Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 stycznia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Leszek Dąbek

Sędzia SO Gabriela Sobczyk

SR (del.) Roman Troll (spr.)

Protokolant Dominika Tarasiewicz

po rozpoznaniu w dniu 20 stycznia 2016 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa J. B. (B.)

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o odszkodowanie

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Rybniku

z dnia 12 marca 2015 r., sygn. akt II C 1419/14

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 300 zł (trzysta złotych) z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

SSR (del.) Roman Troll SSO Leszek Dąbek SSO Gabriela Sobczyk

Sygn. akt III Ca 1571/15

UZASADNIENIE

Powód J. B. wniósł przeciwko pozwanej (...) Spółce Akcyjnej w W. pozew o zapłatę 3 475,09 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 22 lipca 2014 roku do dnia zapłaty oraz o zasądzenie na jego rzecz zwrotu poniesionych kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazał, że 15 maja 2014 roku doszło do zderzenia, w wyniku którego uszkodzony został jego samochód, a pozwana na skutek likwidacji szkody wypłaciła mu łącznie
2 259,04 zł, natomiast kosztorys naprawy sporządzony w systemie (...)_ (...)'S wskazuje, że koszt naprawy wynosi 6 271,11 zł.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu przyznała, że ponosi odpowiedzialność za skutki zdarzenia drogowego z dnia 15 maja 2014 roku, a w toku postępowania likwidacyjnego wypłaciła powodowi 2 796,02 zł tytułem odszkodowania jako wystarczającą do przywrócenia pojazdu powoda do stanu sprzed zdarzenia i adekwatną do poniesionej szkody. Wyraźnie zakwestionowała wysokość szkody dochodzoną przez powoda.

Wyrokiem z 12 marca 2015 roku Sąd Rejonowy w Rybniku oddalił powództwo (pkt 1) oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanej 617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt 2).

Orzeczenie to zapadło przy następujących ustaleniach faktycznych: 15 maja 2014 roku doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki O. (...) o numerze rejestracyjnym (...) E stanowiący własność powoda, a winnym tego zdarzenia był właściciel posiadający polisę odpowiedzialności cywilnej u pozwanej. Powód zgłosił powstanie szkody pozwanej, która wypłaciła mu odszkodowanie z tytułu naprawy uszkodzonego pojazdu w łącznej wysokości 2 796,02 zł. Powód nie zgodził się z wysokością ustalonego odszkodowania, gdyż jego zdaniem wysokość kosztów naprawy samochodu w związku z jego uszkodzeniem w dniu 15 maja 2014 roku wyniosła kwotę 6 271,11 zł.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał, że powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie. Bezsporne było, że zdarzenie, z którego powód wywodził swoje roszczenie w rzeczywistości miało miejsce, ale kwestią sporną była wysokość szkody, której powód nie udowodnił, a to na nim spoczywał ciężar jej dowodowy. Dołączony do pozwu kosztorys stanowi jedynie dokument prywatny i jest dowodem tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w tym dokumencie (art. 245 k.p.c.). Powód nie dołączył do pozwu żadnej faktury za wykonanie naprawy jego samochodu, a jedynie zamówienie na części, z którego faktycznie nie wynika, czy zostały one użyte do naprawy jego pojazdu. Nadto żądał jedynie dopuszczenia dowodu z dokumentów zawartych w aktach szkody na okoliczność wysokości wypłaconego przez pozwaną odszkodowania, a ta okoliczność została przez nią przyznana w toku postępowania. Sąd Rejonowy wskazał, że obowiązek wynikający z art. 6 k.c. w procesie jest realizowany poprzez zgłaszanie stosownych wniosków dowodowych celem udowodnienia okoliczności, na które powołuje się strona procesu. Stosownie do art. 232 k.p.c. strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Ewentualne ujemne skutki nieprzedstawienia dowodu obciążają stronę, która nie dopełniła ciążącego na niej obowiązku, a nie jest obowiązkiem sądu poszukiwanie dowodów z urzędu, aby zastąpić bierność strony, gdyż prowadzenie w takiej sytuacji postępowania z urzędu w istocie rzeczy stanowi faworyzowanie jednej ze stron kosztem drugiej, do czego obowiązujące przepisy nie stwarzają żadnych podstaw. Wszelkie działania sądu z urzędu mogłyby być poczytane jako naruszające zasadę równych praw stron, gdyż w istocie rzeczy prowadziłyby do faworyzowania jednej ze stron procesu na niekorzyść drugiej. Możliwość podejmowania inicjatywy dowodowej przez sąd może mieć jedynie charakter wyjątkowy w sytuacji rażącej nierównowagi procesowej stron, gdy dany dowód jest niezbędny do rozstrzygnięcia, ale z taką sytuacją nie mamy do czynienia w rozpoznawanej sprawie. Samo twierdzenie strony nie jest dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą.

Wydając wyrok Sąd Rejonowy przywołał regulacje art. 6 k.c., art. 34 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w związku z art. 436 § 2 k.c., art. 805 § 1 k.c., art. 361 § 1 k.c., art. 363 § 1 k.c., art. 36 ust 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c., a składają się na nie wynagrodzenie pełnomocnika pozwanej w wysokości 600 zł i opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

Apelację od tego wyroku wniósł powód zaskarżając go w całości i zarzucając mu: sprzeczność istotnych ustaleń z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez ustalenie, że w sprawie brak faktury na wykonanie prac remontowych pojazdu; swobodną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego i orzekanie z pominięciem znajdującej się w aktach szkodowych dwukrotnie faktury dotyczącej naprawy pojazdu, ta zaś okoliczność została przyznana przez pozwanego (art. 233 k.p.c.); podniósł także, że dowody były traktowane selektywnie, nie zbadano kwestii prawidłowości wyliczenia odszkodowania oraz nie dopuszczono dowodów, o które strona wnosiła. W oparciu o powyższe zarzuty wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w całości i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania przy uwzględnieniu kosztów postępowania odwoławczego, względnie o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda 3 475,09 zł wraz z odsetkami od 22 lipca 2014 roku oraz kosztami postępowania.

W odpowiedzi na apelację strona pozwana wniosła o jej odrzucenie jako bezzasadnej i zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Ustalenia faktyczne dokonane są przez Sąd Rejonowy są prawidłowe jako takie Sąd Rejonowy Sąd Okręgowy uznaje za własne, to samo dotyczy rozważań prawnych Sądu Rejonowego i przywołanych regulacji prawnych zastosowanych w sprawie. Zaznaczyć należy, że ustalenia faktyczne w zasadniczej części były bezsporne, natomiast kwestię sporną stanowiła wysokość szkody.

W toku prowadzonego postępowania na powodzie ciążył ciężar dowodowy wykazania wysokości szkody jakiej doznał na skutek zdarzenia z 15 maja 2014 roku (art. 6 k.c.). Na okoliczność wysokości szkody w toku postępowania w pozwie powód złożył tylko i wyłącznie wniosek o przeprowadzenie dowodu z kosztorysu, który dołączył do pozwu. Kosztorys ten jest sporządzony przez I. B. i stanowi dokument prywatny /k. 8-9/, a jako taki jest dowodem tylko tego, że złożyła ona oświadczenie w nim zawarte (art. 245 k.p.c.). Nie może on więc stanowić dowodu na okoliczność wysokości szkody w przypadku jej zakwestionowania przez pozwaną. Jednocześnie powód złożył wniosek o przeprowadzenie dowodu z akt szkodowych pozwanej na okoliczność wypłaconego odszkodowania - innych okoliczności tym dowodem nie chciał wykazywać.

W odpowiedzi na pozew pozwana zakwestionowała wysokość dochodzonej szkody. Dlatego to powód powinien wykazać szkodę (jej wysokość), którą poniósł na skutek zdarzenia z 15 maja 2014 roku. Ustalenie wysokości szkody w pojeździe samochodowym na skutek wypadku wymaga wiadomości specjalnych (art. 278 § 1 k.p.c.), natomiast w tym zakresie strona powodowa reprezentowana przez fachowego pełnomocnika nie złożyła żadnego wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego. Poza tym strona powodowa po otrzymaniu odpisu odpowiedzi na pozew wyłącznie podtrzymała swoje żądania zawarte w pozwie, ale nie zgłosiła żadnych innych wniosków dowodowych związanych z ustaleniem tego w jakiej wysokości szkodę poniosła. W pozwie zgłoszono tylko jako dowody: akta szkodowe – na okoliczność wypłaconego odszkodowania; pismo pozwanej z 21 lipca 2014 roku – na okoliczność wypłaconej kwoty; kosztorys do szkody sporządzony przez I. B. – na okoliczność faktycznych kosztów naprawy; potwierdzenie zamówienia części – na okoliczność zakresu niezbędnych części zamiennych. Wszystkie te dowody zostały przeprowadzone.

W sprawach o odszkodowanie z tytułu wypadku wysokości szkody nie stanowi tylko koszt naprawy pojazdu samochodowego i nie można się do tego ograniczać, albowiem ten koszt może być wyższy bądź niższy od powstałej szkody; zależy to od szeregu czynników. Natomiast wiadomości specjalnych wymaga to, aby ustalić jaki uszczerbek majątkowy nastąpił w mieniu poszkodowanego na skutek uszkodzenia jego pojazdu. Trzeba mieć na uwadze to, że naprawienie szkody powinno nastąpić w tym przypadku przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej, która umożliwi przywrócenie pojazdu do stanu poprzedniego. Dlatego wymagane są wiadomości specjalne, aby ustalić zakres uszkodzeń pojazdu samochodowego biorącego udział w wypadku i pozostających w związku z tym wypadkiem, sposób ich naprawy, konieczne do tego części oraz ich koszt, czas i technologię tej naprawy oraz jej koszt, aby tym samym ustalić wysokość poniesionej przez poszkodowanego szkody.

Z tych powodów nie można uznać za zasadnego zarzutu sprzeczności istotnych ustaleń z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego przez ustalenie, że w sprawie brak faktury na wykonanie prac remontowych pojazdu - przecież o dopuszczenie dowodu z takiej faktury powód nie wnosił. Natomiast okoliczność, że faktura ta znajduje się w aktach szkodowych nie ma żadnego znaczenia dla rozpoznania sprawy, gdyż powód nie wnosił o dopuszczenie dowodu z tej faktury - nie można więc było przeprowadzić oceny tego dowodu, a tym samym naruszyć art. 233 k.p.c. Jednocześnie faktura ta mogłaby stanowić informację o wysokości kosztów naprawy poniesionych przez powoda, ale nadal nie byłoby wiadomym (nie byłoby wykazane) czy te koszty stanowiły wydatki celowe i ekonomicznie uzasadnione będące jednocześnie niezbędnymi do przywrócenia pojazdu do stanu poprzedniego, a tylko takie koszty naprawy mogą stanowić odszkodowanie (art. 361 § 1 k.c. w związku z art. 363 § 1 i 2 k.c., por. także uzasadnienie uchwały 7 sędziów Sądu Najwyższego z 12 kwietnia 2012 roku, sygn. akt III CZP 80/11, opublik. w OSNC 2012/10/112).

Sąd Rejonowy bynajmniej selektywnie nie traktował dowodów. Dopuścił i przeprowadził wszystkie dowody, o które strona powodowa wnosiła, a także ocenił je. Natomiast o dopuszczenie dowodu z faktury strona powodowa nie wnosiła – nie wskazała nawet okoliczności na jaką dowód ten powinien zostać przeprowadzony. W tym miejscu należy jeszcze raz wyraźnie podkreślić, że przy tego rodzaju sprawach nie jest istotna sama wysokość kosztów naprawy, lecz wysokość szkody jaką powód poniósł na skutek zdarzenia drogowego z 15 maja 2014 roku. Powód zaś wysokości tej szkody nie udowodnił (art. 6 k.c.). To właśnie spowodowało, że jego powództwo podlegało oddaleniu. Także w apelacji żadnego wniosku dowodowego w tym zakresie nie złożono.

W postępowaniu cywilnym zasadą jest swobodna ocena dowodów (art. 233 k.p.c.). Zapewne apelującemu w złożonym środku odwoławczym chodziło o prowadzenie oceny materiału dowodowego w sposób dowolny, a nie swobodny. Natomiast trzeba jeszcze raz zaznaczyć, że powód o przeprowadzenie dowodu z faktury nie wnioskował, a wnioskował o przeprowadzenie dowodu z akt szkodowych na okoliczność wypłaconego odszkodowania. Oceniając dowody Sąd Rejonowy kierował się logiką, doświadczeniem życiowym i w swojej ocenie był obiektywny. Jeżeli z materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym to taka ocena nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego samego materiału, dawały się wysnuć wnioski odmienne.

Tylko w przypadku gdy brak jest logiki w powiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona. Jak już wyżej wskazano w rozpoznawanej sprawie ocena dowodów dokonana przez Sąd Rejonowy nie przekracza wyznaczonych regulacją art. 233 § 1 k.p.c. granic swobody.

Dlatego też zarzuty apelacji okazały się bezzasadne.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 385 k.p.c., należało orzec jak w punkcie 1 wyroku.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 99 k.p.c. oraz § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 490 ze zm.) i § 12 ust. 1 pkt 1 tego rozporządzenia, albowiem powód sprawę przegrał i musi ponieść koszty postępowania drugiej strony wywołane wniesieniem apelacji, te koszty są związane z wynagrodzeniem pełnomocnika pozwanej w wysokości 300 zł.

SSR (del.) Roman Troll SSO Leszek Dąbek SSO Gabriela Sobczyk