Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 grudnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Andrzej Dyrda

Sędzia SO Leszek Dąbek (spr.)

SR (del.) Maryla Majewska - Lewandowska

Protokolant Dominika Tarasiewicz

po rozpoznaniu w dniu 1 grudnia 2016 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa U. H. i J. H.

przeciwko A. W. i B. W.

o nakazanie

na skutek apelacji pozwanych

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 14 kwietnia 2016 r., sygn. akt I C 1923/14

1.  uchyla zaskarżony wyrok w punktach 1, 2, 4 i w tym zakresie sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Gliwicach do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego;

2.  oddala apelację w pozostałej części.

SSR (del.) Maryla Majewska - Lewandowska SSO Andrzej Dyrda SSO Leszek Dąbek

Sygn. akt III Ca 1193/16

UZASADNIENIE

Powodowie U. H. i J. H. żądali nakazania pozwanym B. W. i A. W. przycięcia do wysokości 2,5 m drzew – 71 sosen, 3 jodeł i 3 dębów rosnących na nieruchomości pozwanych wzdłuż granicy nieruchomości powodów, oznaczonej działką ewidencyjną numer (...), położonej
w Ż. przy ulicy (...) oraz przycięcia wzdłuż tej linii gałęzi wszystkich tych drzew zwieszających się z nieruchomości pozwanych na nieruchomość powodów; przycięcia do wysokości 2,5 m drzew – 49 tuj rosnących na nieruchomości pozwanych wzdłuż granicy nieruchomości powodów, oznaczonej działką ewidencyjną numer (...), położonej w Ż. przy ulicy (...) oraz przycięcia wzdłuż tej linii gałęzi wszystkich tych drzew zwieszających się z nieruchomości pozwanych
na nieruchomość powodów.

Uzasadniając żądanie twierdzili, że są właścicielami nieruchomości graniczących
z nieruchomością pozwanych (działka (...)). Wzdłuż granicy nieruchomości pozwani posadzili drzewa iglaste – 49 tuj, które mają wysokość około 8 m, zacieniają teren i zupełnie przysłoniły dostęp światła do budynku mieszkalnego powodów. Ponadto wzdłuż granicy nieruchomości (działka (...)), nasadzone są drzewa iglaste, mające wysokość około 10 m, których rozłożyste gałęzie przechodzą na nieruchomość powodów na 3 – 4 m. Pozwani odmawiają usunięcia bądź przycięcia drzew. Jako podstawę prawną żądań podali art. 222§2 k.c. w związku z art. 144 k.c.

Pozwani B. W. i A. W. wnieśli o oddalenie powództwa, zasądzenie na ich rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwani zakwestionowali istnienie po stronie powodów legitymacji czynnej. Podnieśli, iż ingerencja w drzewostan w sposób wskazany przez powodów spowoduje jego zupełne zniszczenie. Twierdzili, że nasadzenia nie powodują ponadprzeciętnego zacienienia oraz że powodowie odmówili im dostępu do nieruchomości, gdy chcieli przyciąć drzewa.

Sąd Rejonowy w Gliwicach w wyroku z dnia 14 04 2016r. nakazał pozwanym przycięcie wzdłuż linii granicy z działką ewidencyjną numer (...) znajdującą
się w Ż. przy ulicy (...) gałęzi drzew- 71 (siedemdziesięciu jeden) sosen,
3 (trzech) jodeł i 3 (trzech) dębów rosnących na nieruchomości pozwanych, zwieszających się z nieruchomości pozwanych na nieruchomość powodów; nakazał pozwanym przycięcie do wysokości 2,5 metra 49 (czterdziestu dziewięciu) nasadzeń opisanych jako „tuje” rosnących na nieruchomości pozwanych wzdłuż granicy z działką ewidencyjną numer (...) znajdującą się w Ż. przy ulicy (...) oraz nakazał przycięcie wzdłuż linii granicy gałęzi wszystkich tych nasadzeń zwieszających
się z nieruchomości pozwanych na nieruchomość powodów; w pozostałym zakresie oddalił powództwo i orzekł o kosztach procesu.

W ustalonym stanie faktycznym w motywach wyroku przywołał regulację
art. 144 k.c. oraz art. 222 § 2 k.c. Uznał, że żądanie powodów, co do nakazania pozwanym przycięcia nasadzeń znajdujących się wzdłuż granicy nieruchomości powodów oznaczonej działką ewidencyjną numer (...) i usunięcia gałęzi przechodzących na posesję powodów, zasługiwało na uwzględnienie w całości, bowiem nasadzenia zakłócają korzystanie z nieruchomości powodów ponad przeciętną miarę, niemal całkowicie zasłaniają widok z okien pokoju w budynku powodów. Stwierdził,
że taki stan może powodować u powodów odczucie znacznego dyskomfortu na skutek utworzenia dla nich bariery, która nie dopuszcza do pomieszczeń ich budynku światła dziennego. Następnie odnosząc się do regulacji przepisu art. 150 k.c. uznał,
że dopuszczalna samopomoc nie wyłącza możliwości realizacji na drodze sądowej roszczenia o usunięcie gałęzi, w trybie art. 222 § 2 k.c. i należało nakazać pozwanym przycięcie wzdłuż linii granicy nieruchomości numer (...) wszystkich nasadzeń zwieszających się z nieruchomości pozwanych na nieruchomość powodów. Odnosząc się do żądania przycięcia nasadzeń znajdujących się wzdłuż posesji powodów numer (...), stwierdził iż jest zasadne jedynie w części i nie uwzględnił żądania nakazania pozwanym przycięcia rosnących tam drzew do określonej przez powodów wysokości, albowiem powodowie nie wykazali, że drzewa te powodują jakiekolwiek immisje pośrednie na ich nieruchomości. Podkreślił, iż w przeciwieństwie do nieruchomości oznaczonej działką numer (...), nieruchomość o numerze (...)
jest niezabudowana, nie jest wykorzystywana przez powodów, zatem padający
na nieruchomość cień nie stanowi dla powodów niedogodności.

O kosztach procesu orzekł na mocy przepisu art. 100 zd. 1 k.p.c., dokonując
ich stosunkowego rozliczenia.

Orzeczenie zaskarżyli pozwani B. W. i A. W. , w części uwzględniającej roszczenie powodów. Wnosili o jego zmianę przez oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na ich rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje, bądź uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd pierwszej instancji.

Zarzucali błędy w ustaleniach faktycznych polegające na:

-

nieuwzględnieniu faktu, iż znaczne zacienienie na nieruchomości powodów występują z uwagi na posadowienie właśnie na tej nieruchomości wysokich drzew;

-

nieuwzględnieniu faktu, iż budynek mieszkalny powodów znajduje
się w nienormatywnej odległości od granicy działek – poniżej 4 metrów,
przez co efekt w postaci widocznego z okna szpaleru drzew jest nieunikniony nawet przy skróceniu do żądanej przez powodów wysokości;

-

nieuwzględnienie faktu, iż krzewów typu tuja nie można przyciąć bez ryzyka trwałego i nieodwracalnego uszkodzenia roślin bardziej niż w zakresie 30%
jej wysokości, co zostało wskazane także w dołączonymi niekwestionowany przez stronę pozwaną artykule o żywopłocie rosnącym w granicy działki;

-

przyjęciu, iż ewentualne zacienienie nieruchomości powodów występuje
na całej długości granicy między stronami i związane z tym nakazanie przycięcia wszystkich tuj, gdy tymczasem ewentualne ograniczenia dostępu
do światła słonecznego mogłyby występować jedynie od strony południowo – zachodniej, gdyż w pozostałej części zacienienie nieruchomości pozwanych,
a szczególnie dostęp światła słonecznego do okien położonych na parterze może powodować wyłącznie położony na wzniesieniu budynek mieszkalny pozwanych;

-

przyjęcie błędnej ilości drzewostanu w pkt 1 sentencji – gdy prawidłowa ilość rosnących przy granicy drzew w tej części roszczenia to 45 sosen, 1 świerk,
1 dąb, 1 buk, 1 jesion.

Zarzucili, że przy ferowaniu zaskarżonego wyroku naruszono przepisy:

-

art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego polegające
na przyjęciu, iż tuje z nieruchomości pozwanych, przebiegające w linii północ – południe mogą nadmiernie zacieniać nieruchomość pozwanych w kontekście położonego na znacznym wzniesieniu domu pozwanych;

-

art. 6 k.c. poprzez jego niezastosowanie i uznanie, iż strona powodowa wykazała zasadność swojego roszczenia oraz fakt występowania immisji poprzez nadmierne zacienienie nieruchomości powodów przez tuje i drzewa rosnące
na nieruchomości pozwanych, a także poprzez możliwość wykonania orzeczenia – tj. przycięcie drzewostanu nasadzeń na żądaną wysokość bez bezpowrotnego uszkodzenia przedmiotowych nasadzeń określanych jako „tuje”, tj. o więcej niż 30% ich wysokości.

-

art. 144 k.c. poprzez jego błędną wykładnię polegającą na braku prawidłowego wyważenia sprzecznych interesów powodów i pozwanych, szczególnie
w kontekście gałęzi zwieszających się na nieruchomość powodów
gdy w tym obszarze granicznym działek stron – gałęzie przenikając się ze strony obu nieruchomości – także gałęzie powodów zwisają na działki pozwanych;

-

§ 60 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki
i ich usytuowanie określającej minimalny czas nasłonecznienia pomieszczeń.

W uzasadnieniu podkreślili, że nie został przeprowadzony obiektywny dowód, który mógłby wykazać nadmierne zacienienie nieruchomości powodów ze strony drzewostanu rosnącego na nieruchomości pozwanych. Twierdzili, że nie o kwestie związane z dostępem do światła słonecznego, ale możliwość obserwacji nieruchomości pozwanych zabiegali i zabiegają powodowie.

Powodowie U. H. i J. H. wnosiła o oddalenie apelacji
oraz zasądzenie na ich rzecz od pozwanych zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.
W uzasadnieniu podkreślili, że budynek pozwanych jest położony nieco wyżej względem budynku powodów i nawet w przypadku braku nasadzeń i ogrodzenia betonowego wzdłuż granicy działki, powodowie nie mieliby widoku na budynek mieszkalny pozwanych, lecz na ich działkę.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje

Sąd pierwszej instancji trafnie zakwalifikował roszczenie powodów lecz wadliwie rozpoznał sprawę.

Powodowie dochodząc w sprawie nakazania pozwanym przycięcia drzew rosnących na nieruchomości pozwanych w żądaniu jednoznacznie określili ich ilość

i gatunek, co stosownie do regulacji art. 321 § 1 k.p.c. wiąże Sądu i wyznacza zakres jego kognicji, a ich usytuowanie na nieruchomości i ich wysokość (co najmniej przybliżona) ma zasadniczy wpływ na ocenę merytorycznej zasadności powództwa.

Obligowało to Sąd pierwszej instancji do sporządzenia w czasie przeprowadzonych oględzin nieruchomości stron szkicu sytuacyjnego ze znaczeniem posadowienia tych drzewna na nieruchomości pozwanych i ich przybliżonej wysokości.

Sąd Rejonowy z tego obowiązku się nie wywiązał, co w kontekście sprzeczności twierdzeń stron powoduje, iż w materiale sprawy brak jest wiarygodnych informacji pozwalających poczynić w tym zakresie prawidłowe ustalenia i co za tym idzie dokonać w sposób trafny oceny zasadności powództwa (z materiału sprawy nie wynika gdzie konkretnie na nieruchomości pozwanych posadowione są drzewa objęte żądaniem pozwy, jakiego są gatunki i jaką maja wysokość) .

Wskazane ustalenia mają kardynalne znaczenie dla wydania prawidłowego orzeczenia, w konsekwencji czego wskazane nieprawidłowości, spowodowały,

że nie rozpoznano istoty sprawy w rozumieniu regulacji art. 386 § 4 k.p.c.

Czyni to apelację uzasadnioną i z mocy przywołanej regulacji doprowadziło do konieczności uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Reasumując zaskarżony wyrok jest wadliwy i dlatego apelację powodów
jako uzasadnioną uwzględniono orzekając jak w sentencji w oparciu o regulację art. 386 § 4 k.p.c.

Sąd Rejonowy rozpoznając ponownie sprawę ponownie przeprowadzi dowód

z oględzin nieruchomości w trakcie którego ustali ile drzew jest posadowionych

w granicy nieruchomości stron, w których miejscach są one posadowione, jakiego gatunku i jaką maja w przybliżeniu wysokość.

Poczynione ustalenia zmaterializuje w postaci szkicu sytuacyjnego nieruchomości obrazującego posadowienie drzew na nieruchomości stron z znaczeniem ich lokalizacji, gatunku i przybliżonej wysokości.

Orzekając ponownie w sprawie poczyni w ty zakresie niezbędne ustalenia

oraz weźmie pod uwagę, iż powództwo zostało w części prawomocnie oddalone.