Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

III Ca 1438/16 - postanowienie z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Gliwicach z 2018-02-13

Sygn. akt III Ca 1438/16, III Ca 1439/16

POSTANOWIENIE

Dnia 13 lutego 2018 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Artur Żymełka

Sędziowie: SO Anna Hajda

SO Roman Troll (spr.)

Protokolant Aldona Kocięcka

po rozpoznaniu w dniu 31 stycznia 2018 r. w Gliwicach na rozprawie sprawy

z wniosku G. M.

z udziałem R. P. (1)

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji wnioskodawczyni i uczestnika postępowania

od postanowienia Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 15 marca 2016 r., sygn. akt I Ns 1094/14

postanawia:

1)  z apelacji uczestnika postępowania zmienić zaskarżone postanowienie w punkcie 7. w ten sposób, że zasądzić od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika postępowania tytułem dopłaty 56663,86 zł (pięćdziesiąt sześć tysięcy sześćset sześćdziesiąt trzy złote i osiemdziesiąt sześć groszy) płatne do 13 czerwca 2018 r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności,

2)  oddalić apelację uczestnika postępowania w pozostałej części,

3)  oddalić apelację wnioskodawczyni,

4)  oddalić wniosek wnioskodawczyni o zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego od uczestnika postępowania,

5)  oddalić wniosek uczestnika postępowania o zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego od wnioskodawczyni,

6)  nakazać pobrać:

a)  od wnioskodawczyni na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Gliwicach 231,34 zł (dwieście trzydzieści jeden złotych i trzydzieści cztery grosze) tytułem wydatków poniesionych na opinię biegłej,

b)  od uczestnika postępowania na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Gliwicach 231,35 zł (dwieście trzydzieści jeden złotych i trzydzieści pięć groszy) tytułem wydatków poniesionych na opinię biegłej.

SSO Roman Troll SSO Artur Żymełka SSO Anna Hajda

Sygn. akt III Ca 1438/16 i III Ca 1439/16

UZASADNIENIE

G. M. (poprzednio P.) złożyła w Sądzie Rejonowym w Gliwicach wniosek o podział majątku wspólnego wnioskodawczyni i uczestnika R. P. (1). Wskazała, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków wchodzą: prawo własności zabudowanej nieruchomości położonej w G. przy ul. (...), działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Gliwicach prowadzi księgę wieczystą nr (...), o wartości 300000 zł; prawo własności lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) w G., dla którego Sąd Rejonowy w Gliwicach prowadzi księgę wieczystą nr (...), o wartości 130000 zł. Wniosła także o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnego z uwzględnieniem stopnia przyczynienia do powstania tego majątku, w proporcji 99% na rzecz wnioskodawczyni i 1% na rzecz uczestnika oraz o rozliczenie wydatków i nakładów: 300000 zł z majątku odrębnego wnioskodawczyni na majątek wspólny, tj. na zakup nieruchomości przy ul. (...) w G.; 130000 zł z majątku odrębnego wnioskodawczyni na majątek wspólny, tj. na pokrycie wkładu mieszkaniowego przy ustanowieniu spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu przy ul. (...) w G.; kosztów utrzymania lokalu mieszkalnego poniesionych przez wnioskodawczynię od 1 maja 2013 r. - 5908 zł; 20000 zł uzyskanych przez uczestnika ze sprzedaży motocykla; 105000 zł nakładów z majątku osobistego wnioskodawczyni na majątek wspólny poprzez sfinansowanie prac remontowych w lokalu mieszkalnym; 60000 zł nakładów z majątku osobistego wnioskodawczyni na majątek wspólny poprzez sfinansowanie prac remontowych w nieruchomości przy ul. (...) w G.. Ponadto wniosła o przyznanie obu nieruchomości na jej rzecz i zasądzenie od uczestnika na jej rzecz kosztów postępowania.

W odpowiedzi na wniosek uczestnik wniósł o ustalenie, że w skład majątku wspólnego małżonków wchodzi: prawo własności zabudowanej nieruchomości położonej w G. przy ul. (...), działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Gliwicach prowadzi księgę wieczystą nr (...), o wartości 650000 zł; prawo własności lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) w G., dla którego Sąd Rejonowy w Gliwicach prowadzi księgę wieczystą nr (...), o wartości 200000 zł; ruchomości znajdujące się w lokalu przy ul. (...) o wartości 50000 zł. Wniósł także o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym z uwzględnieniem stopnia przyczynienia do powstania tego majątku, w proporcji 99% na rzecz uczestnika i 1% na rzecz wnioskodawczyni oraz o rozliczenie wydatków i nakładów: 580000 zł pochodzących z majątku odrębnego uczestnika poniesionych na majątek wspólny w związku ze sfinansowaniem wykupu nieruchomości przy ul. (...) – lokalu użytkowego; zobowiązania zaciągniętego przez małżonków w (...) S.A. - 50000 zł, a wynikającego z zawarcia umowy kredytu. Uczestnik wniósł o przyznanie na jego rzecz składników majątku wspólnego z obowiązkiem spłaty w wysokości 1% ich wartości na rzecz wnioskodawczyni.

Na rozprawie 18 czerwca 2014 r. pełnomocnik wnioskodawczyni sprecyzował, że żądanie ustalenia nakładu - 105000 zł dotyczy wydatków na remont nieruchomości przy ul. (...), a nakładu - 60000 zł dotyczy wydatków na remont lokalu mieszkalnego przy ul. (...). Następnie oświadczył, że przeczy wszystkim okolicznościom wskazanym w odpowiedzi na wniosek, dotyczącym przyczyniania się uczestnika do powstania majątku
i poniesienia nakładów na ten majątek. Pełnomocnik uczestnika oświadczył, że wyraża zgodę na przyznanie nieruchomości opisanych we wniosku wnioskodawczyni za spłatą na rzecz uczestnika.

Na rozprawie 19 września 2014 r. uczestnik oświadczył, że zgadza się na pozostawienie wszystkich ruchomości znajdujących się w lokalu przy ul. (...) wnioskodawczyni i nie wnosi o ich rozliczenie.

Na rozprawie 4 lipca 2014 r. (k. 443) pełnomocnik wnioskodawczyni oświadczył, że nie kwestionuje wskazanej przez uczestnika kwoty sprzedaży motocykla jako 12800 zł.

W piśmie z 7 lipca 2015 r. (k. 623), sprecyzowanym w piśmie z 20 sierpnia 2015 r.
(k. 632), uczestnik zmodyfikował swoje stanowisko, oświadczając, że nie wyraża zgody na przyznanie obu nieruchomości wnioskodawczyni, wnosząc o ich przyznanie na swoją rzecz ze spłatą, względnie przyznanie stronom po jednej z nich.

Na rozprawie 21 października 2015 r. pełnomocnik wnioskodawczyni oświadczył, że nie wyraża zgody na taki podział majątku, aby jedna z nieruchomości została przyznana uczestnikowi, a następnie pełnomocnicy stron zgodnie wnieśli o przyznanie środków zgromadzonych przez wnioskodawczynię i uczestnika w OFE i na subkoncie ZUS w zakresie zgromadzonym przez każdego z nich, z obowiązkiem spłaty. Dalej pełnomocnicy stron zgodnie oświadczyli, że wszystkie wartości wskazane w opinii biegłej, a to dotyczące wartości nieruchomości i wykonanych prac zostają przez nich przyznane i stają się bezsporne. Na rozprawie 30 grudnia 2015 r. wnioskodawczyni i uczestnik przyznali, że w skład majątku wspólnego wchodzi również udział w działce położonej w S., a stanowiącej drogę dojazdową do nieruchomości, zgadzając się jednak, że wartość udziału w tej drodze mieści się w wartości nieruchomości działki (...) wraz z budynkiem podanej w opinii biegłego. Następnie wskazali, że przysługiwało im spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego przy ul. (...), które nabyli około 1998 r. - w trakcie trwania związku małżeńskiego - uiszczając wkład na to prawo, z tym że uczestnik wskazał, że było to 400-800 zł ze środków uzyskanych z pracy, a wnioskodawczyni sprecyzowała, że było to 800 zł, które uiściła z pieniędzy otrzymanych od matki.

Sąd Rejonowy w Gliwicach 15 marca 2016 r. postanowił:

1.  oddalić wnioski o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym małżonków G. M. i R. P. (1);

2.  ustalić, że w skład majątku wspólnego wnioskodawczyni G. M. i uczestnika R. P. (1) wchodzą:

a)  prawo własności zabudowanej nieruchomości położonej w G. przy ul. (...), działka nr (...), o wartości 314000 zł, dla której Sąd Rejonowy w Gliwicach prowadzi księgę wieczystą o nr (...);

b)  prawo własności lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w G. przy ul. (...) wraz z udziałem w wysokości (...) w nieruchomości wspólnej, którą stanowi prawo użytkowania wieczystego oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali o wartości 161000 zł, dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Gliwicach prowadzi księgę wieczystą o nr (...);

c)  ruchomości znajdujące się w lokalu mieszkalnym przy ul. (...) w G.,
a to odtwarzacz DVD P., telewizor P., DVD LG, P. Q., lodówko-zamrażarka W., kuchenka gazowa B., wieża S., mikrofalówka H., piec gazowy V., okap M., wertiko, komoda, lustro, szafa i biurko w pokoju córki, rogówka, meblościanka z komodą, stolik w pokoju dziennym, dwa krzesła komputerowe, zestaw mebli (łóżko, stolik pod TV, szafka, szafa), zdjęcia
i obrazy, meble kuchenne z wyposażeniem, dywan;

d)  środki zgromadzone na subkoncie prowadzonym na rzecz G. M. w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych o wartości 26627,58 zł;

e)  środki zgromadzone na subkoncie prowadzonym na rzecz R. P. (1)
w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych o wartości 4889,40 zł;

f)  jednostki rozrachunkowe zgromadzone na rachunku prowadzonym na rzecz G. M. w N.N. Otwartym Funduszu Emerytalnym o wartości 12576,93 zł;

g)  jednostki rozrachunkowe zgromadzone na rachunku prowadzonym na rzecz R. P. (1) w A. Otwartym Funduszu Emerytalnym o wartości 2824,04 zł;

3.  ustalić, że G. M. dokonała nakładu z majątku odrębnego na majątek wspólny małżonków w wysokości 407363,35 zł;

4.  oddalić w pozostałym zakresie żądanie wnioskodawczyni ustalenia nakładu z majątku odrębnego na majątek wspólny;

5.  oddalić żądanie uczestnika ustalenia nakładu z majątku odrębnego na majątek wspólny;

6.  dokonać podziału majątku wspólnego wnioskodawczyni G. M. i R. P. (1) w ten sposób, że wnioskodawczyni przyznać w całości:

- prawo własności nieruchomości opisanych w pkt 2 lit. a) i b) postanowienia,

- ruchomości opisane w pkt 2 lit. c) postanowienia,

- środki opisane w pkt 2 lit. d) i f) postanowienia,

a uczestnikowi przyznać w całości:

- środki opisane w pkt 2 lit. e) i g) postanowienia;

7.  zasądzić od wnioskodawczyni G. M. na rzecz uczestnika R. P. (1) kwotę 43163,86 zł tytułem spłaty i rozliczenia nakładów, płatną w terminie
4 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia;

8.  kosztami postępowania obciążyć wnioskodawczynię i uczestnika w częściach równych i z tego tytułu nakazać pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego
w G. od wnioskodawczyni i uczestnika po 1130,48 zł tytułem wydatków na sporządzenie opinii, pokrytych tymczasowo z sum budżetowych.

Postanowienie to zapadło przy następujących ustaleniach faktycznych: po ukończeniu szkoły uczestnik postępowania wyjechał do W., do pracy, trwało to od wakacji 1992 r. do grudnia 1992 r., nie była to stała praca, następnie do grudnia 1994 r. prowadził wraz z matką kiosk spożywczo-warzywny, były z tego niewielkie dochody. Przed zawarciem małżeństwa wnioskodawczyni pracowała z A. O., której przysługiwał tytuł prawny do lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w G., matka pracodawcy I. F. dysponowała lokalem przy ul. (...). I. F. i A. O. dokonały „zamiany” tych lokali, a następnie w 1994 r. I. F. „przekazała” nieodpłatnie lokal przy ul. (...) wnioskodawczyni, koszty związane z tą czynnością miała pokryć G. M.. G. M. i R. P. (1) zawarli 28 stycznia 1995 r. związek małżeński. W 1997 r. R. P. (1) zajmował się handlem na targach, jeździł do G. z matką, gdzie sprzedawał sprzęt AGD, czajniki; z tych dochodów można było się skromnie utrzymać, trwało to do 2000 r., następnie z rodzicami handlował odzieżą, okresowo pozostawał w stosunku pracy, w 2000 r. zarejestrował działalność gospodarczą. 25 listopada 1999 r. małżonkowie P. otrzymali przydział spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w G., nie wnosili przy tej czynności wkładu mieszkaniowego. Na początku było to zgodne małżeństwo. Żyli skromnie. W (...) urodził się ich syn S.. G. M. przebywała na urlopie wychowawczym, w 1998 r. wróciła do pracy, a dziecko uczęszczało do przedszkola, było odbierane przez teściów lub ojca. G. M. pracowała do późnych godzin, wtedy dzieckiem zajmowali się dziadkowie P., w szczególności teściowa wnioskodawczyni dużo pomagała w opiece nad dzieckiem. G. M. pracowała w banku, w soboty dorabiała na stoisku handlowym
w lokalu rodziców. Rodzina miała pewne problemy finansowe, teściowie pomagali im „przetrwać”, przekazywali talony na węgiel.

Rodzice G. M. (P.) byli najemcami lokalu użytkowego położonego w G. przy ul. (...). 27 maja 2002 r. ustalono cenę sprzedaży tego lokalu na ich rzecz za 562000 zł, w tym też dniu uiszczono zaległość w opłatach czynszu - 15237,66 zł, kaucję niezbędną do zawarcia tej umowy wyłożyła spółka (...) S.A., będąca najemcą tego lokalu. Teściowa wnioskodawczyni przekazała na pomoc w utrzymaniu tego lokalu 600 zł. 28 października 2002 r. wnioskodawczyni zawarła umowę rozdzielności majątkowej z mężem, czego oczekiwali od niej rodzice, warunkując tym przeniesienie na córkę udziału w prawie własności lokalu użytkowego, a po nabyciu prawa własności do tego lokalu, przenieśli na nią umową darowizny z 2 grudnia 2002 r. udział w tym prawie; wtedy jej teść wziął pożyczkę na sfinansowanie aktu notarialnego. Na skutek umowy zniesienia współwłasności z 30 stycznia 2003 r. wnioskodawczyni stała się jedynym właścicielem lokalu przy ul. (...) w G., a 10 lutego 2004 r. sprzedała ten lokal użytkowy za 1580000 zł, z czego na jej rachunek miało zostać przelane 950586,10 zł. Z tytułu sprzedaży tego lokalu użytkowego 10 lutego 2004 r. na rachunek wnioskodawczyni w (...) Banku (...) S.A. wpłynęła powyższa kwota; 700000 zł wnioskodawczyni przelała na lokatę,
a jeszcze w lutym 2004 r. dokonano dodatkowo dwóch przelewów 132802,80 zł i 110000 zł. Pewna kwota została przekazane przez wnioskodawczynię rodzicom na remont domu na wsi. 18 lutego 2004 r. G. M. dokonała przelewu na rzecz K. M. - 44600 zł tytułem zwrotu zadatku i 13000 zł na rzecz B. K. tytułem zwrotu pożyczki. 20 lutego 2004 r. R. P. (1) wypłacił 16000 zł, 1 marca 2004 r. - 600 zł, 8 marca 2004 r. - 400 zł, 9 marca 2004 r. - 400 zł, - 12 marca 2004 r. -30000 zł, 2 kwietnia 2004 r. - 5000 zł

G. M. zawarła umowę o świadczenie usług brokerskich i prowadzenia rachunku inwestycyjnego przez (...) S.A. Na tym rachunku przechowywała środki. W okresie do marca 2006 r. miały miejsce liczne wypłaty z tego rachunku, w tym na kwoty po kilkanaście tysięcy do 20000 zł. W okresie od 6 stycznia 2006 r. do
5 grudnia 2007 r. miały miejsce dziesiątki przelewów z tego rachunku i kilka wypłat dokonywanych przez posiadacza – G. P.. Miesięcznie dokonywano średnio kilka przelewów na kwoty kilku tysięcy do ponad 60000 zł. 28 grudnia 2006 r. miała miejsce wypłata 140000 zł. R. P. (1) został ustanowiony pełnomocnikiem do tego rachunku i 29 października 2004 r. założył jako pełnomocnik G. P. lokatę na 558000 zł. Wcześniej, 16 marca 2004 r., założył lokatę na 700000 zł.

Po sprzedaży przez wnioskodawczynię lokalu użytkowego, uczestnik postępowania zaczął zajmować się handlem samochodami, wcześniej nie miał na to środków. Zajmował się handlem samochodami używanymi, które sprowadzał z zagranicy. Przez pewien czas pieniądze z tego przeznaczał na utrzymanie rodziny, ale to się zmieniło. W tym czasie urodziła im się córka. Wnioskodawczyni nie pracowała, utrzymywała rodzinę ze środków ze sprzedaży lokalu użytkowego.

W 2004 r. wnioskodawczyni ponosiła z majątku odrębnego wszelkie koszty związane z utrzymaniem gospodarstwa domowego, a uczestnik postępowania pozostawał w tym czasie na utrzymaniu żony; w całym roku przeprowadził trzy czynności sprzedaży samochodów. Zysk ze sprzedaży jednego samochodu to 1000 – 2500 zł; uczestnik postępowania zrezygnował z tego zajęcia, z uwagi na problemy finansowe związane z remontem nieruchomości; od 2004 r. zaczął mieć problemy z alkoholem. Miała miejsce sytuacja, że jego rodzice odwozili go do Szpitala w T., był też u nich terapeuta ds. leczenia uzależnień, który podłączył ich syna pod kroplówkę, również wnioskodawczyni zawoziła go na leczenie.

25 lutego 2005 r. wnioskodawczyni, jako członek Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w G., zawarła umowę o spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) w G.. W treści aktu wskazano, że prawo powstaje z chwilą zawarcia umowy i przysługuje członkowi spółdzielni i jego małżonkowi. Wkład mieszkaniowy związany z tym lokalem wynosił 5120 zł i został uiszczony przez wnioskodawczynię 22 lutego 2005 r. Wtedy małżonkowie zdali lokal przy ul. (...) w G., wkładu związanego z tym lokalem im nie zwrócono. Następnie przeprowadzono w tym lokalu remont w szerokim zakresie. W pracach uczestniczył uczestnik postępowania i jego ojciec. W okresie marzec – czerwiec 2005 r. G. P. sfinansowała nabycie materiałów budowlanych ze środków pochodzących ze sprzedaży lokalu użytkowego; wysokość wydatków poniesionych na remont tego lokalu to 25726,70 zł.

29 grudnia 2006 r. małżonkowie P. rozwiązali umowę majątkową małżeńską z 28 października 2002 r., przywracając ustrój małżeńskiej wspólności ustawowej.

Po przywróceniu ustroju małżeńskiej wspólności ustawowej, 29 grudnia 2006 r., małżonkowie P. zawarli umowę przedwstępną sprzedaży, a 16 lutego 2007 r. ostateczną umowę sprzedaży zabudowanej nieruchomości położonej w G. przy ul. (...), działki nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Gliwicach prowadzi księgę wieczystą nr (...) oraz udziału w wysokości 8/32 w prawie własności działki nr (...) położonej w G. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Gliwicach prowadzi księgę wieczystą nr (...) . Łącznie cena sprzedaży wyniosła 135000 zł
i została w całości uiszczona przy zawieraniu umowy przedwstępnej. Małżonkowie oświadczyli, że nieruchomość nabywają ze środków z majątku wspólnego. Pieniądze na ten cel pochodziły ze środków ze sprzedaży lokalu użytkowego przez G. M. (28 grudnia
2006 r. wypłaciła z rachunku 140000 zł); chciała nabyć nieruchomość, bo pieniądze ze sprzedaży lokalu „roztrwaniały się”; nie miała konkretnego planu na jej wykorzystanie. Następnie na nieruchomości tej przeprowadzono remont; uczestnik postępowania występował do organów i firm o zapewnienie dostaw do tej nieruchomości i o przyłączenie do sieci ciepłowniczej. Ze środków wnioskodawczyni, pochodzących ze sprzedaży lokalu użytkowego, sfinansowano stolarkę okienną, drzwi wejściowe, dach, elewację, elektrykę, utwardzenie drogi dojazdowej, wymianę bramy garażowej; środki na to przekazywała uczestnikowi postępowania, który odbywał spotkania z ekipami remontowymi. Remont tej nieruchomości zakończył się
w połowie 2007 r. kiedy wnioskodawczyni wróciła do pracy i oświadczyła, że nie da więcej pieniędzy na ten cel. Aktualna wartość nieruchomości – zabudowanej działki (...) i udziału w działce (...) - to kwota 314000 zł, koszt remontu obejmującego remont dachu, wykonanie ogrodzenia, utwardzenie drogi, ocieplenie elewacji, wymianę okien i drzwi wejściowych to 103517,65 zł.

3 grudnia 2007 r. małżonkowie P. zawarli umowę ustanowienia i przeniesienia odrębnej własności lokalu nr (...) położonego przy ul. (...) w G., dla którego Sąd Rejonowy w Gliwicach prowadzi księgę wieczystą nr (...). Przy zawarciu aktu oświadczyli, że do lokalu tego przysługuje im we wspólności majątkowej prawo spółdzielcze lokatorskie; nabycie tego prawa nastąpiło nieodpłatnie. Aktualna wartość prawa własności lokalu nr (...) położonego przy ul. (...) w G. to 161000 zł, koszt remontu obejmującego wymianę okien, posadzki, gładzie gipsowe, sufity podwieszane, remont łazienki to 25726,70 zł.

W połowie 2007 r. wnioskodawczyni wróciła do pracy, wtedy jej mąż przekazywał jej 1000 – 1500 zł miesięcznie.

W trakcie trwania związku małżeńskiego, w okresie wspólności majątkowej małżeńskiej, uczestnicy postępowania nabyli ruchomości stanowiące wyposażenie lokalu mieszkalnego przy ul. (...), a to: odtwarzacz DVD P., telewizor P., DVD LG, P. Q., lodówko-zamrażarka W., kuchenka gazowa B., wieża S., mikrofalówka H., piec gazowy V., okap M., wertiko, komoda, lustro, szafa i biurko w pokoju córki, rogówka, meblościanka z komodą, stolik w pokoju dziennym, dwa krzesła komputerowe, zestaw mebli (łóżko, stolik pod TV, szafka, szafa), zdjęcia i obrazy, meble kuchenne z wyposażeniem, dywan. Pralka kupiona przez małżonków zużyła się już. Stolik kuchenny z dwoma krzesłami został nabyty przez G. M.
w czasie rozdzielności majątkowej.

27 maja 2007 r. R. P. (1) nabył motor Y. za 17500 zł, który następnie sprzedał za 12800 zł, a wnioskodawczyni przekazał, że rozbił motor i sprzedał „za grosze”.

Łączny dochód małżonków P. za 1996 r. przed opodatkowaniem to 7575 zł, za rok 1999 - 14997 zł, za rok 2000 - 24028 zł. W 2002 r. łączny dochód małżonków P. przed opodatkowaniem wyniósł 40072 zł, a w 2003 r. G. P. uzyskała dochód - 1597 zł. W 2008 r. łączny dochód małżonków P. podlegający wykazaniu w PIT-36 (dochody z pracy, działalności gospodarczej) przed opodatkowaniem wyniósł 27713 zł. Dochody te w 2009 r. wynosiły 30394 zł, a w 2010 r. - 74316 zł.
W latach 2007-2009 R. P. (1) osiągnął straty na poziomie od 3986,30 zł do 12561,32 zł rocznie. W 2010 r. osiągnął dochód w wysokości 49153,04 zł.

Wnioskodawczyni z kapitałów pieniężnych/z innych źródeł związanych z czynnościami w (...) S.A. uzyskiwała dochody podlegające opodatkowaniu – w 2004 r. -5325 zł, w 2005 r. - 26231 zł, w 2006 r. - 45643 zł, w 2007 r. - 9677 zł. Natomiast w 2008 r. odniosła stratę - 2.032,99 zł z tytułu czynności związanych z inwestowaniem środków w (...) S.A.

Przez ostatnich kilka lat małżeństwa związek (...) nie układał się. Głównym powodem tego było nadużywanie alkoholu przez R. P. (2). Był okres, że wyprowadził się z mieszkania, zarobione pieniądze przeznaczał na alkohol, uchylał się od pracy, stracił kontakt z dziećmi. Sytuacja materialna rodziny była ciężka. Wyrokiem z 17 października 2013 r. Sąd Rejonowy w Gliwicach ustanowił z dniem
1 maja 2013 r. rozdzielność majątkową między małżonkami P..

Wyrokiem z 5 sierpnia 2013 r., prawomocnym 27 sierpnia 2013 r., Sąd Okręgowy
w G. orzekł o rozwiązaniu przez rozwód związku małżeńskiego małżonków P. z winy R. P. (1).

Od maja 2013 r. wnioskodawczyni ponosiła opłaty związane z utrzymaniem lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w G.. W okresie od maja 2013 r. do 16 lipca 2014 r. uregulowała opłaty czynszowe w wysokości 7758 zł; opłaty te częściowo posiadają charakter stały, a częściowo wynikają z zużycia mediów.

Na 18 czerwca 2014 r. saldo rachunku prowadzonego w (...) Bank (...) S.A. na rzecz R. P. (1) było ujemne (– 49998,04 zł), nie pozostawały nieuregulowane niespłacone odsetki, przyznany limit na rachunku to 50000 zł. Umowę i aneks na ten limit zawarł w trakcie trwania związku małżeńskiego R. P. (1), a G. M. podpisała oświadczenie o wyrażeniu zgody na zawarcie tej umowy.

Wartość środków za okres obejmujący czas trwania małżeńskiej wspólności ustawowej małżonków P. zgromadzonych na subkoncie ZUS, wynosi:

- na subkoncie prowadzonym na rzecz G. M. 26627,58 zł

- na subkoncie prowadzonym na rzecz R. P. (1) 4889,40 zł.

Wartość środków za okres obejmujący czas trwania małżeńskiej wspólności ustawowej małżonków P. zgromadzonych w funduszach emerytalnych, wynosi:

- na rzecz G. M. na rachunku prowadzonym przez N.-N. OFE wynosi 12576,93 zł (355, (...) jednostek x 35,42 zł);

- na rzecz R. P. (1) na rachunku prowadzonym przez A. OFE wynosi 2824,04 zł (82,55 jednostek x 34,21 zł)

Aktualnie R. P. (1) pozostaje w stosunku pracy, uzyskując wynagrodzenie 1680 zł brutto, co wraz z premią daje miesięczny dochód do 2200- 2300 zł.

G. M. wraz z dziećmi mieszka w lokalu przy ul. (...) w G., uzyskuje wynagrodzenie - 2200 zł, otrzymuje alimenty na córkę - 600 zł, posiada środki - około 60000 zł ulokowane w papierach wartościowych, może zaciągnąć kredyt.

Zasadniczo jako wiarygodne Sąd Rejonowy ocenił zeznania R. B. i M. B., które pozostawały zgodne z zeznaniami samego uczestnika, ale i okolicznościami niekwestionowanymi przez wnioskodawczynię, że R. P. (1) zajmował się handlem samochodami. Spór dotyczył bowiem tego czy działalność ta przynosiła dochody i na co były one przeznaczane. Zeznania świadków nie pozwoliły na ustalenie tak precyzyjnych okoliczności. Odmówił im mocy dowodu w sprawie w zakresie, aby R. P. (1) sprzedawał 40-70 samochodów rocznie, mając na uwadze, że z decyzji wydanej w postępowaniu podatkowym wynika, iż roczny obrót w 2004 r. to sprzedaż 3 samochodów. Sam uczestnik zeznał przy tym, że rocznie sprzedawał około 10 samochodów. Sąd Rejonowy miał też na uwadze, że zeznania świadków o poziomie dochodowości tych transakcji i ich liczbie, nie znajduje odzwierciedlenia w zeznaniach podatkowych złożonych w urzędzie skarbowym. Dlatego uznał ich zeznania w tym zakresie za niewiarygodne.

Za częściowo wiarygodne, w zakresie powołanym powyżej, uznał zeznania świadka Z. P. (1) – matki uczestnika postępowania. Sąd przydał moc dowodu zeznaniom dotyczącym działalności handlowej, co koresponduje z zaświadczeniem o zarejestrowaniu takiej działalności, odmawiając tej mocy zeznaniom dotyczącym przekazywania G. M. przez teściów środków finansowych (ponad 600 zł, co przyznała wnioskodawczyni), jak też w zakresie dotyczącym wysokości środków finansowych przekazywanych przez R. P. (1) żonie. Sąd Rejonowy miał na uwadze, że świadek zeznał, iż dochody
z czynności handlowych były niewysokie, pozwalały na skromne życie, aby następnie powoływać się na okoliczność stałego przekazywania środków z tego pochodzących G. M., na działalność prowadzoną przez jej rodziców. Takie zachowanie wydaje się mało prawdopodobne, mając na uwadze, że lokal należał właśnie do rodziców synowej, niepewne były jego dalsze losy i ewentualne korzyści G. i R. P. (1) z tego tytułu. Sąd Rejonowy miał też na uwadze pewną sprzeczność w zeznaniach wskazujących na kilkukrotne wyjazdy w czasie tygodnia na targ do G., a zatem szeroki zakres działalności poza miejscem zamieszkania, a jednocześnie okoliczność sprawowania częstej opieki nad wnukiem. Za niewiarygodne uznał także zeznania dotyczące pochodzenia środków na remont lokalu przy ul. (...). Świadek zeznała bowiem, że małżonkowie dysponowali środkami ze sprzedaży lokalu użytkowego, ze sprzedaży samochodów przez syna, a do tego jego rodzice przekazali na to jeszcze 40000 zł. Sąd Rejonowy miał na uwadze, że cały koszt tego remontu to według aktualnych wartości około 25000 zł. Podobnie ocenił zeznania świadka Z. P. (2) – ojca uczestnika postępowania, odmawiając wiarygodności zeznaniom w części dotyczącej przekazywania pieniędzy przez rodziców uczestnika postępowania G. M.. Świadek zeznał, że „pożyczali” pieniądze małżonkom, jak też, że jego żona dała synowi około 40000 zł przy wykupie sklepu. Uznał za niewiarygodne finansowanie nabycia sklepu przez rodziców uczestnika postępowania, który następnie zgodził się na zawarcie umowy rozdzielności majątkowej i uczynienie wyłącznym właścicielem sklepu swojej żony. Nadto z dokumentów dołączonych do akt wynika, że środki na ten cel pochodziły od pomiotów trzecich.

Sąd Rejonowy odmówił zeznaniom wnioskodawczyni wiarygodności w zakresie,
w jakim marginalizowała rolę uczestnika postępowania w opiece nad dziećmi. Z zeznań wnioskodawczyni wynika, że pracowała w dni powszednie, dorabiając również w sobotę; już w świetle tych okoliczności, jak również faktu, że małżonkowie zamieszkiwali samodzielnie, trudno uwierzyć, aby udział uczestnika postępowania w życiu rodziny sprowadził się do kilkukrotnego wyjścia na dwór z dziećmi (jednokrotnego w przypadku syna).

Mocy dowodu w sprawie Sąd Rejonowy odmówił zeznaniom uczestnika postępowania w części dotyczącej finansowania nabycia nieruchomości przy ul. (...) w G., gdyż z zestawienia transakcji bankowych wynika jednoznacznie, że na dzień przed jej nabyciem wnioskodawczyni z własnych środków wypłaciła kwotę odpowiadającą cenie tej nieruchomości. Zeznania dotyczące środków na nabycie nieruchomości i finansowanie remontów nie znajdują też odzwierciedlenia w zeznaniach podatkowych. W tym zakresie, a to co do ponoszenia tych wydatków przez wnioskodawczynię, Sąd Rejonowy za wiarygodne uznał zeznania wnioskodawczyni, mając na uwadze również to, że w chwili kiedy wnioskodawczyni odmówiła dalszego finansowania remontu nieruchomości przy ul. (...), prace te uległy zakończeniu. Niezrozumiałe jest też dlaczego małżonkowie mieliby przechowywać w domu pieniądze w kwocie kilkudziesięciu tysięcy złotych, na co powoływał się uczestnik postępowania, skoro praktykowali lokowanie środków na rachunkach bankowych.

Sąd Rejonowy odmówił wiarygodności zeznaniom uczestnika postępowania również w zakresie, aby przekazał żonie połowę ceny sprzedaży motocykla, gdyż w chwili złożenia wniosku, nie posiadała ona nawet wiedzy o cenie sprzedaży tego pojazdu.

Jako niewiarygodne ocenił także zeznania uczestnika postępowania, że w ostatnich latach małżeństwa nadal prowadził sprzedaż samochodów tylko nie zgłaszał tych czynności. Miał tu na uwadze zeznania świadka M. B., który wskazał, że powodem rezygnacji
z prowadzenia działalności w zakresie handlu samochodami przez R. P. (1) były problemy finansowe związane z remontem domu, co miało przecież miejsce w 2007 r. Mając dodatkowo na uwadze ustalenia w zakresie problemów z alkoholem, w szczególności w ostatnich latach małżeństwa, trudno pogodzić to z prawidłowym prowadzeniem działalności. Zupełnie przeciwne wnioski co do aktywności uczestnika postępowania płyną ze sprawozdania z wywiadu środowiskowego sporządzonego w toku postępowania rozwodowego.

Natomiast Sąd Rejonowy odmówił mocy dowodu w sprawie zeznaniom świadka K. L. złożonym 4 marca 2016 r., uznając je za niespójne i niezgodne
z pozostałym materiałem dowodowym. Świadek zeznał, że jej rodzice przekazali pieniądze G. M. na pokrycie wkładu związanego z lokalem przy ul. (...). Należy zauważyć, że w chwili ustanowienia na rzecz małżonków prawa do tego lokalu (w 1999 r.) wkład nie był uiszczany, co wynika z pisma SM (...). Z kolei w chwili kiedy G. M. zajęła ten lokal, nie pozostawała jeszcze w związku małżeńskim, z którego pochodzi jej syn, na którego powołał się świadek. Za wiarygodne uznał zaś jej zeznania złożone na rozprawie 18 czerwca 2014 r., gdyż świadek szczegółowo opisała sytuacje majątkową małżonków, kolejne lata ich życia i relacje, a zeznania miały charakter szczery i obiektywny.

Sąd Rejonowy odmówił mocy dowodu w sprawie zeznaniom wnioskodawczyni
w części dotyczącej celu zaciągania kredytu - 10000 zł i przyczyn powstania debetu na karcie kredytowej. W tym zakresie zeznania wnioskodawczyni są wewnętrznie sprzeczne, ale też nielogiczne, aby małżonkowie zaciągali kolejny kredyt mogąc korzystać z przysługującego im debetu na karcie.

Przy tak dokonanych ustaleniach faktycznych Sąd Rejonowy wskazał, że między stronami postępowania istniał ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej w następujących okresach: od 28 stycznia 1995 r. do 28 października 2002 r. oraz od 29 grudnia 2006 r. do 30 kwietnia 2013 r. Przywołał regulacje art. 46 k.r.o., art. 1035 k.c., art. 1038 § 1 k.c., art. 210, 211, 212 i n. k.c., art. 566 i 567 k.p.c., a także art. 680-689 k.p.c. i art. 618-625 k.p.c. wskazując na odesłania do różnych przepisów w kwestii podziału. Odnośnie ustalenie wielkości udziałów przywołał art. 567 § 1 k.p.c. i art. 43 § 1 i 2 k.r.o. oraz art. 46 § 2 k.r.o. zaznaczając, że kryteria ustalenia nierównych udziałów to istnienie ważnych powodów i różny stopień przyczynienia się do powstania majątku wspólnego. Oddalił oba wnioski o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym, co nie było skarżone apelacjami.

Sąd Rejonowy zdecydował o przyznaniu nieruchomości przy ul. (...) wnioskodawczyni, gdyż została nabyta ze środków majątku odrębnego wnioskodawczyni, a wnioskodawczyni daje wyższą rękojmie spłaty uczestnika, aniżeli w układzie przeciwnym; choć miesięczne wynagrodzenie byłych małżonków kształtuje się na podobnym poziomie, to wnioskodawczyni powołała się na posiadanie jeszcze pewnych oszczędności w papierach wartościowych, jak też możliwość zaciągnięcia kredytu (posiadanie zdolności kredytowej). Ponadto przyznał wnioskodawczyni prawo własności lokalu mieszkalnego przy ul. (...), gdyż zajmuje ten lokal wraz z dziećmi, zaś uczestnik postępowania nie powoływał się na to, aby posiadał niezabezpieczone potrzeby mieszkaniowe.

Odnośnie ruchomości stanowiących wyposażenie lokalu mieszkalnego przy ul. (...) pominął ustalenie ich wartości, gdyż uczestnik postępowania, podtrzymując stanowisko o ich przyznaniu wnioskodawczyni, ostatecznie oświadczył, że nie wnosi o ich rozliczenie. Ustalając jednak zakres tych ruchomości pominął pralkę, jako przedmiot już nieistniejący, jak też stolik kuchenny z dwoma krzesłami, gdyż z poczynionych ustaleń wynika, że zostały one nabyte przez G. M. w czasie rozdzielności majątkowej. Zgodnie ze stanowiskiem uczestników postępowania, jak też mając na uwadze, że jest to wyposażenie lokalu przyznanego wnioskodawczyni przyznał te ruchomości także jej.

W skład majątku wspólnego wchodzą środki zgromadzone przez wnioskodawczynię
i uczestnika postępowania (pkt 2 d-g sentencji). Zgodnie z wnioskami uczestników postępowania, Sąd Rejonowy orzekł o zachowaniu przez każde z byłych małżonków środków właśnie przez nich zgromadzonych, uznając to żądanie za usprawiedliwione, aby każdy z byłych małżonków posiadał zabezpieczenie w zakresie przez siebie wypracowanym. Rozstrzygnięcie to wpłynęło na dalsze rozliczenia.

Co do rozliczenie nakładów Sąd Rejonowy przywołał art. 45 k.r.o. i art. 567 § 1 k.p.c. Ustalił wysokość nakładów poczynionych przez wnioskodawczynię, przy czym oparł się na ustaleniach dotyczących środków, z których sfinansowano nabycie nieruchomości przy ul. (...) w G., jej remont i remont lokalu mieszkalnego. Na ustalenie nakładu
w wysokości 407363,35 zł złożyły się następujące kwoty:

- 314000 zł na nabycie i remont nieruchomości przy ul. (...) w G.;

- 67636,65 zł na nabycie lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w G.;

- 25726,70 zł na remont lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w G..

Sąd Rejonowy wskazał, że byli małżonkowie nie uzyskiwali dochodów wchodzących w skład majątku wspólnego pozwalających im na zakup nieruchomości przy ul. (...) w G.. Do jej nabycia doszło w okresie kiedy wnioskodawczyni nie pracowała,
a uczestnik postępowania zaczął mieć problemu z alkoholem. Jednocześnie wnioskodawczyni dysponowała kwotą kilkuset tysięcy złotych, stanowiącą jej majątek osobisty, a to, że środki ze sprzedaży lokalu użytkowego weszły do majątku odrębnego było bezsporne. Z zeznań świadków i zeznań wnioskodawczyni wnuka, że do czasu sprzedaży lokalu użytkowego rodzina żyła skromnie. Mając na uwadze, że zakup nieruchomości przy ul. (...) miał właściwie charakter inwestycyjny, trudno byłoby uzasadnić taką decyzję rodziny o skromnych dochodach, innymi powodami, aniżeli wskazane przez siostrę wnioskodawczyni – poczucie roztrwaniania środków ze sprzedaży lokalu użytkowego. Ze złożonego zestawienia transakcji wynika, że na dzień przed zawarciem umowy przedwstępnej wnioskodawczyni pobrała z rachunku, na którym przechowywała środki ze sprzedaży lokalu użytkowego 140000 zł, podczas gdy cena nieruchomości to 135000 zł. Z treści aktu obejmującego umowę przedwstępną wynika jednocześnie, że cena została uiszczona już w chwili zawarcia umowy przedwstępnej (29 grudnia 2006 r.). Również remont tej nieruchomości został przeprowadzony ze środków wnioskodawczyni, na co wskazują zeznania wnioskodawczyni, świadka K. L. oraz to, że w okresie tym następowały częste wysokie wypłaty właśnie z rachunku prowadzonego na rzecz wnioskodawczyni, na którym przechowywała środki ze sprzedaży lokalu użytkowego. Zaznaczył też, że wnioskodawczyni nie była wówczas zatrudniona, a uczestnik postępowania maiła problem alkoholowy. Sąd Rejonowy nie dał wiary zeznaniom uczestnika postępowania, aby finansował on ten remont i podkreślił, że w chwili, w której wnioskodawczyni oświadczyła, iż nie przeznaczy na remont tej nieruchomości więcej żadnych środków, remont nie był kontynuowany. Mając przy tym na uwadze koszt tego remontu (ponad 100000 zł), uznał, że zgromadzony materiał dowodowy przeczy temu, aby środki na ten cel mogły pochodzić z majątku wspólnego, podczas gdy jednocześnie stale były wypłacane i ulegały zmniejszeniu środki ze sprzedaży lokalu użytkowego. Dlatego ustalił, że wnioskodawczyni w całości sfinansowała nabycie i remont nieruchomości przy ul. (...), a zatem jej nakład na tę nieruchomość odpowiada 100% aktualnej wartości nieruchomości. Ustalił nakład z majątku odrębnego wnioskodawczyni na 314000 zł i oparł się na wartości nieruchomości według aktualnego stanu, co wymagało już pominięcia kosztów remontu, albowiem wartość 314000 zł uwzględnia już stan po remoncie, a zatem obejmuje koszt jego przeprowadzenia.

Sąd Rejonowy uznał, że wnioskodawczyni poniosła 67636,65 zł nakładu na nabycie lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w G. i 25726,70 zł na remont tego lokalu. Odnośnie kosztów remontu powołał się na okoliczności analogiczne jak w przypadku nieruchomości przy ul. (...). Miał też na uwadze ówczesną sytuację majątkową małżonków (narodziny drugiego dziecka, urlop wychowawczy wnioskodawczyni, problemy alkoholowe uczestnika postępowania), a przy tym ogromne wydatki z rachunku bankowego, na którym przechowywane były środki ze sprzedaży lokalu użytkowego, wystawienie faktur
i rachunków za materiały budowlane na wnioskodawczynię. Dlatego też odmówił wiarygodności zeznaniom uczestnika postępowania o finansowaniu tych prac z jego dochodów, przechowywaniu środków w domu czy zeznaniom świadka Z. P. (1) o przekazaniu na ten cel 40000 zł.

Odnośnie prawa do lokalu mieszkalnego przy ul. (...) zauważył, że fakt, iż małżonkom przysługiwało prawo do lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w G., nie wpływa na ich sytuację (rozliczenie) względem lokalu przy ul. (...). Prawo do lokalu przy ul. (...), wobec przyznania w trakcie trwania związku małżeńskiego, weszło w skład majątku wspólnego, wobec jednak zwrotu tego lokalu, choć strony powoływały się na „zamianę” lokali, prawo to wygasło. Przywołał w tym zakresie art. 9 ust. 1, 3 i 4 ustawy z 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych wskazując, że nabycie prawa do lokalu przy ul. (...) nie może być wywodzone z uprawnienia do lokalu przy ul. (...). Spółdzielcze prawo lokatorskie do lokalu przy ul. (...) powstało
z chwilą zawarcia przez wnioskodawczynię – jako członka spółdzielni mieszkaniowej – umowy z 25 lutego 2005 r. Jednocześnie małżonkom nie zwrócono ewentualnego wkładu związanego z prawem do lokalu przy ul. (...), więc okoliczność tego czy wkład taki był uiszczany i z jakich środków jest bez znaczenia dla postępowania.

Sąd Rejonowy wskazał, że w chwili powstania prawa do lokalu przy ul. (...) (25 lutego 2005 r.) pomiędzy małżonkami obowiązywał ustrój rozdzielności majątkowej,
a uwzględniając okoliczności nabycia tego prawa i treść zawartej umowy, uznał, że prawo to zostało nabyte na rzecz obojga małżonków w udziałach po ½. G. M. zawierając przedmiotową umowę jako członek Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w G. działała w imieniu własnym i R. P. (1). Z treści aktu wynika, że prawo powstaje z chwilą zawarcia umowy i przysługuje członkowi spółdzielni i jego małżonkowi. Taka wola i rozumienie czynności G. M. znajduje swoje potwierdzenie w treści kolejnej umowy – aktu ustanowienia odrębnej własności tego lokalu – w której małżonkowie oświadczyli, że prawo to przysługuje im wspólnie. Uiszczając wkład - 5120 zł G. M. również czyniła to na rzecz każdego z małżonków. Sąd Rejonowy nie dał wiary zeznaniom uczestnika postępowania, że to on przekazał te środki żonie; w okresie tym małżonkowie pozostawali w ustroju rozdzielności majątkowej, G. M. przedłożyła pokwitowanie wpłaty przez nią tych środków, a uczestnik postępowania nie przeciwstawił temu dokumentowi innego wiarygodnego dowodu. Jednocześnie Sąd pierwszej instancji uznał, że poprzez tę czynność G. M. dokonała na rzecz męża darowizny ½ wpłacanego wkładu. Prawo to przysługiwało im w równych częściach, stanowiąc w tych udziałach składnik ich odrębnych majątków. G. M. działała w imieniu i na rzecz obojga małżonków, wobec czego Sąd uznał, że jej wolą było opłacenie wkładu przypadającego na nią i męża, co de facto odpowiada czynności darowizny połowy tych środków. Podkreślił przy tym, że jest możliwe, aby prawo lokatorskie przysługiwało małżonkom w udziałach i przywołał stosowne orzecznictwo. Następna czynność – zawarcie 3 grudnia 2007 r. nieodpłatnej umowy ustanowienia i przeniesienia odrębnej własności lokalu nr (...) położonego przy ul. (...) w G. – spowodowała wejście tego prawa już do majątku wspólnego małżonków (wobec przywrócenia tego ustroju). W chwili zawarcia tej umowy małżonkowie nie uzupełniali już wkładu (został w całości pokryty przy zawarciu umowy z 25 lutego 2005 r.) i stanowi nakład (z majątku odrębnego na wspólny) każdego z małżonków na nabycie tego składnika majątku wspólnego wynosił ½ wartości prawa, jednakże po obniżeniu o koszt remontu [½ ( (...) – 25726,70 zł) = 67636,65 zł]. Wydatki na remont zostały uwzględnione w całości jako nakład wnioskodawczyni.

W zakresie oddalonego żądania zwrotu nakładu wnioskodawczyni znajduje się również żądanie ustalenia nakładu na majątek wspólny poprzez uwzględnienie uiszczania przez wnioskodawczynię opłat za lokal przy ul. (...). W tym zakresie Sąd Rejonowy uznał żądanie za niewykazane, gdyż podlegałoby uwzględnieniu w zakresie dotyczącym ponoszenia opłat stałych, niezależnych od zużycia mediów przez osoby zajmujące lokal, a kwoty wpłacone przez wnioskodawczynię obejmują jednak także opłaty za media naliczane według zużycia, podczas gdy uczestnik postępowania opuścił lokal. Dokumenty nie pozwoliły na wyodrębnienie z dokonanych wpłat części o charakterze stałym, wobec czego żądanie jako niewykazane co do wysokości podlegało oddaleniu.

Uczestnik postępowania zgłosił żądanie ustalenia nakładu z jego majątku odrębnego na majątek wspólny obejmujący 580000 zł jako przeznaczoną na sfinansowanie wykupu nieruchomości przy ul. (...) – lokalu użytkowego i zobowiązania zaciągniętego przez małżonków w (...) S.A. w wysokości 50000 zł, a wynikającego z zawarcia umowy kredytu. Odnośnie pierwszej z tych kwot Sąd Rejonowy zauważył, że uczestnik postępowania w żaden sposób nie wykazał, aby kwotą taką w ogóle dysponował. Zgromadzony materiał dał podstawę do ustalenia, że środki na wykup nieruchomości pochodziły
z innych źródeł (zostały wyłożone przez inny podmiot). Sam zresztą uczestnik postępowania w trakcie przesłuchania zeznał, że nigdy nie twierdził, aby takie środki przekazał. Wykup lokalu nastąpił na rzecz rodziców wnioskodawczyni, a dopiero na skutek dalszych czynności stał się własnością wnioskodawczyni. Odnośnie 50000 zł, uczestnik postępowania w żaden sposób nie wykazał jaką kwotę z tego zobowiązania spłacił ze środków majątku odrębnego,
a nie dokonuje się „podziału zobowiązań”. W przypadku istnienia wspólnego zobowiązania małżonków, jeden z nich może się jedynie domagać rozliczenia dokonanej przez siebie spłaty zobowiązania (w tym odsetek), jednakże uczestnik postępowania w żaden sposób nie wykazał w jakim okresie i jakie kwoty z tego tytułu poniósł. Dlatego oddalono jego żądanie ustalenia nakładu z majątku odrębnego na majątek wspólny.

Tytułem spłaty i rozliczenia nakładów (pkt 7) Sąd Rejonowy zasądził od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika postępowania spłatę - 43163,86 zł - wynikającą z następujących wyliczeń: łączna wartość majątku wspólnego to 521917,95 zł. Na skutek podziału majątku wspólnego wnioskodawczyni przyznano majątek o wartości 514204,51 zł, a uczestnikowi postępowania 7713,44 zł, podczas gdy każdemu z nich powinien przypaść majątek o wartości 260958,98 zł. Brakująca część kwoty należnej tytułem dopłaty uczestnikowi postępowania to 253245,54 zł. Jednocześnie wnioskodawczyni poniosła nakłady na majątek wspólny - 407363,35 zł, a zatem przysługiwało jej prawo do pomniejszenia spłaty należnej uczestnikowi postępowania o ½ tej kwoty, (203681,68 zł). Po obniżeniu o tę kwotę należna spłata to 49563,86 zł. Kwota ta podlegała jeszcze obniżeniu o 6400 zł, jako ½ ceny sprzedaży motocykla (12800 zł), z której uczestnik postępowania nie rozliczył się z wnioskodawczynią. Jak wskazywano powyżej, wnioskodawczyni nawet nie posiadała wiedzy o cenie sprzedaży pojazdu, uczestnik postępowania przekazał jej, że motocykl sprzedał „za grosze”. Dlatego Sąd Rejonowy uznał, że wnioskodawczyni przysługuje prawo żądania zwrotu połowy ceny jako dotyczącej rzeczy sprzedanej przez uczestnika postępowania, a wchodzącej w skład majątku wspólnego, zaś to spowodowała, że należne na rzecz uczestnika postępowania uznano 43163,86 zł. Orzekając o terminie spłaty Sąd Rejonowy miał na uwadze to, że z jednej strony wnioskodawczyni powołała się na posiadanie pewnych oszczędności ulokowanych w papierach wartościowych, ale też ewentualną możliwość zaciągnięcia kredytu. Umożliwiając przeprowadzenie tych czynności orzekł o obowiązku spłaty w terminie 4 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia.

O kosztach postępowania Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c. Mając na uwadze te zasady obciążył wnioskodawczynię i uczestnika postępowania kosztami postępowania w częściach równych, nakazując jednocześnie pobranie od każdego z nich po 1130,48 zł tytułem wydatków na opinię biegłego tymczasowo pokrytych w tej części ze środków Skarbu Państwa.

Apelację od tego postanowienia złożył uczestnik postępowania w zaskarżając je
w części dotyczącej punktów 3.,5., 6. oraz 7. Zarzucił naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie ustaleń sprzecznych z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, a ponadto naruszającym zasady logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego oraz przyjęcie, że: działalność prowadzona przez uczestnika postępowania nie przynosiła wystarczających dochodów, które były potem przekazywane na zaspokojenie potrzeb rodziny, podczas gdy zeznania świadków R. B. i M. B. wynika, że uczestnik postępowania prowadził działalność gospodarczą i sprzedawał samochody, z czego osiągał dochody; Z. P. (1) i Z. P. (2) mogli przekazywać nie więcej niż 600 zł synowej, podczas tych zeznań tych świadków jednoznacznie wynika, że sumy pieniężna przez nich przekazywane były o wiele wyższe, na co pozwalały dochody tych świadków z tytułu pracy; Z. P. (1) i Z. P. (2) nie przekazywali uczestnikowi postępowania 40000 zł przy wykupie sklepu przy ul. (...) w G. oraz środków na remont mieszkania przy ul. (...), podczas gdy z ich zeznań oraz zeznań uczestnika postępowania wynika, że przekazał żonie otrzymane od rodziców pieniądze oraz finansował remont mieszkania; Z. P. (1) i Z. P. (2) nie mogli przekazywać środków finansowych na działalność prowadzoną przez rodziców wnioskodawczyni, podczas gdy z ich zeznań jednoznacznie wynika, że środki takie w znaczących kwotach były przekazywane; pieniądze na finansowanie nieruchomości przy ul. (...) oraz jej remont pochodziły wyłącznie ze środków własnych wnioskodawczyni, podczas gdy uczestnik postępowania z dochodów przez siebie osiąganych współuczestniczył przy finansowaniu nabycia tej nieruchomości oraz jej remoncie; uczestnik postępowania nie przekazywał wnioskodawczyni połowy pieniędzy ze sprzedaży motocykla, podczas gdy cała kwota uzyskana ze sprzedaży w została przeznaczona na zaspokojenie potrzeb rodziny zgodnie z zeznaniami uczestnika postępowania; zeznania świadka K. L. złożone na rozprawie 18 czerwca 2014 r. są wiarygodne, podczas gdy świadek zeznała, że po darowaniu nieruchomości przy ulicy (...) wnioskodawczyni, nie miała dobrego kontaktu z siostrą, a zatem nie mogła posiadać tak szczegółowych informacji, które podawała zwłaszcza w zakresie rozliczeń pieniężnych pomiędzy stronami; uczestnik postępowania ma zaspokojone potrzeby mieszkaniowe, podczas gdy ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że od kiedy wyprowadził się z mieszkania przy ul. (...), gdy nie jest w pracy, to zamieszkuje u rodziców.

Przy tak postawionych zarzutach wniósł o zmianę postanowienia w zaskarżonej części poprzez: przyznanie na jego rzecz uczestnika prawa własności nieruchomości opisanej w pkt. 2 lit. b postanowienia; ustalenia, że wnioskodawczyni i uczestnik postępowania dokonali równych nakładów z majątku odrębnego na majątek wspólny małżonków, przy uwzględnieniu także rozliczenia kredytu, który spłaca obecnie uczestnik postępowania; zasądzenia na rzecz uczestnika postępowania od wnioskodawczyni różnicy pomiędzy wysokością nakładu
z majątku odrębnego dokonanych przez uczestnika postępowania, a wartością nieruchomości, o których mowa w pkt. 2 lit. b postanowienia. Wniósł także o zasądzenia kosztów postępowania za obie instancje, ewentualnie o uchylenia zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Apelację od tego postanowienia złożyła także wnioskodawczyni zaskarżając je w części dotyczącej 33818,32 zł i zarzucając naruszenie: art. 233 § 1 k.p.c. poprzez ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego wbrew zasadzie swobodnej oceny dowodów, która zastąpiona została przez dowolną ocenę dowodów oraz przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i w konsekwencji błędne, niezgodne z zebranym w sprawie materiałem dowodowym ustalenie stanu faktycznego sprawy, a w szczególności błędne ustalenia, że wnioskodawczyni zawierając 25 lutego 2005 r. umowę o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego dokonała darowizny na rzecz uczestnika postępowania połowy wkładu wpłaconego na rzecz spółdzielni mieszkaniowej w związku z nabyciem spółdzielczego prawa lokatorskiego do lokalu przy ul. (...) w G.; art. 888 § 1 k.c. poprzez jego zastosowanie w sprawie i ustalenie, że wnioskodawczyni zawierając 25 lutego 2005 r. umowę ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego dokonała darowizny na rzecz uczestnika postępowania połowy wkładu wpłaconego na rzecz spółdzielni mieszkaniowej w związku z nabyciem spółdzielczego prawa lokatorskiego do lokalu przy ul. (...) w G..

Przy tak postawionych zarzutach wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez ustalenie, że wnioskodawczyni dokonała nakładu z majątku odrębnego na majątek wspólny małżonków w wysokości 475000 zł (a nie 407363,35 zł), a także dokonanie podziału majątku wspólnego uczestników postępowania w ten sposób, żeby wnioskodawczyni przyznać w całości prawo własności nieruchomości opisane w pkt. 2 lit. a oraz b postanowienia, ruchomości opisane w pkt. 2 lit. c postanowienia, środki opisane w pkt. 2 lit. d i f postanowienia, a uczestnikowi postępowania środki opisane w pkt. 2 lit. e i g postanowienia. Wniosła także o zasądzenie od niej na rzecz uczestnika postępowania 9345,54 zł tytułem spłaty i rozliczenia nakładów płatne w terminie czterech miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia. Złożyła także ewentualny wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

W odpowiedzi na apelację wnioskodawczyni uczestnik postępowania wniósł o jej oddalenie jako bezzasadnej i zasądzenie od niej na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

Wnioskodawczyni wniosła o oddalenie apelacji uczestnika postępowania i zasądzenie zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy są prawidłowe i jako takie Sąd Okręgowy uznaje je za własne. Jedynie w części dotyczącej arytmetycznych wyliczeń związanych z ustaleniem dopłaty należnej uczestnikowi postępowania doszło do błędów wynikających z niewłaściwego zsumowania wartości majątku wspólnego i jego części przyznanej wnioskodawczyni. Prawidłowe zaś są ustalenia dotyczące wartości tego majątku.

Dodatkowo, w postępowaniu odwoławczym, Sąd Okręgowy ustalił, że wkład mieszkaniowy w wysokości 5120 zł był wystarczający, aby przekształcić prawo niezbywalne - spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w G.
w pełne prawo własności. Biegła w opinii z 14 kwietnia 2015 r. aktualną wartość tego lokalu mieszkalnego wyceniła na 161000 zł uwzględniając fakt wykonanych nakładów, przyjęła stan techniczny lokalu dobry, standard użytkowy wysoki, a wartość odtworzeniowa nakładów została określona na 25726,70 zł. Na skutek poczynionych nakładów zmienił się stan techniczny lokalu i jego standard użytkowy, ale wysokość poniesionych nakładów nie przekłada się bezpośrednio na wartość rynkową lokalu, dlatego też dokonano przeliczenia wartości rynkowej lokalu mieszkalnego bez poniesionych nakładów przyjmując, że jego stan techniczny był zły, a standard użytkowy niski. To spowodowało, że wartość rynkowa lokalu bez poniesionych nakładów wynosi 146400 zł. Dlatego też wzrost wartości rynkowej lokalu wynosi 14600 zł, gdyż jest to różnica pomiędzy wartością lokalu opisaną w opinii z 14 kwietnia 2015 r. - 161000 zł oraz wartością lokalu ustaloną bez nakładów w wysokości 146400 zł.

Biegłej przyznano wynagrodzenie ze środków SP w wysokości 462,69 zł. /k. 870/.

/Dowód opinia biegłej sądowej w zakresie budownictwa i (...) k. 862-866/.

Opinia biegłej nie była kwestionowana, nadto wnioskodawczyni i uczestnik postępowania nie podnosili żadnych zastrzeżeń co do ustalonych przez Sąd Rejonowy wartości ich majątku wspólnego /oświadczenie pełnomocnik uczestnika postępowania na rozprawie 6 grudnia 2017 r. k. 895-896, 00:06:01-00:08:26; wezwanie do pełnomocnika wnioskodawczyni k. 896 doręczone 18 grudnia 2017 r. zobowiązujące do oświadczenia się czy kwestionuje wartości majątku wspólnego ustalone przez Sąd Rejonowy w terminie 7 dni pod rygorem przyjęcia, że ich nie kwestionuje, które pozostało bez odpowiedzi/. Wartości te nie były też kwestionowane we wniesionych apelacjach. Sąd jest związany zgodnym określeniem wartości majątku przez uczestników postępowania w podziale majątku wspólnego, a dopiero w razie sporu niezbędne jest ustalenie wartości przez sąd (por. E. Skowrońska-Bocian: Rozliczenia majątkowe małżonków w stosunkach wzajemnych i wobec osób trzecich, Warszawa 2005 r., s .224). Dlatego też Sąd Okręgowy uznał je za właściwe.

Odnosząc się do apelacji uczestnika postępowania należy wskazać, że Sąd Rejonowy zasadnie uznał za niewiarygodne, w części wskazanej w apelacji, zeznania świadków R. B. i M. B.. Sąd Rejonowy zaznaczył też powody takiej decyzji, uznał bowiem, że nie pozwalały one na ustalenie tak precyzyjnych okoliczności, aby stanowić podstawę do wskazania czy działalność gospodarcza uczestnika postępowania przynosiła dochody i na co były one przekazywane. Trzeba tu zaznaczyć, że podkreślił przy tym, iż świadkowie zeznali, że uczestnik postępowania sprzedawał 40-70 samochodów rocznie, sam zaś uczestnik postępowania zeznał, że rocznie sprzedawał około 10 samochodów. Jest to więc zupełnie ze sobą sprzeczne i bynajmniej w żaden sposób te zeznania się nie uzupełniają. Te zeznania nie odzwierciadlały także zeznania podatkowe uczestnika postępowania, dodać należy, że w Pierwszym Urzędzie Skarbowym w G. nie odnotowano zeznań podatkowych uczestnika postępowania za lata 2003-2006 /k. 471/. Nie zostało więc wykazane, że działalność gospodarcza uczestnika postępowania przynosiła dochód umożliwiający dokonywanie z nich nakładów w postaci remontów, zakupów nieruchomości i innych.

Wnioskodawczyni wskazała, że teściowie przekazywali nie więcej niż 600 zł. Uczestnik postępowania nawet nie wskazał w apelacji kwot przekazywanych rodzinie przez jego rodziców (zaznaczył, że były o wiele wyższe). Natomiast Sąd Rejonowy wyraźnie wskazał, że dochody z czynności handlowych prowadzonej przez teściów były niewysokie i pozwalały na skromne życie. Matka uczestnika postępowania wyraźnie zaznaczała, że można było skromnie się utrzymać z tego co stanowiło dochód z handlu /k. 440/. Dodała przy tym, że wyjazdy do G. były często, a ona (matka uczestnika postępowania) często opiekowała się również wnukiem. Sąd Rejonowy miał także na uwadze, że wartość remontu wynosiła 25726,76 zł (chodzi o remont w lokalu przy ul. (...)), podczas gdy świadek mówiła o przekazaniu na ten cel ponad 40000 zł /k. 441/; natomiast ojciec uczestnika postępowania zeznał, że przy wykupie sklepu na ul. (...) żona dała uczestnikowi postępowania 40000 zł /k. 487/, ale wówczas uczestnicy postępowania pozostawali w ustroju rozdzielności majątkowej nie ma to więc znaczenia dla rozliczeń z podziału majątku wspólnego. Wnioskodawczyni stała się współwłaścicielką lokalu przy ul. (...) w grudniu 2002 r., a jego jedyną właścicielką 30 stycznia 2003 r., gdy zniesiono współwłasność, natomiast rozdzielność majątkowa powstała 28 października 2002 r. Tak więc ta okoliczność, przekazania 40000 zł przy wykupie sklepu na rzecz małżonków, nie ma znaczenia dla ich majątku wspólnego. Inna sprawa, że zeznania rodziców uczestnika postępowania w tej części pozostają wzajemnie sprzeczne, nie można im więc dać wiary; te 40000 zł pojawia się przecież w ich zeznaniach
w różnych konfiguracjach.

Nie ma też znaczenia dla istoty sprawy to, czy rodzice uczestnika postępowania przekazywali środki na działalność gospodarczą rodziców wnioskodawczyni. To nie jest sprawa
o rozliczenia pomiędzy odrębnymi rodzinami, ale pomiędzy małżonkami o podział ich majątku wspólnego.

Mieszkanie przy ul. (...) było remontowane w okresie od marca do kwietnia 2005 r. Wówczas uczestnicy postępowania pozostawali w rozdzielności majątkowej, przy czym uczestnik postępowania twierdził, że wydał na remont tego mieszkania 25726,76 zł. Trzeba jednak mieć na uwadze, że lokal przy ul. (...) stanowił spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, co do którego zawarto umowę 25 lutego 2005 r., a zawarła ją sama wnioskodawczyni. Ona też wpłaciła wymagany wkład w wysokości 5120 zł. Przy czym małżonkowie zdali wówczas lokal mieszkalny przy ul. (...), który został przyznany wnioskodawczyni w 1994 r., a więc przed zawarciem związku małżeńskiego, do którego doszło 28 stycznia 1995 r. Dopiero potem doszło do remontu tego lokalu. Przywrócenie wspólności uczestników postępowania nastąpiło 29 grudnia 2006 r., a więc już po wykonanym remoncie lokalu.

W dalszej części uzasadnienia zostanie przedstawiona ocena nabycia tego lokalu i jego charakter, gdyż ma to związek z apelacją wnioskodawczyni.

Umowa o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego została więc zawarta przez wnioskodawczynię wówczas, gdy małżonkowie pozostawali
w rozdzielności majątkowej. W chwili nabycia tego prawa, zgodnie z art. 9 ust. 5 ustawy z 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (t.j. Dz. U. z 2003 r., Nr 119, poz. 1116 ze zm.), mogło ono należeć do jednej osoby albo do małżonków. Ewidentnie wówczas uczestnicy postępowania nie pozostawali w systemie wspólności majątkowej, ale byli małżonkami.
Z redakcji umowy z 25 lutego 2005 r. wynika, że w § 2 zd. 2 jest informacja, iż prawo to przysługuje członkowi spółdzielni (wnioskodawczyni) oraz jego małżonkowi (uczestnikowi postępowania). Przywołany art. 9 ust. 5 ustawy z 15 grudnia w 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia tej umowy) nic nie mówi na temat ustroju panującego pomiędzy małżonkami - jest to bez znaczenia dla tej regulacji. Zgodnie z umową prawo to przysługiwało obojgu małżonkom będącym wówczas w rozdzielności majątkowej, a więc po połowie.

Począwszy od 24 kwietnia 2001 r. (data wejścia w życie ustawy z 15 grudnia 2000 r.
o spółdzielniach mieszkaniowych
), nie obowiązuje, w zakresie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, uregulowanie uchylonego art. 215 § 2-4 ustawy z 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (t.j. Dz. U. z 1995 r., Nr 54, poz 288 ze zm.), które ustanawiało zasadę, że lokal przydzielony obojgu małżonkom lub jednemu z nich w czasie trwania małżeństwa w celu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych rodziny należy wspólnie do obojga małżonków, bez względu na istniejące między nimi stosunki majątkowe. Jeżeli istniała między nimi rozdzielność majątkowa, do wspólności spółdzielczego prawa do lokalu lokatorskiego należało stosować odpowiednio przepisy o wspólności ustawowej, z tym zastrzeżeniem, że ustanie wspólności w czasie trwania małżeństwa (np. w drodze umowy – art. 47 k.r.o.) nie pociągało za sobą ustania wspólności spółdzielczego prawa do lokalu. Sąd mógł jednak, stosując odpowiednio przepisy o zniesieniu wspólności majątkowej, na żądanie jednego z małżonków z ważnych powodów znieść wspólność tego prawa. Art. 215 § 4 ustawy
z 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze
stanowił także, że przy istnieniu wspólności ustawowej wkład mieszkaniowy należy przed przydziałem lokalu do obojga małżonków, niezależnie od pochodzenia środków, z których został zgromadzony. Każde z małżonków jednak mogło żądać zwrotu wydatków i nakładów poniesionych z majątku odrębnego na majątek wspólny. Do 14 stycznia 2003 r., tj. do chwili wejścia w życie ustawy z 19 grudnia 2002 r.
o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz niektórych innych ustaw

(Dz. U. poz. 2058), znajdował jednak odpowiednie zastosowanie - przez art. 17 ustawy z 15 grudnia w 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (obecnie uchylony) – art. 680 1 k.c., dodany pod 10 lipca 2001 r. przez art. 26 pkt 8 ustawy z 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 71, poz. 733 ze zm.). Zgodnie z tą regulacją wówczas małżonkowie, bez względu na istniejące między nimi stosunki majątkowe, byli najemcami lokalu, jeżeli nawiązanie stosunku najmu lokalu mającego służyć zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych założonej przez nich rodziny nastąpiło w czasie trwania małżeństwa; jeżeli między małżonkami istniała rozdzielność majątkowa, do wspólności najmu stosowało się odpowiednio przepisy o wspólności ustawowej (art. 680 1 § 1 k.c.). Ustanie wspólności ustawowej w czasie trwania małżeństwa nie pociąga za sobą ustania wspólności najmu lokalu; jednakże sąd, stosując odpowiednie przepisy
o zniesieniu wspólności majątkowej, mógł z ważnych powodów - na żądanie małżonków - znieść wspólność najmu lokalu (art. 680 1 § 2 k.c.). Uchylenie art. 17 ustawy z 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych oznacza, że prawo małżonków do mieszkania lokatorskiego kształtuje obecnie istniejący między nimi ustrój majątkowy oraz data uzyskania tego prawa (por. R. Dziczek: Spółdzielnie mieszkaniowe. Komentarz. Wzory pozwów i wniosków sądowych, WK 2014 r., teza 7 do art. 9).

Obecnie więc należy przyjąć, że wobec istniejącej rozdzielności majątkowej w chwili nabycia 25 lutego 2005 r. spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego przy ul. (...) tenże lokal wówczas nie wszedł w skład składników majątku wspólnego. Nie można bowiem stosować regulacji art. 680 1 k.c. z uwagi na uchylenie art. 17 ustawy z 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych.

Te okoliczności wskazują, że wówczas to prawo do lokalu nie wchodziło w skład majątku wspólnego, ale należało do obojga małżonków, zgodnie z zawartą umową. Jednakże przywrócenie wspólności majątkowej 29 grudnia 2006 r. spowodowało, że powstanie odrębnej własności tego lokalu mieszkalnego stanowi już wspólność majątkową, a co za tym idzie tego rodzaju lokal wchodzi w skład majątku wspólnego. Nabycie odrębnej własności tego lokalu nastąpiło umową zawartą 3 grudnia 2007 r., ale jego remont nastąpił w okresie od marca do kwietnia 2005 r., koszty tego remontu w wysokości 25728,70 zł należało więc rozliczyć jako nakład na majątek wspólny (lokal później się nim stał). Natomiast niewątpliwie wartość tego lokalu mieszkalnego przed remontem i po remoncie była różna. Sąd Rejonowy wydatki na nakłady (remont) na ten lokal przyznał wnioskodawczyni, bo uczestnik postępowania nie wykazał, aby w tym zakresie poczynił jakiekolwiek wydatki, o czym także w dalszej części uzasadnienia. Wysokość tychże nakładów nie była sporna. Te nakłady zostały wyliczone przez biegłą jako odtworzeniowe, a spowodowały wzrost wartości tego lokalu i oczywiście możliwość zamieszkania w nim.

Odnośnie uiszczenia wkładu w wysokości 5120 zł to wnioskodawczyni samodzielnie dokonała tej wpłaty, a uczestnik postępowania w żaden sposób nie wykazał, aby przekazał jej środki na ten cel.

Niewątpliwie więc prawo do tego lokalu pierwotnie nie mogło wchodzić w skład majątku wspólnego, natomiast wchodziło w skład majątków odrębnych wnioskodawczyni
i uczestnika postępowania.

Trzeba tu zaznaczyć, że Sąd Rejonowy przyjął, iż doszło do faktycznej darowizny połowy tego wkładu na rzecz uczestnika postępowania. Takie rozumowanie potwierdza umowa zawarta 25 lutego 2005 r. wskazująca na przynależność tego prawa do obojga małżonków oraz następująca po niej umowa o ustanowienie odrębnej własności tego lokalu z 3 grudnia 2007 r., w której uczestnicy postępowania wskazują, że spółdzielcze prawo do tego lokalu mieszkalnego przysługuje im w ramach wspólności. Porównanie treści obu tych umów oraz faktu uregulowania wkładu przez wnioskodawczynię prowadzi do wniosku, że faktycznie darowała uczestnikowi postępowania jego połowę do majątku odrębnego, gdyż wówczas pozostawali w rozdzielności majątkowej. Regulacje prawne umożliwiały nabycie prawa do lokalu w spółdzielni mieszkaniowej tylko jednej osobie, a wyjątkiem byli małżonkowie, którym to prawo mogło przysługiwać zgodnie z obowiązującym w ich małżeństwie ustrojem majątkowym. Uczestnikom postępowania to prawo nie przysługiwało wspólnie, pozostawali bowiem w chwili jego nabycia (25 lutego 2005 r.) w rozdzielności majątkowej, a przysługiwało im na podstawie zawartej umowy przez wnioskodawczynię i zgodnie z jej treścią. Wnioskodawczyni nie wykazała, ani nie wskazywała jakiegokolwiek innego logicznego wytłumaczenia zaistniałej faktycznie sytuacji. Samo zaś twierdzenie, że umowę z 25 lutego 2005 r. przygotowywała spółdzielnia i musiała ją taką podpisać nie zgadza się z jej dobrowolnym oświadczeniem złożonym w umowie o ustanowienie odrębnej własności lokalu. Z tej ostatniej umowy wynika, że wówczas małżonkowie traktowali to prawo jako wspólne. To z tych okoliczności wynika, prawidłowo dokonana przez Sąd Rejonowy, ocena tego stanu rzeczy, która jawi się jako logiczna w okolicznościach sprawy.

Już wyżej wskazano, że uczestnik postępowania nie mógł osiągać takich dochodów, które spowodowałyby możliwość nabycia nieruchomości przy ul. (...). Jednocześnie ze sprzedaży lokalu użytkowego przy ul. (...) przez wnioskodawczynię,
w trakcie trwania rozdzielności majątkowej, pochodziły środki na zakup nieruchomości przy ul. (...) w wysokości 135000 zł, albowiem wnioskodawczyni 28 grudnia 2006 r., czyli jeszcze przed przywróceniem wspólności, wypłaciła ze swojego rachunku 140000 zł,
a małżonkowie zakupili nieruchomość ostatecznie 16 lutego 2007 r. za 135000 zł. Ewidentnie więc kwota zakupu tej nieruchomości pochodziła z majątku odrębnego wnioskodawczyni. Jednocześnie sama nieruchomość weszła do majątku wspólnego małżonków, gdyż doszło do zakupu w czasie, gdy byli ponownie w ustroju wspólności majątkowej.

Uczestnik postępowania twierdzi, że ze swych dochodów współuczestniczył w finansowaniu nabycia nieruchomości przy ul. (...) i jej remoncie. Należy jednak podkreślić, że nawet w apelacji nie wskazuje w jakiej wysokości poczynił nakłady na remont tej nieruchomości z majątku odrębnego. Wcześniejsze zaznaczone okoliczności związane z niskimi dochodami z jego działalności gospodarczej oraz tym, że miał problemy z alkoholem, prowadzą wprost do wniosku, że nie mógł czynić nakładów na remont tej nieruchomości. Należy także zaznaczyć, że uczestnik postępowania nie wykazał w jakiej wysokości spłaca kredyt. Dodatkowo wnioskodawczyni posiadała z majątku odrębnego środki, które przeznaczyła na tenże remont, zaś sam zakup tej nieruchomości miał być inwestycją związaną właśnie z tym, że posiadane przez nią środki ze sprzedaży lokalu użytkowego były roztrwaniane, a posiadała je w znacznej wysokości – to tłumaczy inwestycyjne decyzje i chęć zatrzymania tego prawa.

Uczestnik postępowania nie wykazał również, że przekazał wnioskodawczyni połowę pieniędzy ze sprzedaży motocykla, ani w jakiej wysokości uregulował kredyt, a to jego obciąża ciężar dowodowy w tym zakresie (art. 6 k.c.). Same jego twierdzenia w tym zakresie są niewystarczające biorąc po uwagę resztę materiału dowodowego i panujące stosunki rodzinne. To samo dotyczy jego ewentualnych nakładów.

Ojciec uczestnika postępowania zeznał, że pożyczali pieniądze wnioskodawczyni
i uczestnikowi postępowania, na czynsz w lokalu użytkowym na ul. (...), których nie zwrócili, ale też nie zwracali się o ich zwrot; nie wskazał jednak wysokości przekazanych kwot /k. 486/. Zeznał także, że odwoził syna na odtrucie w T., a więc problem alkoholowy u uczestnika postępowania występował. Nawet jednak on nie wskazywał z jakich środków dokonano zakupu nieruchomości przy ul. (...), bo tego nie wiedział. Świadek zeznał, że do 2000 r. pracował w kopalni i zarabiał miesięcznie około 3000 zł netto, jego żona nie pracowała, a pomagali finansowo dzieciom /k. 487/.

Rzecz, która nie daje się podzielić może być przeznaczona stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych ewentualnie może zostać sprzedana (art. 212 § 2 k.c.). Oznacza to, że w pierwszej kolejności należy ustalić, czy rzecz nadaje się do podziału, a dopiero w dalszej kolejności, jeżeli do podziału się nie nadaje, rozważyć przyznanie jej któremuś ze współwłaścicieli.

Uczestnik postępowania twierdzi, że nie ma zaspokojonych potrzeb mieszkaniowych
i nie wyraża obecnie zgody na przyznanie wnioskodawczyni obu nieruchomości, bo chce otrzymać mieszkanie przy ul. (...). Obecnie nie chce nieruchomości przy ul. (...). Trzeba zaznaczyć, że w mieszkaniu przy ul. (...) mieszka zaś wnioskodawczyni razem
z dziećmi uczestników postępowania, a jedno z nich – J. jest małoletnie i uczestnik postępowania jest obowiązany do jej alimentacji, to jego dziecko (wyrok Sądu Okręgowego
w G. z 5 sierpnia 2013 r. /k. 51 akt I RC 609/13/, k. 506/). Władzę rodzicielską nad córką przyznano wnioskodawczyni, ograniczając ją uczestnikowi postępowania w tym wyroku do współdecydowania o istotnych sprawach dziecka jak leczenie, kształcenie i miejsce zamieszkania. Trzeba jednak zaznaczyć, że ojciec dziecka – w realiach obecnej sprawy – nie może zasadnie żądać przyznania mu lokalu mieszkalnego, w którym małoletnia zamieszkuje wraz z matką (takie żądanie zaś przedstawia w apelacji). Ma bowiem obowiązek alimentacyjny wobec niej, a jako rodzic powinien również dbać o prawidłowy jej rozwój, co łączy się
z potrzebą zapewnienia także mieszkania. Rodzice wspólnie mają dbać o dobro dziecka, to ich obowiązek (art. 95 § 3 k.r.o.). Nie ma zaś żadnych podstaw, aby zmuszać matkę dziecka wraz z nim do wyprowadzenia się z lokalu. Żądanie uczestnika postępowania w tej części jest bezzasadne i nacechowane brakiem zrozumienia obowiązków rodzicielskich wobec małoletniej. Przeprowadzka dziecka nie jest niczym uzasadniona poza zgłoszonym nagle żądaniem uczestnika postępowania. Co prawda uczestnik postępowania przedstawił następcze żądanie, przed Sądem Rejonowym, co do przyznania mu obu nieruchomości lub którejkolwiek z nich /k. 623v./ (pierwotnie o to nie wnosił), zaś wnioskodawczyni nie wyraziła na to zgody
/k. 653/. Mógł także w apelacji żądać przyznania mu nieruchomości przy ul. (...), ale takiego żądania w apelacji nie zgłosił; nie można więc co do zasady przyznać mu tej nieruchomości obecnie w podziale, skoro jej nie chce, a już wcześniej zmieniał zdanie w tym zakresie. Nie można też, z powyżej wskazanych przyczyn, przyznać mu lokalu mieszkalnego przy ul. (...). Inna sprawa, że kwestie związane z zakupem i nakładami na nieruchomość przy ul. (...) (charakter inwestycyjny tych nakładów dokonywanych przez wnioskodawczynię z majątku odrębnego) oraz możliwości finansowe uczestnika postępowania i jej wartość wpływają negatywnie na ocenę przekazania mu tej nieruchomości.

Nadto uczestnik postępowania podnosi, że obecnie zamieszkuje u rodziców, dlatego przyznane mu świadczenie w wysokości 56663,86 zł umożliwi mu wynajęcie innego lokalu, ewentualnie przyczyni się znacznie do zaciągnięcia kredytu na zakup odrębnego lokalu. Taki kredyt nie będzie tak znacznym obciążeniem dla uczestnika postępowania, jak ewentualna dopłata na rzecz wnioskodawczyni.

Warto także podkreślić, że z twierdzeń uczestnika postępowania wynika, iż w okresie od marca 2005 r. do połowy czerwca 2007 r. poczyniono nakłady na remont lokalu i nieruchomości w wysokości około 130000 zł (B. i Żeromskiego). W tym czasie jednak nie wykazał on dochodów, które umożliwiałyby mu poczynienie takich nakładów z jego majątku odrębnego lub z majątku wspólnego uczestników postępowania. Natomiast wnioskodawczyni w tymże okresie czasu dysponowała znaczną ilością środków finansowych (jej majątek odrębny). Dodatkowo uczestnik postępowania osiągał zysk z jednego samochodu od tysiąca do dwóch i pół tysiąca złotych, a sam twierdzi, że sprzedawał przeciągu roku około dziesięciu samochodów, czyli jego dochód nie mógł być wyższy niż 25000 zł rocznie. Nawet przy ewentualnym przyjęciu tych twierdzeń za wiarygodne trzeba zaznaczyć, że nie jest to kwota, która - przy konieczności zaspokojenia potrzeb rodziny - umożliwiłaby odłożenie na remonty nieruchomości i lokalu mieszkalnego około 130000 zł w przeciągu dwóch lat. To jest dodatkowy argument związany z tym, że koszty remontów nie były ponoszone przez uczestnika postępowania, a z majątku odrębnego wnioskodawczyni.

Sam fakt, że świadek K. L. wskazała, iż w okresie przekazania wnioskodawczyni lokalu przy ul. (...) miała z nią gorsze relacje, nie przekreśla jej zeznań dotyczących nadużywania alkoholu przez uczestnika postępowania oraz opisania sytuacji materialnej i osobistej rodziny uczestników postępowania. Świadek nie przedstawiła też jakichś szczegółowych informacji na temat majątku uczestników postępowania, a jednocześnie zaznaczyła, że nie zna kwot przeznaczonych na remont mieszkania przy ul. (...) ani kwoty ze sprzedaży lokalu użytkowego /k. 372-374/. Jej zeznania nie stanowiły w tej części podstawy do ustaleń dotyczących nakładów czy też rozliczeń pomiędzy uczestnikami postępowania, co wyraźnie wynika z części ustalającej uzasadnienia Sądu Rejonowego, a czego apelujący uczestnik postępowania nie zauważa. Należy także podkreślić, że jej zeznania złożone na rozprawie 4 marca 2016 r. /k. 730/ nie stanowiły zaś podstawy do ustaleń faktycznych, gdyż zostały uznane za niewiarygodne. Zdyskredytowanie części zeznań tego świadka złożonych później nie stanowi zasadnej podstawy do oceny niewiarygodności jej zeznań złożonych wcześniej, a uznanych za szczere i obiektywne przez Sąd pierwszej instancji, który osobiście przesłuchiwał świadka.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy uznał, że skarżący w apelacjach nie wskazali sprzeczności z materiałem dowodowym, wyciągnęli tylko z zebranego sprawie materiału dowodowego odmienne wnioski niż Sąd Rejonowy. Natomiast ocena materiału dowodowego dokonana przez Sąd Rejonowy mieści się w granicach zakreślonych regulacją art. 233
§ 1 k.p.c.
w związku z art. 13 § 2 k.p.c., nie została przekroczona granica swobodnej oceny dowodów, a wnioski co do faktów w sposób logiczny wynikają z treści dowodów zgromadzonych w sprawie – co jest ważne w szczególności co do zarzutów wnioskodawczyni. Równocześnie Sąd Rejonowy poddał ocenie w sposób kompleksowy i właściwy cały materiał dowodowy zebrany w sprawie, a skarżący nie wykazali, aby uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, tymczasem tylko takie uchybienia mogą być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów, nie jest bowiem wystarczające samo przekonanie wnioskodawczyni oraz uczestnika postępowania o innej niż przyjął sąd wadze poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie, niż ocena sądu.

Zastosowana przez Sąd Rejonowy regulacja prawna jest prawidłowa.

Dlatego też, co do zasady, stawiane zarzuty w obu apelacjach były bezzasadne.

Jednak apelacja uczestnika postępowania musiała doprowadzić do zmiany zaskarżonego postanowienia w części dotyczącej wysokości przyznanej mu dopłaty, gdyż w tym zakresie doszło do pomyłek rachunkowych w obliczeniach uwidocznionych w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, a miało to wpływ na ostatecznie przyznaną mu wysokość dopłaty, którą także kwestionował jako zbyt niską.

Należy zaznaczyć, że uczestnikowi postępowania na skutek dokonanych rozliczeń
z tytułu dopłat, gdyż otrzymał on część majątku, i rozliczenia nakładów należy się wyższa kwota niż wyliczona przez Sąd Rejonowy.

Łączna wartość majątku wspólnego to 548917,95 zł (314000+161000+26627,58+4889,40+12576,93+28024,04), a na skutek podziału majątku wspólnego wnioskodawczyni przyznano majątek o wartości 541204,51 zł (314000+161000+26627,58+12576,93), zaś uczestnikowi postępowania o wartości 7713,44 zł (4889,40+28024,04), podczas gdy każdemu z nich powinien przypaść majątek o wartości 274458,98 zł (548917,95/2). Brakująca część kwoty należnej tytułem dopłaty uczestnikowi postępowania to 266745,54 zł (274458,98-7713,44). Jednocześnie wnioskodawczyni poniosła nakłady na majątek wspólny - 407363,35 zł, a zatem przysługiwało jej prawo do pomniejszenia spłaty należnej uczestnikowi postępowania o połowę tej kwoty (203681,68 zł). Po obniżeniu o tę kwotę należna dopłata to 63063,86 zł (266745,54-203681,68). Kwota ta podlegała jeszcze obniżeniu o 6400 zł, jako połowa ceny sprzedaży motocykla (12800 zł), z której uczestnik postępowania nie rozliczył się z wnioskodawczynią, a ona nawet nie posiadała wiedzy o cenie jego sprzedaży, zaś uczestnik postępowania przekazał jej, że motocykl sprzedał „za grosze”. Dlatego wnioskodawczyni przysługuje prawo żądania zwrotu połowy ceny jako dotyczącej rzeczy sprzedanej przez uczestnika postępowania, a pierwotnie wchodzącej
w skład majątku wspólnego. To zaś spowodowało, że należna na jego rzecz dopłata musi być o tą kwotę pomniejszona. Na rzecz uczestnika postępowania wnioskodawczyni powinna więc zapłacić 56663,86 zł (63063,86-6400). Termin do uregulowania tej należności, oznaczony przez Sąd Rejonowy na 4 miesiące od daty prawomocności postanowienia, nie był przez apelujących kwestionowany, a nie jest on odległy i umożliwia wnioskodawczyni zgromadzenie takich środków, gdyż jak sama wskazuje ma ona zdolność kredytową, a dodatkowo otrzymała majątek nieruchomy mogący stanowić zabezpieczenie kredytu. Sąd Okręgowy jedynie wskazał termin płatności w konkretnej dacie uwzględniając te okoliczności i regulację art. 212
§ 3 k.c.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w związku z art. 13
§ 2 k.p.c.
, z apelacji uczestnika postępowania należało orzec jak w punkcie 1. sentencji. Apelację uczestnika postępowania w pozostałej części oddalono jako bezzasadną, a to na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. (pkt 2.), na tej samej podstawie oddalono apelację wnioskodawczyni także jako bezzasadną (pkt 3.).

O kosztach postępowania odwoławczego (pkt. 4. i 5. sentencji) orzeczono na podstawie art. 520 § 1 k.p.c., albowiem w toku prowadzonego postępowania o podział majątku wspólnego nie wystąpiła sprzeczność interesów, dlatego też należało zastosować zasadę rozliczenia kosztów obowiązująca w postępowaniu nieprocesowym (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 19 listopada 2010 r., sygn. akt III Cz 46/10, OSNC 2011/7-8/88, postanowienie Sądu Najwyższego z 9 sierpnia 2012 r., sygn. akt V Cz 30/12, Lex 1231642).

Jednocześnie na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. 2018, poz. 300) w związku z art. art. 520 § 1 k.p.c. należało orzec jak w punkcie 6. sentencji, gdyż w toku postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy poniósł tymczasowo koszty związane z opinią biegłej w wysokości 462,69 zł.

SSO Roman Troll SSO Artur Żymełka SSO Anna Hajda

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Aneta Puślecka
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Gliwicach
Osoba, która wytworzyła informację:  Artur Żymełka,  Anna Hajda
Data wytworzenia informacji: