Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 września 2018 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, Wydział VI Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Piotr Mika

Protokolant Monika Dąbek

przy udziale K. K. przedstawiciela Naczelnika (...) Urzędu Celno – Skarbowego w K. oraz Magdaleny Lewandowskiej – Smerd Prokuratora Prokuratury Rejonowej w T.

po rozpoznaniu w dniu 11 września 2018 r.

sprawy A. P. (1) ur. (...) w Ż.

syna J. i A.

oskarżonego z art. 107§1 kks

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżyciela publicznego

od wyroku Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach

z dnia 18 kwietnia 2018 r. sygnatura akt II K 811/17

na mocy art. 437 k.p.k., art. 438 k.p.k. i art. 636 § 1 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s.

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 2 w ten sposób, że na mocy art. 43 § 1 pkt 4) k.k.s. w zw. z art. 30 § 5 k.k.s. i art. 15j ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 roku o grach hazardowych (Dz. U. z 2016 r., poz. 471) orzeka tytułem środka zabezpieczającego przepadek:

- automatów do gier o nazwach: (...) nr (...), (...) nr (...), zatrzymanych za pokwitowaniem nr (...)z dnia 2 września 2016 r. i przechowywanych w magazynie depozytowym (...) Urzędu Celno – Skarbowego w K., Delegatura w R. pod poz. (...),

- pieniędzy w kwocie 2507 zł, zatrzymanych za pokwitowaniem nr (...), przechowywanych na koncie sum depozytowych Izby Administracji Skarbowej w K. pod poz. (...)

2.  w pozostałym zakresie utrzymuje wyrok w mocy;

3.  zasądza od Skarbu Państwa na na rzecz r.pr. J. W. kwotę 516,60 zł (pięćset szesnaście złotych i sześćdziesiąt groszy) obejmującą kwotę 96,60 zł (dziewięćdziesiąt sześć złotych i sześćdziesiąt groszy) podatku VAT, tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów obrony oskarżonego z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

4.  wydatkami postępowania odwoławczego obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt VI Ka 644/18

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 18 kwietnia 2018 roku w sprawie o sygn. II K 811/17 Sąd Rejonowy w Tarnowskich Górach:

1.  na mocy art. 17 § 1 pkt. 7 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s. z uwagi na to, że postępowanie karne co do tego samego czynu tej samej osoby zostało prawomocnie zakończone, umorzył postępowanie wobec oskarżonego A. P. (1) o czyn z art. 107 § 1 k.k.s. polegający na tym, że w dniu 2 września 2016 roku, pełniąc funkcje Dyrektora (...) Sp z o.o. z siedzibą w K. przy ulicy (...), urządzał w lokalu o nazwie (...) znajdującym się w T. przy ulicy (...), w celach komercyjnych gry o charakterze losowym na automatach do gier o nazwach: (...) o numerze (...) oraz (...) o numerze (...), wbrew przepisom 14 ust. 1 oraz 23a ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 roku o grach hazardowych (Dz. U. z 2016r, poz. 471.);

2.  na mocy art. 230 § 2 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s. nakazał zwrócić (...) sp. z o.o. w K.:

-automaty do gier o nazwach: (...) nr (...), (...) nr (...), zatrzymane za pokwitowaniem nr (...) z dnia 02.09.2016 r, przechowywane w magazynie depozytowym (...) Urzędu Celno – Skarbowego w K., Delegatura w R. pod poz. (...),

-pieniądze w kwocie 2507 zł, zatrzymane za pokwitowaniem nr (...), przechowywane na koncie sum depozytowych Izby Administracji Skarbowej w K. pod poz. (...),

-umowy najmu nr (...) i (...) przechowywane w aktach sprawy na k. 12 i 13;

3.  kosztami procesu obciążył Skarb Państwa.

Apelację od wyroku wywiódł oskarżyciel publiczny – Naczelnik (...) Urzędu Celno-Skarbowego w K., który zaskarżając orzeczenie w całości na niekorzyść oskarżonego zarzucił obrazę przepisów postępowania mającą istotny wpływ na treść orzeczenia a to art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k. poprzez uznanie, że w sprawie oskarżonego A. P. (1) zachodzi negatywna przesłanka procesowa w postaci powagi rzeczy osądzonej w związku z prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Zabrzu z dnia 26 lipca 2017 roku, sygn.. akt VII K 353/17, w którym oskarżony A. P. (1) został skazany za czyn ciągły z art. 107 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. popełniony w okresie od 18 sierpnia 2016 roku do dnia 4 listopada 2016 roku polegający na urządzaniu na terenie Z. gier na automatach wbrew przepisom ustawy o grach hazardowych, a tym samym uznanie przez błędne uznanie przez Sąd Rejonowy w Tarnowskich Górach, że działanie zarzucane oskarżonemu w niniejszej sprawie jest fragmentem popełnionego przez tego samego sprawcę czynu ciągłego, co do którego prawomocnie dokonano oceny prawnej.

W oparciu o tak postawiony zarzut oskarżyciel publiczny wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelację ocenić należało jako bezzasadną, choć w jej efekcie konieczna stała się zmiana zaskarżonego wyroku w zakresie, w jakim dotyczył on rozstrzygnięcia o zwrocie zajętych w toku postępowania automatów do gry, mimo że stanowią one przedmioty, których posiadanie bez wymaganej koncesji jest zabronione zgodnie z art. 15j ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 roku o grach hazardowych (Dz. U. z 2016 r., poz. 471).

Dla porządku wypada przytoczyć ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy w Zabrzu w sprawie o sygn. akt VII K 353/17. Zgodnie z tymi ustaleniami oskarżony A. P. (1) „jako dyrektor oddziału (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. zawarł szereg umów najmu powierzchni pod działalność urządzeń do gier.

W dniu 1 lipca 2016 r. roku oskarżony A. P. (1) zawarł z A. P. (2) prowadzącym (...) w Z. przy ul (...) kwartalną umowę najmu 1m kwadratowego powierzchni w lokalu użytkowym położonym w Z. przy ul. (...) i wstawił tam urządzenie o nazwie V. (...) o numerze (...). W dniu 18.08.2016 r. funkcjonariusze Urzędu Celnego w R. przeprowadzili kontrolę w w/w lokalu.

W dniu 1 lipca 2016 r. roku oskarżony A. P. (1) zawarł z A. P. (2) prowadzącym (...) w Z. przy ul (...) kwartalną umowę najmu 1m kwadratowego powierzchni w lokalu użytkowym położonym w Z. przy ul. (...) i wstawił tam urządzenie o nazwie V. (...) o numerze (...). W dniu 24.09.2016 r funkcjonariusze Urzędu Celnego w R. przeprowadzili kontrolę w w/w lokalu.

W dniu 1 października 2016 roku oskarżony A. P. (1) zawarł z A. P. (2) prowadzącym (...) w Z. przy ul (...) kwartalną umowę najmu 1m kwadratowego powierzchni w lokalu użytkowym położonym w Z. przy ul. (...) i wstawił tam urządzenie o nazwie V. (...) o numerze (...). W dniu 4.11.2016 r. funkcjonariusze Urzędu Celnego w R. przeprowadzili kontrolę w w/w lokalu”.

Oskarżyciel publiczny kwestionując prawidłowość uznania przez sąd meriti czynu objętego zarzutem w niniejszym postępowaniu za fragment czynu ciągłego w rozumieniu art. 6 § 2 k.k.s., za który oskarżony został prawomocnie skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Zabrzu z dnia 26 lipca 2017 roku, sygn.. akt VII K 353/17, powołuje się na pogląd, że brak tożsamości miejsca, w którym urządzane były gry hazardowe, brak tożsamości automatów, czyli przedmiotów wykonawczych, które posłużyły do urządzania gier oraz różna konfiguracja osobowa towarzysząca popełnieniu czynów są przeszkodą dla przyjęcia oceny, iż zachowania oskarżonego będące przedmiotem obu postępowań popełnione zostały z wymaganym przez art. 6 § 2 k.k.s. tym samym zamiarem. Na poparcie swojego stanowiska oskarżyciel przytoczył pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 17 maja 2017 roku sygn. IV KO 34/17. Orzeczenie to zapadło jednak na gruncie postępowania dotyczącego czynów związanych z obrotem środkami narkotycznymi, zaś wyrażona w nim teza w żadnym razie nie daje podstaw dla sformułowania generalnego poglądu, iż brak tożsamości miejsca, przedmiotów wykonawczych oraz różna konfiguracja osobowa, stanowi bezwzględną przeszkodę dla uznania szeregu zachowań podjętych w wykonaniu tego samego (art. 6 § 2 k.k.s.) czy też z góry powziętego zamiaru (art. 12 k.k.) za jeden czyn ciągły. Oczywiście w realiach konkretnej sprawy z pewnością brak tożsamości wskazanych zmiennych stanowić może przeszkodę dla uznania zachowania sprawcy za podjęte z tym samym, czy też z góry powziętym zamiarem, nigdy jednak ani w doktrynie ani w orzecznictwie sądów nie pojawiały się poglądy wskazujące na to, że warunkiem uznania szeregu zachowań za czyn ciągły w rozumieniu art. 12 k.k. bądź art. 6 § 2 k.k.s. była tożsamość miejsca popełnienia czynu, tożsamość przedmiotu wykonawczego czy też tożsamość osób, z którymi współdziała sprawca. Wyrażano poglądy wręcz przeciwne. (w odniesieniu do tożsamości miejsca i sposobu czynności wykonawczych por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 24 października 2013 r., II AKa 311/13, w odniesieniu do osób współdziałających por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 22 listopada 2001 r. II AKa 400/01) Wypada dodatkowo zwrócić uwagę, że w obu postępowaniach oskarżony urządzał gry losowe zawierając umowy z tą samą osobą A. P. (2), co przeczy tezie, że poszczególne czynu oskarżonego popełnione zostały w innych konfiguracjach osobowych.

Skarżący utrzymuje również, że zachowania oskarżonego będące przedmiotem obu postępowań nie mogą zostać ocenione jako podjęte z tym samym zamiarem, gdyż sytuacja, w której oskarżony znajdował nową okazję dla wstawienia kolejnego automatu do gier w nowym lokalu powodowała, że pojawiał się u niego nowy zamiar popełnienia przestępstwa, a więc nie ten sam, który towarzyszył mu w jego pierwszych przestępczych działaniach. Z poglądem tym jednak nie sposób się zgodzić w realiach niniejszej sprawy, skoro oskarżony wszystkich zachowań będących przedmiotem obu postępowań dopuścił się pełniąc funkcje Dyrektora (...) Sp z o.o. z siedzibą w K., to jest podmiotu, którego przedmiotem działalności gospodarczej była właśnie eksploatacja automatów do gier. Nie sposób bez kolizji z regułami rozumowania i doświadczenia życiowego utrzymywać, że oskarżony za każdym razem, po wstawieniu automatu do któregoś z lokali porzucał zamiar dalszych poszukiwań lokali, w których możliwe było umieszczenie kolejnych automatów do gier i kolejny zamiar popełnienia przestępstwa skarbowego z art. 107 § 1 k.k.s. pojawiał się u niego dopiero po uzyskaniu informacji o możliwości wykorzystania innego lokalu dla urządzenia gry losowej. Oczywiście podejmując pierwsze z działań oskarżonych mógł jeszcze nie posiadać wiedzy na temat adresu lokalu, do którego wstawi następne automaty do gier, niemniej dla przyjęcia istnienia tego samego zamiaru wystarcza, aby sprawca działał w zamiarze obejmującym całość akcji przestępczej w takim znaczeniu, że sprawca wyraża gotowość do wykorzystania powtarzającej się sposobności do popełnienia przestępstwa i tę sposobność wykorzystuje. Wystarczającym przy tym jest, gdy obejmuje zamiarem, chociaż w ogólnych zarysach, wykonanie czynności składających się na czyn ciągły, zakładając podejmowanie ich sukcesywnie, w krótkich odstępach czasu, korzystając z każdej nadarzającej się ku temu okazji. Dla przyjęcia konstrukcji czynu ciągłego nie jest konieczne wykazanie i udowodnienie tego, że oskarżony w chwili rozpoczęcia działalności przestępczej wiedział już z góry, w którym konkretnym dniu oraz w jakich dokładnie okolicznościach dopuści się poszczególnych zachowań, objętych powziętym z góry zamiarem. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 2014 r. IV KK 255/13, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 31 maja 2016 r., II AKa 387/15).

W uzasadnieniu apelacji przytoczono ponadto pogląd wskazujący na niemożność stosowania do czynów z art. 107 § 1 k.k.s. konstrukcji czynu ciągłego z art. 6 § 2 k.k.s. z uwagi na fakt, że zawarte w pierwszym z powołanych przepisów znamię „urządza lub prowadzi grę” wskazuje na typ przestępstwa realizowanego wieloma zachowaniami. Nie wchodząc nawet w merytoryczną ocenę tego poglądu, wskazać należy, że w niniejszej sprawie sąd nie miał możliwości zignorowania treści prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu z dnia 26 lipca 2017 roku, sygn.. akt VII K 353/17, w którym doszło do zastosowania przepisu art. 6 § 2 k.k.s. w związku z oceną przestępczych zachowań oskarżonego A. P. (1). Prawomocność wskazanego wyroku sprawia, że jego treść i przyjęta w nim kwalifikacja prawna zachowania oskarżonego jest wiążąca dla innych organów państwa, w szczególności sądów powszechnych. Na gruncie art. 8 § 2 k.p.k. wyznaczającego granice związania sądu karnego innymi orzeczeniami wiążący charakter mają m.in. wyroki skazujące (i warunkowo umarzające) sądów karnych w zakresie, w jakim przypisują one określonej osobie fakt popełnienia przestępstwa, oraz orzekające wobec niej określoną karę lub określony środek karny (por. P. Hofmański, Samodzielność jurysdykcyjna sądu karnego, Katowice 1988, s. 213, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 30 maja 1980 r. VI KZP 14/80). Tym samym sąd meriti zobowiązany był ocenić pod kątem tożsamości czynu i istnienia negatywnej przesłanki procesowej, czy zachowanie będące przedmiotem postępowania w niniejszej sprawie nie stanowi fragmentu czynu z art. 107 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s., którego popełnienie przypisano oskarżonemu w sprawie Sądu Rejonowego w Zabrzu, i to niezależnie od tego czy w jego ocenie przyjęcie konstrukcji czynu ciągłego było prawidłowe czy też nie. Nie wchodząc głębiej w problematykę oceny przestępstw skarbowych z art. 107 § 1 k.k.s. jako przestępstw wieloczynowych wypada jedynie zasygnalizować, że nawet opowiedzenie się za wskazanym poglądem nie sprawia, aby problem oceny tożsamości czynów będących przedmiotem obu postępowań tracił aktualność, skoro wieloczynowość wiązać musiałaby się ze swej istotny do przypisania oskarżonemu przestępstwa skarbowego popełnionego w określonym przedziale czasu.

Mając na uwadze powyższe wywody, zaskarżony wyrok w części umarzającej postępowanie należało utrzymać w mocy.

Nie można było jednak zaakceptować rozstrzygnięcia sądu I instancji we wskazanym już zakresie dotyczącym rozstrzygnięcia o zwrocie zajętych w toku postępowania automatów do gry. Zgodnie z treścią art. 15j ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 roku o grach hazardowych (Dz. U. z 2016 r., poz. 471) zakazane jest posiadanie automatów do gier za wyjątkiem wskazanych w tym przepisie sytuacji, w szczególności posiadania ich przez podmiot dysponujący koncesją na prowadzenia kasyna gry. Z tego też powodu obowiązkiem sądu I instancji było orzeczenie przepadku zabezpieczonych automatów jak też znajdujących się w nich środków pieniężnych, to jest przedmiotów objętych przepadkiem zgodnie z art. 30 § 5 k.k.s. tytułem środka zabezpieczającego w oparciu o art. 43 § 1 pkt 4) k.k.s. , który pozwala na orzeczenie przepadku także w sytuacji gdy zachodzi okoliczność wyłączająca ukaranie sprawcy czynu zabronionego.

Wobec nieuwzględnienia apelacji wywiedzionej wyłącznie przez oskarżyciela publicznego wydatkami postępowania odwoławczego zgodnie z art. 636 § 1 k.p.k. obciążyć należało Skarb Państwa.