Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 grudnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach

V Wydział Karny Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku

w składzie:

Przewodniczący: SSO Sławomir Klekocki

Sędziowie: SSO Anita Ossak

SSR del. Katarzyna Gozdawa-Grajewska (spr.)

Protokolant: Monika Brzoza

w obecności Magdaleny Szymańskiej Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 11 grudnia 2014 r.

sprawy:

M. H. /H./

syna K. i R.

ur. (...) w K.

oskarżonego o przestępstwo z art. 190 § 1 kk, art. 157 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionych przez prokuratora i obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Rybniku

z dnia 23 kwietnia 2014r. sygn. akt III K 166/13

I. uchyla zaskarżony wyrok w części dotyczącej skazania oskarżonego z art. 157 § 1 kk i w tym zakresie sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Rybniku do ponownego rozpoznania;

II. w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III. kosztami postępowania odwoławczego obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt V. 2 Ka 497/14

UZASADNIENIE

M. H. został oskarżony o to że:

- I. w dniu 10 grudnia2012 r. w C. groził M. P. użyciem wobec niego przedmiotu o wyglądzie broni palnej, którego lufę przyłożył pokrzywdzonemu do twarzy oraz pozbawieniem życia, zaś groźba ta wzbudziła w zagrożonym uzasadnioną okolicznościami obawę że będzie spełniona tj. o czyn z art. 190 § 1kk,

- II. w dniu 10 grudnia 2012r. w C. kopiąc kilkakrotnie w klatkę piersiową, głowę szyję żebra i inne części ciała M. P. spowodował u niego obrażenia ciała w postaci rozległych stłuczeń, wewnętrznych krwiaków, rozwałkowania śledziony, które to obrażenia spowodowały naruszenie czynności narządów ciała pokrzywdzonego na okres przekraczający dni 7 wynosząc do 7 tygodni.

Sąd Rejonowy w Rybniku, wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2014 r. w sprawie o sygn. akt III K 166/13 uznał oskarżonego M. H. za winnego:

- popełnienia występku z art. 157 § 1 k.k. polegającego na tym, że w dniu 10 grudnia 2012 r. w C. podczas szarpaniny z M. P. usiłował go przewrócić, w wyniku czego M. P. poślizgnął się i upadając uderzył o jego kolano, czym spowodował u M. P. obrażenia ciała w postaci urazowego uszkodzenia śledziony, które to obrażenia spowodowały naruszenia czynności narządów ciała na okres powyżej 7 dni, i za to przestępstwo, na mocy art.157 § 1 k.k. skazano go na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Następnie na mocy art.69 § 1 i 2 k.k. i art.70 § 1 pkt 1 k.k. warunkowo zawieszono wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności na okres lat 2 tytułem próby. Nadto na mocy art. 46 § 2 k.k. orzeczono środek karny w postaci nawiązki na rzecz pokrzywdzonego w kwocie 2.000 zł. i obciążono oskarżonego kosztami sądowymi w tym kosztami związanymi z ustanowieniem pełnomocnika przez oskarżyciela posiłkowego.

Jednocześnie Sąd uniewinnił oskarżonego M. H. od czynu zarzucanego mu w pkt. I części wstępnej wyroku i w tym zakresie kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa. Zaś na podstawie art. 632 pkt. 2 kpk zasądził od Skarbu Państwa na rzecz oskarżonego M. H. kwotę 864 zł. tytułem kosztów ustanowienia obrońcy w sprawie.

Apelacje wniósł zarówno prokurator jak i obrońca oskarżonego.

Prokurator zaskarżył wyrok w całości na niekorzyść oskarżonego. Zarzucił wyrokowi:

1.  Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku i mający wpływ na jego treść, a polegający na bezzasadnym przyjęciu, że oskarżony M. H. nie groził M. P. trzymanym w ręku przedmiotem o wyglądzie broni palnej, którego lufę przyłożył mu do twarzy oraz całkowitym pominięciu zeznań pokrzywdzonego M. P. podczas gdy prawidłowa analiza materiału dowodowego, a zwłaszcza zeznań pokrzywdzonego i innych świadków zdarzenia wskazuje, ze groźby takie miały miejsce i wzbudziły w uzasadnionym obawę ich spełnienia,

2.  Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku i mający wpływ na jego treść, a polegający na bezzasadnym uznaniu, że oskarżony M. H. podczas szarpaniny z pokrzywdzonym M. P. poślizgnął się i upadając uderzył o jego kolano, czym spowodował u M. P. obrażenia ciała w postaci urazowego uszkodzenia śledziony, podczas gdy z opisu historii choroby, opinii sądowo-lekarskiej i wiarygodnych zeznań pokrzywdzonego M. P. jednoznacznie wynika, że obrażenia te nie mogły powstać w sposób opisany przez Sad, a powstały w wyniku pobicia przez M. H..

Podnosząc powyższe zarzuty Prokurator wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.

Na rozprawie apelacyjnej Prokurator cofnęła zarzut 1 apelacji, odnośnie kwestionowania uniewinnienia od czynu z art. 190 § 1 kk. Stąd też Sąd Odwoławczy nie analizował zasadności tego zarzutu uznając,iż uniewinnienie oskarżonego M. H. od popełnienia groźby karalnej na szkodę M. p.było prawidłowe i słuszne.

Natomiast obrońca oskarżonego zaskarżył w części odnośnie pkt. 1,2,

3 i 4. Wyrokowi zarzucił:

1)  mający wpływ na treść zaskarżonego wyroku rażącą obrazę prawa

procesowego, a mianowicie art. 7 kpk poprzez dokonanie dowolnej, a

nie swobodnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w szczególności zeznań świadków A. P., K. C. oraz P. N., polegającej na bezpodstawnym uznaniu, że oskarżony działał umyślnie i co najmniej godził się z tym,

że swoim zachowaniem może spowodować u pokrzywdzonego obrażenia ciała, naruszające czynności narządu jego ciała lub rozstrój zdrowia, podczas gdy prawidłowa analiza i ocena zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego powinna prowadzić do wniosku, że obrażenia ciała M. P. w postaci urazowego uszkodzenia śledziony były wynikiem wyłącznie niekorzystnego splotu okoliczności, a nie celowym i kierunkowym działaniem sprawcy czynu;

2) w konsekwencji obrazy prawa procesowego, błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wydania zaskarżonego wyroku i mający wpływ na jego treść, a polegający na:

-bezpodstawnym uznaniu, ze oskarżony M. H. popełnił zarzucany mu czyn tj. występek z art. 157 § 1 kk w sytuacji gdy okoliczności zdarzenia wskazują, że zarzucanego mu czynu oskarżony dopuścił się działając nieumyślnie , a nieumyślność ta przyjęła postać co najwyżej nieumyślności świadomej , albowiem o oskarżonym jako o osobie dorosłej, inteligentnej i posiadającej dostatecznie już doświadczenie życiowe i rozeznanie –można twierdzić, że przewidywał pewien (choć niewysoki) stopień prawdopodobieństwa popełnienia czynu zabronionego , lecz nie miał chęci jego popełnienia, ani się na niego nie godził i założył, że do popełnienia czynu nie dojdzie – o czymn świadczy fakt, że po niefortunnym poślizgnięciu się i upadku M. P. oskarżony nie zadał żadnych ciosów, a uczestnicy szarpaniny rozeszli się z miejsca zdarzenia.

Podnosząc powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku

i uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Obie apelacje okazały się w części zasadne, a konsekwencją ich

uwzględnienia stała się konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Rybniku.

W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że w wyroku Sądu I instancji zauważalna jest wyraźna sprzeczność między opisem czynu przypisanego w efekcie ustaleń dokonanych przez Sąd, a kwalifikacją prawną przyjętą przez organ orzekający I instancji. Problem ten słusznie zauważa w swej apelacji obrońca oskarżonego. Opis czynu w ewidentny sposób wskazuje na nieumyślność czynu. Sąd Rejonowy wyeksponował – zmieniając opis czynu- poślizgniecie się pokrzywdzonego i przypadkowe uderzenie o kolano oskarżonego na skutek czego miały powstać obrażenia u pokrzywdzonego.

Tymczasem kwalifikacja prawna z art. 157 § 1 kk wymaga uznania, że sprawca działał umyślnie i że spowodowany przez niego skutek w postaci powstałych obrażeń ciała jest również objęty umyślnością. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd Rejonowy wskazuje, iż M. H. działał z zamiarem ewentualnym jednakże kwestii tej nie rozwija szerzej i nie argumentuje dlaczego tak przyjął, mimo iż opis czynu nie odzwierciedla zamiaru ewentualnego.

Poza tą ewidentną niekonsekwencją Sądu Rejonowego Sąd Okręgowy dostrzegł braki w postępowaniu dowodowym, które ewidentnie przyczyniły się do co najmniej przedwczesnych ustaleń faktycznych w zakresie przebiegu zdarzenia z dnia 10 grudnia 2012r.

Przede wszystkim Sąd Rejonowy nie próbował wyjaśnić rozbieżności w zeznaniach świadków, pokrzywdzonego M. P. i oskarżonego. M. P. w toku całego procesu utrzymywał, że został skopany przez oskarżonego. Niewątpliwe wersja ta nie znajduje potwierdzenia w pozostałym materiale dowodowym, jednakże mimo tego, wobec takich rozbieżności Sąd Rejonowy winien był skonfrontować pokrzywdzonego z oskarżonym oraz pozostałymi świadkami zdarzenia. Nadto należy zwrócić uwagę, że świadkowie czynu ( nie potwierdzając wersji lansowanej przez pokrzywdzonego) , podają przebieg zajścia w sposób wzajemnie rozbieżny.

Tylko dwóch ze świadków wspomina o przewróceniu się pokrzywdzonego na kolano oskarżonego, Wydaje się, że dokładniejsze, bardziej wnikliwe przesłuchanie świadków powinno odtworzyć w jaki sposób do przewrócenia się pokrzywdzonego doszło, w jaki sposób uderzył o kolano oskarżonego, którą częścią ciała, jak była ułożona noga oskarżonego, czy ułożenie nogi mogło wskazywać, że oskarżony chce kopnąć pokrzywdzonego, czy przymierzał się do tego. Należy przecież pamiętać , że oskarżony M. H. w toku postępowania przygotowawczego przyznał się do jednorazowego kopnięcia oskarżonego, wycofał się z tych wyjaśnień dopiero na rozprawie. Stąd też Sąd Rejonowy na podstawie wyjaśnień oskarżonego oraz zeznań świadków powinien w sposób bardziej precyzyjny ustalić w jaki sposób naprawdę doszło do uszkodzenia śledziony pokrzywdzonego i na czym polegała szarpanina, którą Sąd przyjął w opisie czynu oraz jaką aktywność wykazywały osoby bezpośrednio zaangażowane w szarpaninę: oskarżony i pokrzywdzony.

Po trzecie Sąd Okręgowy zauważa, że mimo iż w sprawie została wydana opinia uzupełniająca przez biegłego sądowego T. Z. na temat możliwego powstania mechanizmu obrażeń ( która w zasadzie w tym przedmiocie nie budzi wątpliwości) to jednak ta uzupełniająca opinia nie jest wystarczająca dla poczynienia prawidłowych ustaleń faktycznych w sprawie. Sąd Rejonowy bowiem przed przesłuchaniem na rozprawie biegłego zwrócił

się o pełną dokumentacje szpitalną pokrzywdzonego. Mimo dysponowania tą dokumentacją, nie okazał jej biegłemu i nie nakazał ustosunkować się do niej, skupiając się jedynie na problemie mechanizmu powstania obrażenia tj. uszkodzenia śledziony. Tymczasem z dołączonej dokumentacji medycznej wynika, iż obrażeń których doznał pokrzywdzony było więcej niż tylko urazowe pęknięcie śledziony. Wskazuje na to chociażby k. 1 14 i 117 akt sprawy. Biegły sadowy T. Z. wydając pierwotną opinię dysponował jedynie kartą informacyjną leczenia szpitalnego, a nie pełną dokumentacją medyczną. Sąd Rejonowy pomimo, iż dysponował pełną dokumentacją medyczną, nie dopuścił dowodu z uzupełniającej opinii biegłego lekarza dla zweryfikowania charakteru i postaci obrażeń ciała jakie stwierdzono w dokumentach szpitalnych, o które Sąd Rejonowy sam się zwrócił. Tymczasem mimo braku opinii uzupełniającej w tym zakresie Sąd dokonał własnych ustaleń ograniczając obrażenia ciała doznane przez pokrzywdzonego M. P. tylko i wyłącznie do urazowego uszkodzenia śledziony.

Tak więc przy ponownym rozpoznaniu sprawy – nie przesądzając w niczym jej ostatecznego rozstrzygnięcia – Sąd I instancji dopuści dowód z uzupełniającej opinii biegłego lekarza, który w swej opinii wskaże na podstawie pełnej dokumentacji lekarskiej jakie w istocie obrażenia ciała doznał pokrzywdzony, czy możliwe jest powstanie opisanych naruszeń ciała w sposób podany przez oskarżonego. Dysponując opinią lekarską oraz zeznaniami świadków na temat okoliczności zajścia, form działania oskarżonego i pokrzywdzonego przejdzie Sąd do rozważań, czy oskarżony działał umyślnie jeżeli tak to z jakim zamiarem, czy też skutek w postaci uszkodzenia śledziony był nieumyślny. Ponownie oceni wiarygodność wyjaśnień oskarżonego i świadków – ze szczególnym uwzględnieniem pokrzywdzonego M. P. – co do przebiegu zajścia i prawidłowo ustali stan faktyczny w niniejszej sprawie. Dopiero w tak ustalonym stanie faktycznym rozważy, czy oskarżonemu można przypisać popełnienie występku z art. 157 § 1 kk, czy też z art. 157 § 3 kk. Rozważając przyjęcie właściwej kwalifikacji prawnej Sąd Rejonowy będzie miał na uwadze bogate orzecznictwo do art. 157 kk takie chociażby jak: wyrok SN 2013-02- 05 II KK 101/12 ( Prok. I Pr.-wkł. 2013/5/5 ) „Przestępstwo z art. 157 § 1 k.k. jest skutkowym występkiem, który może być popełniony tylko umyślnie, zarówno z zamiarem bezpośrednim, jak i z zamiarem ewentualnym. Oznacza to, że sprawca musi obejmować świadomością możliwość spowodowania swoim zachowaniem skutku określonego w art. 157 § 1 k.k. i chcieć takiego skutku, albo na nastąpienie takiego skutku się godzić. Postać naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia nie musi być sprecyzowana w świadomości sprawcy, co oznacza, że objęcie zamiarem spowodowania skutku z art. 157 § 1 k.k. przyjąć może postać zamiaru ogólnego. Zamiar

sprawcy, stanowiący fakt o charakterze psychicznym, podlega dowodzeniu i ustaleniu, tak jak inne znamiona określonego typu przestępstwa, co w przypadku sporządzenia uzasadnienia orzeczenia musi znaleźć odzwierciedlenie w jego treści.”

Mając na uwadze powyższe rozważania konieczne stało się uchylenie zaskarżonego wyroku w części dotyczącej skazania z art. 157 § 1 kk i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Rybniku. W pozostałym zakresie wyrok jako słuszny utrzymano w mocy.