Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

POSTANOWIENIE

Dnia 19 lutego 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Mirella Szpyrka

Sędziowie: SO Krystyna Hadryś (spr.)

SR (del.) Maryla Majewska - Lewandowska

Protokolant Monika Piasecka

po rozpoznaniu w dniu 19 lutego 2015 r. na rozprawie sprawy

z wniosku B. B.

z udziałem F. B.

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji uczestnika postępowania

od postanowienia Sądu Rejonowego w Rybniku

z dnia 26 maja 2014 r., sygn. akt I Ns 64/13

postanawia:

1.  oddalić apelację;

2.  zasądzić od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczyni kwotę 600 zł (sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSR (del.) Maryla Majewska - Lewandowska SSO Mirella Szpyrka SSO Krystyna Hadryś

Sygn. akt III Ca 1872/14

UZASADNIENIE

  Wnioskodawczyni B. B. wniosła o podział majątku wspólnego należącego do niej i jej byłego męża F. B.. Zgłosiła do podziału nakład w postaci budynku mieszkalnego na nieruchomości w R. przy ul. (...) opisanej w księdze Sądu Rejonowego w Rybniku (...) i samochód osobowy marki S. (...). Wnioskodawczyni wniosła o dokonanie podziału majątku przez przyznanie uczestnikowi nakładów na nieruchomość w postaci wybudowanego domu, samochodu marki S. (...) ze spłatą na rzecz wnioskodawczyni. Wnioskodawczyni B. B. podniosła dodatkowo, że samochód marki S. (...) został kupiony częściowo z odszkodowania, które dostała za uszczerbek na zdrowiu doznany w wypadku samochodowym w samochodzie marki H.. Odszkodowanie dla wnioskodawczyni wyniosło 4400 zł i zostało przyznane przedłożoną przez wnioskodawczynię decyzją. Resztę pieniędzy dostała od swojej rodziny i za to kupiła samochód za kwotę 9.500 zł. Pozostałe ruchomości zainteresowani podzieli już między sobą a większość rzeczy nie przedstawia wartości. Obecnie samochód wymagający naprawy może mieć wartość 4283,97 zł. Ponadto podniosła, że spłaca po rozwodzie kredyt zaciągnięty wspólnie z uczestnikiem na budowę domu, co stanowi jej nakład na majątek wspólny. Dodatkowo wniosła o ustalenie nierównych udziałów co do jednego składnika majątkowego tj. środków zgromadzonych na otwartym funduszu emerytalnym ponieważ uczestnik pracował tylko do pewnego momentu, potem przestał pracować a wnioskodawczyni pod koniec małżeństwa ponosiła koszty utrzymania rodziny i pracowała. Uczestnik został skazany wyrokiem za znęcenie nad wnioskodawczynią, orzeczono rozwód z winy uczestnika i nakazano mu w wyroku rozwodowym opuszczenie budynku przy ul. (...) w R..

  Uczestnik zgodził się, że w skład majątku wspólnego wchodzi nakład na jego nieruchomość w postaci budynku mieszkalnego, samochód osobowy marki S. (...). Jednak podniósł, że samochód jest wart 16.000 zł. Poza tym za rozbity samochód marki H. wnioskodawczyni musiała otrzymać odszkodowanie OC i także tę sumę przeznaczyła na zakup samochodu marki S., zatem nie może on być jej majątkiem odrębnym. Ponadto wniósł o przyznanie samochodu osobowego wnioskodawczyni jako posiadaczce tego pojazdu ze spłatą połowy jego wartości na jego rzecz. Wniósł o przyznanie nakładów w postaci domu mieszkalnego na jego rzecz ze spłatą połowy na rzecz wnioskodawczyni. Wniósł o powołanie dowodu z opinii biegłych sądowych celem wyceny wartości nakładów i wartości samochodu.

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy w Rybniku ustalił, że w skład majątku wspólnego B. B. i F. B., pomiędzy którymi wspólność majątkowa małżeńska powstała 3 lutego 1990 r. a ustała 2 października 2012 r. na mocy wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodka (...) w R. z dnia 19 lipca 2012 r. o orzeczeniu rozwodu w sprawie II RC 755/11 wchodzą nakłady z majątku wspólnego na nieruchomość stanowiącą własność uczestnika F. B. położoną w C., dla której Sąd Rejonowy w Rybniku prowadzi księgę wieczystą (...) w postaci budynku mieszkalnego, garażu, zbiornika na opał, tarasu, szamba, nawierzchni o ogrodzenia o wartości 328.478,75 zł; samochód osobowy marki S. (...), 2001 rok produkcji, numer nadwozia (...), o wartości 9.100 zł; środki zgromadzone na Otwartych Funduszach Emerytalnych przez wnioskodawczynię B. B. w kwocie 29.218,99 zł; ustalił wartość nakładu poniesionego przez wnioskodawczynię B. B. z jej majątku odrębnego na majątek wspólny w postaci połowy spłaty kredytu hipotecznego w Banku (...) S.A. w W. dokonanego przez wnioskodawczynię po 2.10.2012 r. w kwocie 4.273,71 zł; ustalił wartość nakładu poniesionego przez wnioskodawczynię B. B. z jej majątku odrębnego na majątek wspólny w postaci zapłaty części ceny za samochód opisany w punkcie I ppkt 2 o wartości 4400zł; dokonał podziału majątku wspólnego B. B. i F. B. i w wyniku tego przyznał: wnioskodawczyni B. B. na wyłączną własność: samochód osobowy opisany w punkcie I ppkt 2 postanowienia, środki zgromadzona na Otwartym Funduszu Emerytalnym opisane w punkcie I ppkt 3 postanowienia o łącznej wartości tego składnika majątkowego 38.318,99 zł; uczestnikowi F. B. na wyłączną własność: nakłady na nieruchomość opisane w punkcie I ppkt 1 postanowienia o łącznej wartości tego składnika 328.478,75 zł, zasądził od uczestnika F. B. na rzecz wnioskodawczyni B. B. kwotę 153.753,59 zł tytułem dopłaty; oddalił żądanie ustalenia nierównych udziałów w składniku majątku wspólnego w postaci środków wnioskodawczyni zgromadzonych na Otwartym Funduszu Emerytalnym; zasądził od uczestnika F. B. na rzecz B. B. kwotę 500zł tytułem połowy opłaty sądowej; nakazał pobrać od wnioskodawczyni B. B. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Rybniku kwotę 2126,55 zł tytułem nie uiszczonych kosztów sądowych; nakazał pobrać od uczestniczka F. B. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Rybniku kwotę 2.623,91 zł tytułem nie uiszczonych kosztów sądowych; zniósł wzajemnie między stronami koszty zastępstwa procesowego.

Zaskarżone orzeczenie zapadło przy ustaleniu, iż B. B. i F. B. zawarli związek małżeński 3 lutego 1990r. w R.. Wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodka (...) w R. z dnia 19 lipca 2012r. II RC 755/11 orzeczono rozwód. Wyrok uprawomocnił się 2 października 2012 r.

W trakcie małżeństwa zainteresowani wybudowali dom mieszkalny na działce nr (...) stanowiącej własność uczestnika F. B. opisanej w księdze wieczystej (...). Wybudowali również garaż, zbiornik na opał, taras, szambo, nawierzchnię i ogrodzenie. Dom jest posadowiony przy ulicy (...) w R. i wnioskodawczyni mieszka tam wraz z dziećmi, zaś uczestnik wyprowadził się do domu matki wykonując prawomocny wyrok rozwodowy Sądu Okręgowego nakazujący eksmisję uczestnika. Dom i budowle na działce uczestnika zainteresowani wznieśli ze środków pochodzących z ich majątku wspólnego i w znacznej części z kredytu zaciągniętego wspólnie. Wartość nakładów dokonanych przez byłych małżonków na działkę stanowiącą własność uczestnika wyniosła według stany na dzień 2 października 2012r. a według cen aktualnych 328.478,75 zł. W domu nie były robione żadne remonty i nakłady zwiększające jego wartość po ustaniu wspólności. B. B. kupiła w czasie małżeństwa samochód osobowy marki S. (...), częściowo za pieniądze pochodzące z odszkodowania za zniszczony w wypadku samochód marki H., kupiony w czasie małżeństwa, a częściowo za pieniądze pochodzące z przyznanego jej odszkodowania za szkodę na osobie, którą poniosła w wypadku komunikacyjnym. Ubezpieczyciel wypłacił jej 4.400zł odszkodowania. Częściowo wnioskodawczyni uiściła cenę za samochód za pieniądze, które dała małżonkom matka wnioskodawczyni. Wartość samochodu wyniosła według stanu na dzień 2 października 2012r. a według cen aktualnych 9.100 zł. Samochód jest w posiadaniu wnioskodawczyni. Zainteresowani podzielili się pozostałymi rzeczami ruchomymi.

Sąd Rejonowy ustalił, że dom zainteresowani budowali ze wspólnie zarobionych pieniędzy. Byli małżonkowie mają trójkę dzieci 24-letnią M., 13-letniego A. i 13-letniego K.. M. studiuje, a A. i K. uczą się w szkole. Wnioskodawczyni pracowała w czasie małżeństwa. Obecnie osiąga dochód około 2.000zł. Uczestnik również pracował. Byli małżonkowi wspólnie przyczyniali się do gromadzenia majątku i wychowywania dzieci. Trwało to do 2010r. gdy uczestnika zwolniono dyscyplinarnie z pracy. Wnioskodawczyni w 2011r. i w lutym 2012r. w imieniu małoletnich dzieci prowadziła przeciwko uczestnikowi egzekucję wierzytelności alimentacyjnych u jego pracodawców: (...) sp. z o.o. w J. i w (...) spółce z o.o. w R., ale egzekucja okazała się bezskuteczna. W trakcie rozwodu wydano postanowienie zabezpieczające zakazujące uczestnikowi wynoszenie rzeczy ruchomych z domu przy ul. (...). Zainteresowani nie mieli w chwili ustania wspólności pieniędzy na rachunku bankowym. Dom od chwili rozwodu utrzymuje wnioskodawczyni, kupuje opał i ogrzewa dom, płaci rachunki za prąd. Uczestnik nie przyczynia się do utrzymania domu, bo w domu tym nie mieszka. Uczestnik wniósł przeciwko wnioskodawczyni i wspólnym dzieciom sprawę o eksmisję z domu przy ul. (...) i o odszkodowanie za zajmowanie domu stanowiącego jego własność. Wniósł sprawę o uchylenie alimentów. Od 2010 r. uczestnik nie przyczynia się do utrzymania rodziny. Kredyt spłaca samodzielnie wnioskodawczyni. Od dnia ustania wspólności tj. od 2 października 2012r. do dnia zamknięcia rozprawy wnioskodawczyni spłaciła łącznie z kosztami kredytu kwotę 8.547,24zł, mimo, że w dniu 15 czerwca 2005r. małżonkowie zawarli umowę kredytu wspólnie. Uczestnik nie gromadzi środków na OFE. Wnioskodawczyni zgromadziła środki na OFE według stanu na dzień 2 10 2012r. w wysokości 29.218,99 zł.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd pierwszej instancji wskazał, że strony były zgodne co do tego, iż w skład majątku wspólnego wchodziły nakłady na działkę uczestnika w postaci budynku, tarasu garażu i szamba, nawierzchni i zbiornika na opał. Sąd Rejonowy uznał, iż skład majątku wspólnego wchodził również samochód marki S. (...) oraz zgodnie z art. 31 § 2 pkt. 3 krio w skład majątku wspólnego wchodziły środki zgromadzone na otwartym funduszu emerytalnym. Co prawda tylko wnioskodawczyni zgromadziła te środki o wartości 29.218,99zł według stanu na dzień 2 października 2012r., to jednak nie było podstaw do przyjęcia nierównych udziałów w zakresie tego składnika majątku wspólnego ponieważ uczestnik do 2010r. przyczyniał się do powstania wspólnego majątku, pracował i również zawarł umowę kredytu. Rozliczając nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny Sąd pierwszej instancji wskazał, że wnioskodawczyni spłaca samodzielnie kredyt zaciągnięty wspólnie. Od ustania wspólności majątkowej do 1 kwietnia 2014r. wnioskodawczyni spłacała kredyt, w łącznej kwocie do dnia zamknięcia rozprawy tj. do 26 maja 2014r. spłaciła samodzielnie kwotę 8.547,42zł, należało więc ustalić, że jej nakład to była połowa dokonanej przez nią spłaty czyli 4273,71zł. Kolejnym nakładem na majątek wspólny było zapłacenie części ceny za samochód marki S. pieniędzmi stanowiącymi majątek odrębny wnioskodawczyni. Zgodnie z art. 33 pkt. 6 krio przedmioty uzyskane z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę i odszkodowania za uszkodzenie ciała należą do majątku osobistego małżonka. Zatem pieniądze z odszkodowania 4.400 zł były majątkiem osobistym wnioskodawczyni. Nakłady w postaci domu przyznano uczestnikowi, bo stanowisko stron było w tym zakresie zgodne, a samochód przyznano wnioskodawczyni, bo tak chciał uczestnik i wnioskodawczyni była w jego posiadaniu. Wnioskodawczyni przyznano też środki zgromadzone na OFE. Sąd Rejonowy nakazał pobrać od B. B. 2.126,55 zł tytułem kosztów sądowych stanowiących połowę wynagrodzenia biegłego do spraw szacowania nieruchomości, a od uczestnika F. B. nakazano pobrać 2.623,91 zł ponieważ do połowy wynagrodzenia biegłego do spraw nieruchomości doliczono całe wynagrodzenie biegłego do wyceny samochodu ponieważ to zarzut uczestnika, że samochód jest wart 16.000 zł, spowodował przeprowadzenie dowodu z tej opinii. Takie rozstrzygnięcie o kosztach sąd oparł o treść art. 520§ 3 kpc w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Ponadto Sąd Rejonowy zasadził na rzecz wnioskodawczyni połowę opłaty sądowej 500 zł od uczestnika, bo byli małżonkowie byli w równym stopniu zainteresowani wynikiem sprawy i zniósł koszty zastępstwa procesowego między stronami.

Apelację od powyższego orzeczenia wywiódł uczestnik postępowania zaskarżając je co do pkt. I ppkt.2) oraz pkt. IV ppkt. 3 zarzucając mu naruszenie prawa procesowego, a to art. 684 k.p.c. w zw. z art. 567 § 3 k.p.c. poprzez błędne ustalenie wartości samochodu osobowego marki S. (...), tj. ustalenie jego wartości na podstawie cen obowiązujących w chwili ustania wspólności ustawowej między wnioskodawczynią a uczestnikiem postępowania, co miało wpływ na treść wydanego orzeczenia; a to art. 164§ 2 k.p.c. oraz 217 § 1 k.p.c. w zw. z art. 207§3 k.p.c. poprzez pominięcie pisma procesowego uczestnika postępowania z dnia 22 maja 2014r., które zostało wniesione zgodnie z postanowieniem Sądu I instancji zobowiązującym do wniesienia pisma przygotowawczego w wyznaczonym przez Sąd I instancji terminie, co miało wpływ na treść wydanego orzeczenia. Wniósł o uchylenie postanowienia w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, pozostawienie Sądowi I instancji rozstrzygnięcia co do kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazał, że wartość oszacowanego samochodu została błędnie określona w wyniku naruszenia zasad dotyczących określania wartości takiego składnika majątku wspólnego, albowiem biegły opinii ustalił wartość pojazdu według cen obowiązujących w październiku 2012r. kiedy to między stronami nastąpiło ustanie wspólności ustawowej ponadto wskazał, że wniósł zarzuty do opinii biegłego w terminie, jednakże Sąd Rejonowy stwierdził, że pismo to nie wpłynęło do sądu, mimo, że wpłynęło one niemal na 2 godziny przed rozprawą, co zostało odnotowane w elektronicznym systemie obsługującym pracę Sądu I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja uczestnika nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy podziela w całości i uznaje za swoje ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd pierwszej instancji, ponieważ ustalenia te znajdują oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym, które to dowody Sąd Rejonowy ocenił w granicach zakreślonych przepisem art. 233 § 1 k.p.c. Orzekając Sąd Rejonowy nie uchybił zasadom logicznego rozumowania, ani też doświadczenia życiowego. Wnioski Sądu pierwszej instancji, co do faktów w sposób logiczny wynikają z treści dowodów zgromadzonych w sprawie.

Rozpoznając podniesiony przez apelującego zarzut naruszenia prawa procesowego poprzez pominięcie pisma procesowego uczestnika z dnia 22 maja 2014r., należało odnieść się do przebiegu rozprawy z dnia 26 maja 2014r., w trakcie której uczestnik postępowania reprezentowany był przez profesjonalnego pełnomocnika, który w toku rozprawy składał stosowne wnioski i oświadczenia. Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do uwzględnienia wniosku dowodowego zawartego w apelacji jako nieistotnego z uwagi na możliwość składania stosownych oświadczeń i wniosków przez skarżącego przed wydaniem zaskarżonego orzeczenia. Podnieść należy, iż wbrew zarzutom apelującego nie miało miejsca pominięcie pisma procesowego uczestnika postępowania z dnia 22 maja 2014r., albowiem pełnomocnik uczestnika obecny na terminie rozprawy w dniu 26 maja 2014r., przedkładał okoliczności, które miały uzasadniać ostateczny jego wniosek o przeprowadzenie opinii z innego biegłego, zawarte również w piśmie z dnia 22 maja 2014r., w konkluzji którego został również zawarty wskazany wyżej wniosek dowodowy, rozpoznany przez Sąd Rejonowy na terminie rozprawy w dniu 26 maja 2014r., poprzez jego oddalenie. Z protokołu rozprawy - co do którego nie były składane wnioski o jego sprostowanie - wynika jednoznacznie, iż przez pełnomocnika uczestnika postępowania nie zostało zgłoszone zastrzeżenie w trybie art.162 k.p.c., a więc utracił on prawo powoływania się na podnoszone uchybienia proceduralne.

Odnosząc się do zarzutu błędnego ustalenia wartości samochodu marki S. (...), wskazać należy, iż wprawdzie skarżący nie podnosi wprost naruszenia w tym zakresie konkretnych przepisów kodeksu postępowania cywilnego, to z treści jego apelacji wynika zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. W ocenie Sądu Odwoławczego skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd art. 233 k.p.c. wymaga wykazania, że Sąd I instancji uchybił zasadom logicznego rozumowania, lub doświadczenia życiowego. To bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające wyłącznie przekonanie skarżącego o innej niż przyjął Sąd Rejonowy wadze poszczególnych dowodów i jego odmiennej ocenie niż ocena sądu, a z takim sformułowaniem treści apelacji mamy do czynienia w niniejszej sprawie. W ocenie Sądu Odwoławczego, jak wynika uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia, Sąd pierwszej instancji prawidłowo dokonał ustaleń faktycznych biorąc pod uwagę całość zebranego w sprawie materiału dowodowego, który w sposób skuteczny nie został zakwestionowany przez skarżącego, a także biorąc pod uwagę zeznania uczestników postępowania, z których wynika wartość pojazdu analogiczna do wskazanej przez biegłego w swojej opinii wydanej w oparciu o materiały technologicznej oceny pojazdów w latach 2012-2014. Sąd drugiej instancji podzielił ocenę Sądu Rejonowego, iż zawarta w opinii wartość samochodu będącego współwłasnością uczestników postępowania w wysokości 9.100 zł jest adekwatna do faktycznej wartości tego elementu majątku wspólnego uczestników. Zarzuty skarżącego co do nieprawidłowego przyjęcia wartości samochodu nie mogą się ostać, albowiem znajdują one odzwierciedlenie w całokształcie okoliczności sprawy, a skarżący w swojej apelacji nie wskazuje według jakich zasad miałaby być przyjęta wartość samochodu na kwotę 16.000zł.

Wskazanie przez uczestnika wartości samochodu na kwotę 16.000 zł jest wyłącznie jego oświadczeniem, nie popartym żadnymi okolicznościami, które mogłyby wskazywać na nieprawidłowe, nielogiczne i niezgodne z doświadczeniem życiowym przyjęcie przez Sąd I instancji ustaleń faktycznych w zakresie stanu pojazdu z daty rozwodu, jak i jego wartości z daty podziału majątku wspólnego stron. Zaoferowany przez uczestnika postępowania dowód w postaci jego oświadczenia, nie mógł zostać uznany za spełniający wymagania art. 6 k.c. i może być potraktowany wyłącznie jako stanowisko tej strony procesowej, w sytuacji braku przyznania wskazanych przez niego okoliczności przez wnioskodawczynię. Uczestnik postępowania na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego nie przedstawił żadnych innych okoliczności uzasadniających ustalenie wartości samochodu na wskazaną przez niego kwotę 16.000 zł. Mając na uwadze powyższe Sąd Odwoławczy uznał, że podzielić należy ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy jako znajdujące oparcie w zebranym materiale dowodowym.

Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13§2 k.p.c. oddalono apelację uczestnika postępowania jako bezzasadną.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na mocy art. 520 § 2 k.p.c. w związku z art. 108 § 1 k.p.c. i przy zastosowaniu w zw. z § 6 pkt.4 w zw. z § 13 ust. 1 pkt.1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu zasądzając od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczyni kwotę 600 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSR(del.) Maryla Majewska – Lewandowska SSO Mirella Szpyrka SSO Krystyna Hadryś