-756/22), stwierdzając jednoznacznie, że w razie uznania umowy kredytu hipotecznego zawartej z konsumentem przez instytucję bankową za nieważną w całości ze względu na to, że umowa ta zawiera nieuczciwe warunki, bank nie ma prawa żądać od konsumenta zwrotu kwot innych niż kapitał wpłacony na poczet wykonania tej umowy (oraz ustawowe odsetki za opóźnienie od chwili wezwania do zapłaty). Zbytecznym jest przytaczanie znanego stronom, szerokiego wywodu TSUE na temat sprzeczności tego rodzaju roszczeń z konkretnymi dyrektywy 93/13 w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. Negatywnej oceny tej części powództwa nie mogą zmienić podjęte zabiegi powodowego Banku polegające na konstruowaniu podstawy prawnej, pozornie oderwanej od rekompensaty za korzystanie z kapitału kredytu. W szczególności Bankowi, jako przedsiębiorcy, nie przysługuje uprawnienie do żądania waloryzacji spełnionego nienależnie świadczenia, albowiem zakaz taki wynika wprost z art. 358 ^{( 1)} § 4 k.c.

Powództwo w pozostałym zakresie obejmowało żądanie zwrotu części wypłaconego nienależnie kapitału kredytu 111 453,79 zł, opierając się na przepisach o bezpodstawnym wzbogaceniu. Jednakże wnosząc pozew o zwrot kapitału bank nie miał ku temu żadnych podstaw w zakresie kwoty 89 074,69 zł, albowiem ta została zapłacona przez pozwanego dobrowolnie w dniu 14 września 2023 r., a zatem 3 miesiące przed wniesieniem pozwu. Zapłata nastąpiła w ramach wystosowanego przez Bank wezwania do zapłaty i niezrozumiałym jest, dlaczego bank nie uwzględnił tego faktu konstruując pozew.

W zakresie kwoty 11 189,55 zł brak zapłaty był wynikiem błędu pozwanego, a nie zamiaru uchylenia się od wykonania zobowiązania. Gdy tylko Bank zwrócił mu uwagę na błąd i zaistniałą niedopłatę, to pozwany dobrowolnie i to przed doręczeniem pozwu - w dniu 15 marca 2024 r. zapłacił należną bankowi kwotę. Ta pomyłka pozwanego, jako okoliczność go obciążająca co najwyżej uzasadniała wniesienie powództwa o zapłatę kwoty 11 189,55 zł, a po jej zapłaceniu tylko żądanie zapłaty odsetek za opóźnienie od tej kwoty od upływu wyznaczonego terminu (z dniem 6 listopada 2023 r.) do dnia faktycznej zapłaty – 15 marca 2024 r. I te odsetki sąd zasądził na podstawie art. 455 k.c. w zw. z art. 481 § 1 i 2 k.c.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu jest uzasadnione w art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i art. 101 k.p.c. Powództwo w przeważającym zakresie (ponad 90%) było niezasadne już w chwili wniesienia, co samo w sobie uzasadnia zwrot wszystkich kosztów na rzecz pozwanego, które w tym przypadku sprowadzały się do wynagrodzenia pełnomocnika i opłaty skarbowej od dokumentu pełnomocnictwa. Do tego w pozostałym zakresie wytoczenie powództwa było zbędne, o czym świadczy fakt, że w wyniku zwrócenia uwagi pozwanemu na błędne wyliczenia, ten niezwłocznie zapłacił żądaną kwotę, nie wiedząc nawet o wniesionym przeciwko niemu pozwie. W tych okolicznościach obciążenie powodowego Banku kosztami w przyjętym rozmiarze jest usprawiedliwione, albowiem stanowi odpowiednią reakcję na niepotrzebne inicjowanie sporów sądowych.

SSO Piotr Suchecki