Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 marca 2020 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	sędzia Teresa Kalinka
Protokolant	Ewa Grychtoł

po rozpoznaniu w dniu 5 marca 2020 r. w Gliwicach

sprawy A. K. (K.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania A. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

z dnia 22 sierpnia 2019 r. nr (...)- (...)- (...)

oddala odwołanie.

(-) sędzia Teresa Kalinka

Sygn. akt VIII U 1851/19

UZASADNIENIE

Decyzją z 22 sierpnia 2019r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w C. powołując się na przepisy art. 114 i art. 116 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz. U. z 2018r.,
poz. 1270 ze zm.) odmówił A. K. ponownego ustalenia wysokości dotychczas pobieranej renty z tytułu niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia,
w związku z nieprzedłożeniem przez niego kolejnych dowodów zarobkowych.

W swoim odwołaniu oraz w toku procesu, ubezpieczony zakwestionował sposób obliczenia wysokości renty i wniósł o ponowne przeliczenie emerytury.
Z kolei na rozprawie w dniu 12 listopada 2013r. sprecyzował, że chodzi mu o ponowne ustalenie podstawy wymiaru jego renty z uwzględnieniem reguły określonej w art. 111 ustawy emerytalnej, w szczególności z uwzględnieniem zarobków osiągniętych przez niego w okresie zatrudnienia w (...) Spółdzielni (...) w R., w latach 1972 – 1984. W związku z czym wniósł o przeprowadzenie dowodu
z jego dokumentacji osobowej oraz przesłuchania świadków.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, wskazując, że przedłożone przez odwołującego wraz z wnioskiem o przeliczenie renty, dowody nie wpływają na zmianę sposobu wyliczenia świadczenia, bowiem były już wcześniej znane organowi rentowemu. Składając nowy wniosek nie przedłożył dowodów potwierdzających ilości godzin przepracowanych w poszczególnych miesiącach z lat 1974 – 1981, faktycznej wypłaty premii regulaminowej, dodatku brygadzistowskiego oraz dodatku szkodliwego.

Sąd ustalił, co następuje :

Decyzją z 22 sierpnia 1990r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w C., przyznał ubezpieczonemu A. K., od 12 sierpnia 1990r., prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia. Na wysokość renty ZUS uwzględnił 17 lat, 1 miesiąc i 26 dni okresów zatrudnienia w okresie od 1 września 1972r. do 9 lipca 1984r. i od 25 kwietnia 1985r. do 11 sierpnia 1990r. Podstawa wymiaru tego świadczenia została wyliczona w oparciu o zarobki z kolejnych
3 lat kalendarzowych wybranych z okresu 12 lat z kalendarzowych poprzedzających rok przyznania prawa do renty, tj. z lat 1986–1988. Ustalony w ten sposób wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 180,96 %.

W dniu 22 maja 2003r. ubezpieczony przedłożył zaświadczenie o zarobkach (Rp-7) z 19 maja 2003r., potwierdzające jego wynagrodzenie z KWK (...) za lata 1985 – 1990, w związku z czym organ rentowy decyzją 29 maja 2003r. ponownie ustalił wysokość renty odwołującego wyliczając wskaźnik wysokości podstawy wymiaru w oparciu o zarobki
z lat 1986–1988, na poziomie 184,62 %.

W dniu 23 lipca 2019r. ubezpieczony wystąpił do organu rentowego
o ponowne obliczenie renty. Do wniosku dołączył świadectwo wykonywania prac
w warunkach szczególnych, potwierdzające wykonywanie przez niego takiej pracy
w KWK (...) w latach 1985 – 1990, umowę o naukę zawodu na okres od 1 września 1972r. do 31 czerwca 1974r., gdzie potwierdzono, że miesięczne wynagrodzenie dla ucznia, w pierwszym roku nauki wynosi 150 zł, zaś w drugim roku 300 zł. Dalej przedłożył też angaże: z 3 sierpnia 1974r., gdzie przypisano mu V kategorię wynagrodzenia, z 1 sierpnia 1975r. przyznający wynagrodzenie zasadnicze w stawce 12,40 zł na godzinę, według VII kategorii zaszeregowania, z 2 stycznia 1976r. przyznający wynagrodzenie zasadnicze w stawce 13,00 zł na godzinę, według VII kategorii zaszeregowania, z 3 stycznia 1977r. przyznający wynagrodzenie zasadnicze w stawce 16,00 zł na godzinę, według VIII kategorii zaszeregowania, z 28 sierpnia 1977r. przyznający wynagrodzenie zasadnicze w stawce 18,00 zł na godzinę, według IX kategorii zaszeregowania, z 1 sierpnia 1978r. przyznający wynagrodzenie zasadnicze w stawce 18,00 zł na godzinę, według IX kategorii zaszeregowania, z 1 sierpnia 1980r. przyznający wynagrodzenie zasadnicze w stawce 19,00 zł na godzinę, według IX kategorii zaszeregowania, z 1 października 1980r. przyznający wynagrodzenie zasadnicze w stawce 21,00 zł na godzinę, według VIII kategorii zaszeregowania, z 1 marca 1981r. przyznający wynagrodzenie zasadnicze w stawce 23,50 zł na godzinę, według VIII kategorii zaszeregowania. Przedłożył też pismo z 17 kwietnia 1981r., przyznające mu od 1 stycznia 1981r., miesięczny dodatek kwotowy w wysokości 760 zł. Następnie przedłożył, potwierdzone za zgodność z oryginałem, kopie kartotek zarobkowych za lata 1982 – 1984. Z zapisów w tych kartotekach wynika, że od 1 marca 1981r., odwołującemu przysługiwała stawka godzinowa wynagrodzenie zasadniczego w kwocie 23,50 zł, według VIII kategorii zaszeregowania, od 1 sierpnia 1982r., przysługiwała stawka godzinowa wynagrodzenie zasadniczego w kwocie 29,00 zł, według X kategorii zaszeregowania, dodatkowo
od 1 września 1982r., odwołującemu przysługiwał dodatek stażowy w wysokości 10%,
od 1 września 1983r. w wysokości 11% oraz w latach 1982 – 1984, dodatek brygadzistowski w wysokości 10% i dodatek szkodliwy w kwocie 1,5 zł.

Rozpoznając powyższy wniosek, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w C. w dniu 21 sierpnia 2019r. wydał decyzję, którą przeliczył ubezpieczonemu od dnia 1 lipca 2019r. wysokość dotychczas pobieranej renty. W szczególności ZUS uznał za udowodnione 21 lat i 11 miesięcy okresów składkowych.

Równocześnie nie znajdując podstaw do przeliczenia podstawy wymiaru renty, organ rentowy w dniu 22 sierpnia 2019r. wydał zaskarżoną decyzję.

W toku procesu Sąd ustalił natomiast, że w Zakładach (...)
w R., wszyscy zatrudnieni tam pracownicy produkcji pracowali przeciętnie 10 godzin na dobę, a jedynie w okresie przedświątecznym, do 12 godzin na dobę. Dodatek za warunki szkodliwe otrzymywali pracownicy, wyłącznie za czas pracy przy peklowaniu oraz w chłodniach przy załadunku mięsa na samochody. Przysługiwał też dodatek za pracę w porze nocnej oraz premia regulaminowa, zależna od uznania brygadzisty i kształtowała się w granicach 15 – 20%.

Przesłuchani w sprawie świadkowie zgodnie przyznali, że ich wynagrodzenie osiągane u tego pracodawcy, w spornym okresie, kształtowało się na niskim poziomie. Z akt emerytalnych świadków wynika, że w przypadku T. S., H. S. nie ma dokumentów z lat 1075-1980 i przyjęto wynagrodzenie minimalne przy ustalaniu wartości kapitału początkowego. H. S. dopiero od roku 1982, wykazał wynagrodzenie oscylujące w granicach przeciętnego wynagrodzenia. Podobnie P. C. wykazał, za lata 1982 – 1984, wynagrodzenie w granicach od 106,31 do 119,49 % przeciętnego wynagrodzenia. Nikt nie osiągnął wynagrodzenia w wysokości , które pozwalałoby na ustalenie wwpw w wysokości wyższej od 184%

Z kolei w oparciu o znajdujące się w aktach rentowy ubezpieczonego, zaświadczenie o zarobkach (Rp-7) z 19 maja 2003r., potwierdzające jego wynagrodzenie
z KWK (...) za lata 1985 – 1990, Sąd ustalił, że jego wynagrodzenie z tego okresu było najkorzystniejsze w latach: 1989 (184,57% przeciętnego wynagrodzenia), 1987 (190,64% przeciętnego wynagrodzenia) i 1988 (178,66% przeciętnego wynagrodzenia).

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 5 marca 2020r., Sąd oddalił wniosek odwołującego o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu emerytur
i rent uznając, iż w niniejszej sprawie nie było konieczności przeprowadzenia takiego dowodu. W szczególności Sąd uznał, że kwestia stawek zaszeregowania odwołującego do poszczególnych kategorii zarobkowych i przysługujące z tego tytułu stawki wynagrodzenia, podobnie jak wysokość przysługujących odwołującemu dodatków, nie była sporna, bowiem dane te wynikały z opisanych wyżej angaży, zaś za lata 1982 – 1984 wynikały jednoznacznie z kartotek zarobkowych. Tym samym odtworzenie wynagrodzenia odwołującego, ze spornego okresu, nie wymagało wiadomości specjalnych, a ograniczało się wyłącznie do zastosowania prostych działań rachunkowych, które Sąd przeprowadził we własnym zakresie.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie akt organu rentowego, zeznań świadków: G. R., J. L. (k.34-35), H. S., T. S.
i P. C. (k.48-49) oraz przesłuchania ubezpieczonego (k.49-50), a także akt osobowych odwołującego, akt emerytalnych świadków H. S., T. S.
i P. C., dołączonych do akt niniejszej sprawy.

Przeprowadzone postępowanie Sąd uznał za wystarczające do poczynienia stanowczych rozstrzygnięć w niniejszej sprawie. W szczególności Sąd oparł się na zapisach w dokumentacji, które należało uznać za pewne. Równocześnie Sąd dał wiarę twierdzeniom odwołującego, jedynie w ograniczonym zakresie, tj. w szczególności
w części dotyczącej przysługujących mu stawek zaszeregowania i dodatków. Równocześnie za niewiarygodne Sąd uznał jego zeznania w zakresie, jakim podnosił on że codziennie pracował w wymiarze 12 godzin na dobę i to głównie w porze nocnej. Okoliczności te nie wynikają bowiem z jego dokumentacjo osobowej i płacowej, a ponadto stoją w sprzeczności z zeznaniami świadków, którzy wprost potwierdzili, że przeciętnie pracowało się do 10 godzin dziennie, a jedynie w okresie przedświątecznym do 12 godzin dziennie. Z zeznań świadków wynika też, że odwołujący pracował często na pierwszej zmianie.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego A. K. nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie rozważań należy stwierdzić, że zgodnie z treścią art. 111 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U.
z 2020r., poz. 53 ze zm.):

„wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:

1)z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia,

2) z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek
o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty,
z uwzględnieniem art. 176,

3)z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty,

- a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

2. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru, obliczony na zasadach określonych w art. 15, mnoży się przez kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia.

3. Podstawa wymiaru emerytury lub renty, ustalona na zasadach określonych w ust. 1
i 2, podlega wszystkim waloryzacjom przysługującym do dnia zgłoszenia wniosku
o ponowne ustalenie tej podstawy”.

Kwestia sporna w niniejszej sprawie sprowadza się do tego, czy mając na uwadze istniejący stan faktyczny i treść obowiązujących przepisów należy odwołanie uwzględnić,
a tym samym przyznać odwołującemu A. K. prawo do obliczenia renty
z zastosowaniem wyższego niż dotychczas wskaźnika wysokości podstawy wymiaru, czy też nie i jakie są tego przyczyny.

Należy stwierdzić, że zacytowany przepis art. 111 wymaga, w celu osiągnięcia przeliczenia w nim określonego, aby obliczony w oparciu o nowoprzedłożone zarobki WWPW był wyższy niż poprzednio ustalony. Tymczasem ubezpieczony tego wymogu nie dopełnił.

Przepis ten dopuszcza przy tym, przyjęcie zarobków z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia (pkt 1).

W wypadku odwołującego, który uzyskał prawo do renty w roku 1990, kwestie ustalenia podstawy wymiaru świadczenia, regulowały przepisy ustawy z 7 października 1991r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. poz. 450, z późn. zm.). Ustawa ta w art. 7, ust. 1 pkt 1 wskazuje, że podstawę wymiaru emerytury lub renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 5
i 6, z uwzględnieniem art. 8 i 9, przeciętna, zwaloryzowana kwota wynagrodzenia lub dochodu, która stanowiła podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego, w okresie kolejnych 3 lat kalendarzowych wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 12 lat kalendarzowych, jeżeli wniosek
o świadczenie zostanie zgłoszony do dnia 31 grudnia 1992r.

Odnosząc ten przepis do stanu faktycznego niniejszej sprawy, dla ubezpieczonego, który uzyskał prawo do renty w roku 1990, okres 12 lat przypada od roku 1978.

Organ rentowy przyznając ubezpieczonemu prawo do renty ustalił jej podstawę wymiaru w oparciu o zarobki z kolejnych 3 lat kalendarzowych wybranych z okresu 12 lat z kalendarzowych poprzedzających rok przyznania prawa do renty, tj. z lat 1986–1988. Ustalony w ten sposób wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 184,62 %.

Sąd uznał zatem, że skoro zarobki odwołującego przyjęte z okresu jego pracy
w kopalni, za lata 1986–1988 były najkorzystniejszymi. Wynika to z druków Rp-7 obejmujących lata 1985-1990. ( k. 25 i 75 a.e.) W latach 1984 i 1985 ubezpieczony na pewno osiągał niższe zarobki , ponieważ nie pracował od 10 kwietnia 1984 roku do 24 kwietnia 1985 roku, a przed dniem 10 kwietnia 1984 był aresztowany .

Z kolei za lata pracy w (...) S., Sąd przyjął, że niewątpliwie zarobki odwołującego, nie mogą przewyższyć poziomu jego zarobków wykazanego przez kopalnię. Okoliczność ta wynika z akt emerytalnych świadków, którzy byli współpracownikami ubezpieczonego, a których zarobki w najlepszym okresie od tj. w latach 1982 – 1984, osiągają najwyższy poziom dochodzący do niespełna 120% przeciętnego wynagrodzenia.

Biorąc pod uwagę treść art. 111 ust. 1 pkt 1 ustawy tj. zarobki od 1978 roku i przyjmując, że ubezpieczony pracował po 240 godzin miesięcznie ( przyjęto średnio 10 godzin na dniówkę) wynagrodzenie wyniosłoby:

Rok 1978

18 złotych x 240 godzin = 4320 zł

dodatek za 2 nadgodziny dziennie 2 x 24 dni x 9 zł = 432 zł

6% dodatku stażowego 4320 zł x 6% = 259, 20zł ( sąd liczy 6% za cały rok, mimo, że dodatek wzrastał od września)

Łącznie 5011,20 zł miesięcznie x 12 miesięcy = 60134,40 to jest 102,54%

Rok 1979

Takie samo wynagrodzenie (za wyjątkiem dodatku stażowego, który od wrzesnia wynosił 7%). Stosunek do rocznego wynagrodzenia jest niższy

Rok 1980

19 zł x 240 godzin = 4560 zł

dodatek za 2 godziny nadliczbowe dziennie 2 x 24 x 9.50 zł = 456 zł

8% dodatku stażowego i 10 % d brygadzistowskiego 4560 x 18% = 820,80 zł

Łącznie 5836,80 zł x 9 miesięcy= 52531,20 zł

21,50 zł x 240 godzin x3 miesiące = 15480 zł

2 x 24 dni x 11 zł x 3 miesiące = 1584 zł

18 % x 15480 = 2786,40 zł

Łącznie za rok 72381,60 zł to jest 99,86%

Rok 1981

21,50 zł x 240 godzin x 2 miesiące = 10320 zł

Godziny nadliczbowe za dwa miesiące 2 godz. x 48 dni x 11 zł = 1056 zł

9 % stażowego, 10 % brygadzistowskiego 10320 zł x 18% = 1857,60 zł

23.50 zł x 240 godzin x 10 miesięcy = 56400 zł

19 % x 56400 = 10716 ( sąd przyjął, ze dodatek za wysługę wynosił 9% , mimo, że w aktach osobowych wpisano 5 % )

Dodatek 760 zł x 12 miesięcy = 9120 zł

Łącznie 89469,60 to jest 96,96%

Sąd dokonując wyliczeń potencjalnego wynagrodzenia przyjął korzystną dla ubezpieczonego wersję uznając, ze w każdym miesiącu pracował średnio po 2 nadgodziny. Wyliczone hipotetyczne wynagrodzenie odpowiada wynagrodzeniom świadków z późniejszego okresu. Zdaniem Sadu ubezpieczony nie jest w stanie wykazać korzystniejszego wwpw z 3 kolejnych lat z okresu od 1979 do 1990 od przyjętego w decyzji dnia 29 maja 2003 roku.-

Przechodząc do dalszych rozważań, należy zauważyć, że cytowany przepis art. 111, ust. 1 ustawy emerytalnej, w punkcie drugim i trzecim wskazuje na dodatkowe możliwości przeliczenia podstawy wymiaru renty. I tak z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty (pkt 2) oraz z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty (pkt 3).

Należy jednak uznać, że ubezpieczony nie spełnił również i tych warunków.
W pierwszej bowiem kolejności należy zauważyć, że w okresie 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek
o ponowne ustalenie renty, tj. w latach 1998 – 2018, ubezpieczony podlegał zatrudnieniu
i wykazał zarobki jedynie za lata 2015-2018. Z kolei w okresie 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek
o przyznanie renty, jego zarobki, jak wyżej dowiedziono, jedynie w latach 1986 – 1988 osiągnęły przyjęty przez ZUS, do ustalenia podstawy wymiaru renty odwołującego, poziom 184,62 % przeciętnego wynagrodzenia. Zaś w pozostałych latach z tego okresu,
a w szczególności podczas zatrudnienia w (...) S., kształtowały się na niższym poziomie. Tym samym jego zarobki z 10 kolejnych lat kalendarzowych, niewątpliwie nie mogły osiągnąć poziomu wyższego, niż ustalony z 3 najkorzystniejszych lat.

Z podobnych przyczyn należało uznać, że zarobki odwołującego z okresu 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie renty nie mogą przekroczyć tego poziomu, uwzględniając w szczególności okoliczność, iż jego zarobki z lat 2015 – 2018 nie przekraczały kwot powodujących choćby konieczność zmniejszenia jego renty, tj. 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

Skoro przedłożenie przez ubezpieczonego zarobków nie wpłynęło na zwiększenie WWPW, zatem niemożliwe jest zastosowanie do wyliczenia podstawy wymiaru emerytury ubezpieczonego, jednej z reguł określonych w art. 111 ustawy emerytalnej.

W ocenie Sądu, podstawa wymiaru renty ubezpieczonego została ustalona w najkorzystniejszy, przewidziany przepisami sposób.

Sąd w całości podzielił stanowisko organu rentowego przedstawione w zaskarżonej decyzji oraz odpowiedzi na odwołanie i stwierdził brak podstaw prawnych do zmiany zaskarżonej decyzji.

Wobec powyższego, Sąd na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

(-) Sędzia Teresa Kalinka