Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

III Ca 919/14 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Gliwicach z 2015-03-25

Sygn. akt III Ca 919/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 marca 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Teresa Kołeczko – Wacławik (spr.)

Sędzia SO Anna Hajda

Sędzia SR (del.) Roman Troll

Protokolant Renata Krzysteczko

po rozpoznaniu w dniu 25 marca 2015 r. w Gliwicach na rozprawie

sprawy z powództwa A. K.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w R. w likwidacji

o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej

z dnia 3 kwietnia 2014 r., sygn. akt I C 1827/13

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powódki na rzecz pozwanej kwotę 1.800 zł (tysiąc osiemset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSR (del.) Roman Troll SSO Teresa Kołeczko-Wacławik SSO Anna Hajda

Sygn. akt III Ca 919/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy w Rudzie Śląskiej z braku przesłanek z art. 10 ust. 1 ustawy z 6 lipca 1982r o księgach wieczystych i hipotece oddalił powództwo A. K. przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w R. o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym i orzekł o kosztach procesu.

Sąd I instancji ustalił, że w księdze wieczystej nr (...) prowadzonej w Sądzie Rejonowym w Rudzie Śląskiej dla nieruchomości położonej w R. (...), w dziale IV wpisana jest na rzecz pozwanej hipoteka umowna zwykła w wysokości 1.125.000 zł., ustanowiona aktem notarialnym z 2 czerwca 2008r. celem zabezpieczenia reszty ceny sprzedaży na udziale ½ części prawa użytkowania wieczystego nabytego przez M. K. (1). Zgodnie z § 7 aktu notarialnego M. K. (1) zobowiązał się jako kupujący do zapłaty reszty ceny sprzedaży w kwocie 1.125.000 zł pozwanej na rachunek bankowy w terminie jednego roku tj. do 2 czerwca 2009r. poddając się w tym zakresie egzekucji. Obecnie właścicielem nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej jest Skarb Państwa, natomiast użytkownikiem wieczystym odnośnie udziału 1/2 – na podstawie umowy darowizny prawa użytkowania wieczystego zawartej w dniu 2 września 2011r. z mężem M. K. (2) jest powódka.

Na podstawie tytułu wykonawczego – aktu notarialnego z 2 czerwca 2008r. zaopatrzonego postanowieniem Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej z 24 lutego 2010r. w klauzulę wykonalności w zakresie § 7, Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Rudzie Śląskiej W. C., na wniosek pozwanej prowadził egzekucję przeciwko M. K. (1) celem wyegzekwowania kwoty 729.774 zł stanowiącej należność główną wynikającą z powyższego tytułu w sprawie sygn. akt Km 702/10. Wobec wyegzekwowania całej należności, postanowieniem z 2 września 2011r. Komornik umorzył postępowanie egzekucyjne.

Pismem z 8 listopada 2011r. M. K. (1) wystąpił do pozwanej o wyrażenie zgody na wykreślenie powyższej hipoteki i taką zgodę wyraził T. B. działając jako likwidator pozwanej. Wniosek powódki o wykreślenie hipoteki został oddalony postanowieniem Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej.

Ustalając powyższe sąd I instancji uznał, że powódka nie wykazała zgodnie z art. 6 k.c., że wszelkie zobowiązania zabezpieczone sporną hipoteką - wpisaną do księgi wieczystej przed dniem 20 lutego 2011r., co do której stosuje się przepisy ustawy w brzmieniu sprzed nowelizacji - zostały spłacone w całości przez jej męża i podniósł, że zgodnie z art. 94 ustawy o księgach wieczystych i hipotece wygaśnięcie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką pociąga za sobą wygaśnięcie hipoteki, chyba, że z danego stosunku prawnego mogą powstać w przyszłości kolejne wierzytelności podlegające zabezpieczeniu. Tymczasem powódka wykazała jedynie, że w toku postępowania egzekucyjnego wyegzekwowana została kwota 729.774 zł., stąd brak było podstaw do uznania, że hipoteka umowna zwykła w wysokości 1.125.000 zł. wygasła.

O kosztach procesu orzekł sąd na podstawie art. 98 k.p.c.

W apelacji powódka zarzuciła:

- sprzeczność ustaleń faktycznych z zebranym materiałem dowodowym mającą istotny wpływ na wynik postępowania polegający na błędnym uznaniu, że hipoteka objęta przedmiotem postępowania nie wygasła mimo spłaty całości zabezpieczonego nią długu,

- obrazę przepisów postępowania w szczególności art. 227, 229 i 231 oraz 233 § 1 i 2 k.p.c. poprzez nie przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka i przesłuchania stron na okoliczność spłaty całości długu wynikającego z aktu notarialnego ustanawiającego hipotekę i w konsekwencji błędnym uznaniu, iż powódka nie wykazała, że hipoteka wygasła wskutek spłaty całego długu, który zabezpieczała,

- obrazę art. 130 § 1 k.p.c. polegającą na nie wezwaniu do uzupełnienia braków formalnych pozwu.

Nadto na zasadzie art. 381 k.p.c. wniosła o dopuszczenie dowodu z dowodów wpłaty, których kopie dołączyła do apelacji, z okresu sprzed wszczęcia egzekucji na okoliczność iż cały dług zabezpieczony hipoteką został spłacony.

W uzasadnieniu apelacji podniosła, że pozwana w toku postępowania nie kwestionowała okoliczności spłaty całego długu zabezpieczonego hipoteką, a potwierdzeniem tego faktu było też umorzenie postępowania egzekucyjnego z uwagi na wyegzekwowanie całego długu. Zarzuciła, że gdyby dług nie został spłacony, to likwidator pozwanej nie wyraziłby zgody na wykreślenie hipoteki. Podniosła, że po oddaleniu przez sąd I instancji wniosku o przesłuchanie świadka i stron nie zgłosiła zastrzeżenia w trybie art. 162 k.p.c. albowiem uzasadnienie tej czynności procesowej sądu nie zawierało zastrzeżenia, że na tej podstawie nie da się ustalić faktu spłaty całego długu. Zarzuciła też, że skoro sąd I instancji dostrzegł uchybienie polegające na niezłożeniu przez nią wniosku o przeprowadzenie dowodu z dokumentów załączonych do pozwu, to winien wezwać ją do usunięcia braków formalnych pozwu w tym zakresie.

Przedstawiając powyższe zarzuty i wnioski, wniosła o zmianę wyroku i uwzględnienie powództwa w całości ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Pozwana wniosła o oddalenie apelacji.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja nie mogła odnieść skutku.

Przede wszystkim wskazać należy, że żądanie powódki usunięcia niezgodności między stanem prawnym nieruchomości, której obecnym użytkownikiem wieczystym w udziale wynoszącym ½ jest powódka, w zakresie wpisu hipoteki zwykłej umownej wpisanej na sumę 1.125.000 zł. celem zabezpieczenia wierzytelności wynikającej ze spłaty reszty ceny sprzedaży na podstawie § 7 aktu notarialnego z 2 czerwca 2008r. dotyczy wpisu hipoteki dokonanego przed zmianą Ustawy z 6.7.1982r. o księgach wieczystych i hipotece ( Dz. U. 2001.124.1361 zwanej dalej u.k.w.h.) wprowadzoną Ustawą z 26.6.2009r. o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw ( Dz.U. 2009.131.1075) obowiązującą od 20 lutego 2011r. W okresie przed powyższą zmianą obowiązywała regulacja art. 69 u.k.w.h. w brzmieniu wprowadzonym art. 4 Ustawy z 6.9.2001r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw ( Dz. U. 2001.125.1368) o treści „ W granicach przewidzianych w odrębnych przepisach hipoteka zabezpiecza także roszczenia o odsetki nieprzedawnione oraz o przyznane koszty postępowania”.

Z porównania art. 69 i 104 u.k.w.h. wyprowadzono w orzecznictwie wniosek, że zabezpieczone hipoteką zwykłą odsetki i koszty postępowania zwiększają zakres odpowiedzialności właściciela nieruchomości ponad kwotę, do której wpisano hipotekę. Z regulacji tych wynika, że zabezpieczeniu hipoteką zwykłą podlega roszczenie o nieprzedawnione odsetki ustawowe za opóźnienie nie objęte wpisem w księdze wieczystej w zakresie wskazanym w art. 1025 § 3 k.p.c.

Jak podniósł Sąd Najwyższy w uzasadnieniu Uchwały z 20.5.2005r. III CZP 24/05, powstało zagadnienie, kiedy można uznać, że roszczenie o odsetki jest dostatecznie ustalone w rozumieniu art. 68 u.k.w.h. Nie ma bowiem w tej mierze wyraźnych wskazówek ustawowych. Dalej wskazał, że w odniesieniu do wierzytelności o odsetki za opóźnienie takimi elementami są wysokość zabezpieczonej wierzytelności, stopa procentowa i termin wykonania zobowiązania. W tej sytuacji istnieje możliwość definitywnego określenia zadłużenia hipotecznego z tytułu odsetek za opóźnienie, aczkolwiek dopiero po dokonaniu wpisu do księgi wieczystej, po upływie odpowiedniego okresu opóźnienia. Wprawdzie stopa procentowa odsetek za opóźnienie określona rozporządzeniem na podstawie art. 359 § 3 k.c. może ulec zmianie po dokonaniu wpisu w księdze wieczystej i w czasie trwania opóźnienia, to jednak należy brać pod uwagę transparentność sposobu dokonywania tej zmiany. Odsetki te bowiem wyrażone są w odpowiednim akcie normatywnym. Podkreślił, że nowa stylizacja art. 69 u.k.w.h. mogła mieć na celu normatywne przesądzenie od dawna nie kwestionowanej reguły, że hipoteka umowna obejmuje także ustawowe odsetki za opóźnienie. Ponadto dłużnik hipoteczny powinien zawsze liczyć się z możliwością zmiany stopy procentowej odsetek po dokonaniu wpisu hipoteki z odpowiednim rozszerzeniem zakresu jego odpowiedzialności wobec wierzyciela hipotecznego.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy podnieść należy, że pozwana już w odpowiedzi na pozew wnosiła o oddalenie powództwa i zarzucała – wskazując na datę wpisu hipoteki dokonanego przed nowelizacją obowiązującą od 20 lutego 2011r. – że M. K. (2) wykonywał zobowiązanie zabezpieczone hipoteką z dużym opóźnieniem i zmusił pozwaną do wszczęcia postępowania egzekucyjnego w zakresie należności głównej, a ponadto nie zapłacił całości odsetek za opóźnienie ( odpowiedź na pozew k. 86). W piśmie z 26 lutego 2014r. likwidator pozwanej T. B. przyznał, że dłużnik spłacił swoje zobowiązanie „pod presją komornika”, a więc przyznał, że zaspokojona została należność główna ( do czego sąd I instancji w ogóle się nie odniósł). Nie została jednak wyjaśniona - w związku z treścią odpowiedzi na pozew - kwestia zapłaty odsetek za opóźnienie. A roszczenie w tym zakresie uznać należało za dostatecznie ustalone ( zgodnie z powołanym wyżej stanowiskiem Sądu Najwyższego), albowiem znana była wysokość zabezpieczonej wierzytelności – 1.125.000 zł. oraz termin wykonania zobowiązania oznaczony na 2 czerwca 2009r., którego to terminu M. K. (2) bezspornie nie dochował, zmuszając pozwaną do wszczęcia postępowania egzekucyjnego wnioskiem z 22 lipca 2010r., a więc po upływie terminu. Znana tez była stopa procentowa odsetek ustawowych. Dlatego sąd odwoławczy na podstawie art. 382 k.p.c. przeprowadził dowód z przesłuchania stron celem wyjaśnienia powyższej kwestii. Likwidator pozwanej przyznał, że zaspokojona została należność główna zabezpieczona hipoteką, ale podniósł, że zostały zasądzone na rzecz pozwanej odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia, przy czym jeden z wyroków nie jest jeszcze prawomocny. Powódka przyznała okoliczność zasądzenia odsetek na rzecz pozwanej i zarzuciła, że wierzytelność z tego tytułu została potrącona z wierzytelnością pozwanej, ale okoliczności tej w żaden sposób nie wykazała ( przesłuchanie stron na rozprawie w dniu 25.3.2015r.). W tych okolicznościach ponieważ powódka nie wykazała, że wygasła wierzytelność zabezpieczona przedmiotową hipoteką, która jak wyżej wskazano zabezpiecza także roszczenie o odsetki za opóźnienie, których pozwana może się domagać na podstawie art. 359 k.c. w zw. z art. 481 k.c., brak była podstaw do uznania że wygasła hipoteka i że zachodzi niezgodność między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej w jej dziale IV, a rzeczywistym stanem prawnym.

Z tych przyczyn wyrok sądu I instancji uznać należało za prawidłowy, a zarzuty apelacji za bezzasadne. Na marginesie wskazać należy, że absolutnie chybiony jest zarzut naruszenia art. 130 § 1 k.p.c.

Mając powyższe na uwadze sąd odwoławczy, na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.

O kosztach procesu orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 8 pkt 8 w zw. z § 6 pkt 7 i § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

SSR del Roman Troll SSO Teresa Kołeczko-Wacławik SSO Anna Hajda

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Aneta Puślecka
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Gliwicach
Osoba, która wytworzyła informację:  Teresa Kołeczko – Wacławik,  Anna Hajda ,  Roman Troll
Data wytworzenia informacji: