Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 października 2021 r.

S ąd Okręgowy w G. VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	sędzia (del) Magdalena Kimel

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 25 października 2021r. w G.

sprawy z powództwa Spółki (...) Spółki Akcyjnej w B.

przeciwko J. L.

o uchylenie obowiązku zapłaty renty wyrównawczej

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu

z dnia 2 marca 2021 r. sygn. akt IV P 264/20

oddala apelację.

(-) sędzia (del) Magdalena Kimel

Sygn. akt VIII Pa 35/21

UZASADNIENIE

Spółka (...) S.A. w B. wniosła pozew przeciwko J. L. domagając się uchylenia w całości, co do kwoty 1.012,38 zł obowiązku wypłaty renty wyrównawczej, zasądzonej w pkt. 1 tiret czwarte wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu z 22 lutego 2006r., sygn. akt IV P 342/00, poczynając od 1 lipca 2020r. oraz o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Powódka wniosła również o zabezpieczenie powództwa w trybie art. 730 i nast. k.p.c. co do kwoty 1.012,38 zł miesięcznie poprzez wstrzymanie wykonania pkt 1 tiret 4 wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu z 22 lutego 2006r., sygn. akt IV P 342/00 poczynając od 1 listopada 2020r. do czasu prawomocnego zakończenia w niniejszej sprawie. W uzasadnieniu wskazała, że pozwany z dniem 1 lipca 2020r. osiągnął wiek emerytalny i Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał mu emeryturę oraz ustalił wysokość wypłacanych mu świadczeń w zbiegu (100% emerytury i 50 % renty). Ponieważ renta wyrównawcza obliczona została jako różnica pomiędzy potencjalną emeryturą pozwanego, a otrzymywaną przez niego świadczeniem z ZUS – rentą z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku jego wypadkiem przy pracy i zachowanymi przez niego możliwościami zarobkowymi na poziomie 50% najniższego wynagrodzenia za pracę, to stwierdzić należało, że po dniu 1 lipca 2020r. otrzymywane przez niego z ZUS świadczenia przewyższają wysokość potencjalnej emerytury ustalonej przez biegłego w sprawie IV P 342/00. Nastąpiła wobec tego zmiana stosunków uzasadniająca uchylenie zasądzonej od powódki na rzecz pozwanego renty wyrównawczej w całości. Końcowo wskazała, że wystąpiła do pozwanego z propozycją zawarcia porozumienia na podstawie, którego wygasłoby roszczenie pozwanego o zapłatę bieżącej renty wyrównawczej w całości, pozwany jednak go nie podpisał.

Postanowieniem z 8 grudnia 2020r. sąd oddalił wniosek powódki o udzielenie zabezpieczenia powództwa.

Pozwany w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa wskazując, że 28 listopada 2020r. podpisał zaproponowane przez spółkę porozumienie i przesłał je do powódki 3 grudnia 2020r., co jego zdaniem powoduje, że nie ma już podstawy sporu. Zarzucił powódce, że wraz z projektem porozumienia nie przedstawiła mu wyliczania, z którego wynikałby brak podstaw do wypłaty świadczenia. Wyjaśnił, że nie skorzystał z pomocy prawnika z uwagi na brak środków finansowych spowodowany zarówno własną chorobą nowotworową jak i chorobą żony.

Wyrokiem z dnia 2 marca 2021 r. S ąd Rejonowy w Z. oddalił powództwo i odstąpił od obciążania pozwanego kosztami procesu. ;

Sąd pierwszej instancji ustalił, że na podstawie pkt 1 tiret 4 wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu z 22 lutego 2006r., sygn. akt IV P 342/00 powódka wypłacała pozwanemu kwotę 1.012,38 zł miesięcznie tytułem renty wyrównawczej.

Renta wyrównawcza obliczona została jako różnica pomiędzy potencjalną emeryturą pozwanego, a otrzymywaną przez niego świadczeniem z ZUS – rentą z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku jego wypadkiem przy pracy i zachowanymi przez niego możliwościami zarobkowymi na poziomie 50% najniższego wynagrodzenia za pracę.

Z dniem 1 lipca 2020r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. przyznał powodowi świadczenie w zbiegu (100% emerytury i 50 % renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem w pracy). Świadczenia te przewyższają wysokość potencjalnej emerytury ustalonej przez biegłego w sprawie IV P 342/00.

Sąd Rejonowy ustalił, że pismem z 19 października 2020r. powódka poinformowała pozwanego, że w związku z pobieraniem wypłacanych przez ZUS 150% świadczenia w zbiegu tj. 100% emerytury i 50 % renty utracił prawo do ustalonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Zabrzu z 22 lutego 2006r., sygn. akt IV P 342/00 renty wyrównawczej w kwocie 1012,38 zł netto miesięcznie. Do pisma dołączyła projekt porozumienia przewidujący wstrzymanie wypłaty renty wyrównawczej. (dowód pismo pozwanej z 19.10.2020r. k. 16)

Dnia 4 listopada 2020r. powód skierował do powódki pismo, w którym zarzucił jej brak wyliczenia braku szkody ani też metody jej wyliczenia i tym samym podstaw prawnych wyliczenia. Stwierdził, że gdyby nie było podstaw do wypłaty świadczenia to powódka zaprzestałaby po prostu jego wypłaty. Końcowo zwrócił się o ponowne zweryfikowanie decyzji (...) i uznanie istnienia szkody. (dowód pismo pozwanego z 4.11.2020r. k. 34 i 35)

Dnia 28 listopada 2020r. powód podpisał zaproponowane przez spółkę porozumienie i przesłał je spółce 3 i 15 grudnia 2020r. (dowód porozumienie podpisane przez powoda k. 32 i 33.)

Pismo z 15 grudnia 2020r. dotarło do powódki 23 grudnia 2020r.

W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd Rejonowy zważył, że roszczenie powódki, nie zasługiwało na uwzględnienie.

Stosownie do art. 907 §2 k.c., jeżeli obowiązek płacenia renty wynika z ustawy, każda ze stron może w razie zmiany stosunków żądać zmiany wysokości lub czasu trwania renty, chociażby wysokość renty i czas jej trwania były ustalone w orzeczeniu sądowym lub w umowie.

W przedmiotowej sprawie renta wyrównawcza stanowi różnicę pomiędzy potencjalną emeryturą pozwanego, a otrzymywanymi przez niego świadczeniami z ZUS.

W niniejszej sprawie doszło do zmiany stosunków w rozumieniu powołanego przepisu, bowiem pozwany od 1 lipca 2020r. uzyskał uprawnienia do świadczeń z ZUS, które przewyższały wysokość potencjalnej emerytury, jaką pozwany by pobierał, gdyby nie wypadek przy pracy jednakże rozstrzygającym w niniejszej sprawie okazało się, że wbrew temu, co twierdziła pozwana powód w dniu 28 listopada 2020r. podpisał przesłany mu projekt porozumienia i przesłał go z powrotem powódce. Ponieważ 14 grudnia 2020r. doręczono mu odpis pozwu z wezwaniem do ustosunkowania się do jego treści ponownie 15 grudnia 2020r. przesłał powódce podpisane porozumienie. Pismo z 15 grudnia 2020r. powódka odebrała 23 grudnia 2020r.

W ocenie Sądu I instancji, w świetle ustalonych okoliczności faktycznych należało zauważyć, że pozwany dniu 28 listopada 2020r. podpisał porozumienie, w którym zrzekł się roszczeń związanych prawem do renty wyrównawczej, co uzasadnia wniosek, że powódka uzyskała zaspokojenie swojego roszczenia po wytoczeniu powództwa. Zawarcie ugody w sprawie roszczeń, o które następnie wytacza się powództwo skutkuje jego oddaleniem z uwagi na istnienie powagi rzeczy ugodzonej (res transacta). Zauważyć należy, iż ugoda – porozumienie w niniejszej sprawie wskazywały, iż jej postanowienia wyczerpują wszelkie roszczenia wynikające z renty wyrównawczej ustalonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Zabrzu z 22 lutego 2006r., sygn. akt IV P 342/00. W pkt 2 in fine ugody wprost wpisano, że roszczenia stwierdzone powyższym wyrokiem wygasają .

Powódka w chwili wytoczenia powództwa nie była więc faktycznie obciążona obowiązkiem wypłaty na rzecz pozwanego renty wyrównawczej.

Sąd Rejonowy wskazał, że żądania powódki uchylenia obowiązku wypłaty renty od 1 lipca 2020r. było niezasadne. Powódka mogła wystąpić z takim żądaniem dopiero od daty wytoczenia powództwa, czyli 1 grudnia 2020r. W wyroku z 19 maja 2011r. I PK 227/10 Sąd Najwyższy podkreślił, że niekorzystana zmiana dla uprawnionego do renty uzupełniającej nie może być orzekana wstecz. Przy podejmowaniu decyzji o zaprzestaniu wypłaty renty uzupełniającej sąd powinien mieć na względzie interes drugiej strony. W szczególności zmieniając świadczenie rentowe powinien zważyć, czy nie należy skorzystać z art. 8 kp, gdy chodzi o okresy przeszłe (por. również uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach w sprawie VIII Pa 35/18). W ocenie sądu rozpoznającego niniejszą sprawę żądanie uchylenie obowiązku zapłaty renty wyrównawczej w dotychczasowej wysokości z datą wsteczną było sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Spółka (...) Spółka Akcyjna w B. domagała się obniżenia renty wyrównawczej wypłacanej pracownikowi, który uległ wypadkowi przy świadczonej dla niej pracy i który jeszcze przed wytoczeniem powództwa podpisał porozumienie, w którym potwierdził wygaśnięcie przysługującego mu uprawnienia do renty wyrównawczej.

W związku z powyższym Sąd Rejonowy oddalił powództwo.

Na podstawie art. 102 k.p.c. odstąpił od obciążania pozwanego kosztami procesu z uwagi na szczególne okoliczności niniejszej sprawy. Wskazał, że hipoteza art. 102 k.p.c., odwołująca się do występowania „wypadków szczególnie uzasadnionych" pozostawia Sądowi rozpoznającemu sprawę pewną swobodę oceny, czy fakty związane z przebiegiem procesu, jaki dotyczące sytuacji życiowej strony, stanowią podstawę do odstąpienia od obciążania jej kosztami procesu. Przepis art. 102 k.p.c. stanowi, bowiem suwerenne uprawnienie jurysdykcyjne Sądu orzekającego i do jego oceny należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek.

W ocenie Sądu Rejonowego już same zasady współżycia społecznego nie pozwalają nałożyć na pozwanego obowiązku zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Sąd I instancji podkreślił, że pozwany jeszcze przed wytoczeniem powództwa w dniu 28 listopada 2020r. podpisał porozumienie, którego projekt przesłała mu powódka. Pozwany występował bez profesjonalnego pełnomocnika i nie miał możliwości pełnej analizy prawnej skutków uchylenia obowiązku wypłaty renty wyrównawczej. Pozwany wyjaśnił, że powódka nie wyjaśniła mu dostatecznie kwestii związanych z utratą prawa do renty wyrównawczej, nie przesłała mu na jego wniosek stosownych wyliczeń. Sąd miał również na uwadze trudną sytuację zdrowotną i finansową powoda.

Apelację od wyroku wiosła powódka.

Wyrok zaskrzyła w części:

1)  co do rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 1 w zakresie oddalenia powództwa co do żądania uchylenia renty wyrównawczej za okres od 1 lipca 2020r. do 31 października 2020r. w łącznej kwocie 4.049,52 zł,

1)  co do rozstrzygnięcia o kosztach (punkt 2) będącego konsekwencją oddalenia powództwa w punkcie 1.

Wyrokowi zarzuciła:

1)  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez nie rozważenie zebranego w sprawie materiału dowodowego w sposób wszechstronny i dowolną ocenę dowodów w następstwie przyjęcia, że:

a)  pozwany w dniu 28 listopada 2020r. podpisał przesłany mu projekt porozumienia i przesłał go z powrotem powódce 3 grudnia 2020r. w sytuacji, gdy pozwany antydatował moment podpisania porozumienia i nie wysłał w dniu 3 grudnia 2020r. oryginału podpisanego porozumienia na adres powódki, w rzeczywistości pozwany po otrzymaniu wyliczeń od powódki w dniu 12 grudnia 2020r. i po otrzymaniu z Sądu odpisu pozwu w niniejszej sprawie w dniu 14 grudnia 2020r. podpisał oryginał porozumienia z datą wsteczną i dopiero w dniu 15 grudnia 2020r. nadał oryginał podpisanego (antydatowanego) porozumienia na adres powódki, czym pozwany świadomie i celowo wprowadził w błąd Sąd I instancji,

a)  pozwany ponownie 15 grudnia 2020r. przesłał powódce podpisane porozumienie w sytuacji, gdy pozwany w rzeczywistości antydatował moment podpisania porozumienia i podpisany oryginał porozumienia wysłał do powódki listem poleconym dopiero w dniu 15 grudnia 2020r., (pierwszy raz, nie zaś ponowny) powódka odebrała podpisane porozumienie w dniu 23 grudnia 2020r,

a)  powódka w chwili wytoczenia powództwa nie była faktycznie obciążona obowiązkiem wypłaty na rzecz pozwanego renty wyrównawczej w sytuacji, gdy w chwili wytoczenia powództwa tj. w dniu 1 grudnia 2020r. powództwo było uzasadnione, powódka zobowiązana była nadal na podstawie wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu z dnia 22 lutego 2006r., sygn. akt IV P 342/00 do zapłaty na rzecz pozwanego renty wyrównawczej w wysokości po 1.012,38 zł miesięcznie, do zawarcia porozumienia pomiędzy stronami doszło dopiero w dniu 23 grudnia 2020r. tj. w chwili doręczenia powódce oryginału podpisanego porozumienia przez pozwanego,

a)  żądanie uchylenia obowiązku zapłaty renty wyrównawczej w dotychczasowej wysokości z datą wsteczną było sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, Spółka (...) Spółka Akcyjna w B. domagała się obniżenia renty wyrównawczej wypłacanej pracownikowi, który uległ wypadkowi przy świadczonej pracy i który jeszcze przed wytoczeniem powództwa podpisał porozumienie, którym potwierdził wygaśnięcie przysługującego mu uprawnienia do renty wyrównawczej w sytuacji gdy do zawarcia porozumienia pomiędzy stronami doszło dopiero w dniu 23 grudnia 2020r., na skutek działania pozwanego zmierzającego do przedłużenia okresu w którym powódka wypłacała pozwanemu rentę wyrównawczą pomimo braku szkody uzasadniającej jej dalszą wypłatę,

a wszystkie te naruszenia miały wpływ na treść orzeczenia i doprowadziły do błędnych ustaleń faktycznych i bezpodstawnego uwzględnienia powództwa;

1)  naruszenie przepisu postępowania - art. 6 kc i art. 232 kpc, art. 217 kpc i art. 227 kpc poprzez ich błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie w następstwie przyjęcia, że pozwany dwukrotnie przesłał podpisane porozumienie ustalające wygaśnięcie obowiązku zapłaty na jego rzecz renty wyrównawczej w sytuacji gdy pozwany nie wykazał w toku postępowania aby wysłał w dniu 3 grudnia 2020r. na adres powódki podpisane porozumienie, pozwany nie mógł dysponować tyloma egzemplarzami porozumienia aby dwukrotnie wysłać oryginał podpisanego porozumienia powódce, z treści złożonych przez niego do akt sprawy pism jednoznacznie wynikało, że podpisze porozumienie dopiero po otrzymaniu wyliczeń od powódki, z których będzie wynikać, że renta wyrównawcza już mu nie przysługuje, pozwany przez zwlekanie z dostarczeniem powódce decyzji o przyznaniu mu emerytury i ustaleniu wysokości świadczeń w zbiegu, a następnie powstrzymywania się przed podpisaniem porozumienia o zaprzestaniu wypłaty na jego rzecz renty wyrównawczej opóźnił moment wytoczenia powództwa w niniejszej sprawie,

1)  naruszenie przepisów prawa materialnego art. 70 § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnie i niezastosowanie w następstwie przyjęcia, że powódka w chwili wytoczenia powództwa nie była faktycznie obciążona obowiązkiem wypłaty na rzecz pozwanego renty wyrównawcze w sytuacji, gdy strony zawarły porozumienie o zaprzestaniu wypłaty renty wyrównawczej prze powódkę na rzecz pozwanego dopiero w dniu 23 grudnia 2020r. tj. w chwili doręczenia powódce oryginału podpisanego porozumienia przez pozwanego, do tego czasu powódka zobowiązana była nadal, na podstawie wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu z dnia 22 lutego 2006r., sygn. akt IV P 342/00 do zapłaty na rzecz pozwanego renty wyrównawczej w wysokości po 1.012,38 zł miesięcznie,

1)  naruszenie przepisów prawa materialnego art. 361 § 2 k.c., art. 444 § 2 k.c., art. 907 § 2 k.c. art. 8 k.p. - poprzez ich błędną wykładnie i niewłaściwe zastosowanie w następstwie przyjęcia, że:

a)  żądanie powódki uchylenia obowiązku wypłaty renty od 1 lipca 2020r. było niezasadne,

a)  powódka mogła wystąpić z takim żądaniem dopiero od daty wytoczenia powództwa, czyli 1 grudnia 2020r.,

a)  niekorzystna zmiana dla uprawnionego do renty uzupełniającej nie może być orzekana wstecz,

a)  przy podejmowaniu decyzji o zaprzestaniu wypłaty renty uzupełniającej sąd powinien mieć na względzie interes drugiej strony,

a)  żądanie uchylenia obowiązku zapłaty renty wyrównawczej w dotychczasowej wysokości z datą wsteczną było sprzeczne z zasadami współżycia społecznego,

w sytuacji,

1)  gdy Sąd I instancji prawidłowo uznał, że w niniejszej sprawie doszło do zmiany stosunków w rozumieniu art 907 § 2 k.c. bowiem pozwany od 1 lipca 2020r. uzyskał uprawnienia do świadczeń ZUS, które przewyższały wysokość potencjalnej emerytury, jaką pozwany pobierałby, gdyby nie wypadek przy pracy i powódka zasadnie żądała od tej daty uchylenia wypłaty renty wyrównawczej na rzecz pozwanego,

1)  pozwany w sposób świadomy i zamierzony opóźniał się z dostarczeniem powódce decyzji o przyznaniu mu emerytury i ustaleniu wysokości świadczeń w zbiegu aby powódka nie mogła dokonać przeliczenia renty wyrównawczej i ustalić niezwłocznie daty początkowej od kiedy renta wyrównawcza nie przysługuje pozwanemu w jakiejkolwiek wysokości, a następnie podjąć działania w celu zaprzestania wypłaty renty wyrównawczej (porozumienie, pozew w niniejszej sprawie)

1)  wyłącznie na skutek postępowania pozwanego powódka nie była w stanie wcześniej wytoczyć powództwa o uchylenie renty wyrównawczej w niniejszej sprawie,

1)  wyrok wydany na podstawie art. 907 § 2 kc ma co prawda charakter konstytutywny

i stwarza nowy stan prawny, dlatego co do zasady wywiera skutek na przyszłość jednakże zmiana renty jest również dopuszczalna za okres poprzedzający wytoczenie powództwa o zmianę, z tym że okres ten nie może sięgać poza datę, w której nastąpiła zmiana stosunków, poza termin przedawnienia zaległych świadczeń okresowych oraz poza datę orzeczenia lub ugody, w których została określona mająca podlegać zmianie w wyniku uwzględnienia powództwa, a niniejszej sprawie powódka nie wkroczyła z roszczeniem poza datę w której nastąpiła zmiana stosunków tj. 1 lipca 2020r.,

1)  to zachowanie pozwanego świadomie i celowo zwlekającego z dostarczeniem powódce dokumentów niezbędnych do przeliczenia należnej mu renty wyrównawczej, wprowadzanie Sądu I instancji co do formy nadania przez powódkę przesyłki listownej zawierającej projekt porozumienia, daty odbioru przesłanego projektu porozumienia przez pozwanego, daty zwrotnego przesłanie przez pozwanego podpisanego porozumienia na adres powódki, opatrzenia porozumienia datą wsteczną narusza zasady współżycia społecznego, w tym w szczególności zasadę uczciwego działania pozwanego, dobrych obyczajów, lojalności pozwanego wobec przedsiębiorstwa wypłacającego na rzecz pozwanego rentę wyrównawczą.

Mając na uwadze powyższe zarzuty wnoszę o:

1)  zmianę zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części i uchylenie w całości tj. co do kwoty 1.012,38 zł (słownie: tysiąc dwanaście złotych 38/100) miesięcznie obowiązku wypłaty przez powódkę Spółkę (...) Spółkę Akcyjną na rzecz pozwanego J. L. renty wyrównawczej zasądzonej w pkt 1 tiret czwarte wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu z dnia 22 lutego 2006r., sygn. akt IV P 342/00 za okres od 1 lipca 2020r. do 31 października 2020r.

1)  zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej Spółki (...) S.A. kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych,

ewentualnie wnoszę o:

1)  uchylenie zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Zabrzu podtrzymując wniosek, o którym mowa w punkcie 2) powyżej.

Dodatkowo powódka wniosła o dopuszczenie i przeprowadzenie w postępowaniu apelacyjnym dowodu z pisma powódki z dnia 30 stycznia 2020r. adresowanego do pozwanego wraz z raportem nadania tego pisma listem poleconym na adres zamieszkania pozwanego, raportu nadania listem poleconym propozycji zawarcia porozumienia na adres zamieszania pozwanego, wyliczenia potencjalnej emerytury pozwanego i braku szkody w dochodach wysłanego pozwanemu w dniu 8 grudnia 2020r. wraz z raportem nadania tego wyliczenia listem poleconym na adres pozwanego - na okoliczność ustalenia przebiegu działań powódki zmierzających do polubownego zakończenia sporu w niniejszej sprawie, na okoliczność ustalenia niezgodnych ze stanem faktyczny oświadczeń pozwanego składanych w toku niniejszego postępowania. Jednocześnie wyjaśniła, że potrzeba powołania powyższych dowodów wynikła w związku z nieuwzględnieniem przez Sąd I instancji oświadczenia pozwanej zawartego w piśmie procesowym z dnia 5 stycznia 202 lr. co do daty zawarcia przez strony porozumienia oraz odmiennymi, nieprawidłowymi i dowolnymi ustaleniami Sądu I instancji w zaskarżonym wyroku.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o oddalenie apelacji.

S ąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powódki jest całkowicie nieuzasadniona.

Zaskarżone rozstrzygnięcie zostało wydane w wyniku prawidłowo ustalonego stanu faktycznego, które to ustalenia Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne, bez konieczności ich ponownego, szczegółowego przytaczania.

Strona powodowa upatrywała naruszenia art. 233 ⸹ 1 k.p.c w ustaleniu przez Sąd I instancji, iż pozwany podpisał porozumienie w dniu 28 listopada 2020r, podczas gdy zdaniem powódki pozwany podpisał porozumienie faktycznie w grudniu 2020 r.

Zarzuty apelacji w tym zakresie są chybione i nielogiczne.

Przede wszystkim podkreślić należy, że strony niniejszego postępowania zawarły – porozumienie (ugodę) zgodnie z którym – „z dniem podpisania porozumienia roszczenia wierzyciela z tytułu renty wyrównawczej w związku z wypadkiem uregulowane są w całości w tym porozumieniu, a roszczenia stwierdzone wyrokiem zawartym przed Sądem Rejonowym w Zabrzu w dniu 22.02.2006 r , sygn.akt IV P 342/00 wygasają”. W punkcie 3 ustalono, że „od dnia 1 listopada 2020 r poczynając, w związku z rezygnacją wierzyciela z powyższej renty wyrównawczej, Spółka (...) SA zaprzestaje wypłacać na rzecz Wierzyciela rentę wyrównawczą na podstawie wyroku sądowego, na co wierzyciel wyraża zgodę”.

Data faktycznego podpisania porozumienia nie ma znaczenia w niniejszej sprawie, albowiem strona powodowa - autor porozumienia - wskazała, iż skutek wynikający z porozumienia nastąpi od 1 listopada 2020 r, na co pozwany przystał. Jeśli skutek miałby powstać od daty podpisania porozumienia (co zdaniem pozwanej nastąpiło w grudniu) to ewentualne antydatowanie porozumienia miałoby niekorzystne skutki dla pozwanego a nie powódki.

Podniesiony przez powódkę zarzut miałby znaczenie jedynie dla oceny – czy pozwany dał powód do wytoczenia powództwa, co z kolei przekłada się na rozstrzygnięcie dotyczące kosztów procesu. Powódka zarzutów dotyczących ewentualnego naruszenia art. 102 k.p.c nie sformułowała.

Biorąc pod uwagę powyższe, zarzuty apelacji sprowadzające się do naruszenia przepisów postępowania w zakresie nieprawidłowych ustaleń faktycznych, są chybione. Sąd Okręgowy pominął zatem wnioski dowodowe zmierzające do wykazania w jakiej dacie pozwany faktycznie podpisał ugodę, jako zmierzające do ustalenia faktów niemających znaczenia w sprawie (art. 235 2 ⸹1 pkt 2 k.p.c w zw z art. 381 k.p.c).

Przechodząc do dalszej oceny zarzutów apelacji, dotyczących naruszenia przepisów prawa materialnego sprowadzających się do przyjęcia przez Sąd, iż żądanie uchylenia obowiązku zapłaty renty wyrównawczej z datą wsteczną jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego zważyć należy:

Istota sporu sprowadzała się wyłącznie do ustalenia skutku zwartego pomiędzy stronami porozumienia (ugody pozasądowej).

Zgodnie z art. 917 k.c. przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa
w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego. Ustępstwa te mają na celu wyeliminować niepewność, co do roszczeń wynikających z tego stosunku, zapewnić wykonanie takich roszczeń, albo uchylić istniejący lub mogący powstać spór pomiędzy stronami. Podkreślić należy, że ustępstwa czynione są przez strony w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego.

Jest zasadą, że zawarta przez strony stosunku cywilnoprawnego ugoda pozasądowa wiąże strony, z zastrzeżeniem - stosownie do okoliczności - dopuszczalności uchylenia się od jej skutków prawnych (art. 918, art. 82-83, 87 k.c.).

W rozpoznawanej sprawie na mocy ugody pozasądowej strony zgodnie ustaliły, iż od dnia 1 listopada 2020 r Spółka (...) SA zaprzestaje wypłacać na rzecz Wierzyciela rentę wyrównawczą, na podstawie wyroku sądowego, na co Wierzyciel wyraził zgodę.

Strony w całości uregulowały wszystkie elementy łączącego je stosunku prawnego i ustaliły, że obowiązek zapłaty renty wyrównawczej na rzecz pozwanego ustał od 1 listopada 2020 roku, a nie od 1 lipca 2020 r. To z datą 1 listopada 2020 r doszło do wygaśnięcia stosunku prawnego łączącego strony ugody. Nie mogą zatem powstać kolejne roszczenia wynikające z tego samego stosunku za okres wsteczny. Uchylenie na mocy ugody pozasądowej skutków zobowiązania, prowadzi do wygaśnięcia stosunku prawnego łączącego strony (chyba, że co innego wynika z treści ugody). Zdaniem Sądu Okręgowego przyjęcie stanowiska prezentowanego przez apelującego doprowadziłoby do tego, że po zawarciu ugody strona z niej niezadowolona, mogłaby zgłaszać kolejne żądania odnoszące się do stosunków prawnych objętych ugodą. Taka sytuacja jest niedopuszczalna.

Mając zaś na uwadze, że powód nie uchylił się od skutków prawnych zawartej ugody, ugoda wiąże strony, zatem to z datą 1 listopada 2020 roku wygasł obowiązek zapłaty renty wyrównawczej na rzecz pozwanego. Do samej istoty ugody zgodnie z normą art. 917 § 1 k.c. należy rezygnacja przez stronę z części swoich żądań. Apelujący zdaje się obecnie wykluczać jakiekolwiek ustępstwa, a przecież przystępując do ugody powódka musiała się godzić na to, że czynność ta zawierać będzie pewne ustępstwa i jak wskazano sama zaproponowała datę od której ustał obowiązek nałożony na nią wyrokiem Sądu Rejonowego w Zabrzu. Przyjęła zatem, że do 31 października 2020 r obowiązek ten będzie realizować.

Ugodę zalicza się do kategorii „umów ustalających” mających na celu nadanie stosunkowi prawnemu cechy pewności i bezsporności, samo zawarcie ugody ma prowadzić do zapewnienia stronom bezpieczeństwa prawnego. Nie mogą powstać nowe roszczenia, wynikające z tych samych stosunków prawnych, co roszczenia już objęte ugodą. Podstawą zawarcia ugody, jak wynika z jej treści była zgodna wola stron oraz ustalony przez nie stan faktyczny dotyczący zmiany stosunków i braku szkody po stronie pozwanego.

Powódka nie kwestionowała ważności ugody, nie zarzucała nieważności dokonanej czynności prawnej, ani nie uchylała się od skutków oświadczenia woli w oparciu o przepis art. 918 kc.

Postanowienia ugody, zgodnie z art. 917 kc korzystały z powagi rzeczy ugodzonej (res transacta), a przez jej zawarcie strony uchyliły dopuszczalność sporu sądowego co do roszczeń majątkowych wynikających ze stosunku istniejącego między nimi w dniu zawarcia ugody.

Konkludując, Sąd Okręgowy mając na uwadze powyższe uznał zarzuty apelacji za bezzasadne i orzekł o jej oddaleniu na mocy art. 385 k.p.c.

(-) s ędzia (del) Magdalena Kimel