Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 maja 2016 r.

Sąd Okręgowy w G. VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Małgorzata Andrzejewska
Sędziowie:	SSO Jolanta Łanowy SSO Patrycja Bogacińska-Piątek (spr.)
Protokolant:	Ewa Gambuś

po rozpoznaniu w dniu 5 maja 2016r. w G.

sprawy z powództwa D. K.

przeciwko W. W. (1) (W.)

o odszkodowanie

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w G.

z dnia 20 października 2015 r. sygn. akt VI P 424/15

oddala apelację.

(-) SSO Patrycja Bogacińska-Piątek (spr.) (-) SSO Małgorzata Andrzejewska (-) SSO Jolanta Łanowy

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt VIII Pa 5/16

UZASADNIENIE

Powódka D. K. domagała się zasądzenia od pozwanego W. W. (1) kwoty 5.250 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 13 marca 2015r. tytułem odszkodowania w związku z rozwiązaniem przez powódkę umowy o pracę na podstawie art. 55 § 1 ¹ k.p.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że była zatrudniona u pozwanego na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Z uwagi na fakt, że pozwany nie wypłacał powódce terminowo wynagrodzenia za styczeń i luty 2015r. a także opóźniał się z wypłatą wynagrodzeń za 2014r., w ocenie powódki naruszył podstawowe obowiązki pracownicze, a tym samym powódka skorzystała z prawa rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy domagając się odszkodowania.

Pozwany nie złożył pisemnej odpowiedzi na pozew, natomiast na rozprawie w dniu 14 lipca 2015r. wniósł o oddalenie powództwa, wskazując że wypłacił powódce całe zaległe wynagrodzenie, a powódka wiedziała jaka jest sytuacja finansowa pozwanego. Pozwany nie kwestionował wysokości odszkodowania pod względem rachunkowym.

Wyrokiem z dnia 20 października 2015r. sygn. VI P 424/15 Sąd Rejonowy w G. zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 5.250 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 28 maja 2015r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania w związku z rozwiązaniem umowy o pracę przez pracownika bez zachowania okresu wypowiedzenia z winy pracodawcy oraz oddalił powództwo o odsetki w pozostałym zakresie. Nadto Sąd orzekł o kosztach sądowych oraz rygorze natychmiastowej wykonalności.

Sąd Rejonowy wydał powyższy wyrok w oparciu o następujący stan faktyczny:

Powódka rozpoczęła pracę u pozwanego od 1 grudnia 2008r. Od 2 stycznia 2012r. była zatrudniona na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony na stanowisku magazyniera. Wynagrodzenie za pracę powódka miała mieć wypłacane do ostatniego dnia miesiąca.

Sąd Rejonowy ustalił, że pozwany już w 2014r. zalegał z wypłatą wynagrodzeń powódce. Pomimo tego, że wynagrodzenie było wypłacane z opóźnieniem, powódka na listach obecności potwierdzała odbiór wynagrodzenia na koniec miesiąca, za który miała otrzymać wynagrodzenie.

Za styczeń i luty 2015r. powódka nie podpisała list płac z uwagi na fakt, że również w tych miesiącach nie otrzymała wynagrodzenia do końca stycznia 2015r. za miesiąc styczeń, jak też do końca lutego 2015r. za miesiąc luty. Pozwany przyznał przed Sądem, że jeżeli powódka nie podpisała listy płac za miesiąc luty 2015r. to zapewne wynagrodzenia za miesiąc luty nie otrzymała.

W toku postępowania ustalono, iż powódka wielokrotnie przychodziła do pozwanego z prośbą o wypłatę wynagrodzenia, natomiast pozwany zbywał powódkę, żeby przyszła później lub też np. po godzinie 16 – stej, a kiedy powódka przychodziła po 16 – tej w sprawie wynagrodzenia, pozwanego nie było już w zakładzie. Z powodu braku wypłaty wynagrodzenia w terminie, powódka musiała pożyczyć od siostry kwotę 2.000 zł, żeby do końca lutego 2015r.zapłacić za studia.

Sąd I instancji ustalił, że w dniu 16 marca 2015r. powódka sporządziła pozwanemu pisemne oświadczenie, że otrzymała za miesiąc styczeń 2015r. kwotę 500zł. W dniu 19 marca 2015r. powódka otrzymała od pozwanego przelew bankowy na kwotę 500zł, natomiast w dniu 13 kwietnia 2015r. przelew bankowy na kwotę 2.092,27 zł. Te 2 przelewy wyczerpały roszczenia powódki o wynagrodzenie za styczeń i luty 2015r.

W dniu 12 marca 2015r. powódka złożyła pozwanemu pisemne oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia z powodu nie wywiązywania się przez pozwanego z obowiązku zapłaty wynagrodzenia za styczeń 2015r. i luty 2015r. oraz z powodu notorycznego opóźnienia wypłat wynagrodzeń w poprzednich okresach rozliczeniowych. W tym samym piśmie powódka wezwała pozwanego do natychmiastowej wypłaty zaległego wynagrodzenia za styczeń i luty 2015r. oraz odszkodowania w wysokości 3 miesięcznego wynagrodzenia.

Pozwany przyznał, że do dnia 12 marca 2015r. nie wypłacił powódce 100% wynagrodzenia za styczeń i luty 2015r.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał, że roszczenie powódki o odszkodowanie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy wskazał, iż zgodnie z treścią przepisu art. 55 § 1 ¹ k.p. pracownik może rozwiązać umowę o pracę w trybie określonym w § 1 także wtedy, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika; w takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, a jeżeli umowa o pracę została zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy - w wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni. Oświadczenie pracownika o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie, z podaniem przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy. Przepis art. 52 § 2 stosuje się odpowiednio (§ 2).

Sąd I instancji wskazał, iż bieg jednomiesięcznego terminu z art. 55 § 2 w zw. z art. 52 § 2 k.p. rozpoczyna się, jeżeli pracownik pozyskał odpowiednio skonkretyzowane i wiarygodne wiadomości o naruszeniu jego uprawnień przez pracodawcę bądź osoby działające w jego imieniu. W przypadku wielokrotnego naruszenia podstawowego obowiązku pracodawcy w postaci niewypłacania wynagrodzenia termin 1 miesiąca powinien być liczony od momentu dowiedzenia się o tym przez pracownika. Sąd Rejonowy wskazał, że w okolicznościach niniejszej sprawy możliwe jest przyjęcie, że termin ten jest zachowany, gdy pracownik składa oświadczenie o rozwiązaniu umowy w ciągu miesiąca od dnia ostatniego naruszenia obowiązku przez pracodawcę (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 października 2013 roku (II PK 25/13, LEX nr 1413153).

Sąd Rejonowy powołał treści art.85 § 2 k.p., zgodnie z którym wynagrodzenie za pracę płatne raz w miesiącu wypłaca się z dołu, niezwłocznie po ustaleniu jego pełnej wysokości, nie później jednak niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego. Do podstawowych obowiązków pracodawcy należy w szczególności terminowe i prawidłowe wypłacanie wynagrodzenia swoim pracownikom – art. 94 pkt. 5 k.p.

Dalej Sąd I instancji zwrócił uwagę, iż na gruncie postanowień art. 55 § 1 ¹ k.p. powstaje problem, czy rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika jest uzależnione od zaistnienia winy po stronie pracodawcy. Ze względu na fakt, że ów przepis nie formułuje takiej przesłanki w doktrynie istnieje zapatrywanie, iż pracownik może skorzystać z przewidzianego w nim uprawnienia nawet wówczas, gdy pracodawca w sposób niezawiniony narusza ciężko obowiązek wobec pracownika. Oczywiście w praktyce stosunków pracy ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych zazwyczaj będzie zawinione. W tym kontekście Sąd przywołał stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 4 kwietnia 2000r. (I PKN 516/99, OSNAP 2001/16/516).), że przesłanką rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia ze względu na ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków wobec pracownika i uzyskania odszkodowania jest wina umyślna lub rażące niedbalstwo pracodawcy. Pracodawca, który nie wypłaca pracownikowi w terminie całości wynagrodzenia, ciężko narusza swój podstawowy obowiązek z winy umyślnej, choćby z przyczyn niezawinionych nie uzyskał środków finansowych na wynagrodzenia.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy Sąd Rejonowy wskazał, że pozwany dopuścił się względem powódki ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych bowiem (jak sam przyznał) do dnia 12 marca 2015r. tj. do dnia złożenia przez powódkę oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy, nie wypłacił powódce w 100% wynagrodzenia za pracę za miesiąc styczeń i luty 2015r. Tym samym powódka nie narażając się na uchybienie miesięcznego terminu była w pełni uprawniona do złożenia w dniu 12 marca 2015r. oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia z winy pozwanego co najmniej w zakresie wynagrodzenia za miesiąc luty 2015r., które to wynagrodzenie zostało jej wypłacone po terminie oraz po rozwiązaniu stosunku pracy.

W konsekwencji Sąd Rejonowy zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 5.250 zł tytułem odszkodowania (powódkę w d. rozwiązania stosunku pracy z pozwanym obowiązywał 3 miesięczny okres wypowiedzenia) w związku z rozwiązaniem umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia, wraz z odsetkami od dnia 28 maja 2015r. tj. od dnia następnego po doręczeniu pozwanemu odpisu pozwu, oddalając powództwo o odsetki ustawowe w pozostałym zakresie.

Apelację od wyroku wniósł pozwany.

Zaskarżając wyrok Sądu Rejonowego w G. z dnia 20 października 2015 w całości, zarzucił:

- sprzeczność istotnych ustaleń faktycznych z zebranym w sprawie materiałem dowodowym polegająca na przyjęciu, że w niniejszej sprawie zachodziły podstawy do uznania, że powódce przysługuje odszkodowanie w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia za pracę w związku z rozwiązaniem umowy o pracę przez pracownika bez zachowania okresu wypowiedzenia z winy pracodawcy, w sytuacji gdy okoliczności niniejszej sprawy oraz materiał dowodowy pozwala przyjąć, iż brak jest jakichkolwiek podstaw faktycznych i prawnych do uwzględnienia powództwa,

- naruszenie przepisów postępowania, a to art. 233 k.p.c., poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów w niniejszej sprawie poprzez danie wiary dowodom świadczącym wyłącznie na niekorzyść pozwanego, przy konsekwentnym pomijaniu dowodów, które uzasadniały jego twierdzenia.

W oparciu o powyższe zarzuty wniósł o:

- zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania ewentualnie o

- uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w G. oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania.

Nadto wnosił o pozbawienie orzeczenia rygoru natychmiastowej wykonalności.

W uzasadnieniu apelacji wskazywał, że zaskarżony wyrok jest niesprawiedliwy gdyż brak jest jakichkolwiek podstaw faktycznych i prawnych roszczenia strony powodowej, zaś Sąd Rejonowy naruszył zasadę swobodnej oceny dowodów. Pozwany podniósł, iż był w stałym kontakcie z powódką, która znała sytuację finansową firmy i godziła się ona na to, że wynagrodzenie będzie wypłacane jej po terminie. Jak wskazał powódka była długoletnią pracownicą firmy, gdy sytuacja finansowa firmy była stabilna i pozwany zawsze wypłacał jej wynagrodzenie w terminie. W ocenie pozwanego działania powódki są niezgodne z zasadami współżycia społecznego, ponieważ powódka wiedziała, że otrzyma wynagrodzenie w całości, a mimo to złożyła pozew, chociaż nie poniosła żadnej szkody.

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 5 maja 2015r. podniósł, iż ocena jego zachowania w kontekście złej sytuacji finansowej firmy nie uzasadnia przyjęcia iż dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków względem pracownika.

Sąd Okręgowy w G. zważył:

apelacja pozwanego nie zasługuje na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy przeprowadził wyczerpujące postępowanie dowodowe i poczynił prawidłowe ustalenia odnośnie stanu faktycznego a następnie w sposób prawidłowy i logiczny dokonał oceny zebranych dowodów, nie przekraczając przy tym swobodnej oceny dowodów. W konsekwencji Sąd Rejonowy wydał prawidłowy wyrok a w uzasadnieniu tego wyroku w sposób wyczerpujący przedstawił motywy rozstrzygnięcia.

Sąd II instancji w całości podziela zarówno ustalenia faktyczne jak i rozważania prawne Sądu Rejonowego.

W przedmiotowej sprawie przedmiotem sporu było uprawnienie powódki do odszkodowania na podstawie art. 55 § 1 ¹ k.p. w związku z rozwiązaniem przez nią w dniu 12 marca 2015r. umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia, z uwagi na dopuszczenie się przez pracodawcę ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika, polegającego na braku terminowej wypłaty wynagrodzenia za pracę.

Zgodnie z cytowanym przez Sąd Rejonowy art. 55 § 1 ¹ k.p. pracownik może rozwiązać umowę o pracę w trybie określonym w § 1 (tj. bez wypowiedzenia) także wtedy, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika; w takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia.

Należy przy tym wskazać, że fakt zalegania przez pozwanego pracodawcę z wypłatą wynagrodzenia dla powódki był bezsporny. W szczególności powódka wynagrodzenie za miesiące styczeń i luty 2015r. otrzymała dopiero częściowo 16 marca 2015r. oraz przelewami z dnia 19 marca 2015r. oraz z dnia 13 kwietnia 2015r. a zatem już po rozwiązaniu przez nią stosunku pracy.

Jak słusznie wskazał Sąd Rejonowy, powołując się na treść art. 85 § 2 k.p., wynagrodzenie za pracę płatne raz w miesiącu wypłaca się z dołu, niezwłocznie po ustaleniu jego pełnej wysokości, nie później jednak niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego. Zgodnie zaś z treścią art. 94 pkt. 5 k.p. terminowe i prawidłowe wypłacanie wynagrodzenia swoim pracownikom należy do podstawowych obowiązków pracodawcy.

Nie ma przy tym możliwości umówienia się przez strony, że wypłata wynagrodzenia nastąpi po terminie wskazanym w art. 85 § 2 k.p., gdyż przepis ten ma charakter bezwzględnie obowiązujący, zgodnie bowiem z treścią art. 18 § 1 k.p. postanowienia umów o pracę oraz innych aktów, na których podstawie powstaje stosunek pracy, nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy.

W orzecznictwie sądowym ugruntowane jest stanowisko, że naruszenie powyższego obowiązku kwalifikowane jest jako naruszenie podstawowych obowiązków wobec pracownika niezależnie od tego czy pracodawca opóźnia się w wypłacie całości świadczenia czy też jego części.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z dnia 18 marca 2015r., I PK 197/14 (LEX nr 1678953) ocena "ciężkości" naruszenia przez pracodawcę terminowej wypłaty wynagrodzenia na rzecz pracownika zależy, z jednej strony - od powtarzalności i uporczywości zachowania pracodawcy, z drugiej zaś - od stwierdzenia, czy wypłacenie wynagrodzenia nieterminowo stanowiło realne zagrożenie lub uszczerbek dla istotnego interesu pracownika.

W niniejszej sprawie pozwany nie wypłacając terminowo wynagrodzenia powódce dopuści się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika. Na ocenę ciężaru tego naruszenia wpływa fakt, że opóźnienie w wypłacie wynagrodzenia dla powódki nie miało charakteru incydentalnego a powtarzało się regularnie już od 2014r. Powódka wprawdzie tolerowała nieznaczne opóźnienia w wypłacie wynagrodzenia, jednak brak wypłaty za miesiąc styczeń i luty 2015r. zaczął stanowić realne zagrożenie dla jej interesów, ponieważ powódka w lutym 2015r. musiała zapłacić za studia zaoczne i była zmuszona zapożyczyć się w tym celu.

Nie budzi zatem również wątpliwości, że rozwiązując umowę o pracę bez wypowiedzenia powódka dochowała wskazanego w art. 52 § 2 k.p., stosowanego w zw. z treścią art. 55 § 2 k.p. terminu 1 miesiąca od uzyskania wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy tj. od ostatniego naruszenia obowiązku wypłaty wynagrodzenia przez pracodawcę.

Całkowicie chybiona jest argumentacja pozwanego, że powódka była zaufanym pracownikiem, znała trudną sytuację finansową pracodawcy i godziła się na opóźnienia w wypłacie wynagrodzenia, a składając pozew naruszyła zasady współżycia społecznego gdyż pogłębiła i tak trudną sytuację finansową pracodawcy. Powyższe nie ma znaczenia dla oceny zasadności przedmiotowego roszczenia. Obowiązek wypłaty wynagrodzenia ma charakter bezwzględny i jak wyżej wskazano nie może nastąpić później niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego. Wynagrodzenie jest istotnym i niezbędnym elementem stosunku pracy, zgodnie z 84 k.p. pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia ani przenieść tego prawa na inną osobę. Tym bardziej niezrozumiały jest zarzut naruszenia zasad współżycia społecznego przez powódkę, która ma pełne prawo dochodzić zarówno należności ze stosunku pracy, jak i odszkodowania w związku z ciężkim naruszeniem przez pracodawcę podstawowych obowiązków względem pracownika tj. powódki. Chybiona jest również argumentacja odnosząca się do trudnej sytuacji finansowej pozwanego. Pozwany prowadząc działalność gospodarczą ponosi ryzyko tej działalności i nie może tego ryzyka przerzucać na pracowników.

Reasumując zarzuty apelacji nie znalazły potwierdzenia wobec czego Sąd – na mocy art. 385 k.p.c. – oddalił apelację jako bezzasadną.

(-) SSO Patrycja Bogacińska-Piątek (spr.) (-) SSO Małgorzata Andrzejewska (-) SSO Jolanta Łanowy

Sędzia Przewodniczący Sędzia