Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 maja 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Aleksandra Janas (spr.)

Sędzia SO Gabriela Sobczyk

Sędzia SR (del.) Monika Zielińska

Protokolant Monika Piasecka

po rozpoznaniu w dniu 29 maja 2014 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa H. P.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w K. i (...) Spółce Akcyjnej w W.

o odszkodowanie i zadośćuczynienie

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu

z dnia 28 maja 2013 r., sygn. akt I C 209/11

1  prostuje oznaczenie sprawy jako toczącej się przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w K. i (...) Spółce Akcyjnej w W.;

2  odrzuca apelację w zakresie żądania odsetek;

3  oddala apelację w pozostałej części;

4  oddala wniosek pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w K. o zasądzenie od powódki kosztów postępowania odwoławczego;

5  przyznaje adwokatowi A. U. od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Zabrzu kwotę 1476 zł (tysiąc czterysta siedemdziesiąt sześć złotych), w tym 276 zł (dwieście siedemdziesiąt sześć złotych) podatku od towarów i usług, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej powódce z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

SSR (del.) Monika Zielińska SSO Aleksandra Janas SSO Gabriela Sobczyk

UZASADNIENIE

Powódka H. P. wystąpiła do Sądu Rejonowego w Zabrzu z pozwem, w którym domagała się zasądzenia od pozwanych (...) Spółki Akcyjnej w K. oraz (...) Spółki Akcyjnej w W. kwoty 50000zł tytułem zadośćuczynienia i odszkodowania za krzywdę i szkodę doznaną w wyniku wypadku, do jakiego doszło w dniu 24 lipca 2009r. w sklepie pierwszej z pozwanych, a spowodowanego przez jej pracownika. Zdarzenie polegało na tym, że powódka upadła po tym, jak została najechana wózkiem widłowym. W wyniku upadku doznała złamania kręgów L5, L3, L2, (...) i (...) kręgosłupa i do chwili obecnej porusza się o kulach, odczuwa także dolegliwości bólowe. W związku z leczeniem i rehabilitacją poniosła wydatki w wysokości 340zł, a koszt leków wyniósł 150zł. Ostatecznie powódka sprecyzowała swe żądanie w ten sposób, że domagała się kwoty 30000zł tytułem zadośćuczynienia i 20000zł tytułem odszkodowania.

Pozwana (...) Spółka Akcyjna w K. (dalej: J. M.) wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki kosztów procesu. Zakwestionowała okoliczności faktyczne podane w pozwie i zarzuciła, że powódka nie wykazała swego roszczenia ani co do wysokości, ani co do zasady.

Pozwana (...) Spółka Akcyjna w W. również wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki kosztów procesu, kwestionując związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem a stanem jej zdrowia. Pozwana podniosła, że po zdarzeniu powódka odmówiła skorzystania z zaoferowanej jej pomocy medycznej i udała się sama do domu, a leczenie podjęła dopiero po trzech miesiącach. Wskazywała nadto, że powódka cierpi na osteoporozę, wobec czego jej aktualny stan zdrowia jest wynikiem samoistnej choroby.

Zaskarżonym wyrokiem z 28 maja 2013r. Sąd Rejonowy w Zabrzu zasądził od pozwanych na rzecz powódki kwotę 10000zł zastrzegając, że spełnienie świadczenia przez któregokolwiek z pozwanych zwalnia z obowiązku zapłaty drugiego z pozwanych, a nadto – z takim samym zastrzeżeniem – kwotę 340zł, w pozostałym zakresie oddalił powództwo oraz orzekł o kosztach procesu. Rozstrzygnięcie poprzedzono ustaleniem, że w dniu 24 lipca 2009r. powódka dokonywała zakupów w sklepie (...) w Z. przy ul. (...). Kiedy z zakupami zbliżała się do kasy, kierujący wózkiem elektrycznym pracownik sklepu podjechał zbyt blisko powódki i podciął od tyłu jej nogi tak, że powódka upadła na plecy na widły wózka. Powódka nie skorzystała z pomocy oferowanej przez kierownika sklepu i w towarzystwie sąsiada udała się do domu. W oparciu o opinię biegłego z zakresu traumatologii i ortopedii dr. n. med. T. G. ustalono, że w wyniku wypadku powódka doznała urazu odcinka piersiowo- lędźwiowego kręgosłupa i złamania trzonu kręgu Th 12. Co prawda po zdarzeniu samodzielnie powróciła do domu, jednak dolegliwości bólowe odczuwała przez dłuższy czas. Ponadto, jak wyjaśnił biegły, złamanie kręgu przebiegać może również bezobjawowo. Bezpośrednio po wypadku powódka nie korzystała z pomocy medycznej, dopiero brak remisji dolegliwości skłonił ją do konsultacji lekarskiej w poradni ortopedycznej w dniu 22 września 2009 r. Wyniki badania rentgenowskiego oraz tomografii komputerowej kręgosłupa wykazały natomiast obecność zmian zwyrodnieniowo- wytwórczych, skrzywienia kręgosłupa powódki w odcinku lędźwiowym oraz cechy uogólnionej osteoporozy obrębie kręgów ze sklinowaceniem trzonów Th 11, L2, L3, L5 oraz ze złamaniem kompresyjnym trzon kręgu (...). Powódce w trakcie leczenia powypadkowego zalecono leczenie osteoporozy, którego jednak nie podjęła. Sąd ustalił nadto, że powódka cierpi na zaawansowaną osteoporozę uogólnioną - całego szkieletu. Choroba ta nie jest związana z wypadkiem, ale stanowi wynik wieloletniego procesu chorobowego i charakteryzuje się zwiększoną podatnością na złamania kości przy zadziałaniu niewspółmiernie małej siły. Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa powódki występujące w dniu wypadku nie miały jednak wpływu na złamanie trzonu kręgu (...). Biegły stwierdził też, że istniejący proces chorobowy pod postacią zmian zwyrodnieniowo wytwórczych nie miał wpływu na wystąpienie uszczerbku na zdrowiu powódki w dniu wypadku. Ponieważ przebyte złamanie trzonu kręgu Th 12 nie ogranicza ruchomości kręgosłupa piersiowo- lędźwiowego na tyle aby zasługiwało na określenie uszczerbku na zdrowiu, w oparciu o opinię biegłego z zakresu ortopedii i traumatologii ustalono, że w związku z wypadkiem powódka doznała 5 % uszczerbku na zdrowiu w postaci przewlekłego zespołu bólowego korzeniowego. Wykluczono również, aby opóźnienie w podjęciu leczenia ortopedycznego po wypadku miało wpływ na obecny stan zdrowia powódki. Sąd Rejonowy oddalił wniosek dowodowy powódki o przeprowadzenie dowodu z opinii kolejnego biegłego z zakresu ortopedii i traumatologii uznając, że nie ma ku temu podstaw i szczegółowo stanowisko to umotywował.

Ustalił nadto, że powódka w chwili wypadku miała 72 lata. Obecnie nie kontynuuje leczenia mimo, iż w dalszym ciągu odczuwa dolegliwości bólowe, które zmuszają ją do stosowania środków przeciwbólowych, ma problemy z chodzeniem, porusza się korzystając z kuli łokciowej, jednakże jej powypadkowy stan zdrowia nie uzasadnia zastosowania tego typu środków pomocniczych. Po wypadku poniosła koszty rehabilitacji w wysokości 40zł oraz koszty badania tomograficznego wynoszące 300zł. (...) Spółka Akcyjna jako ubezpieczyciel właściciela sklepu odmówiła powódce wypłaty jakiegokolwiek świadczenia związanego z wypadkiem. Sąd Rejonowy poczynił także szczegółowe ustalenia odnoszące się do zasad funkcjonowania sklepu, w którym doszło do wypadku, w tym zasad obsługi wózków widłowych. Wskazał, że obowiązująca w firmie pozwanej J. M. instrukcja BHP wózków z napędem silnikowym przewiduje konieczność zachowania szczególnej ostrożności w przypadkach zmniejszonej widoczności - zmniejszenia prędkości i kontrolowania przedpola, udzielenia pierwszeństwa przechodzącym osobom, a także utrzymywania bezpiecznej odległości od osób przebywających w strefie operowania wózkiem, a także używania sygnału dźwiękowego w celu ostrzeżenia pracowników i klientów przed poruszającym się wózkiem i ustalił, że operator wózka tych warunków nie dochował.

W oparciu o powyższe ustalenia Sąd Rejonowy doszedł do przekonania, że powództwo jest częściowo zasadne. Roszczenie o zadośćuczynienie znajdowało oparcie w art.416 k.c. oraz 444 § 1 i 445 k.c., a w odniesieniu do ubezpieczyciela – także art. 822 k.c. Ponadto wskazał, że w związku ze zbiegiem odpowiedzialności opartej na różnych podstawach prawnych w rozpoznawanym przypadku odpowiedzialność pozwanych ma charakter tzw. solidarności nieprawidłowej, do której per analogiam znajduje zastosowanie art.366 k.c. Sąd Rejonowy upatrywał zawinienia pozwanej J. M. w niewłaściwej organizacji sklepu i podkreślił, że do wypadku doszło w takich okolicznościach, że oczekujący przy kasie klient został potrącony w zatłoczonej alejce przez wózek pracownika rozładowującego towar. Odnosząc się do wysokości żądania powódki uznał – biorąc pod uwagę powypadkowe konsekwencje oraz uszczerbek na zdrowiu, długotrwałość i stopień nasilenia dolegliwości bólowych – że kwota 10000 zł stanowi należytą rekompensatę doznanej przez nią krzywdy. Nie podzielił przy tym zarzutu, że powódka przyczyniła się do powstania szkody, a nadto uznał, że schorzenie samoistne, na jakie cierpi powódka (osteoporoza) pozostało bez wpływu na stan jej zdrowia po wypadku. W pozostałym zakresie powództwo o zadośćuczynienie z braku podstaw do jego uwzględnienia oddalił. Podstawą orzeczenia o odszkodowaniu był natomiast art.361 i 363 oraz art.444 § 1 k.c. Sąd Rejonowy uwzględnił żądanie do kwoty 340 zł stanowiącej równowartość wykazanych przez powódkę kosztów rehabilitacji i badania tomograficznego, a w pozostałym zakresie żądanie odszkodowania z braku uzasadniających je dowodów oddalił. O kosztach procesu orzeczono w oparciu o art.100 k.p.c., przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz.U. z 2013r., poz.461) oraz art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz.U. z 2010r., Nr 90, poz.594).

W apelacji od powyższego wyroku powódka (po sprecyzowaniu swego stanowiska) domagała się jego zmiany poprzez uwzględnienie powództwa w całości, ewentualnie jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu. Zarzuciła naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, w szczególności nieuwzględnienie wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego, uzasadnionego sprzecznością w ocenie uszczerbku na zdrowiu pomiędzy opinią biegłego T. G., a stanowiskiem ubezpieczyciela, który ustalił, że uszczerbek ten wynosi 8%. Zarzucała nadto, że pozwana J. M. podjęła prace remontowe w sklepie, w którym doszło do wypadku, dopiero po wydaniu zaskarżonego wyroku, a nadto jej jedynym krokiem było zwolnienie dotychczasowej kierowniczki sklepu oraz operatora wózka widłowego.

Pozwana J. M. domagała się oddalenia apelacji i zasądzenia od powódki kosztów postępowania odwoławczego, zaprzeczyła też by prace remontowe w sklepie zostały podjęte dopiero po ogłoszeniu wyroku oraz by stosunek zatrudnienia z pracownikami wskazanymi w apelacji powódki ustał. Podała też, że zapłaciła powódce niesporną część świadczenia, zasądzoną zaskarżonym wyrokiem.

W toku postępowania odwoławczego powódka uzasadniając apelację domagała się nadto zasądzenia od pozwanych odsetek od kwoty 10400zł od 25 lipca 2009r. do dnia jej zapłaty, to jest do 24 maja 2013r., a od pozostałej wskazanej w apelacji kwoty od 25 lipca 2009r., domagała się nadto umorzenia postępowania w zakresie, w jakim pozwana spełniła świadczenie.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje.

Apelacja jest bezzasadna, a w części dotyczącej żądania zasądzenia odsetek niedopuszczalna.

Ustalenia faktyczne, jakie poczynił Sąd Rejonowy, są prawidłowe ponieważ w całej rozciągłości znajdują oparcie w zgromadzonych w sprawie dowodach, które poddano ocenie spełniającej wszelkie kryteria z art.233 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy akceptuje zatem te ustalenia i czyni własnymi.

Podniesione w apelacji zarzuty odnoszące się do odmowy dopuszczenia dowodu z opinii biegłego, co w ocenie skarżącej wpłynęło na wadliwość ustaleń faktycznych w zakresie doznanych przez nią skutków wypadku, są bezpodstawne. Nie tylko należy zgodzić się z Sądem Rejonowym, iż w sprawie nie zachodziły przesłanki do odmówienia mocy dowodowej opinii biegłego T. G. w jakimkolwiek zakresie, ale i podkreślić, że pełnomocnik powódki obecny na rozprawie w dniu 7 maja 2013r., na której wskazany wniosek oddalono, nie złożył zastrzeżenia, o jakim mowa w art.162 k.p.c. Zaniechanie to skutkuje utratą powoływania się na uchybienia procesowe Sądu pierwszej instancji, nawet gdyby uznać, że oddalenie wniosku dowodowego było wadliwe (choć tej oceny – jak wskazano wyżej – Sąd Okręgowy nie podziela).

Jeśli idzie o zarzuty mające za przedmiot datę rozpoczęcia remontu sklepu i zwolnienie zatrudnionych tam osób – pozwana J. M. zaprzeczyła okolicznościom faktycznym wskazanym w apelacji powódki, a powódka z kolei, wbrew obowiązkowi wynikającemu z art.6 k.c., nie zaoferowała żadnych dowodów na poparcie swych twierdzeń. Niezależnie od tego, wobec faktu, że ostatecznie podstawa odpowiedzialności pozwanych nie była sporna, zarzuty odwołujące się do tej materii okazały się bezprzedmiotowe.

W świetle poczynionych ustaleń faktycznych także wysokość zasądzonych kwot jawi się jako prawidłowa. Zadośćuczynienie w wysokości 10000zł jest właściwe zważywszy na wysokość doznanego przez powódkę uszczerbku na zdrowiu, charakter i okoliczności powstania urazu oraz czas trwania leczenia i utrzymywania się dolegliwości bólowych. Podkreślenia też wymaga, że – co w judykaturze niesporne – zmiana orzeczenia w zakresie wysokości zadośćuczynienia możliwa jest jedynie wtedy, gdy zasądzona kwota okaże się rażąco niewspółmierna do doznanej krzywdy, co w sprawie w żadnym wypadku nie miało miejsca.

Jako niezasadne ocenić też trzeba żądanie zmiany wyroku w zakresie odszkodowania. Powódka domagała się z tego tytułu kwoty 20000zł, a Sad Rejonowy uwzględnił powództwo jedynie co do 340 zł. Powódka nie tylko nie wykazała, ale nawet nie twierdziła, że poniosła dalsze wydatki związane z wypadkiem. Wprawdzie w pozwie była mowa o kosztach zakupu leków (150zł), jednakże składając zeznania w charakterze strony powódka tych należności nie wymieniła.

Zasadnie zatem Sąd Rejonowy oddalił powództwo w pozostałym zakresie, roszczenie o zadośćuczynienie ponad kwotę 10000zł było wygórowane, a w zakresie odszkodowania ponad 340zł – niewykazane.

W toku postępowania apelacyjnego powódka rozszerzyła swe żądanie domagając się także zasądzenia odsetek i twierdziła, że pominięcie tego roszczenia w pozwie nastąpiło w wyniku przeoczenia. Roszczenie to było niedopuszczalne w świetle art.383 k.p.c., w tym zakresie niedopuszczalna była także apelacja jako wywiedziona od orzeczenia nieistniejącego.

Nie mógł także odnieść żadnego skutku wniosek powódki o umorzenie postępowania w zakresie, w jakim pozwana J. M. spełniła świadczenie ponieważ wyrok Sądu Rejonowego w tej części uprawomocnił się.

Z podanych przyczyn po myśli art.370 k.p.c. Sąd Okręgowy odrzucił apelację w części, w jakiej była ona niedopuszczalna, a pozostałym zakresie odrzekł o jej oddaleniu w oparciu o art.385 k.p.c. Wniosek pozwanej J. M. o zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego podlegał oddaleniu na podstawie art.98 k.p.c. ponieważ pełnomocnik pozwanej (nie będący adwokatem lub radcą prawnym) nie wskazał jakie koszty poniósł w związku z udziałem w tym postępowaniu. Orzeczenie o wynagrodzeniu pełnomocnika ustanowionego dla powódki z urzędu zapadło po myśli art.113 ust.1 powołanej wyżej ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w związku z § 6 pkt 5 i § 13 ust.1 pkt 1 wymienionego już rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. Z uwagi na zmianę nazwy pozwanej J. M., o czym jej pełnomocnik poinformował Sąd w piśmie z dnia 27 listopada 2012r., zachodziła potrzeba sprostowania zaskarżonego wyroku, o czym orzeczono na podstawie art.350 § 1 i 3 k.p.c.

SSR (del.)Monika Zielińska SSO Aleksandra Janas SSO Gabriela Sobczyk