Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 marca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku

Wydział V Karny Sekcja Odwoławcza

w składzie:

Przewodniczący: SSO Jacek Myśliwiec

Sędziowie: SSO Olga Nocoń

SSO Katarzyna Gozdawa-Grajewska (spr.)

Protokolant: Ewelina Grobelny

w obecności ---

po rozpoznaniu w dniu 20 marca 2017 r.

sprawy: R. I. /I./,

syna S. i S.,

ur. (...) w miejscowości N.

oskarżonego o przestępstwo z art. 284 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego i zażalenia pełnomocnika oskarżyciela subsydiarnego

od wyroku Sądu Rejonowego w Jastrzębiu - Zdroju

z dnia 25 kwietnia 2016r. sygn. akt II K 1031/14

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

-

w punkcie 4 ustala wysokość należnego zwrotu kosztów na kwotę 2448 zł (dwa tysiące czterysta czterdzieści osiem złotych),

-

uchyla zawarte w punkcie 5 rozstrzygnięcie w przedmiocie wydatków postępowania,

-

zasądza od oskarżonego R. I. na rzecz oskarżyciela subsydiarnego S. G. Sp. z o o. we W. zwrot zryczałtowanych wydatków postępowania w kwocie 300 (trzysta) złotych,

II.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy,

III.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa opłatę za II instancję w kwocie 60 (sześćdziesiąt) złotych oraz obciąża go wydatkami za postępowanie odwoławcze w kwocie 20 (dwadzieścia) złotych.

SSO Jacek Myśliwiec

SSO Olga Nocoń SSO Katarzyna Gozdawa-Grajewska (spr.)

Sygn. akt: V.2 Ka 553/16

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Jastrzębiu – Zdroju II Wydział Karny, wyrokiem z dnia 25 kwietnia 2016 r. w sprawie o sygn. akt: II K 1031/14 uznał R. I. za winnego tego, że: w lutym 2009 roku sprawując funkcję Prezesa zarządu spółki (...) Sp. z o. o., dokonał przywłaszczenia środków pieniężnych w kwocie nie mniejszej niż 85.912,34 złotych przekazanych omyłkowo przez pokrzywdzoną na rachunek bankowy nr (...) należący do (...) Sp. z o. o. z/s w J. na szkodę (...) Sp. z o. o. z/s we W., tj. o przestępstwo z art. 284 § 1 kk i za to, na podstawie art. 284 § 1 kk wymierzył mu karę 1 roku pozbawienia wolności, zaś na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk oraz art. 70 § 1 kk warunkowo zawiesił jej wykonanie na okres próby wynoszący 1 rok. Na podstawie art. 46 § 1 kk zasądził od oskarżonego na rzecz pokrzywdzonej kwotę 85.912,34 złotych tytułem naprawienia szkody w części. Sąd Rejonowy zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżyciela subsydiarnego kwotę 840,00 złotych z VAT tytułem zwrotu kosztów udziału jego pełnomocnika w postępowaniu, a nadto zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty postępowania obejmujące wydatki w kwocie 715,26 złotych oraz opłatę w wysokości 60,00 złotych.

Apelację od wyroku wniósł obrońca oskarżonego, zarzucając mu:

- obrazę przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 284 § 1 kk poprzez jego niewłaściwe zastosowanie do stanu faktycznego, polegającego wyłącznie na niewykonywaniu przez oskarżonego zobowiązania zwrotu świadczenia nienależnego, a z ustalonego stanu faktycznego wynika, że działanie oskarżonego nie wypełnia ustawowych znamion czynu zabronionego i oskarżonemu nie można przypisać winy umyślnej, w szczególności w zamiarze bezpośrednim,

- obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść wyroku, a mianowicie art. 424 kpk, polegającą na niewskazaniu na jakich dowodach Sąd się oparł, w szczególności dokonując ustaleń w zakresie winy oskarżonego, a głównie działania oskarżonego zamiarze bezpośrednim kierunkowym, co uniemożliwia polemikę z ustaleniami Sądu i ocenę materiału dowodowego wobec lakoniczności stwierdzeń w tym zakresie i braku analizy materiału dowodowego,

- błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę wyroku i mających wpływ na jej treść polegający na uznaniu na podstawie zeznań świadków, że skoro oskarżony wiedział o nienależnej wpłacie i nie nakazał jej zwrotu, to dokonał zaboru pieniędzy, podczas gdy, z dowodów wskazanych przez Sąd wnioskować można jedynie, że oskarżony godził się na zwrot świadczenia w późniejszym czasie i w żadnym wypadku nie miał zamiaru odmówić zapłaty.

Podnosząc powyższe zarzuty, obrońca oskarżonego wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Nadto, od rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów postępowania zażalenie wniósł pełnomocnik oskarżyciela subsydiarnego, zarzucając obrazę przepisów postępowania, a to art. 616 § 1 pkt 2 kpk w zw. Z art. 628 pkt 1 kpk w zw. z art. 640 kpk poprzez uznanie, że zasądzona na rzecz oskarżyciela subsydiarnego tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów ustanowienia w sprawie pełnomocnika, kwota 840,00 złotych jest uzasadniona, podczas gdy zgodnie z mającym zastosowanie w sprawie Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu wynika, że poniesione przez oskarżyciela posiłkowego koszty procesu równe są kwocie 2.628,00 złotych.

Pełnomocnik oskarżyciela subsydiarnego wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez zasądzenie od oskarżonego R. I. na rzecz oskarżyciela subsydiarnego kwoty 2.628,00 tytułem zwrotu uzasadnionych wydatków oskarżyciela subsydiarnego z tytułu ustanowienia w sprawie pełnomocnika.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja złożona przez obrońcę oskarżonego nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie zaznaczyć należy, że zarzuty podniesione przez skarżącego zawierają w sobie wewnętrzną sprzeczność. Zarzut obrazy prawa materialnego co do zasady podnieść można jedynie w sytuacji gdy, ustalenia faktyczne są niekwestionowane i oparte na prawidłowo ocenionych dowodach. Z tych też względów uznać należy, że zarzut obrazy prawa materialnego, a to art. 284 § 1 kk podniesiony przez obrońcę oskarżonego nie zasługuje na uwzględnienie bowiem kwestionuje on równocześnie ustalenia faktyczne w zakresie strony podmiotowej czynu a to, postaci zamiaru oskarżonego. W takim stanie rzeczy nie może zatem budzić najmniejszej wątpliwości, że zarzut obrazy art. 284 § 1 kk uznać należy za bezprzedmiotowy i przedwczesny.

Zarzut obrazy przepisów postępowania, a to art. 424 kpk również nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd Rejonowy ustalając stan faktyczny sprawy oparł się na dowodach z zeznań świadków: D. S., A. S. (1), A. M., M. G., W. S., G. K. oraz A. S. (2) i na tej podstawie zasadnie wywiódł, że oskarżony w marcu 2009 roku wiedział o omyłkowym przelewie dokonanym przez pokrzywdzonego na rzecz spółki (...) Sp. z o. o. oraz że, jako prezes spółki był jedyną osobą uprawnioną do podejmowania ostatecznych decyzji w zakresie dysponowania środkami finansowymi w zarządzanej przez niego spółce. Wbrew twierdzeniom skarżącego, Sąd Rejonowy nie dopuścił się naruszenia art. 424 kpk bowiem w sposób logiczny i wyczerpujący przeanalizował zeznania wszystkich świadków i rzeczowo wskazał na jakich dowodach się oparł oraz dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych. W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd I instancji dokonał wszechstronnej analizy całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, co znalazło swoje odzwierciedlenie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, umożliwiając tym samym, jego merytoryczną kontrolę.

Analizując zaś zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku uznać należy, że w istocie sprowadza się on do polemiki z prawidłowymi ustaleniami dokonanymi przez Sąd I instancji. Wskazać w tym miejscu wypada, że dla skutecznego wykazania, że Sąd rzeczywiście dokonał błędnych ustaleń faktycznych konieczne jest wskazanie gdzie tkwi źródło tego błędu, a więc wykazanie, że naruszone zostały przepisy postępowania ze sfery gromadzenia i oceny dowodów.

W niniejszej sprawie, skarżący poprzestał na ogólnikowym stwierdzeniu, że Sąd Rejonowy dopuścił się błędu w ustaleniach faktycznych poprzez uznanie że skoro oskarżony wiedział o nienależnej wpłacie i nie nakazał jej zwrotu to oznacza, że dokonał „zaboru” pieniędzy. Na wstępie zaznaczyć wypada, że Sąd I instancji wbrew twierdzeniu skarżącego nie przyjął, że oskarżony dokonał zaboru ale przywłaszczenia kwoty 85.912,34 złotych. Nie budzi przecież wątpliwości, że do ustawowych znamion przestępstwa z art. 284 § 1 kk nie należy, zabór cudzej rzeczy, bowiem znamię to charakteryzuje przestępstwo stypizowane m.in. w art. 278 kk. Istotą występku z art. 284 kk jest natomiast włączenie cudzej rzeczy do majątku sprawcy, która znajduje się już w jego posiadaniu. Brak jest zatem elementu zaboru co jednoznacznie przemawia za uznaniem, że twierdzenia skarżącego w tym zakresie należy uznać za chybione.

Odnosząc się zaś, do istoty podniesionego zarzutu wskazać należy, że obrońca oskarżonego niezasadnie podnosi, że z całokształtu materiału dowodowego zebranego w sprawie nie można wywodzić, że oskarżony działał z zamiarem bezpośrednim kierunkowym (animus rem sibi habendi). Bezspornym pozostaje fakt, że w spółce prowadzona była księgowość w sposób profesjonalny, a zatem niemożliwym jest aby nienależna wpłata niebagatelnej kwoty 85.912,34 złotych mogła pozostać niezauważona. Nadto nie może budzić najmniejszych wątpliwości, że oskarżony jako prezes, a zatem osoba zarządzająca spółką posiadał wiedzę co do wysokości uznań na rachunku bankowym i uprawniony był do wykonywania wiążących decyzji w zakresie dysponowania środkami pieniężnymi. Dlatego też, Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko wyrażone w zaskarżonym wyroku, że oskarżony przywłaszczył środki pieniężne w kwocie 85.912,34 złotych najdalej w marcu 2009 r. poprzez ich bezprawne rozdysponowanie. Sprzeczne z zasadami logicznego rozumowania i doświadczeniem życiowym byłoby przyjęcie, że oskarżony mając wiedzę o dokonaniu przez oskarżyciela posiłkowego nienależnej wpłaty na rachunek bankowy spółki dokonał rozdysponowania uzyskanych środków pieniężnych nie mając przy tym zamiaru zatrzymania ich dla siebie. Nie budzi bowiem wątpliwości, że oskarżony dokonał dyspozycji właścicielskich, co realizuje znamię przywłaszczenia z art. 284 § 1 kk, a z jego późniejszego zachowania wnioskować należy że nie miał zamiaru zwrotu nienależnego świadczenia. W ocenie Sądu Okręgowego za przyjęciem powyższego stanowiska świadczy fakt, że oskarżony przez okres 8 miesięcy (tj. od czasu omyłkowego dokonania przelewów na rzecz (...) Sp. z o. o. do chwili wezwania do zwrotu nienależnego świadczenia) nie poinformował pokrzywdzonej o omyłkowej wpłacie kwoty 85.912,34 złotych, jak również nie kontaktował się z pokrzywdzoną i ignorował liczne wezwania do zwrotu nienależnie uzyskanej kwoty. Nadto Sąd Okręgowy podziela stanowisko pełnomocnika oskarżyciela subsydiarnego wyrażone w odpowiedzi na apelację, że zapewnienia oskarżonego co do zamiaru późniejszego zwrotu kwoty 85.912,34 złotych przemawiają za chęcią ukrycia zamiaru jej przywłaszczenia nie zaś o chęci zwrotu. Sprzeczne z doświadczeniem życiowym byłoby przyjęcie, że oskarżony manifestuje przestępny zamiar przywłaszczenia cudzych środków pieniężnych przed swoimi podwładnymi, a zatem z faktu, że oskarżony przekazywał swoim pracownikom informacje, że w przyszłości dokona zwrotu nienależnych środków, nie sposób zasadnie wywodzić, że nie miał zamiaru ich przywłaszczenia. Mając to na uwadze Sąd Rejonowy słusznie przyjął, że oskarżony działał z zamiarem bezpośrednim kierunkowym i popełnił przypisany mu czyn, bowiem świadomie rozdysponował cudze środki pieniężne na bieżące wydatki spółki, a następnie nie dokonał ich zwrotu, i to pomimo posiadania ku temu możliwości. Powyższe zachowanie oskarżonego nie stanowi li tylko deliktu cywilnego (tak bowiem tłumaczył postępowanie R. I. jego obrońca) ale wyczerpuje znamiona przestępstwa z art. 284 § 1 kk co słusznie uznał Sąd Rejonowy wydając zaskarżone orzeczenie.

Mając to na względzie, nie może budzić wątpliwości, że zarzuty podniesione przez obrońcę oskarżonego nie zasługują na uwzględnienie w całej rozciągłości.

Zażalenie pełnomocnika oskarżyciela subsydiarnego okazało się skuteczne bowiem doprowadziło do wzruszenia zaskarżonego wyroku w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu.

Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok poprzez zasądzenie na podstawie art. 616 § 1 pkt 2 w zw. z art. 628 pkt 1 kpk w zw. z art. 640 § 1 kpk należnego zwrotu kosztów procesu od oskarżonego na rzecz oskarżyciela subsydiarnego w kwocie 2.448,00 złotych tytułem zwrotu kosztów ustanowienia pełnomocnika w sprawie. Wskazana kwota ustalona została na podstawie Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. (Dz. U. Nr 163 poz. 1348 ze zm.) w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu i składają się na nią, następujące kwoty: 180,00 złotych stanowiące minimalną stawkę wynagrodzenia pełnomocnika oskarżyciela subsydiarnego za czynności adwokackie w dochodzeniu; 420,00 złotych stanowiąca minimalną stawkę wynagrodzenia pełnomocnika oskarżyciela subsydiarnego za czynności adwokackie w sprawach toczących się przed Sądem Rejonowym w postępowaniu zwyczajnym w sprawie o sygn. akt: II K 770/10 oraz kwota 588,00 złotych tytułem podwyższenia stawki minimalnej za 7 terminów rozpraw; 420,00 złotych stanowiąca minimalną stawkę wynagrodzenia pełnomocnika oskarżyciela subsydiarnego za czynności adwokackie w postępowaniu przed Sądem Okręgowym jako Sądem II instancji w sprawie o sygn. akt: V.2 Ka 322/14; 420,00 złotych stanowiąca minimalną stawkę wynagrodzenia pełnomocnika oskarżyciela subsydiarnego za czynności adwokackie przed Sądem Rejonowym w postępowaniu zwyczajnym w sprawie o sygn. akt: II K 1031/14 oraz kwota 420,00 złotych tytułem podwyższenia stawki minimalnej za 5 terminów rozpraw.

Nadto, Sąd Okręgowy uchylił zaskarżone orzeczenie w punkcie 5 rozstrzygnięcia w przedmiocie wydatków postępowania bowiem było ono błędne i na podstawie art. 628 pkt 1 w zw. z art. 640 § 1 kpk zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżyciela subsydiarnego zryczałtowane koszty postępowania w kwocie 300,00 złotych.

Sąd Okręgowy zasądził na rzecz Skarbu Państwa opłatę za II instancję w kwocie 60,00 złotych oraz obciążył go wydatkami za postępowanie odwoławcze w wysokości 20,00 złotych.

SSO Jacek Myśliwiec

SSO Katarzyna Gozdawa-Grajewska SSO Olga Noc oń