Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 września 2022 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Andrzej Kieć

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2022 roku w Gliwicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) (...) z siedzibą w W.

przeciwko M. F.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej M. F. na rzecz powoda (...) (...) z siedzibą w W. kwotę 89.298,20 zł (osiemdziesiąt dziewięć tysięcy dwieście dziewięćdziesiąt osiem złotych 20/100) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 29 października 2021 roku do dnia zapłaty, zastrzegając pozwanej prawo do powołania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności do wysokości hipotek ustanowionych na rzecz powoda na nieruchomości położonej w R., dla której Sąd Rejonowy w Rudzie Śląskiej prowadzi księgę wieczystą nr (...) ;

2.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 9.882 zł (dziewięć tysięcy osiemset osiemdziesiąt dwa złote) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Andrzej Kieć

Sygn. akt I C 112/22

UZASADNIENIE

Powód (...) (...)z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od pozwanej M. F. kwoty 89298,20 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz obciążenie pozwanej kosztami postępowania, z zastrzeżeniem prawa do powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności do oznaczonej nieruchomości do wysokości sumy pieniężnej wyrażonej we wpisie hipoteki na rzecz powoda w księdze wieczystej prowadzonej dla tej nieruchomości. W uzasadnieniu wskazał, iż żądanej kwoty dochodzi tytułem roszczeń wynikających z umowy pożyczki hipotecznej zawartej pomiędzy B. F. a Bankiem (...) w dniu 26 stycznia 2011 roku. Zabezpieczeniem spłaty była hipoteki ustanowione na nieruchomości położonej w R. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Rudzie Śląskiej prowadzi księgę wieczystą Kw nr (...). Powód skutecznie nabył wierzytelność z tej umowy w drodze cesji. Pozwana odpowiada jako dłużnik rzeczowy.

Sąd wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 29 grudnia 2021r (sygn. akt I Nc 246/21), do którego pozwana skutecznie wniosła sprzeciw. Pozwana wniosła o oddalenie powództwa oraz obciążenie powoda kosztami postępowania. W uzasadnieniu wskazała, iż wierzytelność wobec niej nie stała się wymagalna; wierzyciel nie doręczył pozwanej jako dłużnikowi rzeczowemu wypowiedzenia umowy, wypowiedzenie zostało skierowane jedynie do dłużnika osobistego. Nadto podniesiono zarzut częściowej spłaty roszczenia (w wysokości 10 000 zł).

Sąd ustalił:

Wierzyciel pierwotny – Bank (...) w dniu 26 stycznia 2011 roku zawarł z B. F. umowę pożyczki hipotecznej nr (...), na mocy której udzielił pozwanej pożyczki hipotecznej w wysokości 103 000 zł na finansowanie potrzeb konsumpcyjnych lub inny dowolny cel. Z dalszych istotnych postanowień umowy: okres wykorzystania pożyczki wynosił 240 miesięcy. Oprocentowaniu wg. zmiennej stopy procentowej podlegała wykorzystana kwota pożyczki. Stopa to suma stawki WIBOR 3M oraz marża banku w wysokości 3,5 p.p. oraz 1 p.p. do czasu ustanowienia hipoteki (RRSO w chwili zawarcia umowy 8,91%). W przypadku gdyby oprocentowanie przekraczało czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP oprocentowanie wynosiło właśnie tą czterokrotność. Od nie spłaconej raty kapitałowej bank naliczał odsetki za opóźnienie wg stawki zmiennej w wysokości 2,5 krotności stopy kredytu lombardowego. Były one naliczane od kwoty zaległej poczynając od daty jej wymagalności do dnia poprzedzającego datę faktycznej zapłaty oraz niezwłocznie wymagalne. W razie niespłacenia w terminie kapitału lub odsetek bank wezwie pożyczkobiorcę do uregulowania należności i powiadomi o tym osoby będące współdłużnikami. Bank zastrzegł na swoją rzecz prowizję w wysokości 3% kwoty pożyczki, potrącaną bez odrębnej dyspozycji. Łączne koszty pożyczki wynosiły 104948,85 zł w tym prowizji z tytułu udzielenia pożyczki 3000 zł (potrącanej bez odrębnej decyzji), prowizja przygotowawcza 50 zł, odsetki od pożyczki 98690, 85 zł, koszty ustanowienia zabezpieczenia 3258 zł. Umowa została zabezpieczona hipoteką zwykłą w kwocie 103 000 zł na zabezpieczenie spłaty kapitału oraz hipoteką kaucyjną w wysokości 17336,39 zł obejmującej odsetki za okres dwóch lat od kwoty udzielonej pożyczki na zabezpieczenie spłaty odsetek oraz inne kwoty należne na podstawie umowy w zakresie w jakim nie zostały zabezpieczone hipoteką zwykłą na nieruchomości - lokalu położonym w R. (...), dla której tamtejszy Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą (...), a którego właścicielem od dnia 5 maja 2014 roku jest pozwana; albo hipoteki do kwoty 154500 zł obejmującej spłatę kapitału pożyczki, odsetek i innych kwot. Bank był uprawniony do wypowiedzenia umowy z zachowaniem trzydziestodniowego terminu wypowiedzenia jeżeli pozwana m. in. nie spłaci kapitału, odsetek i prowizji w terminach wskazanych w umowie w tym w harmonogramie. Bank mógł wystawić bankowy tytuł egzekucyjny maksymalnie do kwoty 206000 zł. Pozwana była zobowiązana do powiadamiania banku o każdorazowej zmianie adresu. Umowa dopuszczała cesję wierzytelności z tym że pozwana nie mogła scedować lub w inny sposób przekazać całości lub części swoich praw lub zobowiązań bez uprzedniej zgody banku. (umowa z aneksem k. 29 - 41)

Pożyczka była spłacana do listopada 2015 roku (zestawienie spłat – k. 171-173). Pismem z 16 listopada 2015 roku bank wystosował do pożyczkobiorcy B. F. ostateczne wezwanie do zapłaty całego zadłużenia przeterminowanego (980,15 zł) wraz z odsetkami karnymi od przeterminowanego kapitału 6,25% w stosunku rocznym za każdy dzień – w terminie do 23 listopada 2015 roku, zapowiadając wypowiedzenie umowy i żądanie natychmiastowej spłaty całej należności. W załączonej do pisma broszurze bank informował o możliwości ubiegania się restrukturyzację zadłużenia. Pismem z 9 marca 2016 roku skierowanym do B. F., bank wypowiedział umowę, wzywając ją do spłaty całej wierzytelności w ciągu 30 dni od otrzymania wypowiedzenia pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego. Zadłużenie według stanu na datę wypowiedzenia wynosiło 90633,15 zł (kapitał nieprzeterminowany 88340,09 zł; odsetki nieprzeterminowane 140,36 zł; kapitał przeterminowany 958,11 zł; odsetki przeterminowane 1186,54 zł; odsetki karne 6,30 zł; monit 1,75 zł) (korespondencja przedprocesowa k. 42 - 45).

W dniu 20 września 2018 roku następca wierzyciela pierwotnego (...) zawarł z powodem umowę przelewu wierzytelności (k.47-73) w ramach transakcji sekurytyzacji. Na mocy jej postanowień powód nabył portfel wierzytelności z chwilą zapłaty ceny z tym, iż przejście wierzytelności zabezpieczonych hipoteką następowało z momentem przerejestrowania hipoteki ze skutkiem na dzień złożenia wniosku o wpis nabywcy jako wierzyciela hipotecznego we właściwej księdze wieczystej (pkt 18.6 oraz 2.5). W skład nabywanych wierzytelności wchodziła również wierzytelność dochodzona w niniejszym postępowaniu (kwota zadłużenia na dzień 29 czerwca 2018 roku 103269,05 w tym kapitał 89298,20 zł). Dnia 8 października 2018 roku bank złożył oświadczenie o zapłacie ceny stwierdzając, iż wierzytelności wraz z zabezpieczeniami zostały przeniesione na nabywcę z mocą od dnia zawarcia umowy z ww. zastrzeżeniem dotyczących wierzytelności hipotecznych (k. 113). Hipoteki zabezpieczające wierzytelność zostały ujawnione na rzecz powoda w dniu 27 listopada 2018 (odpis z księgi wieczystej k. 18 – 28, zawiadomienia k. 135 - 136).

Pismem z 28 stycznia 2019 roku bank powiadomił B. F. o przelewie wierzytelności na rzecz powoda. Pismem z tego samego dnia powód wezwał B. F. do zapłaty kwoty 106777,74 zł w terminie do dnia 11 lutego 2019 roku. Z kolei pozwaną o zbyciu wierzytelności na rzecz powoda pozwaną zawiadomiono pismem z 20 września 2018 roku. Pismem z 10 maja 2021 roku powód wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 109705,67 zł (w tym kapitał 89298,20 zł) w terminie do 24 maja 2021 roku. Pismo to nadano w urzędzie pocztowym 11 maja 2021 roku. W obu wezwaniach wskazano, iż jest to próba pozasądowego rozwiązania sporu oraz zapowiedziano m. in. skierowanie sprawy na drogę sądową. (pisma k.117-124).

Na dzień 28 lipca 2016r saldo zadłużenia z tytułu umowy pożyczki zawartej przez B. F. wynosiło: 89.298,20 zł (kapitał), 3.111,25 zł (odsetki umowne), 42,50 zł (odsetki karne), 1,75 zł (koszty). (zestawienie spłat k.171-173).

Dnia 27 kwietnia 2020 roku pozwana spłaciła na poczet zadłużenia kwotę 10 000 zł (potwierdzenie przelewu k. 156). Pozwana w tytule przelewu nie sprecyzowała z jakiego tytułu dokonuje wpłaty; powód zarachował ją na poczet odsetek (k. 164; saldo odsetek na dzień księgowania sprzedaży wierzytelności wynosiło 12159,50 zł – rozliczenie odsetek k. 170).

Powyższe ustalenia faktyczne poczyniono na podstawie dokumentów podlegających z mocy art. 243 ² kpc zaliczeniu w poczet materiału dowodowego. Ich prawdziwość oraz autentyczność nie została zakwestionowana przez żadną ze stron.

Sąd pominął dowód z przesłuchania pozwanej zawnioskowany na fakt zaniechania dłużnika rzeczowego do spłaty zadłużenia (k.152) albowiem przeprowadzenie dowodu spowodowałoby jedynie zbędną zwłokę postępowaniu, a okoliczności wskazanej w tezie wniosku dowodowego były możliwe do ustalenia na podstawie pozostałego materiału dowodowego.

Sąd zważył:

Powództwo podlegało całkowitemu uwzględnieniu. Zgodnie z art. 720 par. 1 Kodeksu cywilnego przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Zgodnie z art. 78 ustawy prawo bankowe do umów pożyczek pieniężnych zawieranych przez bank stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zabezpieczenia spłaty i oprocentowania kredytu.

Nie budziła wątpliwości legitymacja czynna powodowego funduszu oraz następstwo prawne po banku, który zawierał z B. F. umowę pożyczki, z której w niniejszej sprawie były wywodzone roszczenia. Nie było sporne, iż powodowy fundusz skutecznie nabył wierzytelność z umowy opisanej w poprzedniej części uzasadnienia wstępując we wszystkie prawa i obowiązki (...) (poprzednika prawnego (...)). Nie budziła również wątpliwości legitymacja bierna pozwanej, która była dłużnikiem rzeczowym wobec powoda z tytułu przysługującego jej prawa własności nieruchomości, na której zabezpieczono hipotecznie roszczenia z umowy pożyczki. Pozwana była dłużnikiem rzeczowym. Jej odpowiedzialność należy wywieźć z definicji hipoteki oraz jej istoty polegającej na tym, iż wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością (art. 65 ustawy o księgach wieczystych i hipotece).

Sąd nie podzielił stanowiska pozwanej ażeby roszczenie nie stało się wobec niej wymagalne. Roszczenie było wymagalne wobec pożyczkobiorcy B. F.; została ona wezwana przez bank do zapłaty zaległości z tytułu pożyczki a następnie została jej wypowiedziana umowa pożyczki. Prawidłowość wypowiedzenia potwierdzają złożone do akt dokumenty (k.42-45). Kwestia skuteczności wypowiedzenia dokonanego wobec pożyczkobiorcy nie była przy tym kwestionowana. Wbrew stanowisku pozwanej, wypowiedzenie umowy było również skuteczne wobec niej. Zgodnie z art. 73 oraz 78 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece właściciel nieruchomości niebędący dłużnikiem osobistym może, niezależnie od zarzutów, które mu przysługują osobiście przeciwko wierzycielowi hipotecznemu, podnosić zarzuty przysługujące dłużnikowi oraz te, których dłużnik zrzekł się po ustanowieniu hipoteki; jeżeli wymagalność wierzytelności hipotecznej zależy od wypowiedzenia przez wierzyciela, wypowiedzenie jest skuteczne względem właściciela nieruchomości niebędącego dłużnikiem osobistym, gdy było dokonane w stosunku do niego.

Wskazuje się, iż nie zostały ustawowo przewidziane wymagania co do szczególnej treści lub formy wypowiedzenia w stosunku do właściciela przedmiotu hipoteki niebędącego dłużnikiem osobistym. Przyjmowane jest w orzecznictwie i w piśmiennictwie prawniczym, że rozumienie pojęcia „wypowiedzenie” powinno być szeroko interpretowane. Do czynności wierzyciela hipotecznego, których następstwem jest postawienie wierzytelności hipotecznej w stan wymagalności, zaliczane jest wezwanie właściciela nieruchomości do zapłaty, doręczenie pozwu obejmującego żądanie zasądzenia sumy wierzytelności, jak też doręczenie mu zawiadomienia o dokonanym wypowiedzeniu w stosunku do dłużnika osobistego. Przeważa stanowisko, że do podjęcia tych czynności przez ustanowionego przez wierzyciela pełnomocnika będącego adwokatem lub radcą prawnym nie jest wymagane pełnomocnictwo szczególne, odrębne od umocowania do działania w postępowaniu sądowym, dotyczącym roszczenia o zasądzenie sumy wierzytelności hipotecznej. Charakter tych czynności pozwala na zaliczenie do tej kategorii także działania mającego doprowadzić do rezultatu obejmującego zrealizowanie zapłaty. Nie ma podstaw do przyjęcia, że oświadczenie musi zawierać zwrot „wypowiedzenie". Istotne jest, żeby odbiorca oświadczenia uzyskał jednoznaczną informację, że wierzyciel hipoteczny chce przystąpić do odzyskania wierzytelności. (wyrok SN z 8 marca 2018 roku II CSK 242/17,Lex nr 2508546).

Powyższe warunki zostały spełnione w niniejszej sprawie. Wprawdzie umowa została wypowiedziana wyłącznie w stosunku do dłużnika osobistego, tym niemniej zarówno zbywca wierzytelności jak i nabywca – powód spełnili warunki pozwalające uznać, iż umowa pożyczki została wypowiedziana również wobec dłużnika rzeczowego. Pozwana została powiadomiona o zbyciu wierzytelności; pozwana przed wniesieniem pozwu została wezwana do zapłaty (wezwanie k.121 a w nim potwierdzenie nadania przesyłki w dniu 11.05.2021r, wydruk portalu poczty polskiej k.167 dotyczący doręczenia przesyłki), wreszcie pozwanej doręczono odpis pozwu, w którym roszczenie zostało opisane i sprecyzowane. Pozwana zatem miała świadomość iż aktualny wierzyciel zamierza przystąpić do odzyskania wierzytelności i miała dostateczną ilość czasu na przygotowanie się do tego oraz ewentualną obronę. Tym samym uznać można, iż do wiadomości pozwanej dotarł fakt wypowiedzenia pożyczki zabezpieczonej hipotecznie na stanowiącej jej własność nieruchomości – jest to wypowiedzenie skuteczne w świetle art. 78 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Na świadomość istnienia długu wobec powoda wskazuje dobitnie dowód z polecenia przelewu z 28.04.2020r, na którym pozwana wskazała, iż płaci dług za B. F..

Nietrafny był zarzut pozwanej częściowego spełnienia świadczenia dochodzonego pozwem. Pozwana w kwietniu 2020 roku a więc już po cesji wierzytelności zapłaciła na rzecz powoda kwotę 10 000 zł. Świadczy to o tym, iż pozwana wiedziała, iż dług istnieje; wiedziała na jaki rachunek należy dług zapłacić. Pozwana nie przedstawiła żadnego dowodu uzasadniającego przyjęcie, iż dochodzona wierzytelność winna zostać obniżona o wpłaconą w kwietniu 2020 roku kwotę. Pozwana w tytule przelewu nie wskazała precyzyjnie, który dług chce zaspokoić. Wobec braku bliższego wskazania na jaki cel została uiszczona kwota 10.000 zł, powód jako wierzyciel – korzystając ze swego ustawowego uprawnienia określonego w art. 451 k. c. dokonał zarachowania tej wpłaty na poczet odsetek zaś sądowym dochodzeniem roszczeń objął wyłącznie kapitał.

W ocenie Sądu powód wykazał istnienie oraz zasadność roszczenia zarówno co do zasady jak i co do wysokości. Należało zatem uznać, iż pozwana ponosi odpowiedzialność za niewykonanie zobowiązania, jako dłużnik rzeczowy z tytułu hipoteki zabezpieczającej spłatę pożyczki. Wobec powyższego należało zasądzić na rzecz powoda dochodzoną w pozwie kwotę tj. 89298,20 zł.

Kwotę tą zasądzono z odsetkami od dnia wniesienia pozwu tj. od dnia 29 października 2021 roku (data nadania w UP W. k. 139). Sąd uznał, iż wymagalność roszczenia w tym dniu wykazana jest dowodem z wezwania do zapłaty z dnia 10.05.2021r. oraz wydrukiem potwierdzającym odbiór przesyłki (k.167).

Jednocześnie zgodnie z żądaniem pozwu przyznano na zasadzie art. 319 kpc pozwanej prawo do powoływania się na ograniczenie odpowiedzialności jako dłużnika rzeczowego do wysokości hipoteki ustanowionej na nieruchomości dla której Sąd Rejonowy w Rudzie Śląskiej prowadzi księgę wieczystą (...).

O kosztach procesu orzeczono na zasadzie art. 98 kpc. Na zasądzone koszty składa się opłata od pozwu 4465 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa procesowego 17 zł, koszty zastępstwa procesowego ustalone na podstawie par. 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

SSO Andrzej Kieć

.